واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 402
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
ويراستي از يك اثر كه به مجموعه ي كتابخانه افزوده مي شود ، و همانند ويراست هايي كه از قبل در مالكيت كتابخانه ها بوده اند ، نيست .
شناسه ا ي در فهرست كتابخانه علاوه بر شناسه ي اصلي ، و معمولاً شناسه اي كه سر عنواني براي پديد آورنده ي همكار ، تصويرگر ، مترجم ، فروست ، يا موضوع اضافه مي كند . مترادف با : secondary entry نيز نگاه كنيد به : name - title added entry tracings
صفحه ي عنواني پيش يا پس از صفحه ي عنواني كه فهرستنويس در توصيف كتابشناختي يك قلم ، به مثابه مأخذ اصلي اطلاعات مورد استفاده قرارمي دهد و ممكن است از عنوان اصلي كلي تر ( صفحه ي عنوان فروست ) يا با آن هم ارز ( صفحه ي عنوان به زبان ديگر ) باشد .
مطلب چاپي مختصر ، با حجمي كم تر از مكمل يا پيوست كه پس از حروفچيني به كتاب يا هر اثر ديگر افزوده و در آن گنجانده مي شود و وجود آن در انتقال معنا يا تكميل متن ، داراي اهميت شمرده مي شود . پي افزود معمولاً جداگانه بر روي باريكه اي از كاغذ ، چاپ مي گردد و به ابتدا يا انتها ي متن كتاب چسبانده مي شود . شكل جمع : addenda مقايسه كنيد با : errata
در رايانش ، نويسه يا مجموعه اي از نويسه ها كه براي شناسايي مكان مشخصي از حافظه ي اصلي يا انباره ي جانبي ، معمولاً با هدف دسترسي به داده هاي ذخيره شده ، مورد استفاده قرارمي گيرد . نيز نگاه كنيد به : internet address
adhesive
ماده اي كه به چيزي ماليده مي شود تا آن چيز براثر كنش شيميايي يا مكانيكي ، به سطح ديگري بچسبد . براي اين كه چسب مايع اثركند ، بايد سطح مورد نظر مرطوب باشد . چسب هاي حرارتي كه در دماي معمول جامدند ، با حرارت ديدن ذوب مي شوند و وقتي كه سرد شوند ، خود را مي گيرند . برخي از انواع چسب ، حساس به فشار هستند . انواع گوناگون چسب به شكل گسترده اي در صحافي و فرايند هاي فني كتابخانه مورد استفاده قرار مي گيرند . در حفاظت مدارك ، غالباً چسب ها را با توجه به خاصيت برگشت پذيري آن ها انتخاب مي كنند . نيز نگاه كنيد به : adhesive binding glair glue paste polyvinyl acetate
adhesive binding
اصطلاح عام براي روش هاي صحافي كه در طي آن ها ، اوراق به وسيله ي چسب قوي كه مستقيماً به عطف دسته ي اوراق ماليده مي شود ، به هم متصل مي شوند . اين كار معمولاً پس از آجيده كردن شيرازه ، ولي گاهي پس از دوختن جزوه ها انجام مي شود . معمول ترين چسب هاي مورد استفاده عبارت اند از چسب حيواني ، چسب حرارتي ، و پلي وينيل استات ( پي وي اِي ) . مترادف با : threadless binding unsewn binding نيز نگاه كنيد به : double - fan adhesive binding notched binding otabind perfect binding
adjacency
نگاه كنيد به : proximity
adjacency
نگاه كنيد به : proximity
كتابداري كه به صورت پاره وقت در يك كتابخانه ي آكادميك در مؤسسه اي كه به كتابداران رتبه ي هيئت علمي اعطا مي كند استخدام شده است . مترادف با : faculty part - time
كتابداري كه به صورت پاره وقت در يك كتابخانه ي آكادميك در مؤسسه اي كه به كتابداران رتبه ي هيئت علمي اعطا مي كند استخدام شده است . مترادف با : faculty part - time
نگاه كنيد به : fixed shelving
مجموعه ي فعاليت هايي كه معمولاً با مديريت يك نهاد دولتي ، سازمان ، يا مؤسسه ، مثل يك كتابخانه يا نظام كتابخانه اي ملازم است . همچنين اشاره به مجموع اشخاص مسئول اين فعاليت ها - از مدير گرفته تا منشي - دارد . نيز نگاه كنيد به : library administtration
administrative history
در آرشيو ، بخشي از يك كشف افزار كه اطلاعات مناسبي را درباره ي ركوردهايي كه ثبت و توصيف شده اند - مثل تاريخچه و ساختار سازماني نهاد ( يا مجموعه نهادهاي مرتبط با ) توليدكننده ي ركورد ، يا جزئيات مهمي از زندگي و شغل فرد يا خانواده اي كه با ركورد ها مربوط مي شود - معمولاً به شكل يادداشت زندگينامه اي ، ارائه مي دهد . administrative value نگاه كنيد به : archival value
