واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 466
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
سياهه اي نظام مند كه وظايف مربوط به يك شغل خاص را مستنداً ذكر مي كند ، و گاهي توصيفي از شيوه ي انجام آن وظايف را نيز شامل مي شود ، و آن قدر مشروح است كه بعد از مطالعه ي دقيق آن ، شخصي كه با شغل مذكور ناآشنا است مي تواند كاركردهاي اوليه را با حداقل همكاري خواستن از ديگران انجام دهد . روالنامه ها براي تسهيل در بازنگري آن ها ، اغلب به صورت آزادبرگ نگهداري مي شوند . مقايسه كنيد با : pyro - patron
ركورد منتشرشده ي يك كنفرانس ، كنگره ، سمپوزيوم ، يا نشست ديگري كه توسط يك جامعه يا انجمن برگزار شده ، و معمولاً ( اما نه لزوماً ) چكيده يا گزارش مقالات ارائه شده توسط شركت كنندگان را شامل مي شود . اگر كل متن مقالات ارائه شده را در اين ركورد درج كنند ، نتيجه « مجموعه مقالات كنفرانس » ناميده مي شود . خلاصه ي مذاكرات كنفرانس ها به صورت جهاني در « proceedingsFirst » ( داده پايگاهي درونخطي كه در « فست سرچ » قابل دستيابي است ) نمايه مي شوند . كوته نوشت : proc . مترادف با : conference proceedings نيز نگاه كنيد به : memoir
هر كاري ( از جمله ثبت كردن ، فهرستنويسي ، مـُهركوبي ، برچسب زدن ، شماره گذاري ، روپوش كشيدن ، . . . ) كه پس از فراهم آوري فقره ي كتابنگاشتي و پيش از قراردادن آن در قفسه ، بر روي آن انجام مي شود . در بعضي از كتابخانه ها ، فقره هاي در دست آماده سازي ، در فهرست درونخطي مشخص مي شوند . در صورتي كه به فقره اي نياز فوري باشد ، كاربر مي تواند درخواست كند كه در آماده سازي آن تسريع شود . مقايسه كنيد با : technical processing
processing center
نگاه كنيد به : centralized processing
prod .
نگاه كنيد به : producer
فرد ( افراد ) ، شركت ، يا نهادي كه در درجه ي اول مسئول تعيين شكل و محتواي يك فقره ي رسانه اي ( مثل فيلم سينمايي يا برنامه ي تلويزيوني ) است ، و معمولاً نام وي ( آن ها ) در عنوان بندي ابتدا يا انتهاي اثر ذكر مي شود . تهيه كننده همچنين مسئول تأمين مالي و تأمين ترتيبات لازم براي ساخت محصول نهايي ، و عرضه ي آن به بازار مي باشد . در اين معنا مترادف با : production company مقايسه كنيد با : distributor همچنين ، سازماني كه مسئول خلق محتواي فايل داده اي ماشين خوان ( مثل يك داده پايگاه كتابنگاشتي ) است و معمولاً نام آن در صفحه ي خوشامد ذكر مي شود ، و ممكن است با « كارگزار » ( كه براي محصول بازاريابي مي كند و دسترسي به آن را فراهم مي نمايد ) متفاوت باشد . كوته نوشت : prod .
production company
نگاه كنيد به : producer
كتابي كه با هدف استفاده توسط اعضاي يك حرفه در جريان كارشان ، يا استفاده در آموزش مستمر تهيه شده است . از آنجا كه كتاب هاي حرفه اي مخصوص مخاطبان محدودي هستند ، شمارگان پايين دارند و با تخفيف اندك فروخته مي شوند .
