واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 154
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
در چاپ ، سطر ناقصي از حروف ( مثل عنوان ، يا سطر اول يك پاراگراف ) كه در پاي يك صفحه يا ستون از متن بيايد . حروفنگاران باتجربه ، اين نوع سطور را نازيبا مي دانند و در صورت امكان از چيدن اين نوع سطرها ( همچون سطر بيوه ) پرهيز مي كنند . مقايسه كنيد با : club line در نمايه سازي ، توصيفگر يا سرعنوان موضوعي كه هيچ رابطه اي ( چه سلسله مراتبي و چه همايندي ) با هيچيك از ديگر واژه هاي زبان نمايه سازي ندارد . تعداد يتيم واژه ها در نمايه سازي اندك است . نيز نگاه كنيد به : sibling
املاي صحيح يك زبان نوشتاري ، كه معمولاً در يك لغتنامه ي استاندارد ارائه مي شود . نيز به هر نوع سبك يا روشي در املا ، و به مطالعه ي املا و قواعد آن گفته مي شود .
OS ; o . s .
نگاه كنيد به : out of stock
OSI
نگاه كنيد به : Open System Interconnection
نام تجاري براي نوع نسبتاً جديدي از صحافي ته چسب نرم جلدي ، كه با اين نوع صحافي ، كتاب ( بدون مقاومت صحافي ) كاملاً گشوده مي شود و ويژگي هاي كِيفي صحافي سخت جلد و دوختني را دارد . دو بار چسب سرد امولسيوني پلي وينيل استات ( پي وي اِي ) ، جداگانه به لبه ي صحافي زده مي شود كه در نتيجه ي آن ، پس از سردشدن طبيعي چسب ها ، نهايت استحكام و انعطاف را موجب مي شود . جلد كتاب با چسب حرارتي نه به شيرازه ، بلكه به كناره هاي بدنه ي متني كتاب چسبانده مي شود و در نتيجه يك « عطف مجـّوف » ايجاد مي گردد . چسب هاي حرارتي كه در صحافي زودچسب مورد استفاده قرار مي گيرند ، داراي نوعي اثر « گيرندگي » هستند كه مانع بازشوندگي مي گردند . همچنين داراي مقاومت اندك در برابر « سردشكنندگي » هستند و در نتيجه استفاده از آن ها در كشورهايي كه در زمستان ، دماي هوا خيلي پايين مي آيد نامناسب است . انگيزه ي ابداع نوعي از صحافي تقويت شده ي نرم جلدي ، از « اوتاوا » ( Otava ) ناشر فنلاندي سرچشمه مي گيرد . روش صحافي « اوتابايند » در سال 1988 وارد ايالات متحده و كانادا شد و بويژه براي مجلدهايي مناسب است كه بايد كاملاً گشوده شوند ( مثل دستورنامه هاي آموزشي ، كتاب هاي موسيقي ، كتاب هاي درسي ، راهنماهاي مسافرتي ، كتاب هاي آشپزي ، . . . ) . ماندگاري اين نوع صحافي چندين برابر صحافي زودچسب مي باشد .
