واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 548
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
طرح تكرارشده ي كوچكي با حالت موجدار يا چين دار كه به عنوان تزيين بر حاشيه ي طلايي كتاب ، با استفاده از ابزار پرداخت حرارتي به نام " اتوي چروك زن " ( كه در قرن 16 و 17 ، در صحافي تزييني رايج بود ) ايجاد شده باشد . مترادف با : gauffering goffered edges
امكان كنفرانس رايانه اي همزمان بين دو يا چند كاربر شبكه ( شبكه ي محلي ، شبكه ي گسترده ، اينترنت ) با استفاده از صفحه كليد به جاي انتقال صدا . اكثر تأمين كنندگان خدمات اينترنتي امكان استفاده از " اتاق گپ " را نيز در اختيار مشتركان خود مي گذارند . نيز نگاه كنيد به : lurk
ركورد جداگانه اي كه به ركورد كتابشناختي كامل ( مربوط به انتشارات پيايندي ) الصاق مي شود و وصول هر شماره يا بخش كه به كتابخانه واصل شده ، معمولاً به وسيله ي كسي كه در بخش پيايندها كار مي كند ، در آن ركورد وارد مي شود . اكثر فهرست هاي درونخطي به كاربر امكان مي دهند كه با مشاهده ي ركورد وصول ، ببيند كه آيا شماره ي موردنظر وي دريافت شده يا خير . ركورد وصول همچنين ممكن است شماره هاي مفقودي ، مطالبه شده ، يا به صحافي رفته را نيز مشخص مي كند . مقايسه كنيد با : item record
رقمي كه به چند عدد متوالي افزوده مي شود و رابطه ي حسابي آن با اين اعداد متوالي به گونه اي است كه هر گاه توالي داده هاي ورودي به رايانه با خطا همراه باشد ، اين خطا خود به خود آشكار مي شود ( مثال : آخرين رقم شابك ) .
checked out
وضعيت امانت فقره اي كه به حساب امانت گيرنده گذاشته شده و قرار نيست كه تا پايان مدت امانت به كتابخانه برگردد . در فهرست درونخطي ، تاريخ سررسيد معمولاً به شكل يك كد وضعيت در ركورد فهرست به نمايش در مي آيد تا نشان دهد كه فقره ي موردنظر براي امانت در دسترس نيست . مترادف با : on loan نيز نگاه كنيد به : overdue recall renew
سياهه ي جامعي از كتاب ها ، ادواري ها ، يا ديگر اسناد ، كه حداقل توصيف يا گزارمان لازم براي شناسايي هر اثر را ( در حدي مختصرتر از يك كتابشناسي ) در خود دارد . نيز ، صورت عملياتي كه به وسيله ي كتابخانه نگهداري مي شود تا وصول هر شماره از انتشارات پيايندي ، يا هر بخش از يك اثر در حال انتشار ، در آن ثبت شود . نيز اشاره دارد به سياهه اي از اقلام درخواستي ، يا رويه هايي كه برطبق آن ها بايد اقدام شود ، مثل مراحل مربوط به روند روزانه ي بازشدن يا بسته شدن كتابخانه . املاي ديگر : check - list
checkout period
نگاه كنيد به : loan period
chef - d'oeuvre
نگاه كنيد به : magnum opus masterpiece
روكش گشاد چرمي يا پارچه اي كه متناسب با صفحه هاي چوبي جلد كتابي كه صحافي دستي دارد طراحي مي گردد ، و گاهي با گل ميخ به صفحه ها محكم مي شود . اين نوع پيراهن كتاب از قرن دوازدهم تا پانزدهم به عنوان جانشين صحافي كامل ، مورد استفاده قرار مي گرفت .
عنوان شخصي در يك شركت تجاري يا سازمان غيرانتفاعي كه مسئول مديريت جريان اطلاعات رسمي ، از جمله خدمات كتابخانه اي و رايانه اي است و سِمت نسبتاً جديدي در شركت ها و سازمان ها مي باشد كه مؤيد ضرورت وجود چنين كاركرد مديريتي است .
