انتشاراتي كه در سال 1872 در نيويورك تأسيس شد و در نشر آثار مرجع در موضوع نشر ، كتابخانه ها ، و بازار كتاب تخصص دارد . شهرت اين شركت به خاطر پيايندهاي مرجع ديرپايش است ، كه ازجمله عبارت اند از : Books in Print American Library Directory The Bowker Annual Library and Book Trade Almanac Literary Market Place Magazines for Libraries Ulrich's International Periodicals Directory etc . « باوكر » از سال 1968 به عنوان نهاد رسمي « شابك » در ايالات متحده نيز عمل كرده است . براي اتصال به سراصفحه ي « باوكر » اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : Bowker , Richard Rogers

---

تصويري كه با قراردادن سطح حساس ( فيلم يا لوح ) به تشعشعاتي غير از نور قابل رويت ( بويژه پرتو ايكس ) توليد مي شود . پرتونگاشت ها ( كه عمدتاً توسط كتابخانه هاي پزشكي گردآوري مي گردند ) به موجب « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » به عنوان مواد گرافيكي فهرستنويسي مي شوند .

---

نگاه كنيد به : cloth book

---

كاغذي كه از تكه ها پنبه و/ يا كتان ساخته شده ، و از كاغذ ساخته شده با چوب يا بيش تر الياف هاي ديگر ، محكم تر و بادوام تر ، و نيز گران تر است . ميزان تركيب معمولاً با درصد نشان داده مي شود . كاغذي كه از 100 درصد الياف پارچه ساخته شده « تمام پارچه » ( all - rag ) خوانده مي شود . گاهي مترادف با : all - rag نيز نگاه كنيد به : bible paper

---

به يك صفحه ي حروفچيني شده گفته مي شود كه سطرهايي با اندازه هاي متفاوت دارد كه با حاشيه ي سمت چپ ( در متون لاتين ، و با حاشيه ي سمت راست در متون فارسي و عربي ) همراستا شده اند ، اما در سمت راست ( در متون لاتين ، و در سمت چپ در متون فارسي و عربي ) نامرتب هستند؛ مثل سطرهاي يك شعر ( در انگليسي ، يا شعر نو در فارسي ) .

---

پشته هاي باريك و كمي برآمده ي قابل رويت در عرض شيرازه ي كتابي كه با دست صحافي شده . اين پشته ها بر اثر رشته هايي ايجاد مي شود كه در زير پوشش جلد ، جزوُك ها را به هم مي بندد . اين پشته ها اگر روي يك صحافي تزييني جعل شوند ، « بدل بند » ( false bands ) خوانده مي شوند . متضاد : stuck bands

---

در چاپ ، حرفي آغازين ( معمولاً در ابتداي اولين پاراگراف از يك فصل ) كه از خط الرأس حروفي كه در كنار آن ها ظاهر مي شود بالا مي زند . مترادف با : cocked - up initial مقايسه كنيد با : drop initial

---

نگاه كنيد به : Random Access Memory

---

اليافِ گونه اي از گياه آسيايي « Beahmeria nivea » ( از خانواده ي گَزَنه ) كه يكي از بادوام ترين مواد براي كاغذسازي و نساجي است و در چاپ اسكناس به كار مي رود . نيز نگاه كنيد به : rag paper

---

گروهي از تراشه هاي پرسرعت حافظه كه عمده ي پردازش در رايانه را انجام مي دهند ، و به كاربران امكان مي دهند به جاي ترتيب زماني ، با هر ترتيبي به بايت هاي داده ها دسترسي يابند . در هنگام شروع به كار رايانه ، سيستم عامل و برنامه هاي كاربردي معمول ، از سخت ديسك به « رم » بارگيري مي شوند تا آغاز پردازش را ممكن سازند . همه ي داده هاي درحال استفاده هم در « رم » ذخيره مي شوند . تراشه هاي « رم » براي حفظ محتويات خود به نيروي الكتريكي نياز دارند؛ به همين دليل است كه كاربران قبل از خاموش كردن سيستم و قطع برق دستگاه ، بايد داده ها را در يك رسانه ي انبارش كندتر ( سخت ديسك ، نرم ديسك ، ديسك فشرده ، . . . ) ذخيره كنند . نيز نگاه كنيد به : buffer

