واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 466
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
چسب شيميايي مايع و شفاف ( با پايه ي آب ) كه براي برقراري اتصالات بسيار قوي در صحافي كتاب به كار مي رود . براي حصول حداكثر استحكام و انعطاف پذيري ، مي گذارند اين چسب كه به صورت سرد به كار مي رود ، به صورت طبيعي خشك شود . « پي وي اي » به محكمي چسب حرارتي نيست ، اما از آن انعطاف پذيرتر ، بادوام تر ، و در برابر سردشكنندگي ، مقاوم تر است . بخاطر اين دلايل ، در « صحافي اُتابايند » به كار مي رود .
شكلي از پلاستيك كه مقاومت شيميايي بالايي دارد اما از نظر شيميايي باثبات نيست . از آنجا كه به مرور زمان از خود اسيد هيدروكلريك پخش مي كند ، در حفاظت از اسناد ساخته شده از كاغذ ، كاربرد بسيار محدودي دارد . نرمسازهاي فَرّاري كه « پي وي سي » را انعطاف پذير مي كنند براي انسان خطرناك هستند . اين ماده داراي قابليت فروپاشي زيستي نيست . كوته نوشت : vinyl . مقايسه كنيد با : polyester
شكلي بديع از كتاب هاي كودكان ، حاوي تصاوير برش خورده كه به شكلي ابتكاري ، تا مي خورند - به نحوي كه وقتي كتاب باز مي شود ، تصاوير به صورت سه بْعدي از سطح صفحه بالا مي زنند ، و وقتي صفحه عوض مي شود يا كتاب بسته مي شود ، مجدداً روي هم تا مي شوند . كتاب هاي سه بعدي ، از آنجا كه بايد به شكل خاصي سر هم شوند ، معمولاً از كتاب هاي مصور معمول كودكان گران تر هستند . pop - up menu نگاه كنيد به : menu bar
ويراستي از يك كتاب كه روي كاغذي باكيفيت پايين تر از ويراست تجاري ( گاهي بدون تصاوير و با صحافي ضعيف تر پارچه اي يا با جلد كاغذي ) چاپ مي شود و معمولاً با قيمتي پايين تر به فروش مي رسد . بعضي از ويراست هاي باشگاه كتاب ، در اين گروه قرار مي گيرند .
آثار قابل توجه داستاني كه وقتي براي اولين بار منتشر مي شوند با اقبال وسيعي روبه رو مي گردند و از نظر كيفي از داستان مبتذل ، ارزشمندترند ، اما به اندازه ي داستان ادبي ماندگاري ندارند . نيز نگاه كنيد به : bestseller
شكل كوتاه شده يا ساده شده ي يك اسم رسمي كه يك شركت ، نهاد دولتي ، يا ديگر نهاد تنالگاني به وسيله ي آن شناخته مي شود .
مركز نشري كه انتشارات براي بازار انبوه توليد مي كند و اين انتشارات در روزنامه فروشي ها ، سوپرماركت ها و فروشگاه هاي زنجيره اي به فروش مي رسند . مقايسه كنيد با : trade publisher نيز نگاه كنيد به : mass - market paperback
popular reference book
كتاب مرجعي كه در درجه ي اول براي خواننده ي عمومي در نظر گرفته شده - در برابر كتاب مرجعي كه عمدتاً براي استفاده در كتابخانه ها و مؤسسات مرتبط منتشر مي شود . برخلاف آثار مرجع تخصصي كه بايد به ناشر سفارش داده شوند ، عنوان هاي مرجع همگاني به صورت تك نسخه در كتابفروشي هاي انتفاعي به فروش مي رسند . اين گروه سالنماها ، لغتنامه هاي روميزي ، اصطلاحنامه ها ، لغتنامه هاي خارجي زبان ، اطلس هاي جهان ، اطلس راه ها ، دايره المعارف ها و راهنماهاي پزشكي ، راهنماهاي حوزه اي ، راهنماهاي ماليات بر درآمد ، و . . . را شامل مي شود .