در چاپ ، نسخه اي كه تصادفاً در حروفچيني بخش هايي از آن حذف شده . اگر يك كتابفروش عمده يا خرده پا چنين نسخه اي داشته باشد ، معمولاً ناشر بدون دريافت وجه ، نسخه اي را به عنوان جايگزين براي وي مي فرستد . نيز نگاه كنيد به : imperfections
out of circulation
آنچه كه براي خارج كردن از كتابخانه يا براي استفاده ي مرجع ، موجود نيست؛ مثل آن دسته از مواد كتابخانه اي كه در دست ترميم ، بازسازي ، تجديد صحافي ، فهرستنويسي مجدد ، . . . هستند . متضاد با : in circulation مقايسه كنيد با : noncirculating
اثر منتشرشده اي كه از طريق مجاري معمول در بازار ، ديگر قابل تهيه نيست ، زيرا موجودي ناشر ار آن اثر به پايان رسيده و پيش بيني نمي شود كه در آينده ي نزديك ، چاپ ديگري از آن به عمل آيد . كتاب هاب كمياب را گاهي مي توان در فروشگاه كتاب هاي مستعمل يافت . مراكز كاوش ، فروشندگان كتاب هاي قديمي ، و كتابياب ها در رديابي ويراست هاي كمياب ، تخصص دارند . كتاب هاي كمياب ممكن است سرانجام تجديد چاپ شوند . كتاب هايي كه از سال 1979 كمياب هستند در Books Out - of - Print ( از انتشارات « باوكر » ) نمايه مي شوند؛ اين اثر حاوي اطلاعاتي درباره ي سوداكاران كتب انباري و ناشران درخواستي است . كوته نوشت : o . p . مقايسه كنيد با : temporarily out of print out of print at present نيز نگاه كنيد به : out of stock
واژه اي كه در فاكتور فروش ناشران مورد استفاده قرار مي گيرد و به معناي آن است كه چون موجودي مربوط به يك عنوان به پايان رسيده ، در حال حاضر نمي توان آن را ارائه داد ، اما در آينده ي نامشخص ، ممكن است آن كتاب دوباره چاپ شود . مقايسه كنيد با : out of print temporarily out of print
نسخه هاي شماره نشده ي اثري كه مازاد بر يك ويراست محدود به چاپ رسيده ، و معمولاً به صورت اضافه چاپ ( با هدف تبليغ ) ، يا براي توزيع به عنوان نسخه ي نقد و بررسي ، صحافي مي شوند .
واژه اي كه در صورتحساب ناشر مورد استفاده قرار مي گيرد و به اثر انتشاراتي اشاره مي كند كه در زمان دريافت سفارش ، به دليل نبودن در فهرست موجودي انبار ، امكان تأمين آن وجود ندارد . كوته نوشت : o . s . متضاد با : in stock مقايسه كنيد با : out of print نيز نگاه كنيد به : temporarily out of stock
اطلاعاتي كه ديگر جاري نيست . انتشاراتي كه حاوي چنين اطلاعاتي هستند ممكن است گمراه كننده باشند ، مانند ويراستِ ازرده خارج شده ي يك دستنامه ي مربوط به تشخيص پزشكي يا تجويز دارو . كتاب ها معمولاً با انتشار تكمله ها و ويراست هاي بازنگري شده ، روزآمد مي شوند .
مبلغ پولي كه ( بويژه در مرحله ي آغازين يك پروژه ) صرف مي شود و انتظار مي رود كه اين سرمايه گذاري نهايتاً موجب درآمد محسوس يا نامحسوس ، يا موجب نتيجه ي دلخواه ديگري گردد . هزينه هاي مربوط به روابط عمومي ، معمولاً از اين دسته اند .
پرداختن به شيوه ي كلي به يك موضوع گسترده . نيز به خلاصه اي از وجوه اصلي يك مقوله ، يا سياهه ي نظام مندي از مهم ترين نكات يك سخنراني يا يك اثر نوشتاري گفته مي شود . نيز به خط يا به لبه ي نازكي گفته مي شود كه گرداگرد يك عكس يا تصوير ( به عنوان نوعي از تزيين يا به منظور تثبيت محدوده هاي بصري آن ) رسم مي شود . مقايسه كنيد با : neatline نيز نگاه كنيد به : outline letter
outline letter
حرفي از يك مجموعه حروف چاپي كه قسمت داخلي هر حرف ، سفيد مانده و خط سياهي گرداگرد حرف ، كشيده شده . مترادف با : open letter مقايسه كنيد با : inline نبز نگاه كنيد به : shaded letter
نتيجه ي نهايي پردازش به وسيله ي رايانه - در برابر داده هايي ( درونداد ) كه براي پردازش ، وارد سامانه ي رايانه اي مي گردند يا به آن انتقال داده مي شوند . برونداد ممكن است به منظور ذخيره يا نمايش ، به يك ابزار جانبي فرستاده شود . نيز اشاره دارد به سيگنالي كه از يك پخشگر صوتي يا ويديويي پخش مي شود - در برابر سيگنال هايي كه به آن وارد مي شود . نيز مجموع ميزان كاري كه توسط يك شخص ، يك تيم ، سازمان ، دستگاه ، . . . ( معمولاً در يك دوره ي زماني ثابت - ساعت ، روز ، هفته ، يا ماه ) انجام مي شود؛ مثل تعداد فقره هاي فهرستنويسي شده به وسيله ي بخش خدمات فني در يك مدت زمان معين .
