واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 466
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
جمله يا پاراگرافي كه به دنبال امضا در پايان يك نامه مي آيد ، يا يادداشتي كه در انتهاي نگارش ، چاپ يا نوشته مي شود و انديشه اي ديگر يا اطلاعات اضافي را ارائه مي كند . در نامه هاي لاتين ، پس نوشت معمولاً پس از ذكر كوته نوشت « ps . » مي آيد . در معناي عام تر ، هرگونه اظهار نظر يا گفته اي كه به عنوان توضيح بعدي ، به نوشته يا سخنراني ضميمه مي شود .
اثري ادبي كه در اصل به منظور كسب پول براي ناشر و پديدآورنده نوشته شده . چنين آثاري معمولاً ارزش هنري كمي دارند يا بي ارزش هستند ، اما نويسندگان اندكي هستند كه منبع درآمد ديگري نداشته باشند و به فشارهاي مالي ، بخصوص در اولين مراحل حرفه ي ادبي ، بي توجه بمانند . مشكل نشر چنين آثاري در آغاز كار يك شخص در اين است كه به محض اين كه پديدآورنده به خاطر خلق اين گونه آثار محبوب ، مشهور مي شود ، تلاش هاي بعدي كه براي پربار نوشتن از خود ابراز مي دارد ، از سوي مرورگران احتمالاً با ترديد مواجه خواهد شد ، مگر اين كه از اسم مستعار استفاده كند .
ملايم كردن قطعه ي جديدي از پارشمن با سنگ پا به منظور آماده كردن سطح آن براي نوشتن ، يا استفاده از روش ديگري براي فرساييدن ، به منظور حذف نوشته از قطعه اي پارشمن كه قبلاً از آن استفاده شده ( تا بتوان متن ديگري را روي آن نوشت ) . آنچه بعد از پاك كردن حاصل مي شود « پاكيده » نام دارد .
خاموش كردن رايانه با استفاده از كليد قطع برق . از آنجا كه تراشه هاي رُم ( RAM ) به نيروي الكتريكي نياز دارند ، وقتي رايانه خاموش مي شود داده ها از دست مي روند ، مگر اين كه در يك رسانه ي انبارش ( سخت ديسك ، نرم ديسك ، . . . ) ذخيره شده باشند .
pp .
نگاه كنيد به : page
ppr .
نگاه كنيد به : paperback
مدت زمان محدودي از كار عملي در كتابخانه يا ديگر مركز اطلاعاتي كه هدف از آن ، تأمين فرصتي براي افراد تازه كار است تا ( معمولاً در حوزه ( هاي ) تخصصي دانشجو ) مباحث نظري را با تجربه ي عملي ربط دهند . مقايسه كنيد با : internship
اداره كننده ي هيئت علمي در يك مباحثه ي آكادميك رسمي كه مسئوليت پيشنهاد نظربه اي را برعهده دارد كه نامزد درجه ي علمي موردنظر ( پاسخ دهنده ) بايد از آن دفاع يا با آن مخالفت كند . انتظار مي رود رئيس جلسه در مباحثه ي بعد از سخنان پاسخ دهنده ، همراه با هيئتي كه متشكل از افراد ديگري از اعضاي هيئت علمي هستند ، شركت كند .
روشي در نمايه سازي كه در آن ، مفاهيم چندگانه ( به منظور شكل دادن سرعنوان هاي موضوعي يا توصيفگرهاي تخصيص يافته به اسناد ) با هدف تسهيل در بازيابي اطلاعات درباره ي موضوعات پيچيده ، توسط نمايه ساز تركيب مي شوند؛ مثال : « كتابخانه ها و نابينايان - ايالات متحده - فهرست هاي راهنما » به جاي « كتابخانه ها » + « نابينا » + « ايالات متحده » + « فهرست هاي راهنما » ) . مترادف با : pre - coordination مقايسه كنيد با : post - coordinate indexing
pre - coordination
نگاه كنيد به : pre - coordinate indexing
pre - order searching
در فراهم آوري ، كاري است كه توسط كاوشگر كتابنگاشتي ، قبل از سفارش يك فقره انجام مي شود؛ مثل جستجوي فهرست كتابخانه براي عنوان هاي مرتبط و تكراري؛ شناسايي نام ناشر و/ يا توزيع كننده ، قيمت ، قابليت دستيابي ، و شماره ي استاندارد؛ و مكان يابي ديگر اطلاعات مربوطه ( مثل شرايط توافق صدور مجوز ، محدوديت هاي استفاده ، . . . ) .