از واژه هاي يونان باستان porne ( = روسپي ) و graphos ( = نوشتن ) . آثاري بدون ارزش هنري كه امور جنسي در آن ها ، آگاهانه و به منظور تحريك تمايل جنسي به تصوير كشيده شده است . واژه هاي « نَرم اندرون » ( soft core ) و « سخت اندرون » ( hard core ) درجه ي هرزگي را نشان مي دهند . مالكيت اين آثار به مجموعه هاي ويژه و شخصي محدود مي شود . مقايسه كنيد با : erotica obscenity نيز نگاه كنيد به : banned book censorship expurgated
اتصال فيزيكي تعبيه شده برروي وسيله ي رايانه اي يا شبكه اي ( معمولاً به شكل يك مادگي ) كه دريافت داده ها از وسيله ي بيروني و ارسال داده ها به آن را ممكن مي كند . تعداد درگاه هاي موجود ممكن است تعيين كننده ي تعداد كاربران همزمان ( كه مي توانند به سامانه اي مثل فهرست درونخطي يا داده پايگاه كتابنگاشتي دسترسي داشته باشند ) باشد . بيش تر كتابخانه ها تعداد ثابتي از درگاه ها را براي استفاده هاي محلي ، و بقيه ي درگاه ها را براي دسترسي از راه دور اختصاص مي دهند .
port .
نگاه كنيد به : portrait
قابليت يك سيستم عامل ، زبان برنامه نويسي ، يا برنامه ي كاربردي براي انجام عمليات مستقل از كارپايه ي سخت افزاري خاص . اين قابليت معمولاً با طراحي يك نگارش متفاوت براي هر كارپايه ، يا از طريق ساختن سازوكارهايي براي خط گرداني بين كارپايه ها ، يا تبديل از يك نوع دستگاه به نوع ديگر حاصل مي شود .
قالبي كه براي توصيف صفحه در برنامه ي مبادله ي سند « ادوبي آكروبات » به كار مي رود . در آكروبات ، برنامه ي « نگارنده ي پي دي اف » ( PDF Writer ) بيش تر فايل هاي داده اي « داس » ، « ويندوز » ، « يونيكس » ، و « مكينتاش » را به قالب « پي دي اف » تبديل مي كند . از آن جا كه فونت هاي اصلي در فايل « پي دي اف » گنجانده مي شوند ، نيازي به نصب آن ها روي دستگاه دريافت كننده نيست . با استفاده از « خوانشگر ادوبي آكروبات » ( Adobe Acrobat Reader ) كه روي دستگاه گيرنده نصب شده ، مي توان فايل هاي « پي دي اف » را در قالب اصلي نمايش داد و چاپ كرد . در داده پايگاه هاي كتابنگاشتي متن كامل ، يك فايل « پي دي اف زاد » ( native PDF ) كه ظاهر متن اصلي و تصاوير را با درجه ي بالايي از وضوح ، بازتوليد مي كند ، در قالب بندي رقومي از ناشر دريافت مي شود . يك فايل « پي دي اف اسكن شده » ( scanned PDF ) با عبوردادن يك نسخه ي چاپي از درون يك اسكنر با كيفيت ، خلق مي شود . حاصلِ كار ، سپس از نظر خوانايي با دقت بررسي مي شود .
در اصل ، يك پايگاه وب همه منظوره است كه طيف متنوعي از منابع و خدمات ( مثل اخبار ، هواشناسي ، اطلاعات راهنما ، كاوش در وب ، حساب هاي رايگان پست الكترونيكي ، گروه هاي گپ ، فهرست هاي پستي ، خريد درونخطي ، و پيوند به ديگر پايگاه هاي وب ) را ارائه مي كند . اما اين واژه بيش از پيش به پايگاه هايي اطلاق مي شود كه چنين خدماتي را فقط در يك صنعت ، شغل يا حوزه ي خاص ارائه مي كنند . نيز نگاه كنيد به : library portal
گنجانه اي كه براي نگهداري اوراق آزاد ( مثل ترسيمات ، كليشه ها ، عكس ها ، نماها ، تصاوير ، دستنوشته ها ، . . . ) طراحي شده و از دو صفحه ي خمش ناپذير تشكيل مي شود كه در محل شيرازه ، با نوار پهن پارچه اي به هم متصل اند ، و بندهايي دارد كه به پيش لبه ها و گاهي به ديگر لبه ها متصل اند تا از لغزيدن ورق ها به بيرون جلوگيري كنند . در هنر ، به مجموعه اي از آثار اصلي يك هنرمند اطلاق مي شود كه معمولاً براي به تصويركشيدن دامنه ي استعداد وي انتخاب شده اند . اين واژه در ارجاع به بدنه ي كلي اثر يك هنرمند نيز به كار مي رود . در كار و پيشه ، به سياهه اي جامع از همه ي اوراق بهادار ( سهام ، اوراق قرضه ، . . . ) تحت مالكيت يك سرمايه گذار يا مؤسسه ي مالي گفته مي شود . از شركت هاي دولتي خواسته مي شود اين گونه موجودي هاي خود را آشكار كنند .