---

استاد سابق رياضيات كه پس از دريافت مدرك افتخاري در علم كتابداري از دانشگاه لندن در سال 1925 ، تا سال 1944 به عنوان اولين كتابدار دانشگاه « مُدرُس » خدمت كرد؛ در آنجا « رده بندي كولُن » ( 1933 ) را ابداع كرد ( كه در كتابخانه هاي پژوهشي سراسر جهان مورد استفاده قرار مي گيرد ) . كار پيشگامانه ي « رانگاناتان » در آموزش كتابداري وي را به عنوان « پدر » كتابداري در هند معروف كرد . وي به تأسيس « انجمن كتابخانه هاي هند » در سال 1933 كمك نمود و از سال 1944 تا 1953 به عنوان رئيس آن خدمت كرد . از سال 1948 تا 1958 در « كميته ي ملي هند براي همكاري با يونسكو » خدمت كرد و توجه خود را به مسائل مرتبط با كتابخانه ها معطوف نمود ، و از سال 1951 تا 1962 « سخنگوي كل » بخش رده بندي مستندات در « فدراسيون بين المللي مستندسازي » ( فيد ) بود . در سال 1956 ، « رانگاناتان » اندوخته هاي زندگي اش را هزينه كرد تا كرسي استادي در علم كتابداري را در دانشگاه مُدرس برپا كند ، كه اولين كرسي اين چنيني در خارج از ايالات متحده بود . در سال 1962 ، از حق تأليف كتاب هايش استفاده كرد تا موقوفاتي را براي سخنراني هاي سالانه اي كه توسط افراد برجسته در علم كتابداري از سراسر جهان برگزار مي شدند اختصاص دهد . وي به خاطر « پنج قانون علم كتابداري » اش ( 1931 ) معروف است : كتاب براي استفاده است ، هر خواننده ي كتابش ، هر كتابي خواننده اش ، وقت خواننده را هدر ندهيد ، كتابخانه يك موجود زنده ي در حال رشد است .

---

جزئي از مخزن كتابخانه ، متشكل از يك رديف از دو يا چند بخشِ قفسه هاي ثابت يا قابل تنظيم يك طرفه يا دوطرفه ، با تيرك هاي مشترك يا پشتيبان هاي قفسه در بين هر بخش . رديف ممكن است متكي به خود ، يا متكي به ديوار باشد . به تفاوت بين بزرگ ترين و كوچك ترين ارزش در يك مجموعه از داده هاي عددي نيز اطلاق مي شود؛ مثل بازه ي « تاريخ نشر » كه توسط كاربر در كاوش يك فهرست درونخطي يا داده پايگاه كتابنگاشتي تعيين مي شود ، تا بازيابي به فقره هايي محدود شود كه در آن دوره ي زماني تعيين شده ، منتشر شده اند .

---

راهرو يا دالان باريكي بين دو رديف از قفسه هاي مخزن كتابخانه . در ايالات متحده حداقل پهناي استاندارد راهرو در ساختمان هاي جديد و بازسازي شده 90 سانتيمتر است . بعضي از انواع قفسه بندي فشرده اين امكان را فراهم مي كنند كه فاصله ي بين رديف ها بنا به نياز تنظيم شوند . مترادف با : stack aisle نيز نگاه كنيد به : cross aisle