مأخذ مرجـّح داده هاي كتابشناختي از سوي فهرستنويسان براي آماده سازي توصيف كتابشناختي يك اثر ، كه معمولاً صفحه ي عنوان يا جايگزين آن ( مثلاً كادر عنوان ابتداي يك فيلم يا فيلمعكس ، يا صفحه ي عنوان يك صفحه ي وب ) مي باشد . نيز نگاه كنيد به : supplied title
پارچه ي ابريشمي بسيار نازك ولي محكمي كه براي مرمت يا تقويت برگي از يك كتاب يا سند كاغذي مورد استفاده قرار مي گيرد .
children's book
كتابي كه مخصوصاً براي كودكان تا سن 12 تا 13 ساله نوشته و تصويرگري شده است . كتاب هاي داستاني و غيرداستاني نوجوانان ، شـُميزكتاب ، شعرهاي كودكانه ، كتاب الفبا ، كتاب شمارش ، كتاب مصور ، كتاب آسان ، متون نوسوادان ، كتاب داستان و كتاب داستان تصويري در اين دسته جاي مي گيرند . كتاب هاي كودكان در اكثر كتابخانه هاي عمومي در مجموعه ي نوجوانان ، و در اكثر كتابخانه هاي آكادميك در آزمايشگاه برنامه ي آموزشي چيده مي شوند . براي مشاهده ي نمونه اي از كتاب هاي كودكان در قرن نوزدهم اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : children's book award Children's literature Children's Book Council
پاداش يا جايزه ي ادبي كه به پديدآورنده يا تصويرگر كتابي كه مخصوصاً براي كودكان منتشر شده اعطا مي گردد . براي اتصال به سياهه ي بين المللي جوايز كتاب كودك اينجا را كليك كنيد نيز نگاه كنيد به : CLA Book of the Year for Children
اين شورا كه در سال 1945 پايه گذاري شد ، يك انجمن صنفي غيرانتفاعي است كه خود را موظف به تشويق سوادآموزي و استفاده و بهره گيري از كتاب هاي كودكان مي داند و اعضاي آن را ناشران و توزيع كنندگان كتاب هاي بازاري كودكان ، و توليدكنندگان چندرسانه اي مرتبط با كتاب براي كودكان تشكيل مي دهند . " شوراي كتاب كودك " حمايت مالي " هفته ي كتاب كودك " را كه در نوامبر هر سال در مدارس ، كتابخانه ها ، و كتابفروشي هاي سراسر ايالات متحده جشن گرفته مي شود ، و " هفته ي شعر جوانان " را كه در آوريل هر سال ، همزمان با " ماه ملي شعر " جشن گرفته مي شود ، بر عهده دارد . براي اتصال به سراصفحه ي اين شورا اينجا را كليك كنيد .
Children's Book Week
" هفته ي كتاب كودك " كه از سال 1919 از سوي " شوراي كتاب كودك " حمايت مالي مي شود ، يك جشن محلي و ملي است كه در نوامبر هر سال برگزار مي شود و در آن كتابداران ، كتابفروشان ، ناشران و مدرسان به برنامه ريزي براي برگزاري نمايشگاه هاي كتاب ، مسابقه ي كتابخواني ، ساعات قصه خواني ، جلسات معاوضه ي كتاب ، و . . . به منظور برپايي رقابت ، قرعه كشي كتاب ، و ديگر اقداماتي كه علاقه به كتاب و مطالعه را در ميان جوانان برمي انگيزد ، مي پردازند . مترادف با : Book Week براي اتصال به سراصفحه ي " هفته ي كتاب كودك " اينجا را كليك كنيد .