برنامه ها و خدمات كتابخانه اي كه براي تأمين نيازهاي اطلاعاتي كاربراني كه زير پوشش نيستند يا امكان استفاده از خدمات را ندارند ( مثل كساني كه دچار ناتواني بصري اند ، مجبور به اقامت در تيمارگاه هاي گوناگون هستند ، آشنايي كافي با زبان ملي ندارند ، بيسوادند ، يا به شكل ديگري مورد كم توجهي قرار دارند ) طراحي شده اند . كتابخانه هاي عمومي بزرگ غالباً داراي يك « كتابدار معاضدتي » ( outreach librarian ) هستند كه مسئول ارائه ي چنين خدماتي است . مقايسه كنيد با : library extension
پيمانكاري آن دسته از خدمات كتابخانه كه قبلاً به وسيله ي خود كتابخانه انجام مي شد و سپردن آن به يك خدمات دهنده ي بيروني ( معمولاً يك بنگاه انتفاعي ) . به عنوان بخشي از گرايش كنوني در ايالات متحده در جهت خصوصي سازي خدمات دولتي ، برون - پيمانكاري در كتابخانه ها ، بر خدمات فني بسيار بيش تر از خدمات عمومي اثر گذاشته است . توجيهي كه در بيش تر موارد براي اين شيوه ي مديريت بحث برانگيز شنيده مي شود « صرفه مندي » است . يكي از معايب اين اقدام آن است كه در تصميماتي كه نياز به قضاوت دارد ، پيمانكار برونً سازماني ممكن است فاقد آشنايي لازم با اوضاع و اقدامات محلي باشد . برونً پيمانكاري كم نرين ميزان مناقشه را در حفاظت ( بويژه در صحافي و تجديد قالب بندي ) ، خريد ركوردهاي فهرست به شكل ماشين خوان ، طرح هاي فراهم آوري ( طرح هاي توافقي ، طرح هاي سفارش كلي ، نمايندگان اشتراك و آبونمان ، . . . ) ، آماده سازي فيزيكي ، تبديل گذشته نگر ، و سامانه هاي خودكارسازي كتابخانه اي موجب شده است . با اين همه ، پيشنهادهايي كه در باب برونً پيمانكاري در امر فهرستنويسي و گزينش ، و خصوصي كردن كتابخانه هاي فدرال و عمومي به عمل آمده ، با مقاوت بيش تري رو به رو شده است .
طرحواره ي كتاب يا دستنوشته اي كه بدون درخواست قبلي ناشر و بدون اعلان قبلي ( و معمولاً مستقيماً ) از سوي پديدآورنده و بدون كمك كارگزار ادبي ، به دست ناشر مي رسد . بخش بسيار زيادي از چنين آثاري ، يادداشت « عدم پذيرش » مي گيرند ، ولي بعضاً اثري كه كيفيت مناسبي دارد از اين طريق دريافت مي گردد .
اشاره به يك فقره ي گردشي دارد كه به وسيله ي امانت گيرنده اي خارج شده و تاريخ برگشت آن هم گذشته است . بيش تر سامانه هاي گردش كتاب به گونه اي طراحي شده اند كه به طور خودكار ، يك اعلان ديركرد توليد كنند كه در آن ، بازگرداندن فوري فقره ي مورد نظر درخواست شده است . بيش تر كتابخانه ها براي مواد تأخيري ، جريمه مطالبه مي كنند . گاهي اگر ميزان جريمه ها از حدي كه از سوي كتابخانه تعيين شده بالاتر برود ، حساب امانت گيرنده مسدود مي شود . حساب هايي كه ميزان ديركردي هاي آن ها بسيار طولاني شود به يك « بنگاه وصول » فرستاده مي شوند . با تمديد يك فقره در سررسيد معين يا پيش از آن ، مي توان از تعلق هزينه هاي ديركرد پرهيز و جلوگيري كرد .