---

هر يك از چند درجه ي استخدامي در داخل يك كتابخانه يا نظام كتابخانه اي ، كه منعكس كننده ي صلاحيت ها ، تجربه ، مهارت ، و طول دوره ي تصدي شخصي است كه سِمُتي را اشغال كرده كه رتبه ، در مورد آن سِمُت صدق مي كند ، و اين رتبه يا پايه معمولاً با نرخ يا با طيف مشخصي از حقوق و مزايا همبسته است . در كتابخانه هاي آكادميك وابسته به مؤسساتي كه « همترازي هيئت علمي » به كتابداران اعطا مي كنند ، رتبه ها معمولاً عبارت اند از : « مربي » ( Instructor ) ، « كمك - كتابدار » ( Assistant Librarian ) ، « كتابدار - يار » ( Associate Librarian ) ، و « كتابدار » ( Librarian ) . براي آن دسته از كاركنان كتابخانه كه مدرك « ام ال اس » يا « ام ال آي اس » ندارند ، رتبه ها بر اساس تجربه و مهارت فني تعيين مي شوند . نيز نگاه كنيد به : promotion همچنين ، عبارت است از قراردادن مجموعه اي از فقره ها ، ركوردها ، استنادات ، درخواست ها ، . . . در ترتيبي مبتني بر يك يا چند معيار سنجشي ( مثل ربط ، سودمندي ، ارزش ، . . . ) . وجود گزينه اي كه به كاربران امكان دهد نتايج كاوش را بر اساس ربط رتبه بندي كنند ، نشانه ي پيشرفتگي نرم افزار كاوش در داده پايگاه است . مقايسه كنيد با : sorting

---

در بازيابي اطلاعات ، عبارت است از ارائه ي نتايج كاوش به ترتيبي مبتني بر يك يا چند معياري كه ( در بعضي از سامانه ها ) كاربر مي تواند از قبل تعيين كند . رايج ترين اين معيارها عبارت اند از جاري بودن ( تاريخ نشر ) و ربط ، كه معمولاً بر اساس تعداد رخدادهاي اصطلاحات كاوش ( كه به عنوان درونداد تايپ شده اند ) و جاي آن اصطلاحات در ركورد ( در عنوان ، در توصيفگرها ، در چكيده ، يا در متن ) تعيين مي شود . مقايسه كنيد با : sorting نيز نگاه كنيد به : weighting

---

كتابي ارزشمند كه يافتنش آن قدر دشوار است كه فروشندگان كتاب هاي قديمي فقط از نسخه هاي معدودي از آن اطلاع دارند . آن هايي كه وجود دارند به ندرت در بازار پديدار مي شوند و بلافاصله مورد توجه علاقه مندان قرار مي گيرند . بيش تر كتابخانه ها كتاب هاي كمياب شان را در محل امني ( معمولاً در مجموعه هاي ويژه ) نگهداري مي كنند كه دسترسي به آن محدود است . كتاب هاي بسيار كمياب در بازارهاي مزايده ي كتاب و توسط سوداكاراني كه به كلكسيونرها خدمت مي كنند به فروش مي رسند . براي خواندن پاسخ سياهه اي از سؤالات معمول درباره ي كتاب هاي كمياب اينجا را كليك كنيد .

---

نايابي نقشه ها به تاريخچه ي كشور يا منطقه ي به تصوير كشيده شده بستگي دارد . به عنوان قاعده اي كلي ، هر نقشه اي از ايالات متحده كه قبل از سال 1900 منتشر شده ناياب محسوب مي شود ، بويژه اگر ناحيه اي در غرب كوه هاي راكي را به تصوير بكشد . در بريتانيا ، نقشه اگر قبل از سال 1825 منتشر شده باشد ناياب محسوب مي شود . نقشه هاي ناياب ( مثل اسناد تاريخي ) اغلب مورد علاقه ي فراوان دانشوران و كلكسيونرها قرار دارند . از نظر زيباشناختي نيز نقشه ها ممكن است جالب باشند .