نمايه اي شامل عنوان ، پديدآورنده ، و تصويرگر كتاب هاي موجود براي كودكان و نوجوانان ، كه هر سال توسط " باوكر " منتشر مي شود . " راهنماي موضوعي براي چيلدرنز بوكس اين پرينت " كه جداگانه منتشر مي شود شامل نمايه هايي بر مبناي نام ناشر ، عمده فروش كتاب ، و توزيع كننده مي باشد . نيز نگاه كنيد به : El - Hi Textbooks & Serials in Print
Children's collection
نگاه كنيد به : juvenile collection
children's librarian
كتابداري كه در خدمات و مجموعه هاي كودكان تا سن 13 - 12 سال تخصص دارد . اكثر كتابداران كودكان ، دانش وسيعي درباره ي ادبيات كودكان دارند و داراي مهارت در فن قصه گويي هستند . نيز نگاه كنيد به : children's room
children's literature
آثار ادبي كه مخصوصاً براي كودكان خلق شده اند ، و با آثاري كه براي بزرگسالان و جوانان نوشته شده اند فرق دارند ، شعر و نثر ، داستان و غيرداستان را شامل مي شوند . ادبيات كودكان با انتقال شفاهي اشعار كودكانه ، ترانه ها ، اشعار ، افسانه هاي پريان ، و داستان ها آغاز شد . در اوايل قرن هفدهم ، هورنبوك در مستعمرات بريتانيا و امريكا به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت ، اما با انتشار " قصه هاي مادر گوس " ( Tales of Mother Goose ) به وسيله ي " شارل پرو " ( 1703 - 1628 ) در اواخر قرن هفدهم بود كه ادبيات مكتوب براي كودكان به عنوان يك ژانر جداگانه پديدار شد . در اواسط قرن هجدهم ، " جان نيوبري " ( 1767 - 1713 ) ، نويسنده ، چاپچي ، و ناشر انگليسي متوجه وجود بازار براي كتاب هاي كودكان شد و انتشار آثار مصور را با هدف آموزش اخلاقي آغاز كرد . در قرن نوزدهم ادبيات كودكان از اخلاق آموزي جدا شد و اين روند ابتدا با انتشار افسانه هاي " هانس كريستين اندرسن " ( 1875 - 1805 ) و برادران " گريم " ، و سپس با انتشار " كتاب متل ها " ( Book of Nonsense ) اثر " ادوارد لير " ( 1846 ) ، " ماجراهاي آليس در سرزمين عجايب " ( 1865 ) و پسايند آن ، يعني " از ميان آينه " ( 1871 ) آغاز شد و ادامه يافت . تصاوير در اكثر كتاب هاي اوليه ي كودكان به صورت سياه و سفيد چاپ مي شدند ، اما در دهه ي 1860 " ادموند اوانز " ( 1905 - 1826 ) چاپ كتاب هاي تصويري رنگي را ، كه توسط هنرمنداني مثل " والتر كرين " ( 1915 - 1845 ) ، " كيت گرينوي " ( 1901 - 1846 ) ، و " راندولف كالدكات " ( 1886 - 1846 ) مصور شده بودند ، آغاز كرد . انتشار متون كلاسيك كودكان ( " زنان كوچك " اثر " لوئيزا مِي آلكوت " در سال 1868 و " ماجراهاي تام ساير " اثر " مارك تواين " در سال 1876 ) نقطه ي آغاز رئاليسم در داستان هاي نوباوگان است . امروزه ادبيات كودكان در دل ميليون ها خواننده جا پيدا كرده ، و كتاب ها و ادواري هاي كودكان در تمام دوره هاي سني ، بازاري جهاني دارند . كتاب هاي تازه منتشرشده ي كودكان در منابع زير بررسي مي شوند : " Booklist " , " The Bulletin of the Center for Children's Books " , " Horn Book Magazine " , " The Lion and the Unicorn " , " School Library Journal " منتخبي از بررسي ها نيز در " Children's Literature Review " ، كه يك مرجع پيايندي مي باشد و توسط " Gale Group " منتشر مي شود ، به چاپ مي رسد . براي ديدن نمونه اي از ادبيات كودكان قرن نوزدهم اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : children's book award juvenile collection
يك مرجع پيايندي كه از سال 1976 ، هر سال توسط " گروه گيل " منتشر مي شود و منتخبي از بررسي ها ، نقدها ، و نظرات درباره ي كتاب هاي كودكان و نوجوانان ، كه به ترتيب الفباي نام پديدآورنده ، و همراه با نمايه هاي درهمكرد از پديدآورنده و عنوان در پايان هر جلد مرتب شده اند ، را ارائه مي كند .
محوطه اي در يك كتابخانه ي عمومي يا شعبه هاي آن ، كه براي خدمات و مجموعه هاي مخصوص كودكان تا سن 12و 13 سال در نظر گرفته شده ، و معمولاً دست كم يك كتابدار كودكان در آن كار مي كند و متناسب با افرادي كه جثه ي كوچكتري دارند مجهز شده است . بعضي از تالار هاي كودكان كُنجه يا گوشه ي مناسبي دارند كه براي قصه گويي ، عروسك گرداني ، و . . . به صورت گروهي ، طراحي شده است .
