واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 304
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
لبه هاي صحافي شده يا دوخته شده ي بخش هاي گردهم آمده ي يك كتاب ، كه آستري به آن چسبانده مي شود . عطف ممكن است تخت باشد ، ولي بيشتر اوقات قوس برآمده اي در طي صحافي به آن داده مي شود كه آن را " گردكردن " مي گويند . عطف دولا يا نرمش پذير ، مناسب تر است ، زيرا امكان بازشدن كامل مجلد را مي دهد . مقايسه كنيد با : backstrip spine نيز نگاه كنيد به : tight back
back - lining
نگاه كنيد به : lining
همه ي شماره هاي يك ادواري كه پيش از شماره ي جاري منتشر شده اند ، و معمولاً در مجلدات سالانه صحافي مي شوند يا براي صرفه جويي در فضا ، به ريزفيلم يا ريزبرگه تبديل مي گردند . در يك ركورد فهرست ، گستره و حجم بايگاني شماره هاي پيشين در قسمت " يادداشت موجودي " ذكر مي شود . نيز نگاه كنيد به : holdings
back fold
لبه اي از تاخوردگي كه فرم ها در طول آن كنار هم مرتب مي شوند و لبه ي صحافي كتاب ايجاد مي شود ؛ اين لبه در صحافي دوختني برش نمي خورد ، ولي در صحافي ته چسب برش مي خورد تا چسب ، بهتر اوراق كتاب را نگه دارد .
هر شماره از يك ادواري كه پيش از شماره ي جاري است . شماره هاي پيشين معمولاً در يك بايگاني از شماره هاي پيشين نگهداري مي شوند كه ممكن است در جايي متفاوت ، در بخش ادواري هاي كتابخانه قرار داشته باشد و گاهي به قالب فشرده تري مانند ريزفيلم يا ريزبرگه تبديل مي شوند . در ركورد فهرست ، ميزان و گستره ي بايگاني شماره هاي پيشين در " يادداشت موجودي " ذكر مي شود . مترادف با : back number
صفحه هايي پس از متن اصلي در انتهاي كتاب كه پيوست ها ، يادداشت ها ، كتابشناسي ها ، سياهه ي همكاران ، نمايه ها ، مشخصات انتشار ، و هر نوع آگهي را ممكن است شامل شوند . در آثار پژوهشي ، مطالب پاياني ممكن است حجم قابل توجهي داشته باشند . شماره گذاري صفحات مطالب پاياني در ادامه و دنباله ي متن اصلي و با اعداد عربي انجام مي شود . براي تكميل كردن جزوه ها ممكن است به مطالب پاياني صفحات سفيد افزوده شوند . مترادف با : end matter postliminary matter subsidiaries مقايسه كنيد با : front matter نيز نگاه كنيد به : parts of a book
back number
نگاه كنيد به : back issue
سفارشي براي مواد كتابخانه اي كه در زمان اصلي ، تحويل آن ممكن نشده ، زيرا دست كم يكي از اقلام درخواستي موجود نبوده يا هنوز منتشر نشده بوده . سفارش هاي قبل ، معمولاً تا يك دوره ي زماني معين ، براي تحويل آتي اقلام باقي مانده ، گشوده مي مانند و پس از اين مدت ، لغو مي شوند . در ايالات متحده ، مترادف با : dues نيز نگاه كنيد به : reorder short shipment
سند يا تراكنشي را از تاريخي پيش تر از تاريخ واقعي صدور آن نافذكردن ؛ مثلاً نوشتن تاريخ قبلي روي يك برگه ي سفارش كتاب با اجازه ي ناشر ، تا در نتيجه خريدار بتواند از تخفيفي كه مهلت آن به سرآمده ، استفاده كند .