professional development
اقدام به مطالعه ي بيش تر در طول استخدام به وسيله ي شخصي كه در يك حرفه آموزش ديده و مهارت آموخته . اين اقدام گاهي به ابتكار كارفرما ، و نيز از طريق شركت داوطلبانه در كنفرانس ها ، كارگاه هاي آموزشي ، سمينارها ، يا ثبت نام در دوره هاي تكميلي تحصيلات عالي انجام مي شود و در حرفه هايي كه مبناي دانشي آن ها سريعاً متحول مي شود بسيار داراي اهميت است . مقايسه كنيد با : in - service traning
استاندارد بالا در به كارگيري درايت توأم با تجربه در برآوردن نيازهاي خدمتگيران يا كاربران يك خدمت . در بيش تر كشورها ، صلاحيت هاي حرفه اي توسط انجمن حرفه اي اصلي ( با اين انتظار كه قابليت ها از طريق توسعه ي مداوم دانش و مهارت ها حفظ شوند ) اعطا مي گردند . در بيش تر حرفه ها ، استانداردها با صدور جواز دولت و با يك نظامنامه ي اخلاقي حرفه اي ، ضمانت اجرايي مي يابند . « انجمن كتابخانه هاي امريكا » نظامنامه ي اخلاقي اش را در سال 1939 وضع كرد . تبعيت از اين نظامنامه باعث كشمكش بين بعضي كتابداران با اعضاي جامعه ي محلي و با افراد قدرتمند و بانفوذ ، بخصوص درباره ي مسائل مربوط به سانسور و محرمانگي شده است .
مطالعه ي جمعيت شناختي جامعه اي كه يك كتابخانه يا نظام كتابخانه اي به آن خدمات مي دهد ( يا مطالعه ي جمعيت شناختي كاربران يا گروه كاربري ثبت شده ي آن ) ، با هدف اندازه گيري متغيرهاي اقتصادي ، اجتماعي ، و آموزشي مرتبط با گسترش مجموعه ها ، خدمات ، و برنامه ها ، و طراحي امكانات جديد . پروفايل معمولاً با كمك يك ابزار پيمايش انجام مي شود ، اما همچنين ممكن است داده هايي را كه از منابع ديگر گردآوري شده اند نيز شامل شود . نيز به سياهه اي از نيازها گفته مي شود كه كتابخانه براي ناشر يا عمده فروش ( كه مواد را بر مبناي « طرح توافقي » يا « سفارش كلي » تأمين مي كند ) تعيين مي نمايد و ممكن است شامل حوزه هاي موضوعي ، سطوح تخصصي و/ يا دشواري ، زبان ها ، فَروُست ها ، قالب بندي ها ، حداكثر قيمت ها ، . . . باشد . همچنين ، عبارت است از ميزان شناخته شدگي فعاليت هاي يك فرد ، سازمان ، يا مؤسسه در جامعه ي زير پوشش . كتابخانه ها نوعاً از « نقش بي سر وصدا » ( low - profile ) ي خود در جامعه وقتي بيرون مي آيند كه با لزوم ترغيب هواداران شان براي تصويب يك ابزار مالي مواجه مي شوند . وقتي چالش باعث ستيز درباره ي سانسور يا محرمانگي مي شود ، خط مشي كتابخانه مي تواند داراي « نقش پرسروصدا » شود .
برنامه اي بين المللي كه به وسيله ي كتابخانه ي كنگره و شركت كنندگاني از ديگر كشورها هماهنگ مي شود و هدف آن ، گسترش دسترسي به مجموعه هاي كتابخانه اي از طريق فهرستنويسي تعاوني سودمند و مقرون به صرفه و بموقع ، با رعايت استانداردهاي پذيرفته شده ي كتابخانه اي در سراسر جهان مي باشد . « برنامه ي فهرستنويسي تعاوني » ( پي سي سي ) چهار جزء دارد : « برنامه ي تأييد نام » ( NACO ) ، « برنامه ي تأييد موضوع » ( SACO ) ، « برنامه ي ركورد كتابنگاشتي تك نگاشتي » ( BIBCO ) ، و « برنامه ي پيايندهاي درونخطي تعاوني » ( CONSER ) ، كه توسط يك كميته ي خط مشي ( از جمله شامل كتابخانه ي بريتانيا ، كتابخانه ي كنگره ، كتابخانه ي ملي كانادا ، « اُسي ال سي » ، و گروه كتابخانه هاي پژوهشي به عنوان نماينده هاي دائمي ) هدايت مي شود . براي اتصال به سراصفحه ي « پي سي سي » اينجا را كليك كنيد .