children's services
خدمات كتابخانه اي كه براي كودكان تا سن 13 - 12 در نظر گرفته شده ، و گسترش مجموعه ي كودكان و نوجوانان ، خدمات نوپايان ، قصه گويي ، كمك به انجام تكاليف درسي ، و برنامه هاي مطالعه ي تابستاني را شامل مي شود . اين خدمات اغلب توسط يك كتابدار كودكان در تالار كودكان كتابخانه ي عمومي ارائه مي شود . مقايسه كنيد با : adult services young adult services نيز نگاه كنيد به : Association for Library Services to Children
Chinese style
در چين و ژاپن ، كتاب همچون غرب ، از شكل طومارنوشته تا اوراقي كه در يك پوشه گذاشته شده بودند ، تحول يافت ، اما مسيري متفاوت داشت . به جاي اين كه برگ هايي كه جداگانه بريده شده اند به شكل كادكس صحافي شوند ، حلقه اي از كاغذ مكتوب به صورت آكاردئوني تا مي خورد ، و مجموعه اي از برگ هاي تاخورده را به وجود مي آورد كه در پيش - لبه ، برش نخورده بود و نوشتار ( و بعد ها مطلب چاپي ) فقط در يك طرف آن بود . مترادف با : Japanese style نيز نگاه كنيد به : double leaf
شكل كوتاه شده ي ريزتراشه ( microchip ) . مدار مينياتوري يكپارچه با سرعت بسيار بالا ، كه در يك ماده ي نيمه رسانا ( معمولاً سيليكون ) بر سطح يك قطعه فلز بسيار نازك و كوچك ، براي استفاده به عنوان ريز پردازشگر و حافظه در رايانه ها و ديگر تجهيزات الكتريكي ، حك مي شود . طراحي ريزتراشه هاي بسيار قدرتمند ، نيروي محركه ي انقلاب فناوري اطلاعات بود ، كه در نيمه دوم قرن بيستم آغاز شد . نيز نگاه كنيد به : RAM ROM
نوعي مقواي فشرده ي كم قطر ، ارزان و شكننده كه از كاغذ بازيافت شده و ديگر الياف سلولزي ساخته مي شود . اگر چه از فيبر گاهي براي " صحافي پوسته اي " استفاده مي شود ، استفاده از مقواي صحافي را در صحافي كتاب هايي با جلد سخت را ترجيح مي دهند . املاي ديگر : chipboard
وضعيت كتابي كه قطعاتي كوچك از حاشيه ي جلد ، روپوش ، يا صفحات آن از بين رفته - در برابر كتاب هاي عتيقه اي كه به عنوان يك نسخه ي دست نخورده ، در بازار بسيار ارزش دارند .
" چويس " يك نشريه ي مروري است كه در سال 1964 توسط " انجمن كتابخانه هاي پژوهشي و دانشگاهي " ( اي سي آراِل ) پايه گذاري شد و هر سال 11 شماره از آن منتشر مي شود . اين نشريه در هر سال به مرور و بررسي 7000 - 6000 كتاب ، سايت وب ، و ديگر منابع انگليسي زبان مي پردازد ، و بر عناوين مورد علاقه ي كتابداران و هيئت علمي آموزشي ، كه مسئول مجموعه گستر ي كتابخانه هاي دانشگاهي و دانشكده اي هستند تأكيد دارد . بررسي هاي اين نشريه ، كه بر اساس رشته مرتب شده اند ، به وسيله ي افراد اكادميك و از روي كتاب هاي تكميل شده - و نه از روي نمونه هاي ستوني ، تهيه مي شوند . هر شماره يك سر مقاله ، يك جستار كتابشناختي ، و دست كم يك مقاله ي بلند ، همراه با نمايه هاي جداگانه ي پديدآورنده ، عنوان ، و موضوع ، در پايان هر شماره را نيز شامل مي شود . براي اتصال به سرا صفحه ي " چويس " اينجا را كليك كنيد .
choropleth map
نقشه اي كه بر روي آن رنگ ، سايه روشن ، يا نوع ديگري از فنون گرافيكي به كار رفته تا حجم يا بسامد يك متغير ( مثل فناشدگي ، جمعيت ، سرنگوني ) را در هر يك از چند ناحيه ، بر اساس نمره ي ميانگين تعداد دفعات وقوع در هر ناحيه نشان دهد . نيز نگاه كنيد به : isogram
موسيقي متن يك اثر موسيقايي كه در اصل براي تكخواني و همخواني نوشته شده ، و فقط اجزاي بخش هاي همخواني و هر گونه همصدايي را كه براي " ابزار هاي ]موسيقي [ صفحه كليدي " تنظيم شده ، نشان مي دهد .