در صحافي كتاب ، فرايند ايجاد شانه در هر طرف از لبه ي صحافي بدنه ي كتاب كه پس از گردكردن و پيش از چسباندن آستري به عطف كتاب انجام مي شود . در صحافي دستي ، براي خم دادن عطف جزوه هاي دوخته شده از وسط بدنه ي كتاب به سمت جلو و عقب ، از چكش و مشته ي پشت كوبي استفاده مي شود ، تا دو لبه ايجاد شود كه صفحه هاي جلد روي آن ها قرار مي گيرند . با تازدن برگ ها بر روي هم در نزديكي لبه ي صحافي ، پشت كوبي به حفظ حالت گردشدگي شيرازه نيز كمك مي كند و مانع از آن مي شود كه بر اثر استفاده از مجلد ، برگ ها تدريجاً جلو بيايند . اين فرايند همچنين با ايجاد اندكي چروك در هر برگ در نزديكي شيرازه ، امكان بازشوندگي مجلد را افزايش مي دهد . در صحافي ناشر و صحافي كتابخانه اي ، پشت كوبي به وسيله ي ماشين انجام مي شود . همچنين ، نوعي رسيدگي حفاظتي كه در آن ، لايه اي اضافي به يك منبع - معمولاً در طرف مخالف ورق كاغذي كه سست و ضعيف شده - الصاق مي شود تا آن را تقويت كند . نيز اشاره به ماده اي دارد كه در اين نوع تقويت ، به منبع اضافه مي شود .
همه ي انتشارات موجود در سياهه ي جاري يك ناشر ، كه ديگر جديد نيستند و پيش از فصل كنوني منتشر شده اند . عناوين موجودي قبلي كه براي تأمين درخواست هاي آتي در انبار نگهداري مي شوند غالباً سودآورترين بخش از انتشارات يك ناشر را تشكيل مي دهند . املاي ديگر : back - list مقايسه كنيد با : frontlist نيز نگاه كنيد به : in print out of print out of stock
انباشتگي كارهايي كه هنوز انجام نشده اند و غالباً به دليل تأخيرها و تنگناهاي موجود در روند كار پيش مي آيد . عقب افتادگي در فهرستنويسي ممكن است هنگامي رخ دهد كه نيروي انساني براي تأمين مقتضيات فراهم آوري كفايت نمي كند ، مثلاً وقتي كه يك مجموعه ي اهدايي بزرگ در طول يك دوره ي زماني كوتاه دريافت مي شود . نيز نگاه كنيد يه : arrears
backslanted
حروف چاپي يا دستنوشته اي كه به سمت چپ ، داراي تمايل و شيبي است .
نويسه اي به شكل يك خط راست كه از قطر ، در بالا به سمت چپ و در پايين به سمت راست كج شده است ( برعكس علامت مميز در رياضي ) و عمدتاً در برنامه نويسي رايانه اي و براي جداكردن نام فايل و فهرست راهنما در " داس " و " ويندوز " مورد استفاده قرار مي گيرد ( مثلاً c : \bib\bib . txt اشاره به فايل bib . txt دارد كه در پوشه ي bib در درايو c : \ ذخيره شده است ) . املاي ديگر : back slash مترادف با : reverse solidus مقايسه كنيد با : slash
در صحافي كتاب ، بخش مركزي ماده ي پوشش دهنده ، كه از مفصل رويي تا مفصل زيرين و روي توكاره كشيده مي شود و صفحه هاي رويين و زيرين جلد را از هم جدا مي كند و در اكثر ويراست ها روي آن عنوان اثر و نام پديدآورنده نقش مي شود . گاهي مترادف با : spine مقايسه كنيد با : back نيز نگاه كنيد به : lining
در داده پردازي ، ساختن نسخه ي دوم از يك فايل داده اي ، احتياطاً براي زماني كه فايل اصلي گم شود ، آسيب ببيند ، يا از بين برود . نيز اشاره دارد به روندها ، تجهيزات ، و فايل هاي رايانه اي كه هدف از ايجاد و نگهداري آن ها اين است كه در صورت ازميان رفتن يا ازكارافتادن سامانه هاي اصلي ، مورد استفاده قرار گيرند . در مفهوم عام تر ، هر راهبردي كه طراحي شود تا اگر روش يا سامانه ي اصلي و مرجح جواب نداد ، پياده شود . نيز چاپ كردن بر روي طرف ديگر برگه اي كه قبلاً بر يك طرف آن چاپ شده است . املاي ديگر : back up
در بودجه بندي ، همسطح كردن هزينه ها با درآمدها ، معمولاً براي يك دوره ي مالي ثابت . در چاپ و طراحي صفحات وب ، مرتب كردن متن و تصاوير صفحه به گونه اي كه به لحاظ زيبايي شناختي خوشايند باشد .