يادداشت هاي توضيحي همراه با سياهه ي چاپي آثاري كه در كنسرت يا تئاتر اجرا مي شوند ، كه معمولاً در هنگام واردشدن به سالن ، توسط راهنما بين حاضرين توزيع مي گردند . توضيحات برنامه ، كه بايد قبل از بالارفتن پرده ها و در طول ميان پرده ها خوانده شوند ، معمولاً حاوي اطلاعاتي است درباره ي برنامه هايي كه قرار است اجرا شوند و افراد دخيل در آن ها ( آهنگساز يا نمايشنامه نويس ، رهبر اركستر يا كارگردان ، اجراكننده ها ، . . . ) ، و معمولاً توسط يك فرد موثق نوشته مي شوند . توضيحات برنامه ، كه مورخان موسيقي علاقه ي خاصي به آن دارند ، توسط كتابداران به عنوان انتشارات ناپايدار رده بندي مي شوند و بنابراين مكان يابي آن ها دشوار است؛ به استثناي آن دسته از اجراهايي كه در محل هاي خاصي اجرا شده اند كه آرشيو خاص داشته اند .
كتابي آموزشي كه به عنوان مجموعه اي متوالي از واحدهاي خودآزمون ارائه مي شود و دانشجو را ملزم مي كند كه درك خود از محتواي متن را با واكنش مناسب در مراحل مختلفِ راه ، نشان دهد . اگر پاسخ درست داده شود ، درس ادامه مي يابد؛ اگر دانشجو جواب غلط بدهد ، تمرين و آموزش اضافي ارائه مي شود ، تا وقتي كه دانشجو درس را به خوبي فرا بگيرد . آموزش برنامه ريزي شده فقط در مورد مطالب با پيچيدگي كم ( كه مي توان آن ها را در فرايند گام به گام فرا گرفت ) مناسب است .
فردي كه با استفاده از مهارت برنامه نويسي و با استفاده از زبانهاي برنامه نويسي اقدام به ايجاد برنامه هاي كاربردي مي كند . نيز نگاه كنيد به : Java
مجموعه اي از نمادها با واژه نامه ، دستور زبان ، و نحو مربوط به خود كه شخصي به نام « برنامه نويس » ( programmer ) ، گزاره هايي را با آن مي نويسد و بدان وسيله به رايانه فرمان مي دهد كه كار خاصي را ، با اجراي مجموعه اي از عمليات منطقي به انجام برساند؛ مثل زبان هاي : « بيسيك » ، « سي » ، « سي دابل پلاس » ، « كوبول » ، « فورترن » ، . . . ) . دستورها ( كه به نام « كد منبع » ( source code ) شناخته مي شوند ) توسط برنامه اي خاص به نام « سرهم كننده » ( assemblers ) ، « همگردان » ( compilers ) ، و « مترجم » ( interpreters ) به زبان ماشيني مخصوص هر نوع « سي پي يو » تبديل مي شوند . استانداردهاي زبان هاي برنامه نويسي توسط « مؤسسه ي استانداردهاي ملي امريكا » ( اَنسي ) تعيين مي شوند .
