واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 154
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
official title
عنوان كاملي كه در صفحه ي عنوان يك كتاب يا ديگر اثر چاپي درج مي شود و در فهرستنويسي آن فقره ، مورد استفاده ي كتابداران قرار مي گيرد . نيز نگاه كنيد به : title proper uniform title
سرويس خودكاري كه به شبكه متصل نيست؛ مثل يك رايانه ي مستقل كه داده پايگاه كتابنگاشتي را از روي سي دي رام اجرا مي كند ، يا اينترانتي كه به اينترنت متصل نيست . نيز اشاره دارد به ابزارها يا لوازم رايانه اي كه به « واحد پردازشگر مركزي » ( سي پي يو ) متصل نيستند يا بر روي آن نصب نشده اند؛ يا به شكل فيزيكي به آن متصل اند ، اما روشن نشده يا آماده ي استفاده نشده اند؛ مثل چاپگر يا اسكنري كه خاموش است . نيز به عنوان يك عبارت عاميانه در مورد شخصي به كار مي رود كه از چيزي كه افراد پيرامونش آگاه اند ، با خبر نيست .
نسخه اي از يك مقاله ، فصل ، يا بخشي از يك اثر انتشاراتي كه با استفاده از همان زينك ها ( و معمولاً همزمان با انتشارات اصلي ) بازتوليد شده اند ، ولي به صورت جداگانه ( با جلد يا بدون جلد ) و معمولاً براي استفاده ي شخصي پديدآورنده ، به چاپ رسيده اند . مشاركت كنندگان در مجلات علمي غالباً تعداد نسخه هاي محدودي از مقالات خود را ( گاهي به عنوان نوعي پاداش ) از ناشر دريافت مي كنند . « جداچاپ » ممكن است داراي صفحه ي عنوان باشد يا نباشد ، ولي داراي همان شماره گذاري مندرج در صفحات اثر اصلي است . فروش جداچاپ ها منبع درآمد مهمي براي برخي از ناشران مجلات تخصصي است . املاي ديگر : off - print مترادف با : overprint run - on separate مقايسه كنيد با : reprint
نوعي فرايند چاپِ گردان كه در آن ، مركب به كليشه ي نازكي كه به دور استوانه ي چرخاني پيچيده شده ، ماليده مي شود؛ اين استوانه ، تصوير را به استوانه ي دومي كه با لاستيك پوشانده شده منتقل مي كند و از اين استوانه ي دوم ، نقشي بر روي برگه يا طاقه ي كاغذ چاپ ايجاد مي شود . شيوه ي چاپ افست سريع تر ، ارزان تر ، و نتيجه ي كار آن تميزتر و واضح تر از چاپ سربي است . نبز به آثار خفيف ناشي از مركب ، كه ناخواسته از روي صفحه ي متن يا تصوير تازه چاپ شده بر روي صفحه ي مقابل آن منتقل مي شود اطلاق مي گردد . اين حالت معمولاً وقتي پيش مي آيد كه يك اثر انتشاراتي پيش از آن كه مركب آن خشك شود ، وارد فرايند صحافي گردد . در برخي ويراست ها اين مسئله با قراردادن ورق هاي دستمال كاغذي در بين برگ ها ( روشي كه « لايي گذاري » مي نامند ) حل مي شود . نيز اشاره به خود تصويري كه به اين صورت منتقل شده ، دارد . مترادف با : setoff
ola
نگاه كنيد به : olla
نوعي از مواد نگارشي كه در جنوب هندوستان و در سريلانكا از برگ هاي جوان ( بويژه برگ نخل پالميرا ) تهيه مي شود . بدين منظور ابتدا اين برگ ها را در آب مي خيسانند و تحت فشار ، صاف مي كنند . سپس به نوارهايي با پهناي حدود 5/7 سانتيمتر و درازاي 30 تا 90 سانتيمتر مي بْرند . در يك سر هر نوار ، سوراخ هايي ايجاد مي شود تا با استفاده از يك ريسمان ، به صفحه هاي چوبي متصل شوند و شكل كتاب به خود بگيرند . تركيب زغال چوب و روغن كه به نوشته هاي سطح اين برگ ها ( كه با سوزنك فلزي حك شده اند ) ماليده مي شده ، به ماندن قديمي ترين نمونه هاي پيش از مسيحيت اين نوشته ها كمك كرده است . اين نوع كتاب هنوز هم به وسيله ي راهب هاي بودايي در سريلانكا ساخته مي شود . اين واژه در مورد اسنادي كه داراي چنين شكل و ماده اي باشند نيز به كار مي رود . املاي ديگر : ola
OLUC
نگاه كنيد به : OCLC Online Union Catalog
بازچاپ بزرگ و تك جلدي از دو يا چند رمان يا ديگر آثار ادبي ( معمولاً از يك پديدآورنده ي واحد ) كه قبلاً جداگانه منتشر شده اند .