از واژه هاي لاتين prae ( = قبل از ) و ambulare ( = رفتن ) . جمله يا پيشگفتار آغازين در يك سند مكتوب ( بويژه در آيين نامه يا قانون اساسي ) كه هدف آن را بيان مي كند .
prebinding
نگاه كنيد به : pre - library binding
precedence order
در رده بندي دهدهي ديويي ، ترتيبي است كه نشان مي دهد كداميك از دو يا چند عدد را ( وقتي كه اعداد ، نماينده ي مشخصه هاي متفاوت براي موضوعي هستند كه نمي توان با « شماره سازي » ، آن را به طور كامل نشان داد ) بايد انتخاب كرد . هميشه يك يادداشت ( گاهي حاوي جدولي از ارجحيت ها ) نشان مي دهد براي آثاري كه بيش از يك مشخصه را زير پوشش قرار مي دهند ، كدام مشخصه بايد انتخاب شود . اگر بتوان نشانه ها را تركيب كرد تا دو يا چند مشخصه را نشان دهند ، اين مطلب به « ترتيب اسناد » مربوط است ]و نه به « ترتيب اولويت » [ . مترادف با : order of precedence
خلاصه يا مختصر فشرده اي كه فكر ( ها ) يا ايده ( ها ) ي اصلي بيان شده در اثري طولاني تر را ضبط مي نمايد ، و بخشي از لحن و روح اثر اصلي را حفظ مي كند . نيز نگاه كنيد به : PREserved Context Indexing System ( PRECIS )
در بازيابي اطلاعات ، عبارت است از ميزاني از اثربخشي كاوش ، كه به صورت « نسبت اسناد يا ركوردهاي باربط ( بازيابي شده از داده پايگاه ) » به « تعداد كل ركوردهاي بازيابي شده ( در پاسخ داده پايگاه به پرس وجو ) » بيان مي شود؛ مثلاً در داده پايگاهي كه حاوي 100 ركورد باربط در مقوله ي « تاريخ كتاب » است ، در كاوشي كه 50 ركورد را بازيابي مي كند كه 25 ركورد آن به مقوله ربط دارند ، ضريب دقت 50 درصد است . ( 50/25 ) . مترادف با : relevance ratio مقايسه كنيد با : recall
كنفرانسي كوچك كه پيش از يك كنفرانس طولاني تر ( معمولاً در روز ( يا روزهاي ) قبل از كنفرانس اصلي ) براي شركت كنندگاني كه مايل اند وقت بيش تري را با همكاران سپري كنند ، برنامه ريزي و برگزار مي شود . بيش تر پيش كنفرانس ها حول يك مضمون محوري كه ممكن است به مضمون كنفرانس اصلي مربوط باشد يا نباشد ، سازماندهي مي شوند . معمولاً يك هيئت - و نه يك سخنگوي اصلي - در جلسات منقطع به بحث درباره ي مقوله هاي مرتبط با مضمون كنفرانس مي پردازد . شركت كنندگان در پيش كنفرانس ها معمولاً در هنگام ثبت نام ، مبلغي اضافي پرداخت مي كنند .
در كار مستندسازي ، وقتي شخص يا نهاد تنالگاني با بيش از يك اسم شناخته مي شود ، مدخل موردنظر در زير شناخته شده ترين اسم ايجاد مي شود؛ خواه اين اسم ، واقعي ، مستعار ، غيرواقعي ، كوتاه شده ، يا شكل ديگر باشد . طبق اين قاعده ، آثار « ساموئل لانگ هورن كلمنس » در زير « تواين ، مارك » فهرستنويسي مي شوند . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » ، « اسم اشهر » آن اسمي است كه به دفعات بيش تري در آثار شخص يا در آثار منتشرشده توسط يك نهاد تنالگاني ، يا در منابع مرجع ، ذكر مي شود . اگر « اسم اشهر » پيدا نشود . آخرين شكل مورد استفاده ي اسم به كار مي رود .
pref .
نگاه كنيد به : preface
گزاره ي مقدماتي در آغاز كتاب كه معمولاً توسط پديدآورنده نوشته مي شود و خاستگاه ، دامنه ، هدف ، برنامه ، و مخاطبان موردنظر اثر را بيان مي كند ، و هرگونه فكر ثانوي و قدرداني از همكاران را ( معمولاً در پاراگراف پاياني ) شامل مي شود . بيانيه ي مقدماتي ، وقتي توسط شخصي غير از پديدآورنده نوشته شود ، « پيش سخن » خوانده مي شود . پيشگفتار يا پيش سخن ، با مقدمه ( كه به موضوع اثر مي پردازد و خواننده را براي دنبال كردن رويكرد ، آماده مي كند ) متفاوت اند . وقتي يك ويراست جديد منتشر مي شود ، ممكن است پيشگفتار قبلي به منظور توجه دادن خواننده به حدود اضافات يا تغييرات در متن ، از نو درج شود؛ اما مقدمه معمولاً بدون تغيير مي ماند . پيشگفتار يا پيش سخن معمولاً پس از اهدائيه و قبل از مقدمه ، در پيش مطالب كتاب مي آيند . كوته نوشت : pref .
