واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 229
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
يك يا چند كادر كه معمولاً در ابتداي يك اثر فيلمي ( فيلم سينمايي ، فيلمعكس ، . . . ) ديده مي شوند و حاوي اطلاعات متني ( متفاوت از محتواي موضوعي ) مي باشند و در فهرستنويسي كتابخانه اي و در هنگام ايجاد ركورد كتابنگاشتي ، به عنوان « مأخذ اصلي اطلاعات » براي توصيف فقره مورد استفاده قرار مي گيرد . مقايسه كنيد با : title screen
سياهه ي الفبايي از عنوان آثاري كه در يك اثر پيايندي يا غيرپيايندي ذكر مي شوند . گاهي نمايه هاي عنوان و پديدآورنده با هم تركيب مي شوند . نيز نگاه كنيد به : subject index
برگه اي از كتاب كه در روي خود ( صفحه ي فرد ) حاوي عنوان كتاب ، و بر پشت خود ( صفحه ي زوج ) حاوي مشخصات ناشر ، اعلان حق تكثير ، فهرستنويسي پيش از انتشار ( فيپا ) ، شابك ، و پيشينه ي چاپ مي باشد . عنوانبرگ در قسمت پيش مطالب كتاب ، پس از نيم عنوان و پيش از صفحه ي اهدا مي آيد .
صفحه ي ابتداي يك دستنوشته ، كتاب ، يا اثر انتشاراتي چاپي ديگر ( معمولاً صفحه ي فرد از برگه ي پس از نيم عنوان ) كه حاوي عنوان كامل اثر و معمولاً ( ولي نه لزوماً ) نام پديدآورنده ( ها ) ، ويراستار ( ان ) ، مترجم ( ها ) ، و ناشر مي باشد . صفحه ي عنوان همچنين ممكن است نشان دهنده ي شماره ي جلد ( اگر چنين شماره اي لازم باشد ) و تاريخ و محل انتشار باشد . بر پشت عنوانبرگ معمولاً اعلان حق تكثير ، تاريخ انتشار ، مشخصات ناشر ، فهرست پيش از انتشار ، شابك ، و ( در برخي موارد ) مشخصات چاپخانه درج مي شود . نخستين صفحه ي كامل عنوان در حدود سال هاي 1500 بود كه در نخستين كتاب هاي چاپي پديدار شد . تا اواخر قرن شانزدهم ، امكانات تزييني در صفحه ي عنوان ، به طور كامل تحقق يافت . كوته نوشت : tp . املاي ديگر : title - page نيز نگاه كنيد به : added title page series title page
عنوان اصلي يك فقره ي كتابنگاشتي كه ( معمولاً از « مأخذ اصلي اطلاعات » گرفته مي شود و ) هر گونه « عنوان بديل » ( ولي نه عنوان هاي موازي يا هر گونه اطلاعات اضافي عنوان ) را شامل مي شود . به موجب « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » ، عنوان كامل در ناحيه ي « عنوان و شرح مسئوليت » از توصيف كتابنگاشتي ( فيلد 245 از ركورد مارك ) وارد مي شود . نيز نگاه كنيد به : uniform title
در يك فايل داده هاي ماشين خوان ( مثل داده پايگاه كتابنگاشتي يا صفحه ي وب ) ، عبارت است از نمايش متني بر روي صفحه ي نمايشگر كه « عنوان كامل » اثر و در بسياري موارد ، نام پديدآورنده ( ها ) يا ويراستار ( ان ) ، و جزئيات نشر در آن ذكر مي شود و در فهرستنويسي كتابخانه اي به عنوان « مأخذ اصلي اطلاعات » در توصيف كتابنگاشتي فقره ، مورد استفاده قرار مي گيرد . مقايسه كنيد با : title frame
title statement
« عنوان كامل » اثر ، بعلاوه ي « تعيين عام نوع ماده » ( به شكل اختياري ) و باقيمانده ي عنوان ( اگر چنين چيزي وجود داشته باشد ) ، كه در ناحيه ي « عنوان و شرح مسئوليت » از توصيف كتابنگاشتي ( فيلد 245 از ركورد مارك ) ذكر مي شود . به موجب « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » ، در واژه آرايي ، ترتيب ، و املاي « عنوان كامل » دقيقاً از همان شكلي تبعيت مي شود كه در داخل يا بر روي فقره آمده است ، ولي فهرستنويس مي تواند نقطه گذاري و بزرگنويسي را تغيير دهد .
