واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 466
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
مرحله اي در فرايند نشر كه در آن ، « نمونه ي چاپچي » به شكل موشكافانه خوانده شده و براي تشخيص خطاهاي حروفچيني ، با دستنوشته ي اصلي يا نسخه ي ماشين شده ، به دقت مقايسه شده . اصلاحات توسط « نمونه خوان » ( proofreader ) بر روي نمونه ي غلط گيري ذكر مي گردند و نزد چاپچي پس فرستاده مي شوند . نيز نگاه كنيد به : typographical error
در اصل به فعاليت هاي كميته اي از كاردينال ها به نام « همايش ترويج ايمان » ( congregatio de propaganda fide ) اطلاق مي شد كه در قرن هفدهم براي نظارت بر تعليم كشيش ها به منظور اعزام به مأموريت هاي خارجي توسط كليساي كاتوليك رم تأسيس شد . در كاربرد نوين ، اشاعه ي سازمان يافته ي اطلاعات ، آموزه ها ، يا اعمال توسط شخص ، گروه ، سازمان ، يا دولت با هدف اثرگذاري بر افكار عمومي يا كنترل آن ها در حمايت از يك دستور كار خاص سياسي ، اجتماعي ، اقتصادي يا مذهبي . در جوامع دموكراتيك ، اين واژه داراي مضمون منفي شده است . نيز نگاه كنيد به : intellectual freedom
نامي كه مشخص كننده ي يك فرد ، شخصيت حقوقي ، مكان ، رويداد ، يا موجوديتي خاص است . ( هر قسمت از اسم خاص در انگليسي با حروف بزرگ آغاز مي شود ) .
مْهر لاستيكي كه براي زدن نشان مالكيت بر مواد كتابخانه اي ، با استفاده از مْرُكب به كار مي رود . اين مْهر معمولاً بر داخلِ جلد كتاب ، روي آستر ( هاي ) بدرقه ، بر روي يك يا چند تا از برگ ها ، يا بر سرلبه ، پالبه ، يا پيش لبه ي جْزوُك ها نقش مي شود .
طرحي براي پروژه اي كه پژوهش ، دانش ورزي ، يا تلاش خلاقانه اي را دربرمي گيرد ، و معمولاً به عنوان قسمتي از درخواست اعانه ي مالي ، توسط شخص يا گروهي كه ايده ي مذكور را ( با هدف پيگيري تا به ثمررسيدن آن ) ارائه داده ، نوشته مي شود . پيشنهاد طرح نوعاً چكيده اي مختصر ، توصيف دقيق مراحل ، بيان اهداف و مقاصد ، جدول زماني واقع بينانه ، فهرستي از منابع ( انساني و مادي ) ، بودجه ي موردبندي شده ، معيارهاي ارزيابي موفقيت ، تعهد به مراعات دستورالعمل هاي خاص در ارائه ي گزارش ، و نامه هاي حمايت آميزي كه مؤيد ارزشمندي پروژه مي باشند را شامل مي شود . بيش تر كتابخانه هاي آكادميك دستورنامه هايي درباره ي شيوه ي نوشتن پيشنهاد طرح دارند .