اعلان چاپي يا دستنوشت كه به نشاني امانت گيرنده فرستاده مي شود و بازگرداندن فوري فقره ي داراي ديركرد ، درخواست مي گردد . گاهي ، بسته به خط مشي هر كتابخانه يا نظام كتابخانه اي ، ممكن است اعلان دوم و سپس اعلان نهايي نيز صادر مي شود . نيز نگاه كنيد به : fines renew
در صحافي كتاب ، بخشي از ماده ي پوشش دهنده كه از لبه هاي صفحات جلد فراتر مي رود و سپس به داخل برگردانده مي شود و روي آن ، آسترهاي بدرقه چسبانده مي شوند .
ابزار روميزي كه در برنامه هاي سخنراني و آموزش هاي كتابنگاشتي براي بازتاباندن صفحه طلق هاي روشن بر روي يك پرده ي ديواري يا سطح صاف ديگر ، مورد استفاده قرار مي گيرد . در آزمايشگاه و كلاس هاي آموزشي كتابخانه هايي كه از تجهيزات مناسبي برخوردارند ، دوربين هاي اسناد جايگزين پروژكتور اورهدها شده اند .
overhead transparency
نگاه كنيد به : transparency
ورقه اي از ماده ي شفاف كه داراي متن و/ يا تصوير است و چنان تنظيم شده كه هر ورق كه بر روي ورقه ي ديگر گذاشته مي شود ، تصوير عمومي مشاهده شده را تغيير مي دهد و كامل تر مي كند؛ مثل ورقه هاي شفاف مورد استفاده در برخي از دايره المعارف ها و كتاب هاي درسي كه براي بازنمايي اجزاي مختلف كالبد انساني ( اسكلت ، اندام هاي داخلي ، دستگاه گردش خون ، . . . ) مورد استفاده قرار مي گيرند . مقايسه كنيد با : transparency
چاپ كردن بر روي مطلبي كه قبلاً چاپ شده - گاهي در جعبك يا فضايي كه به همين منظور ، خالي گذاشته شده . نيز اشاره دارد به چاپ نسخه هايي ( از يك اثر ) به تعدادي بيش تر از مقداري كه به وسيله ي ناشر سفارش داده شده يا مورد نياز او بوده . نسخه هاي به فروش نرفته ممكن است در انبار بمانند .
ورقه ها يا نسخه هايي از يك اثر كه مازاد بر تعداد سفارش شده از سوي ناشر ، چاپ شده تا تلفات معمول در چاپ و صحافي جبران شود ، و نيز به عنوان نسخه هاي نقد و بررسي و اهدا ، مورد استفاده قرار گيرد . مترادف با : overs متضاد با : underrun نيز نگاه كنيد به : out of series
روشي در صحافي بسيار محكم كه در آن ، تاي عطف با استفاده از آجيدن ، از روي جزوه ها برداشته مي شود و اوراق حاصله ، در دسته هاي معدود ( در قسمت حاشيه ي عطف ) به ترتيب و يكي پس از ديگري به هم دوخته مي شوند؛ در دوخت دستي ، سوزن در حالت عمود بر سطح كاغذ نگه داشته مي شود و در دوخت ماشيني ، حالت زاويه ي مايل به سطح كاغذ دارد . در برخي از صحافي هاي « تا - دوخته » نيز براي تقويت اولين و آخرين جزوك ، از تمام دوزي استفاده مي شود . بادكردگي ناشي از تمام دوزي ممكن است بازشوندگي مجلد را كاهش دهد .
كتاب يا فقره ي ديگري كه به قدري پهنا يا قد آن زياد است كه در كنار مجلداتي كه از آن كوچك ترند ولي شماره ي راهنماي آن ها نزديك به هم است ، در قفسه جا نمي گيرد؛ مثل كتاب هاي هْنري و اطلس هاي بزرگ . كتابخانه ها غالباً مواد خارج از قطع را در بخش جداگانه اي قفسه چيني مي كنند و اين بخش جداگانه را با يك كُد مخصوص يا نمادِ محل ( كه در ركورد فهرست و بر برچسب عطف درج شده ) مشخص مي كنند .