كلمات مقدماتي كه با حروف بزرگ به وسيله ي سرواتنويس ، با مركب قرمز يا آبي در زمينه ي رنگ نشده و خالي ، در ابتداي يك فصل و در هنگامي كه متن يك دستنوشت قرون وسطايي با دست استنساخ مي شد ، اضافه مي گرديد و غالباً چندين سطر را پر مي كرد . در آثار مهم تر ، از زَربرگ استفاده مي شد . نيز نگاه كنيد به : illuminated
TLA
نگاه كنيد به : Theatre Library Association
TOC
نگاه كنيد به : table of contents
در اصل ، هر جلد از اثري كه در بيش از يك جلد منتشر شده است . در كاربرد نوين ، كتابي در اندازه ي خيلي بزرگ ، كه به لحاظ موضوع يا رويكرد نيز با اهميت باشد .
tool kit
نگاه كنيد به : toolkit
نوار باريكي در امتداد يك سمت ، يا بر بالا يا پايين يك پنجره يا كادر در محيط رابط يك برنامه ي ريزرايانه اي كه دكمه ها يا آيكون هايي را كه مي توان با يك ابزار نشانگر ( مثل موشواره ) براي دسترسي به گزين فهرست ها و بازكردن پنجره هاي ديگر ، بر روي آن ها كليك كرد نشان مي دهد و بدين ترتيب كاربر مي تواند گزينه هايي را انتخاب كند ، پارامترهايي را تنظيم كند ، و كاركردهايي را به انجام برساند . مقايسه كنيد با : navigation bar
در پرداخت ، طرح هاي تزييني مْهرشده با دست ( و با استفاده از يك ابزار برنجي حرارت ديده ) بر سطح ماده اي ( معمولاً پارچه يا چرم ) كه صفحات جلد كتاب را پوشانده است . ابزاركاري ممكن است بي رنگ ، يا با استفاده از مركب ، يا زَربرگ يا زَرورق باشد .
راهنماي چاپي يا درونخطي كه اطلاعات عملي براي تحقق يك هدف يا آغاز يك پروژه را در يك جا گِرد مي آورد و موردپژوهي ها ، طرح هاي اقدامات ، خط مشي ها ، يگان بندي هاي يادگيري ، سياهه ي منابع ، اصطلاحات سودمند ، تماس هاي مهم ، و . . . را شامل مي شود ( ولي فقط به اين ها محدود نمي گردد ) . املاي ديگر : tool kit
TOP
نگاه كنيد به : temporarily out of print
عام ترين واژه در يك نظام رده بندي سلسله مراتبي كه با كوته نوشت TT ( ا . ر . ) در اصطلاحنامه ي واژه هاي نمايه سازي ، يا به وسيله ي كم ترين تورفتگي در زير سرعنوان مربوط به خود ، مشخص مي شود . كوته نوشت : TT نيز نگاه كنيد به : BT NT RT
موضوعي براي بحث يا پژوهش . نخستين مرحله در يك پروژه ي پژوهش كتابخانه اي ، تدوين گزاره اي از يك مقوله ي قابل انجام است . با پيشرفت پژوهش در متون ، اين مقوله ممكن است بسته به مقدار اطلاعات منتشرشده ي موجود و محدوديت هاي زماني پژوهشگر ، نيازمند پالايش ( تغيير محور كانوني يا كانون توجه ) باشد . نيز نگاه كنيد به : search strategy
سياهه يا توصيف چاپي يا درونخطي از بهترين ابزارها و منابع كتابنگاشتي كه در انجام يك پژوهش در متون يك مقوله ي خاص ، براي پژوهشگر قابل هستند . اين ابزارها و منابع به ترتيبي ارائه مي شوند كه بتوان به شكل بهينه از آن ها بهره گرفت . نيز معروف به : pathfinder نيز نگاه كنيد به : search strategy