صورت بازنماياننده ي يك شخص ( بخصوص از چهره ) كه از حالت زنده ي وي عكسبرداري ، ترسيم ، نقاشي ، يا پيكرتراشي شده است . بيش تر زندگينگاشت هاي كامل و بعضي از آثار مرجع زندگينگاشتي حداقل يك چهرعكس از « صاحب شرح حال » ( biographee ) را شامل مي شوند . كوته نوشت : port . مقايسه كنيد با : caricature نيز نگاه كنيد به : author portrait در نشر ، عبارت است از يك تصوير ، برگ ، يا كتاب با ارتفاع تقريباً 25 درصد بيش تر از پهنا ، كه قطع معمول در نشريات چاپي است . از اين نظر ، مترادف با : long way مقايسه كنيد با : oblong نيز نگاه كنيد به : narrow square
وظايفي كه يك كارمند در يك سازمان مسئول آن ها است و معمولاً در شرح وظايف ( كه در فرايند استخدام ، همراه با حداقل صلاحيت هايي كه براي عملكرد رضايت بخش وظايف ، لازم هستند ، مورد اشاره قرار مي گيرد ) مشروحاً توضيح داده شده اند . در كتابخانه ها ، هر پْست و سمت با يك كاركرد خاص يا با مجموعه اي از كاركردهاي مرتبط ( فهرستنويس ، كتابدار آموزشي ، دستيار امانت بين كتابخانه اي ، . . . ) در ارتباط است و با ميزان يا دامنه ي خاصي از حقوق و مزايا همبسته است . با تغيير الزامات كاركردي ، وظايف و مسئوليت هاي لازم براي يك پْست هم تغيير مي كنند . « كتابدار خدمات رقومي » ( Digital services librarian ) نمونه اي است از يك پْست نسبتاً جديد . مقايسه كنيد با : rank
position description
بيانيه اي مكتوب كه توصيفي كلي از وظايف و مسئوليت هاي همبسته با شغلي خاص در يك سازمان ، حداقل صلاحيت هايي كه براي انجام رضايت بخش وظايف شغلي ضروري شمرده مي شوند ، و رتبه ، حقوق ، و مزايايي كه كارفرماي بالقوه آماده ي ارائه ي آن ها است ، در آن ذكر مي شوند . مقايسه كنيد با : job description
position title
اسم رسمي همبسته با مجموعه اي از وظايف و مسئوليت ها در داخل يك سازمان كه در هنگام استخدام ، به يك كارمند داده مي شود . هر كتابخانه يا نظام كتابخانه اي مجموعه عناوين مربوط به مشاغل حرفه اي خود را تعيين مي كند ، كه نوعاً عبارت اند از : كتابدار گردش كتاب يا خدمات دسترسي ، كتابدار فراهم آوري ، آرشيودار ، كتابنگار ، فهرستنويس ، كتابدار كودكان ، متخصص مديريت مجموعه ، كتابدار خدمات درونخطي يا رقومي ، كتابدار آموزش ، رسانه كار ، كتابدار خدمات معاضدتي ، كتابدار مرجع ، كتابدار پيايندها ، كتابدار سيستم ها ، كتابدار خدمات نوجوانان ، مدير كتابخانه ، . . . . با اضافه يا حذف شدن عملكردها ، عنوان يك مقام ممكن است به منظور انعكاس شرايط جاري ( معمولاً در هنگامي كه فرد جديدي استخدام مي شود تا مقامي را اشغال كند ) تغيير نمايد .
post - coordinate indexing
شيوه اي براي نمايه سازي كه در آن ، سرعنوان هاي موضوعي يا توصيفگرهاي اختصاص داده شده به اسناد ، مفاهيم ساده اي را بازنمايي مي كنند كه كاربر براي بازيابي اطلاعات درباره ي موضوعي پيچيده ، بايد آن ها را در زمان كاوش با هم تركيب كند ( مثال : « حواشي نگاري » + « كتابنگاري » براي « كتابنگاري حواشي نگاشتي » ) . مترادف با : coordinate indexing post - coordination مقايسه كنيد با : pre - coordinate indexing نيز نگاه كنيد به : syntex
post - coordination
نگاه كنيد به : post - coordinate indexing
آزمون يا امتحاني كه به دنبال آموزش در يك مهارت كتابخانه اي خاص ، از دانشجويان به عمل مي آيد تا اثربخشي شيوه هاي آموزشي ارزيابي شوند . در حالت ايده آل ، اين آزمون به منظور مقايسه و در ارتباط با يك پيش آزمون برگزار مي شود .