در نقشه كشي ، نتيجه ي حاصله در زماني كه سطح كروي يك كره در موضعي نسبت به منبع نور قرار گرفته كه تصويري از سطح آن را مي توان بر روي يك صفحه ، يا بر روي سطح منحني ( مثل مخروط يا استوانه كه مي توان آن را برش داد و صاف كرد ) تاباند . جهتگيري معمول براي « افكنش مستوي » ( planar proiection ) قطبي ، براي « افكنش مخروطي » ( conical projection ) مورب ، و براي « افكنش استوانه ي » ( cylindrical projection ) استوايي است . همه ي افكنش ها و تصويرنگاري ها چند درجه اي تحريف دارند . نوع افكنش مورد استفاده در ساختن نقشه از زمين يا جِرم آسماني ديگر معمولاً در « شرح نقشه » مورد اشاره قرار مي گيرد ( « افكنش مركاتور » ( Mercator projection ) رايج ترين آن ها است ) . وقتي يك نقشه توسط كتابخانه فهرستنويسي مي شود ، « شرح افكنش » ( statement of projection ) در ناحيه ي « داده هاي رياضي » از توصيف كتابنگاشتي ، ارائه مي شود . به وضعيت يا نياز آينده ( مثل مقدار فضاي گسترش مورد نياز در مخزن كتابخانه بر اساس رشد متوسط سالانه ي مجموعه ) كه از روي مجموعه ي معلومي از داده ها مي توان آن را پيش بيني كرد نيز اطلاق مي شود .
projection speed
سرعت نمايش تصاوير روي فيلم ( با استفاده از دستگاهي به نام « پروژكتور فيلم » ( film projector ) ) بر روي پرده . استاندارد اين سرعت ، 24 كادر در ثانيه براي فيلم صدادار و 16 كادر در ثانيه براي فيلم صامت مي باشد . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » سرعت نمايش ، فقط در صورتي كه جزو استانداردهاي مربوط به آن فقره ي خاص نباشد ، در ناحيه ي « توصيف ظاهري » ( از توصيف كتابنگاشتي ) ارائه مي شود . مقايسه كنيد با : playing speed
prolegomena
نگاه كنيد به : prolegomenon
پيش سخن يا جـُستار مقدماتي ، بويژه آن كه طولاني و دانشورانه است . اين واژه اغلب در عناوين پايان نامه ها و رساله ها ديده مي شود . جمع : prolegomena
مقدمه اي بر نمايش ، رمان ، شعر ، يا اثر ادبي ديگر كه توسط پديدآورنده در ابتداي متن - و نه در پيش مطلب - قرار داده مي شود . به سطور آغازين كه توسط يكي از بازيگران ، قبل از اولين پرده از اجراي نمايش خوانده مي شود تا مخاطبان را براي مضموني كه قرار است توسعه يابد ( يا نكته ي اخلاقي گنجانده شده در نمايشي را كه قرار است اجرا شود ) بيان مي كند نيز اطلاق مي شود . مقايسه كنيد با : epilogue در معناي عام تر ، رويدادهاي اوليه و مقدماتي كه به عواقب مهم تري منتهي مي شوند .
promo book
نگاه كنيد به : promotional book
پيشرفت كتابدار يا ديگر كارمند كتابخانه به رتبه ي بالاتر در همان كتابخانه يا نظام كتابخانه اي ( معمولاً بر اساس ارزيابي عملكرد مطلوب ) ، همراه با افزايش حقوق يا دستمزد . تغيير پـُست را اگر دربرگيرنده ي مسئوليت و اختيارات بيش تر باشد ، مي توان ارتقا ناميد . در كتابخانه هايي كه استخدام در آن ها مشمول « قرار داد توافق جمعي » است ، احراز شرايط ارتقا و روش ارزيابي نيز ممكن است برمبناي قرارداد تعيين شود . مقايسه كنيد با : tenure نيز نگاه كنيد به : peer evaluation به فعاليت به منظور بازاريابي براي يك محصول ، خدمت ، يا مؤسسه در ميان افرادي كه احتمالاً در مقام خريد ، استفاده ، يا حمايت از آن هستند نيز اطلاق مي شود .