omnibus reference
ارجاع متقاطعي در يك نمايه كه كاربر را از يك سرعنوان واحد به چندين سرعنوان هدايت كند؛ مانند مثال زير كه از « سرعنوان هاي موضوعي كتابخانه ي كنگره » برگرفته شده : Bibliographical cooperation see Bibliography , International ; Cataloging Cooperative ; International cooperation ; Union catalogs
مقاله ي ارزيابانه اي كه در آن ، نويسنده به بحث ) و در پاره اي موارد ، به مقايسه ي ) دو يا چند كتاب يا ديگر انتشاراتي كه از نوع بخصوصي هستند ، موضوع خاصي دارند ، در حوزه ي مطالعاتي مشخصي هستند ، يا ويژگي مشترك ديگري دارند مي پردازد .
توليد نسخه هاي تكي يا كم شمار از انتشارات چاپي ، در پاسخ به سفارش هاي دريافتي از مشتريان - در برابر تأمين سفارش ها از محل موجودي انبار . مثالي از اين نوع خدمات ، Dissertation Express است كه تك نسخه هايي از رساله هاي دكتري را بنا به تقاضا و در برابر بهاي ثابت ، ارائه مي دهد .
زماني كه انتظار مي رود يك كارمند بر سر كار باشد ، بويژه ساعات مربوط به شيفت زمان بندي شده در خدمتگاه عمومي ( مثل ميز گردش كتاب يا ميز مرجع ) . متضاد با : off - duty
آنچه در زمان اشتغال شخص به وقوع مي پيوندد ، مثل مهارت آموزي ضمن خدمت ( on - the - job training ) - در برابر آموزشي كه در بيرون از روال معمول كاري انجام مي گيرد .
توافقي با يك ناشر يا پخش كننده كه به خريدار بالقوه - مثلاً يك كتابخانه - اجازه مي دهد اقلام تازه انتشاريافته را پيش از تصميم گيري براي خريد ، بررسي كند . موادي كه براي بررسي فرستاده مي شوند ( اگر گيرنده قصد خريد آن ها را ندارد ) بايد در مدت زمان تعيين شده بازگردانده شوند . نيز نگاه كنيد به : approval plan
on loan
نگاه كنيد به : checked out
واژه ي مورد استفاده در فراهم آوري براي توصيف فقره اي كه به يك ناشر ، پخش كننده ، يا سوداكار ، سفارش داده شده ، اما هنوز به كتابخانه تحويل نشده . وقتي فقره دريافت گرديد و كاملاً آماده سازي شد ، « ركورد سفارش » ي كه در زمان دادن سفارش به وسيله ي كتابخانه ايجاد شده بود ، نهايتاً پاك مي شود . در برخي از فهرست هاي درونخطي ، وضعيت يك فقره ي در دست سفارش ، با يك « ركورد فهرست موقتي » مشخص مي شود . نيز نگاه كنيد به : back order canceled
on reserve
نگاه كنيد به : reserves
شرايطي كه ناشر براي كتابفروش تعيين مي كند و امكان بازگرداندن نسخه هاي به فروش نرفته را به وي مي دهد . ميزان اعتبار كتابفروش در نزد ناشر معمولاً مساوي با انتظار وي در امر كتاب هاي دريافتي توسط كتابفروش مي باشد ، ولي انتظار نمي رود كه تا عناوين مورد نظر به فروش نرفته اند يا تا زمان مشخص شده سپري نگرديده ، پرداختي انجام شود . نيز نگاه كنيد به : overstock remainders
شكلي از نمايش نوين كه در آن ، همه ي ماجرا در يك پرده اتفاق مي افتد . نمايش تك پرده اي كه به واسطه ي نهضت تئاتر تجربي ( كه در اواخر قرن نوزدهم آغاز شد ) به عنوان يك فرم ادبي تثبيت شده ، معمولاً كوتاه است ( و اجراي آن 20 تا 25 دقيقه طول مي كشد ) ، تعداد شخصيت هايش محدودند ، در حين اجرا تنفس داده نمي شود ، تغييرات صحنه اي - اگر چنين تغييراتي جزو نمايش باشد - بسيار اندك است ، و به داستان كوتاه در ادبيات داستاني شباهت دارد .