يك مجموعه ي كتابخانه اي حاوي موادي كه نشانگر طيف كاملي از نظرات متضاد در موضوعات حساس است ، مثلاً مواضع موافق و مخالف در باب آزادي سقط جنين ، يا كتاب هاي مذهبي متعلق به مذاهب مختلف . توازن اگرچه هدفي دست نيافتني است ، در مجموعه گستري كتابخانه هاي عمومي كه بايد به نيازهاي اطلاعاتي طيف گسترده اي از مراجعان پاسخ دهند و منعكس كننده ي سليقه هاي مطالعاتي آنان باشند ، بسيار اهميت دارد .
در اصل ، شعر داستاني كه دهان به دهان منتقل مي شود و به سبكي غيرشخصي ، براي اجراي عمومي سروده مي شد و غالباً با لحن و آهنگي سنتي خوانده مي شد كه در حكم موسيقي متن رقص ها بود . اكثر بالادها به بيان داستان معروفي از تراژدي هاي عاشقانه يا مصائب شخصي در قالب چارپاره هاي كوتاه و ترجيع بندهاي تكراري ، معمولاً به شكل گفت و گوي همراه با كنش ، مي پردازند . تكرار اين اشعار در طول يك گستره ي زماني طولاني ، موجب بروز تغييراتي در اين اشعار مي گردد . مترادف با : folk ballad نيز نگاه كنيد به : saga
balloon
در كارتون ، كارتون - كتاب ، و رمان مصور ، فضاي مدور و بسته اي كه با يك خط ، به دهان يكي از شخصيت هاي داستان مربوط مي شود و حاوي كلام او ، يا انديشه هاي ناگفته ي وي است .
در كتاب هاي صحافي دستي قديمي تر ، جزوه ها به رشته هاي كتاني يا كنفي كه در فواصل منظم در عرض لبه ي صحافي جا داده شده بود دوخته مي شدند و مجموعه اي از برآمدگي هاي موازي در ماده اي كه شيرازه را مي پوشاند ايجاد مي كردند ، مگر اين كه اين برآمدگي ها در شيارهايي كه با اره توسط صحاف بر روي عطف كتاب ايجاد مي گرديد ، فرو برده و چال مي شدند ( واژه ي " بند " هم به اين برآمدگي ها گفته مي شود ) . بند جايگزين رشته هاي چرمي گرديد كه در اصل براي صحافي كتاب به شكل كادكس مورد استفاده قرار مي گرفت . در صحافي نوين ، نوارهايي با كيفيت بالا جايگزين بند شده اند ، و در اكثر ويراست هاي عمومي با جلد سخت ، بند كاملاً حذف شده است . نيز نگاه كنيد به : raised bands
نهايت قابليت انتقال يك خط در شبكه ي ارتباطات الكترونيكي . در ابزارهاي رقومي ، باندپهنا با بيت يا بايت در ثانيه ، و در ابزارهاي قياسي با هرتز ( دور در ثانيه ) اندازه گيري مي شود . باندپهنا حجم داده هايي را كه مي توان در حجم ثابتي از زمان انتقال داد ، تعيين مي كند . در طول دوره هاي اوج استفاده ، سرعت انتقال را نيز ، بويژه در مورد فايل هاي داده اي بزرگ ( تصويري ، شنيداري ، ديداري ) مشخص مي كند . در اينترنت ، ستون فقرات فيبر نوري داراي بالاترين باندپهنا است . نيز نگاه كنيد به : T1 T3 در پخش گسترده ، پهناي باند فركانس ها يا طول موج هايي كه ( معمولاً بنا بر توافق رسمي ) به يك ايستگاه راديو يا تلويزيون براي استفاده ي خاص آن ايستگاه تخصيص داده مي شود .