topo
نگاه كنيد به : topographic map
نقشه اي ( با هر مقياس ) كه به شكل نقش برجسته ، عوارض جغرافيايي يك ناحيه ي بخصوص از سطح زمين ( يا جرم آسماني ديگر ) را ، معمولاً به وسيله ي خطوط ترازنما ، نشان مي دهد . چنين نقشه اي ، اگر صحافي نشده باشد ، برگه ي موضع نگاشتي ( topographic sheet ) ناميده مي شود . كوته نوشت : topo
گروهي از نقشه برگ هاي موضع نگاشتي كه عوارض جغرافيايي سطح يك كشور را در مقياس هاي بين 000 , 1 : 10تا 000 , 1 : 250 نشان مي دهد و معمولاً به وسيله ي يك نهاد دولتي مدني يا نظامي منتشر مي شوند . مجموعه هاي موضع نگاشتي به صورت بين المللي نيز در مقياس 000 , 000 , 1 : 1 تا 000 , 000 , 1 : 5 منتشر مي شوند . نيز نگاه كنيد به : base map
TOS
نگاه كنيد به : temporarily out of stock
در نشر ، عبارت است از توزيع كامل همه ي شماره هاي يك نشريه ادواري ، شامل نسخه هايي كه براي مشتركان پرداختي فرستاده مي شوند ، فروش هاي تك نسخه اي ، استفاده هاي درون سازماني ، و نسخه هاي تقديمي كه با اهداف ترويجي توزيع مي شوند .
توافقي بين پديدآورنده و ناشر كه به موجب آن ، اثري هم در ويراست سخت جلد و هم در « ويراست جلد شميزي بسابازاري » ( با مشخصات نشر جداگانه اي از ناشر ) منتشر شود؛ متضاد با « نشر كامل » ، وضعيتي است كه در آن ، پديدآورنده حقوق نشر ويراست جلدكاغذي را به ناشر جداگانه اي مي دهد و معمولاً حق التأليف بيش تري نيز دريافت مي كند . اين واژه به انتشار همزمان ويراست تجاري سخت جلد و نرم جلد تحت « مشخصات نشر » واحد ، يا به چاپ بعدي يك ويراست تجاري جلدكاغذي كه درآن ، متن و تصاوير هيچ تفاوتي با ويراست سخت جلد نمي كنند ، اطلاق نمي شود .
touch panel
نگاه كنيد به : touchpad
يك صفحه ي نمايشگر رايانه كه با رويه ي حساس به لمس پوشانده شده و در نتيجه كاربر مي تواند با لمس بخشي از صفحه ي نمايشگر كه كلمه ، عبارت ، نماد ، آيكون ، يا دكمه ي مناسب را مي نماياند ، از گزينه هاي موجود در يك گزين فهرست ، انتخاب كند يا عمليات بخصوصي را آغاز نمايد . سلول هاي حساس به فشار در رويه ي صفحه ي نمايشگر ، داده ها را به نرم افزار مخصوص منتقل مي كنند و گزينه ي انتخابي ، فعال مي شود . املاي ديگر : touchscreen مقايسه كنيد با : touchpad نيز نگاه كنيد به : mouse
ابزار نشانگر الكترونيكي ، متشكل از سطح صاف و كوچكي كه به يك رايانه متصل است و كاربر مي تواند به جاي فشردن دكمه هاي صفحه كليد يا حركت دادن موشواره ، آن را با تماس انگشت ، فعال كند . مترادف با : touch panel مقايسه كنيد با : touch screen
touchscreen
نگاه كنيد به : touch screen
tour guide
نگاه كنيد به : travel guide