كتابي كه در يك نسخه تهيه شده - در برابر كتابي كه در نسخه هاي متعدد توليد مي شود . كتاب هاي هنري كه به منظور نمايش دادن خلق مي شوند معمولاً از اين نوع هستند . مقايسه كنيد با : limited edition
one - on - one
خدمات ارائه شده به وسيله ي يك كتابدار يا يكي ديگر از كاركنان كتابخانه كه به تنهايي با يك مراجعه كننده كار مي كند و معمولاً مستلزم تعامل بسيار مي باشد؛ مانند بسياري از تراكنش هايي كه در ميز مرجع انجام مي شود . مترادف با : one - to - one
كتابخانه يا مركز اطلاعاتي كه به وسيله ي يك نفر اداره و مديريت مي شود و معمولاً كمك چنداني نيز از ديگران دريافت نمي كند و بيش از همه ، در كتابخانه هاي ويژه رواج دارد . در نظام هاي كتابخانه اي عمومي ، شعبه هاي كوچك گاهي به وسيله ي تك كتابدار يا يك پيراحرفه مند ( اغلب با ياري داوطلبان همان جامعه ي زير پوشش ) اداره مي شوند . كتابخودروها تقريباً هميشه به وسيله ي يك نفر كار مي كنند .
ادواري هايي كه فقط يك شماره از آن ها منتشر شده . نيز به بازچاپي از كل متن يك كتاب يا يك ملـّخص كه در يك شماره از يك ادواري به چاپ برسد - برخلاف بازچاپ پيايندي آن - اطلاق مي شود . در « صحافي زودچسب » ، به « چسب حرارتي » مورد استفاده براي صحافي كتاب در يك نوبت چسب زني نيز گفته مي شود . نيز واژه ي عاميانه اي كه توسط كتابداران مسئول آموزش كتابنگاشتي براي اشاره به آموزش رسمي ارائه شده در يك جلسه - در برابر آموزش هاي ارائه شده در دو يا چند جلسه - به كار مي رود .
one - to - one
نگاه كنيد به : one - on - one
onion skin
نگاه كنيد به : onionskin
كاغذ بسيار نازك ، محكم ، كم وزن ، نيمه شفاف با پرداخت نسبتاً براق يا كيسيده ، كه در نوشت افزارهاي پست هوايي ، كاغذهاي رسم ، . . . مورد استفاده قرار مي گيرد . املاي ديگر : onion skin
يك يا چند قاب تزييني يا قطعات نازك چرم يا كاغذ ( غالباً در بيش از يك رنگ ) كه به شكل برجسته بر جلد كتاب سوار مي شوند . اين كار معمولاً در گرداگرد لبه ها و به شكل قلمكاري شده انجام مي گيرد تا هم آن ها را به سطح جلد محكم كنند و هم بر تأثير تزييني آن بيفزايند . مقايسه كنيد با : inlay
رايانه اي كه از طريق پيوندهاي مخابراتي ، به اينترنت ، اينترانت ، يا شبكه ي ديگر متصل است - در برابر سامانه هاي مستقل . نيز اشاره دارد به ابزارها يا ملحقاتي كه به لحاظ فيزيكي از يك « واحد پردازشگر مركزي » ( سي پي يو ) جدايند ، ولي به نحوي به آن متصل يا تحت كنترل آن هستند و آماده ي استفاده ي تعاملي به صورت همزمان مي باشند . گاهي در كتابخانه ها ، مترادف با : automated computerized electronic مقايسه كنيد با : offline نيز نگاه كنيد به : online bookstore online catalog online services online tutorial
بنگاه انتفاعي كه به بازاريابي و فروش الكترونيكي كتاب و نيز رسانه هاي غيرچاپي ( ويديو ، سي دي ، دي وي دي ، سي دي رام ، . . . ) از طريق اينترنت و به شيوه ي سفارش پستي مي پردازد . برخي از كتابفروشي هاي درونخطي داراي مغازه هاي خرده فروشي هستند ، و برخي ديگر نه . براي اتصال به سياهه اي از پيوندها به كتابفروشي هاي درونخطي اينجا را كليك كنيد .
يك فهرست كتابخانه اي ( متشكل از مجموعه اي از ركوردهاي كتابنگاشتي در قالب ماشين خوان ) كه به وسيله ي يك رايانه ي اختصاص يافته به اين كار ، نگهداري مي شود . اين رايانه دسترسي تعاملي و نامنقطع به فهرست را به وسيله ي پايانه ها يا كارايستگاه ها و از طريق ارتباط مستقيم و مستمر با رايانه ي مركزي ، فراهم مي آورد . بيش تر فهرست هاي درونخطي ، قابليت كاوش بر مبناي پديدآورنده ، عنوان ، سرعنوان موضوعي ، و كليدواژه را دارند . نرم افزار مورد استفاده در فهرست هاي درونخطي ، معمولاً منحصربه فرد است و استاندارد نيست . نيز مترادف با : OPAC