promotional book
كتابي بسيار مصور درباره ي موضوعي رايج ( معمولاً يك عنوان بازاري كمياب ) كه بويژه براي فروش به عنوان فقره اي با قيمت مناسب در كتابفروشي ها ، در ويراستي ارزان ، چاپ مجدد شده است . هنر ، سفر ، آشپزي ، باغباني ، و تاريخ طبيعي از موضوعات مورد علاقه در اين زمينه هستند . در كتابخانه هاي عمومي ، كتاب ترويجي كه به عنوان هديه دريافت شده و وضعيت مناسبي داشته باشد ، در صورتي كه تقاضا براي موضوع مندرج در آن وجود داشته باشد ممكن است به مجموعه افزوده شود . كوته نوشت : promo book
پيامي در يك نقطه بر روي صفحه ي نمايش رايانه ( معمولاً به شكل مكان نماي چشمك زن كوچك ، با يا بدون متن توضيحي ) ، كه نشان مي دهد بايد داده هايي وارد شود يا عملياتي توسط كاربر آغاز گردد . گاهي مترادف با : cursor
prompt copy
نگاه كنيد به : promptbook
نگارش دستنوشت يك نمايش كه توسط شخصي كه مسئول كمك به حافظه ي بازيگران و عوامل صحنه ( وقتي متن مربوط به خود را فراموش مي كنند يا علامت ها و سرنخ ها را گم مي كنند ) مي باشد ، در طول اجرا از آن استفاده مي شود . يك نسخه ي سوفله خطوط ، كنش ، علامت ها ، وسايل صحنه ، جامه ها ، نورپردازي ، . . . در هر نقطه از توليد را نشان مي دهد . مترادف با : prompt copy
در چاپ ، عبارت است از نسخه ي چاپي امتحاني كه از حروف فلزي ، لوح ها ، فيلم عكاسي ، يا نوار يا ديسك مغناطيسي ، به منظور بازبيني و اصلاح در مراحل مختلف نگارش ساخته مي شود . نمونه هاي غلط گيري مطالب متني را به نام « برگه هاي نمونه » ( proof sheets ) مي شناسند . در توليد كتاب ، نوع متفاوتي از نمونه ي غلط گيري در هر مرحله از فرايند چاپ ساخته مي شود . نمونه هاي غلط گيري ، كه بر اساس شكل ، هدف ، يا مقصد طراحي مي شوند در مراحل زير استفاده مي شوند : نمونه ي اول ( first proof ) : نمونه ي ستوني مقدماتي ، كه براي بازگشت به حروفچيني ، توسط نمونه خوان چاپچي اصلاح مي شود؛ نمونه رانكا يا ستوني ( galley or slip proof ) : كه قبل از چاپ محتوا در صفحات ، صفحه بندي اوليه مي شود ، و توسط نمونه خوان چاپچي كنترل و براي اصلاحات نهايي توسط پديدآورنده ، نزد ناشر فرستاده مي شود؛ نمونه ي صفحه اي ( page proof ) : بعد از آن كه اصلاحات پديدآورنده اِعمال شدند و متن در صفحات صفحه بندي شد ، براي اصلاحات نهايي نزد پديدآورنده فرستاده مي شوند؛ نمونه ي نشاندار ( marked proof ) : اصلاحات پديدآورنده را دربرمي گيرد ، كه براي مطابقت با شيوه نامه ي ناشر ، توسط نمونه خوان چاپچي كنترل مي شود؛ نمونه ي اصلاحات نما ( show revise ) : متني كه به يك نمونه خواني ديگر نياز دارد؛ نمونه ي تميز ( clean proof ) : گزاره اي توسط نمونه خوان مبني بر اين كه نسخه ، كاملاً اصلاح شده؛ نمونه ي چاپ ( press ) : دستور نهايي از جانب ناشر مبني بر اين كه اثر ، آماده ي رفتن به چاپخانه است . نيز نگاه كنيد به : proof print proofreading
proof impression
نگاه كنيد به : proof print
در چاپ ، نسخه ي چاپي از تصويري كه از فيلم نهايي ، قبل از منتشر شدن نسخه ي چاپي ( معمولاً قبل از اضافه شدن عنوان يا برنوشت ) ساخته مي شود . مترادف با : proof impression