برنامه ي تبادل مدرك كه به وسيله ي شركت " ادوبي سيستمز " تهيه شده و امكان مي دهد كه فايل هاي داده اي موجود بر روي يك كار پايه ي نرم افزاري ( داس ، ويندوز ، مكينتاش ، . . . ) را بتوان بر روي كارپايه ي ديگر ، بدون ازدست دادن قالب بندي متن ، نمايش داد و چاپ كرد . اين قابليت بويژه در برقراري ارتباط در اينترنت كه ارتباط متقابل رايانه يي در انواع و اندازه هاي مختلف را برقرار مي كند داراي اهميت است . شركت " ادوبي سيستمز " نرم افزار موردنياز براي ايجاد يا تبديل اسناد به قالب سند قابل انتقال ( پي دي اف ) را مي فروشد ، ولي از كاربران به خاطر نرم افزار موردنياز براي خواندن اسناد " پي دي اف " هزينه اي طلب نمي كند . برنامه ي " ادوبي ريدر " را مي توان مستقيماً از پايگاه وب اين شركت دريافت و ضبط كرد . نيز نگاه كنيد به : plug - in
شخصي با رشد كامل بدني ، توانايي فكري كافي ، و سن مناسب براي گرفتن تصميمات سنجيده ، كه قانوناً مسئول پيامد هاي ناشي از اقدامات خويش است . كتابخانه ها با اين فرض كار مي كنند كه مراجعان قادرند مستقلانه تصميم بگيرند كه چه چيزي مي خواهند بخوانند و امانت بگيرند . اگر چه سرپرستي و نظارت بر كار هاي كودك وظيفه ي والدين او است ، اما مناسب است كه كتابداران در صورت تقاضا ، در انتخاب مواد مناسب با سطح سني و علاقه مندي كودكان ، به آنان كمك كنند . نيز نگاه كنيد به : readers' advisory
دوره هايي كه مخصوصاً براي بزرگسالاني طراحي شده كه زندگي خود را بيرون از نظام رسمي آموزش عالي گذرانده اند . چون دانشجويان غير سنتي غالباً فاقد آن مهارت هاي كتابخانه اي هستند كه دانشجويان شاغل در دوره هاي تحصيلي سنتي از آن برخوردارند ، ممكن است به سطح ابتدايي تري از آموزش كتابشناختي ، و در مراجعه به ميز مرجع به كمك بيشتري نياز داشته باشند .
شخص بزرگسال مسن تر از سن معمول دانشگاه ، كه دوره ي تحصيلي سازمان يافته و مستقلي را ، معمولاً بدون مزاياي تحصيلات رسمي در يك مؤسسه ي آموزشي رسمي ، دنبال مي كند . چنين شخصي وقتي به عنوان دانشجو ي ناپيوسته در يك دانشكده يا دانشگاه ثبت نام مي كند ، احتمالاً نيازمند خدمات مرجع و آموزش هاي كتابشناختي در سطحي ابتدايي تر از دانشجويان پيوسته مي باشد . adult literacy نگاه كنيد به : literacy
مواد ، خدمات ، و برنامه هايي كه با هدف تأمين نيازهاي كاربران بزرگسال در يك كتابخانه ي عمومي ارائه مي شوند - در برابر آنچه كه براي كودكان و نوجوانان طراحي شده اند . نيز نگاه كنيد به : readers' advisory
نسخه اي از يك كتاب يا نشريه ي ديگر كه پيش از آغاز به چاپ در شمارگان معمول ، به صورت صحافي شده تهيه مي شود تا با استفاده از آن ، ناشر بتواند پيش از صحافي كل مجلدات ، اشكالات احتمالي را برطرف كند . پيش نسخه ها را پيش از تاريخ اعلام شده ي انتشار ، گاهي به شكل صحافي نشده يا با صحافي غير از صحافي ناشر ، غالباً با برگه هاي لايي سفيد براي ثبت نظرات ، براي كتابفروشان ، كميته ي انتخاب در باشگاه ها ، و منتقدان نيز مي فرستند . مترادف با : early copy مقايسه كنيد با : reading copy review copy نيز نگاه كنيد به : advance sheet
advance on royalty
مبلغ پرداختي به پديدآورنده ( ها ) ي يك كتاب جديد پيش از انتشار آن ، به نسبت حق تأليفي كه انتظار مي رود حاصل كند ، كه معمولاً به منظور ترغيب پديدآورنده به امضاي قرارداد كتاب با ناشر ، به وي پرداخت مي شود . مترادف با : author's advance نيز نگاه كنيد به : publisher's agreement
سفارش داده شده براي يك كتاب جديد پيش از تاريخ انتشار آن ، كه معمولاً در پاسخ به آگهي تجديد چاپ انجام مي شود . تعداد نسخه هايي كه از قبل سفارش داده مي شوند ممكن است در تعيين شمارگان ، قيمت ، و ميزان هزينه هاي تبليغاتي به ناشر كمك كتد . advance sheet نسخه هاي صحافي نشده ي پيش نسخه . نيز نگاه كنيد به : advance copy
متن تبليغاتي كه به سبك و قالب سرمقاله نوشته مي شود . براي پرهيز از ايجاد ابهام ، اكثر ناشران مجلات كلمه ي " آگهي " را به سر صفحه ي مقاله اضافه مي كنند .