چيزي كه به صورت خصوصي ( معمولاً به وسيله ي يك شخص يا شركت انتفاعي ) تحت مالكيت و كنترل است . اين واژه بدان معنا است كه ويژگي ها يا مجوز لازم براي بازتوليد آن چيز ، از دايره ي آگاهي عمومي دريغ داشته شده يا توسط قانون ( حق تكثير يا پروانه ي ثبت نوآوري ) محافظت مي شوند . در رايانش ، يك سامانه ي محيط رابط ، برنامه ، يا فايل كه فقط با اجازه ي مالك يا پديدآورنده قابل دستيابي است - در برابر آن هايي كه بدون محدوديت در دسترس هستند . نيز نگاه كنيد به : licensing agreement
از اَشكال قديمي كتابخانه كه در آن ، سرمايه ( دارايي ) در يك صندوق مشترك ( به صورت مجموعه ي يكپارچه ي تحت مالكيت اعضا و در قالب سهم هايي كه مي شد به صورت مستقل ، آن ها را منتقل كرد يا فروخت ) نگهداري مي شد . از مالك ها خواسته مي شد ارزيابي سالانه اي از سهامشان داشته باشند ، و غيرمالكان اجازه مي يافتند فقط در برابر پرداخت هزينه ي سالانه ، از كتابخانه استفاده كنند . مقايسه كنيد با : subscription library
مركز اطلاعاتي كه نمايه سازي درونخطي مقاله هايي را كه در هزاران ادواري منتشر مي شوند ( از جمله متن كامل تعداد قابل توجهي از عنوان ها را ) فراهم مي كند . « پروكوئست » يكي از سه فراهمگر اصلي مجلات تخصصي موجود در قالب الكترونيكي است ، و براي گسترش فايل رقومي اش ( متشكل از شماره هاي پيشين مجلات ) ، از مجموعه ي گسترده ي ريزفيلم هاي « يواِم آي » استفاده مي كند . براي اتصال به سراصفحه ي « پروكوئست » اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : EBSCO Gale Group
prose
زبان گفتاري و نوشتاري در شكل معمولي روزانه اش ، كه با زبان شعري ( كه تعمداً ساختاري آهنگين به آن داده شده ) تفاوت دارد . « ساموئل تايلور كالريج » نثر را « كلمات در بهترين ترتيب » و شعر را « بهترين كلمات در بهترين ترتيب » تعريف كرده . نيز نگاه كنيد به : purple prose
آگهي تبليغاتي كه جداگانه چاپ شده ، و معمولاً به شكل جْزوُك ، توسط ناشر در ميان خريداران بالقوه توزيع مي شود و برنامه ي انتشاراتي آتي را با هدف جذب پيش سفارش ها ، به صورت خلاصه ارائه يا توصيف مي كند ، و گاهي با مشوق هايي همچون قيمتِ پيش ازانتشار يا تخفيف ، همراه است . آگهينامه معمولاً يك صفحه و تصوير نمونه ، فهرست مندرجات ، فهرست همكاران ، و اطلاعاتي درباره ي قيمت و تاريخ تقريبي نشر را شامل مي شود . آگهينامه براي آثار عمده ( مثل پيايندها و مجموعه هاي مرجع چندجلدي گران قيمت ) مورد استفاده قرار مي گيرد تا اطلاعاتي مشروح تر از آن چه يك گزينشگر مي تواند به طور عادي از طريق خواندن بررسي ها و اعلان هاي كتاب به دست آورد ، ارائه دهد .
protest novel
نگاه كنيد به : roman a these
مجموعه اي از كنوانسيون هاي رسمي براي مبادله ي داده ها بين كارايستگاه هاي متصل به يك شبكه ي رايانه اي ، مشتمل بر قواعدي كه بر قالب بندي داده ها و كنترل درونداد ، انتقال ، و برونداد حاكم هستند . انتقال داده ها در اينترنت تابع پروتكل « تي سي پي/ آي پي » است كه در سال 1982 به اجرا گذاشته شد ، و به كاربران انواع رايانه هاي مختلف امكان مي دهد بي انقطاع ، ارتباط برقرار كنند . نيز نگاه كنيد به : Open System Interconnection ( OSI ) به سند سياسي امضاشده اي كه مفاد توافق حاصله در يك كنفرانس ، بين دو يا چند كشور را بيان كند ( و مقدمه اي براي مذاكره درباره ي يك معاهده ي رسمي است ) نيز اطلاق مي شود .