---

درجه ي نادربودن يا نامعروف بودن كتاب يا فقره اي ديگر ، كه همراه با سن ، وضعيت ، و كيفيات زيباشناختي اش ، به تعيين ارزش آن در بازار كمك مي كند . در بازار كتاب هاي قديمي ، درجات ناياب بودن به صورت زير دسته بندي مي شوند : كمياب : نهايتاً يك بار در سال چشم كارشناس كتاب هاي كمياب به آن مي افتد . نادر : هر ده سال يك بار به چشم كارشناس مي آيد . بسيار نادر : در طول زندگي يك بار ، مورد توجه كارشناس قرار مي گيرد . بي نظير : آنچه در نوع خود منحصربه فرد است ، و نسخه ي ديگري از آن مشاهده نشده . نيز نگاه كنيد به : rare map

---

نگاه كنيد به : Reference Books Bulletin

---

واژه ي شكسته اي متشكل از دو واژه به معناي « ماراتن كتابخواني » . مسابقه ي كتابخواني رويدادي كتابخانه اي يا آموزشگاهي است كه در آن ، به خوانندگان انگيزه داده مي شود تا تعداد صفحات يا كتاب هاي معيني را در مدت زماني معين مطالعه كنند . اين رويداد مي تواند باگردآوري اعانه مرتبط شود ، و برگزاركنندگان قول بدهند كه اگر هدف مطالعه محقق شد ، مقدار معيني به يك رديف هزينه اي ارزشمند ، كمك كنند .

---

رسانه ي انبارش رقومي كه قابليت خوانده شدن دارد ، اما نمي توان محتويات آن را تغيير داد يا پاك كرد ، و براي ذخيره ي داده هايي به كار مي رود كه قرار است دائماً حفظ شوند؛ مثل « حافظه ي فقط خواندني » ( رام ) و « سي دي رام » . متضاد با : rewritable نيز نگاه كنيد به : WORM

---

يك تراشه ي حافظه حاوي دستورها و/ يا داده هايي كه نمي توان آن ها را تغيير داد يا پاك كرد ، چون سازنده آن را در شكل تغييرناپذير ايجاد كرده است . اين تراشه معمولاً حاوي برنامه هاي لازم براي آغاز به كار رايانه است . مقايسه كنيد با : CD - ROM

---

آنچه قابليت خوانده شدن داشته باشد . به مطلب خواندني كه جالب است و به سُبكي نوشته شده كه درك محتوا را براي بيش تر خوانندگان راحت مي كند نيز گفته مي شود . گاهي مترادف با : legible نيز نگاه كنيد به : fog index

---

شخصي كه از روي يك كتاب يا منبع نوشتاري يا چاپي ديگر يا رسانه اي الكترونيكي كه متن را نمايش مي دهد ، آرام براي خودش يا بلند براي ديگران مي خواند . يكي از اهداف اصلي كتابخانه ها تشويق به مطالعه و سوادآموزي است . « اولويت هاي خواندن » بسيار مورد علاقه ي ناشراني است كه از فنون پيمايشي براي ارزيابي اين اولويت ها استفاده مي كنند . نيز نگاه كنيد به : new adult reader در نشر ، شخصي است كه از وي دعوت مي شود دستنوشته هاي بالقوه ي انتشاراتي را ( كه توسط پديدآورندگان و عاملان شان تحويل شده ) بخواند و ارزيابي كند . در چاپ ، شخصي كه مسئول خواندن نمونه هاي غلط گيري ، و مقايسه ي آن ها با نسخه ي اصل به منظور تشخيص خطاهاي تايپي ( فرايندي كه نمونه خواني ناميده مي شود ) است . همچنين ، شخصي ( گاهي يك هنرپيشه ي مهارت آموخته ) كه به صورت داوطلبانه يا در برابر دريافت حق الزحمه ، متني را در نوار صوتي مي خواند تا به عنوان « كتابنوار » توزيع شود . در كتابخانه هاي ويژه ، به كارمندي گفته مي شود كه مسئول اسكن كردن مواد جاري براي انتخاب فقره هايي است كه قرار است براي افرادي در داخل سازمان كه خدمات اطلاع رساني جاري را درخواست كرده اند ( بر اساس پروفايل علاقه مندي هايشان ) فرستاده شوند . به كتابدرسي حاوي تمرين هاي خواندن ( بويژه كتابي كه براي خردسالان دبستاني در نظر گرفته شده ) نيز اطلاق مي شود .