آگهي هاي تبليغاتي صحافي شده در كتاب ، كه معمولاً در انتهاي مطالب پاياني مي آيند . كوته نوشت : ads /advrts
نقشه اي از زمين ، يا از يك جِرم زميني ، متشكل از يك يا چند عكس كه از جايگاهي بالاتر از سطح آن جرم ، معمولاً از درون يك هواپيما ، ماهواره ، يا فضا پيما ، برداشته شده . نيز نگاه كنيد به : photomosaic
سازماني كه جداگانه اداره مي شود ، ولي بنا بر توافق هاي رسمي ، با سازمان ديگري ارتباطات نزديك دارد ، مثل سازمان هاي مختلف وابسته به " انجمن كتابخانه هاي امريكا " . همچنين به فرايند شكل گيري چنين پيوندي اشاره دارد . نيز نگاه كنيد به : affiliated library
كتابخانه اي كه بنا به توافق رسمي ، بخشي از يك نظام كتابخانه اي بزرگ تر مي باشد ، ولي مستقلاً و به وسيله ي ساختار مديريتي يا هيئت مديره ي خاص خودش اداره مي شود . كتابخانه هاي پزشكي و حقوق در دانشگاه هاي بزرگ غالباً از اين دسته اند . مقايسه كنيد با : branch library
affirmative action
اقدامي كه در اواخر دهه ي 1960 در ايالات متحده آغاز شد تا فرصت هاي ارائه شده براي زنان و اقليت ها را از طريق برنامه ها و مقررات فدرال تقويت كند و هدف از آن ، مقابله با سو گيري و تبعيض در قراردادها و استخدام هاي دولتي ، و در ورود به مؤسسات آموزشي تحت حمايت دولت بود . اكثر كتابخانه هاي تحت حمايت عموم در ايالات متحده در استخدام كاركنان خود ، در راستاي " اقدام مثبت " عمل مي كنند . مشروعيت " اقدام مثبت " از سوي افراد و گروه هاي سياسي كه اعتقاد دارند برابري قانوني ، نافي اين اقدام است و منجر به تبعيض معكوس مي گردد ، زير سؤال قرارگرفته . نيز نگاه كنيد به : diversity
اصطلاح معمول ، به معناي " خلاف جهت طبيعي " كه در اصل در صنعت چاپ براي اشاره به كاغذ هاي ماشين ساخته اي به كار مي رود كه در جهت خلاف الياف آن ها ، تاخورده اند . در توليد كتاب ، ورق ها طوري چاپ مي شوند كه جهت الياف آن ها از بالا به پايين صفحه باشد تا پس از صحافي ، خم كردن آن ها در طول كتاب ، ممكن باشد . اگر كاغذ در جهت موافق الياف آن تا بخورد ، به خوبي و آساني در امتداد خميدگي پاره مي شود ، و اگر خلاف جهت تا بخورد ، پس از پاره شدن ، لبه ي ناصاف و ناهمواري بر جا مي ماند .
در معناي آرشيوي ، هر شركت بازرگاني ، سازمان ، مؤسسه ، يا شخصيت حقوقي ديگري كه ركوردهاي مربوط به حرفه ، فعاليت ها ، يا امور خود را ايجاد و مديريت مي كند . در سازمان هاي خيلي بزرگ ، واحد هاي تابعه ( بخش ها ، قسمت ها ، ادارات ) ممكن است در قالب سازمان هاي جداگانه فعاليت كنند . در مفهوم عام تر ، هر شخص ( عامل ) يا سازمان كه حق انجام يك كاركرد خاص را دارد . نيز نگاه كنيد به : government agency