ركوردي از ريشه و تاريخ مالكيت يا توليت يك كتاب ، دستنوشته يا شيء ارزشمند ديگر . برگه هاي تعلق ، نشانه هاي مالكيت ، اهدانويسي ها ، مطالب الحاقي ، صحافي ويژه ، و يادداشت هايي كه در داخل يا روي يك فقره نوشته شده اند اغلب شواهدي بر مالكيت هستند ، كه گاهي در تعيين ارزش كتاب ها و دستنوشته هاي كمياب اهميت دارند . نيز نگاه كنيد به : ex - library copy در آرشيو ، عبارت است از سلسله ي متوليان مسئول خلق ، دريافت ، يا درهمكرد يك مجموعه از ركوردها يا اوراق شخصي . تأييد اصالت مواد آرشيوي مستلزم آن است كه مالكيت با قطع و يقين ، تعيين شود . اصل مرتبط ، يعني « توجه به منشأ » مستلزم آن است كه ركوردهايي كه مي دانيم از منبع معيني ريشه گرفته اند مستند شوند و از ركوردهاي ديگر افراد يا نهادها ، ( در صورت امكان ) با حفظ ترتيب اصلي و بافتار سازماني شان ، نگهداري شود .
گفته ي فراموش نشدني كوتاه از گوينده اي ناشناخته ، اما با كاربرد رايج كه با زباني ساده و در عين حال صريح ، واقعيتي آشكار ، تجربه اي آشنا ، يا پندي زيركانه را ( اغلب به صورت استعاري يا با تجانس آوايي ) بيان مي كند ( مثل : از تو حركت ، از خدا بركت ) . ضرب المثل ها در لغتنامه ها گردآوري و منتشر مي گردند .
provisional edition
نگاه كنيد به : preliminary edition
provisional serial
نشريه اي كه وقتي در فرايند منتشرشدن است به عنوان پيايند فهرستنويسي مي گردد؛ اما وقتي كامل شد ، چون دوره ي انتشار طولاني است و/ يا شماره بندي شماره ها پيچيده است ، به عنوان غيرپيايند فهرستنويسي مي شود . مقايسه كنيد با : pseudo - serial
provisional term
توصيفگر يا سرعنوان موضوعي كه موقتاً به يك زبان نمايه سازي افزوده شده و در معرض ارزيابي آتي قرار دارد ، و اغلب در حوزه اي كه اصطلاحات آن هنوز در حال رشد مي باشند ، مفهوم جديدي را بازنمايي مي كند . مقايسه كنيد با : identifier
در بعضي از داده پايگاه هاي كتابنگاشتي ، نرم افزار كاوش اين امكان را مي دهد كه از يك « عملگر مجاورتي » ( proximity operator ) در عبارات كاوش استفاده شود تا در نتيجه ، فقط ركوردهايي بازيابي شوند كه در آن ركوردها ، كليدواژه هايي كه به عنوان « اصطلاحات كاوش » وارد شده اند ، در فاصله ي تعداد معيني از كلمات از يكديگر ، يا در يك جمله يا پاراگراف واحد ، ظاهر شده باشند . عملگر مجاورتي ، استانداردشده نيست ( در بعضي از داده پايگاه ها از « adj » به معناي « همجوار با » ( adjacent to ) و در بعضي ديگر از « w » به معناي « همراه با » ( with ) استفاده مي شود ) . مثال : " publication adj1 date " or " publication w1 date " در مثال فوق ، پرس وجوي مذكور ركوردهايي را بازيابي خواهد كرد كه در آن ها كلمه ي « publication » تا يك كلمه فاصله از كلمه ي « date » ظاهر شود؛ مثلاً ركوردهاي حاوي عبارات « date of publication » يا « publication date » ( يا هر دو ) و همچنين « date for publication » ، « publication and date » ، « publication to date » ، و . . . . اگر كاوش مجاورتي در داده پايگاه خاصي امكانپذير باشد ، فرمان هاي مربوط به كاربرد آن را معمولاً مي توان در صفحه ( ها ) ي راهنما پيدا كرد . مترادف با : adjacency
proxy
نگاه كنيد به : proxy server
برنامه اي كاربردي كه روي يك شبكه ي رايانه اي بين خدمتگير و خدمتگر نصب شده و معمولاً به عنوان ديواره ي قرمز براي تأمين امنيت ، يا به منظور افزايش سرعت دسترسي از طريق اجراي بعضي از وظايف سامانه داري ( مثل كنترل تأييد اصالت يا اعتباربخشيدن به درخواست هاي كاربران ، كه به طور معمول ، خود خدمتگر انجام شان مي دهد ) از آن استفاده مي شود . مترادف با : proxy نيز نگاه كنيد به : daemon
كتابي حاوي روايتي از مزامير انجيل ، كه به صورت جداگانه براي استفاده ي نيايشي يا مذهبي چاپ شده . كتاب هاي مزامير اغلب به شكل زيبايي تذهيب مي شدند .
pseud .