نوعي صحافي قابل گسترش براي آزادبرگ ها كه در آن ، ميله هاي پيچي ( معمولاً از جنس فلز يا پلاستيك ) در سوراخ هايي كه ( به منظور افزودن يا برداشتن تك تك برگ ها ) از قبل در برگ ها ايجاد شده اند ، وارد مي شوند . از اين شيوه اغلب براي موادي استفاده مي شود كه به روزآمدسازي متوالي نياز دارند . صحافي ميله اي را نمي توان مثل صحافي كلاسوري به صورت كاملاً هموار باز كرد .
تصوير ، عكس ، يا تك چسبانه ( collage ) اي از تصاوير ، با يا بدون متن يا شرحِ همراه ( كه بر روي بدنه ي كارت چاپ شده ) و از طريق پست تحويل مي گردد ، و معمولاً در پشت آن فضايي قرار دارد تا فرستنده بتواند نام و نشاني گيرنده را وارد كند و يك پيام كوتاه نيز اضافه نمايد . كارت پستال ها معمولاً داراي قطع استاندارد ( 15* 10 سانتيمتر در ايالات متحده و اكثر كشورهاي ديگر ) هستند؛ اما چشم اندازهاي گسترده ممكن است به قالب هاي بزرگ تر نياز داشته باشند . كارت پستال ها ( كه از مواد ناپايدار شمرده مي شوند ) گاهي اوقات با يادگاري هاي اشخاص مهم آرشيو مي شوند . كارت پستال هاي بسيار قديمي يا كمياب ، و آن دسته كه براي يادبود وقايع تاريخي مهم هستند ، ممكن است براي كلكسيونرها با ارزش باشند . كتابخانه ها كارت پستال ها را به عنوان مواد گرافيكي فهرست مي كنند .
فقره اي كه حاوي تاريخ نشري است كه از تاريخ واقعي نشر ، ديرتر است . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن » ، تاريخ ارائه شده روي فقره ، حتي اگر نادرست بودن آن محرز باشد ، در فهرستنويسي مورد استفاده قرار مي گيرد ، و تاريخ صحيح در داخل راست كمانك ( در صورت نياز ، همراه با يادداشت توضيحي ) افزوده مي شود ( مثال : [1958]1959 ) . متضاد با : antedated املاي ديگر : post - dated
يك ورق تكي بزرگ از مقوا يا كاغذ سنگين ، كه معمولاً با يا بدون تصوير ، فقط يك روي آن چاپ شده ، تا خدمت/ محصولي را تبليغ يا رويدادي قريب الوقوع ( نشست ، كنسرت ، اجراي نمايش ، . . . ) را اعلام كند ، و براي نمايش دادن بر روي تابلوي اعلانات ، كيوسك ، ديوار ، يا سطح مناسب ديگر ، در نظر گرفته شده . طراحي پوستر يكي از شاخه هاي هنرهاي گرافيكي است . مترادف با : placard مقايسه كنيد با : handbill نيز نگاه كنيد به : ephemera
اثري كه براي اولين بار پس از مرگ پديدآورنده منتشر شده . آثاري كه با مرگ يك پديدآورنده ناتمام مانده اند ممكن است توسط نويسنده اي ديگر ادامه يابند . نيز نگاه كنيد به : redaction
در فهرستنويسي ، اختصاص يك سرعنوان به يك فقره از مجموعه ي كتابخانه اي ، يا اختصاص يك توصيفگر به يك سند در نمايه سازي ، بر اساس محتوا ، شكل ، يا ديگر ويژگي هاي برجسته ي آن فقره يا سند . در بعضي از اصطلاحنامه هاي موضوعي ، تعداد دفعاتي را كه يك اصطلاح مجاز ، به فقره ها و اسناد اختصاص داده شده ، در يك « يادداشت جايگماري » كه در مدخل براي آن اصطلاح در نظر گرفته شده ، درج مي كنند .
يادداشتي كه در مدخل يك توصيفگر ( در اصطلاحنامه ي واژه هاي نمايه اي ) افزوده مي شود و تعداد دفعاتي را كه آن واژه ( معمولاً از هنگام افزوده شدنش به سياهه ي مجاز ) به عنوان توصيفگر كلي يا جزئي ، به اسناد نمايه شده اختصاص يافته نشان مي دهد . اين يادداشت ، تصوري از تعداد مدخل هايي را كه كاوش براي آن واژه ، امكان بازيابي شان را فراهم مي كند ، به كاربر ارائه مي نمايد . تعداد كمي از جايگماري ها به راهبردي براي جستجو منجر مي شوند كه اصطلاحات مرتبط يا حتي اصطلاحات عام تر را نيز شامل شوند؛ تعداد بسياري از جايگماري ها منجر به جايگزيني يك يا چند واژه ي خاص تر مي گردند .
postliminary matter
نگاه كنيد به : back matter