در زبان نمايه سازي ، كلمه يا عبارتي توصيفي است كه به عنوان توصيفگر يا سرعنوان موضوعي مجاز ، براي بازنمايي يك مفهوم يا موضوع ناهمبسته انتخاب شده . براي راحتي كاربر ، از مترادف ها و اصطلاحات بسيار مرتبط ، ارجاع هاي متقاطع به شكل مرجـّح واژه ايجاد مي شوند و بدين ترتيب ، موادي را كه درباره ي موضوع واحدي هستند در نقطه ي واحدي از فهرست ، نمايه ، يا داده پايگاه كتابنگاشتي ، دسترس پذير مي كنند . براي كمك به كاربران در طراحي راهبرد كاوش ، اصطلاحات ارجح و ارجاع هاي متقاطع معمولاً در اصطلاحنامه هاي درونخطي يا چاپي گردآوري مي شوند . نيز نگاه كنيد به : controlled vocabulary
كدي در ابتداي يك نشاني اينترنتي كه پروتكل اينترنتي منبعي را كه در آن نشاني واقع شده ، نشان مي دهد . شش پيشوند اصلي در ابتداي نشاني هاي وب مورد استفاده قرار مي گيرند : ftp : // فهرست راهنماي اف تي پي از فايل هاي برنامه يا داده هاي قابل فروفرستي؛ gopher : // خدمتگر گوفر؛ http : // صفحه ي وب جهانگسترد؛ mail to : پست الكترونيكي ( ئي ميل ) ؛ news : گروه خبري يوزنت؛ telnet : // برنامه اي كاربردي كه روي يك ميزبان دوردست اجرا مي شود . در معناي عام تر ، هر هجا يا گروهي از هجاها كه به ابتداي كلمه افزوده شوند و معناي آن را تغيير دهند و كلمه اي جديد ايجاد نمايند . در كلمه ي " prefix " ، " pre " يك پيشوند لاتين به معناي « پيش » است .
صحافي كتاب هاي جديد به منظور تأمين استانداردي از ماندگاري كه نسبت به صحافي سخت جلد معمول ناشر ، در درجه ي بالاتري است . در اين نوع صحافي ، يك طرح گرافيكي شبيه به طرح گرافيكي صحافي اصلي ، معمولاً بر روي جلد رويي نقش مي شود . در كتابخانه هاي عمومي ، « فوق صحافي » ( prebinding ) بطور وسيعي در كتاب هاي كودكان ( كه بايد فرسايش سنگيني را تحمل كنند ) به كار مي رود . استانداردهاي « فوق صحافي » ( كه توسط « مؤسسه ي صحافي كتابخانه اي » منتشر شده ) جزوُك هاي تمام دوزي شده ، شيرازه ي گردشده و پشت كوبي شده ، و لولاهايي را كه به جاي كاغذ از پارچه ساخته شده اند ، شامل مي شوند . مقايسه كنيد با : library edition نيز نگاه كنيد به : Bound To Stay Bound
preliminaries
شكل كوتاه شده ي preliminary matter . كوته نوشت : prelims . نگاه كنيد به : front matter
ويراستي كه قبل از ويراست نهايي ( گاهي به منظور فراهم آوردن زمان براي انتقاد از متن ) توسط ناشر منتشر مي شود . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » عنوان و تاريخ نشر « ويراست مقدماتي » در ناحيه ي « يادداشت » ( از توصيف كتابنگاشتي مربوط به ويراست نهايي ) ذكر مي شوند . مترادف با : provisional edition
preliminary matter
نگاه كنيد به : front matter
prelims .
نگاه كنيد به : front matter
كتابي كه به عنوان جايزه به خاطر عملي كه توسط دريافت كننده انجام گرفته ( مثل عضويت در يك باشگاه كتاب ) به او داده مي شود . به كتاب يا فقره اي ديگر كه به عنوان مشوق ( مثلاً براي سفارش تعداد معيني از يك ويراست ) ارائه مي گردد نيز اطلاق مي شود . ( كتابداران « معيارهاي انتخاب » واحدي را در ارزيابي مواد به منظور خريد ، به كار مي گيرند ) .
prepaid
نگاه كنيد به : prepayment
در خريد ، سفارشي است كه پرداخت كامل بهاي آن بايد پيش از ارسال كالا صورت گيرد ، و معمولاً در مورد سفارش خريد ( و نه پاسخ به يك استعلام قيمت ) مصداق دارد . اگر سفارش فسخ شود يا كالا برطبق « خط مشي پس فرستي » فروشنده بازگردانده شود ، ممكن است اعتباري به همان اندازه ، براي خريدار تجديد شود . فروشندگان مستقل كوچك و خرده فروشي هاي الكترونيكي بيش تر از ناشران بزرگ و پخش كنندگان كتاب ، تقاضاي پيش پرداخت مي كنند . بيش تر ناشران مجلات تخصصي براي آغاز اشتراك جديد ، تقاضاي پيش پرداخت مي كنند .