كتابي كه انتشار و/ يا فروش آن ( به دليل آن كه محتواي آن - معمولاً به دلايل سياسي يا اجتماعي - خطرناك يا نامطلوب شمرده مي شود ) از سوي مقامات مذهبي يا غيرمذهبي ممنوع يا منكوب مي گردد . از سال 1981 ، هر ساله هفته ي كتاب هاي ممنوع در ايالات متحده برگزار مي شود . مقايسه كنيد با : expurgated edition براي اتصال به پايگاه Banned Books Online اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : censorship challenge intellectual freedom Index Librorum Prohibitorum
رويداد سالانه اي كه از سال 1981 ، در آخرين هفته ي سپتامبر در ايالات متحده برگزار مي شود و " انجمن كتابفروشان امريكا " ، " بنياد آزادي بيان كتابفروشان امريكا " ، " انجمن كتابخانه هاي امريكا " ، " انجمن ناشران امريكا " ، " جامعه ي روزنامه نگاران و نويسندگان امريكا " ، و " انجمن ملي فروشگاه هاي دانشكده اي " از آن حمايت مي كنند ، و مورد پشتيباني " مركز كتاب " كتابخانه ي كنگره نيز مي باشد . كتابخانه ها و كتابفروشي هاي سراسر كشور با به نمايش گذاشتن كتاب هاي تازه ممنوع شده و كتاب هايي كه در طول تاريخ ، ممنوعه بوده اند ، آزادي خواندن را گرامي مي دارند . براي اتصال به " هفته ي كتاب هاي ممنوع " در سراصفحه ي " انجمن كتابخانه هاي امريكا " اينجا را كليك كنيد .
نوار باريكي از مطالب تصويري تبليغاتي كه بر روي سايت وبي به نمايش در مي آيد كه فضاي موجود بر روي صفحه ي آن به يك شركت تبليغاتي تجاري فروخته يا اجاره داده شده . نيز نشان و علامتي به صورت باريكه ي كم عرض در بالا يا پايين يك صفحه ي وب ، كه سازمان ميزبان را مشخص مي كند يا به محتواي سايت اشاره دارد . نيز اشاره به تيتر يك سطري يا دوسطري در روزنامه دارد كه تمامي پهناي يك صفحه يا بخش اعظم پهناي يك صفحه را گرفته است . مقايسه كنيد با : skyline
bar graph
نگاه كنيد به : histogram
برچسب چاپي حاوي داده هاي ماشين خوان كه به شكل خطوط عمودي با طول مساوي و ضخامت متفاوت كدگذاري شده و مي توان با استفاده از اسكنرنوري متصل به رايانه ، آن را خواند . از باركد در كتابخانه ها براي شناسايي كتاب و ديگر مواد كتابخانه اي در امانت و موجود ، و براي پيونددادن كارت كتابخانه ي امانت گيرنده به ركورد مربوط به او در سامانه ي خودكار امانت ، استفاده مي شود . املاي ديگر : bar code نيز نگاه كنيد به : automated checkout
در حروفچيني ، خط افقي فرضي كه پايين حروف كوچك روي خط را به هم پيوند مي دهد و براي تعيين اندازه ي فواصل بين سطرهاي متن مورد استفاده قرار مي گيرد .
نقشه ي موضع نگاشتي ، معمولاً با مقياس 1 : 10000 تا 1 : 50000 كه به عنوان مبناي ديگر نقشه ها مورد استفاده قرار مي گيرد . مترادف با : mother map