---

دستگاهي كه براي بزرگنمايي ، مشاهده ، و گرفتن نسخه هاي چاپي از ريزنمودها ( ريزبرگه ، ريزفيلم ، ريزمات ) طراحي شده و معمولاً با سكه كار مي كند ( قيمت ها تفاوت مي كند ) . كتابخانه هايي كه موجودي ريزنمود دارند معمولاً حداقل يك خواننده - چاپگر براي استفاده ي مراجعان تهيه مي كنند . مقايسه كنيد با : photocopier نيز نگاه كنيد به : copy card

---

خدماتي كه توسط كتابدار باتجربه ي خدمات عمومي ( كه در امر نيازهاي مطالعاتي بزرگسالان مراجعه كننده به كتابخانه ي عمومي تخصص دارد ) ارائه مي شوند . راهنماي مطالعاتي بنا بر آگاهي از ترجيحات مطالعاتي قبلي مراجعه كننده ، عنوان ها و/ يا پديدآورندگان بخصوصي را پيشنهاد مي كند ، و ممكن است فهرست هايي از عنوان هاي پيشنهادي را نيز گردآوري كند و به عنوان رابط با ديگر نهادهاي آموزشي بزرگسالان در جامعه عمل كند . نوع مشابهي از اطلاعات توسط برخي آثار مرجع ( مثل Reader's Adviser : A Layman's Guide to Reading ) ارائه مي شود . مقايسه كنيد با : bibliographic instruction

---

تعداد كل افرادي كه اثر انتشاراتي معيني را مي خوانند ( يا تخمين زده شده كه مي خوانند ) و اين عدد لزوماً با تعدادي كه اين نشريه را مي خرند يا آن را مشترك هستند برابر نيست . در نشر ادواري ها ، تعداد كل خوانندگان برابر است با گردش مبنا به اضافه ي « گُذَرپُخش » . اين واژه براي ارجاع به رده اي خاص از خوانندگان نيز به كار مي رود؛ مثلاً « خواننده ي تحصيلكرده » ( educated readership ) در برابر « خواننده ي عام » ( general readership ) .

---

نسخه ي تقديمي از كتابي در دست تهيه كه براي افزايش فروش ، پيش از تاريخ نشر به صورت رايگان توسط ناشر براي كتابفروشي هاي منتخب فرستاده مي شود . « نسخه هاي خواندني » ممكن است به عنوان بخشي از ويراست معمول ، چاپ گردند و با همان صحافي ويراست تجاري توزيع شوند . مقايسه كنيد با : advance copy همچنين به كتاب مستعملي اطلاق مي شود كه آن قدر فرسوده است كه تا مجدداً صحافي نشود در بازار كتاب هاي قديمي ، قابل عرضه محسوب نمي شود؛ اما چون هيچ بخشي از متن آن مفقود نشده ، براي مطالعه مناسب است .

---

گروهي سازمان يافته ، كه اعضاي آن با هم ديدار مي كنند تا درباره ي كتاب هايي كه خوانده اند صحبت كنند و معمولاً توسط كتابخانه ، مدرسه ، كليسا ، يا كتابفروشي حمايت مالي مي شود . بيش تر اين گروه ها مطالعه شان را هماهنگ مي كنند ، به نحوي كه تا زمان ديدار ، همه ي آن ها كتابي واحد ، يا اثري از يك پديدآورنده ي واحد را خوانده باشند . در بعضي از گروه ها ، يك مدير جلسه ( گاهي بر مبناي چرخشي ) انتخاب مي شود كه جلسه را با صحبت كوتاهي درباره ي پديدآورنده يا كتاب جديد آغاز مي نمايد ، و بعد زمينه را براي بحث باز مي كند .

---

منبع نورِ ساخت بشر كه بطور خاص براي تأمين مقدار بهينه ي روشنايي براي شخصي طراحي شده كه روي صندلي يا پشت ميز نشسته و در حال مطالعه است . چراغ مطالعه حبابي دارد كه نور را بدون خيره كنندگي ، به سمت پايين و روي صفحه هدايت مي كند . براي مطالعه در رختخواب مي توان نمونه هاي بسيار كوچك را خريداري كرد كه به جلد كتاب وصل مي شوند .

---