نگاه كنيد به : pseudonym
پديدآورنده ي مونثي كه با اسم مستعار مردانه بنويسد - عملي ادبي رايج در قرون هجدهم و نوزدهم ، يعني زماني كه نوشتن براي زنان ، مشغله ي نامناسبي شمرده مي شد . ( مثل : « جورج اليوت » كه نام واقعي اش « ماري آن اوانس كراس » بود ) .
متوني كه به اشتباه به شخصيت هايي در عهد عتيق نسبت داده شده ، و متعاقباً مشخص شده كه بين سال هاي 300 قبل از ميلاد و 200 پس از ميلاد توسط يهودي ها و مسيحيان نوشته شده اند . در معناي عام ، هر متني كه به اشتباه به يك پديدآورنده ي مهم نسبت داده شود . بعضي از محققان ادعا كرده اند كه همه ي آثار شكسپير در اين زمره قرار دارند .
نشريه اي كه ابتدائاً و در هنگام انتشار ، فهرستنويس كتابخانه به عنوان اثر تك نگاشتي با آن عمل مي كند ، اما معمولاً بعد از اين كه مكرراً بازنگري و چاپ مجدد شد به عنوان يك پيايند با آن رفتار مي شود . مقايسه كنيد با : provisional serial
نامي غيرواقعي ، بويژه اسمي كه پديدآورنده اي براي مخفي كردن يا نامشخص كردن هويت خود به كارمي گيرد . نمونه ي كلاسيك آن در ادبيات امريكا « مارك تواين » است كه نام واقعي اش « ساموئل لانگهورن كِلمِنس » بود . « فرانسوا مِري آرو » ( ولتر ) احتمالاً ركورد بيش ترين تعداد اسامي مستعار را دارد ، و « دانيل فو ( دوفو ) » در مقام بعدي است . تا قبل از اواسط قرن نوزدهم ، نويسندگان زن اغلب از اسامي مستعار مردانه استفاده مي كردند تا آثارشان منتشر شود و خوانندگان را جذب كنند ، گرچه استثناهاي قابل توجهي نيز ( مانند « جين اوستين » و « خواهران برونته » ) وجود داشتند . « نام مستعار مشترك » ( joint pseudonym ) نامي است كه دو يا چند همكار در يك اثر ، در آن سهيم هستند . براي اتصال به يك لغتنامه ي درونخطي از اسامي مستعار اينجا را كليك كنيد . كوته نوشت : pseud . مقايسه كنيد با : allonym نيز نگاه كنيد به : pen name
بخش انتشارات حرفه اي و دانشورانه ي « انجمن ناشران امريكا » كه اعضاي آن را ناشران كتاب ها ، مجلات تخصصي ، مواد آزادبرگ ، نرم افزار رايانه اي ، داده پايگاه ها ، و سي دي رام ها در موضوع فناوري ، علوم ، پزشكي ، حقوق ، كار و پيشه ، علوم اجتماعي و رفتاري ، و علوم انساني شامل مي شود . كتابي كه توسط چنين شركتي منتشر شده در بازار به « كتاب پي اس پي » ( PSP book ) معروف است . براي اتصال به سراصفحه ي « پي اس پي » اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : professional book STM
نوعي رمان كه در آن ، پيرنگ و موقعيت نسبت به اكتشافات ذهني پديدآورنده و انگيزه هاي شخصيت هاي اصلي داستان ، در مقام دوم قرار دارند ( مثل « جنايت و مكافات » اثر « فئودور داستايوسكي » ) .
pt .
نگاه كنيد به : part
pub date
نگاه كنيد به : publication date