واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 402
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
accordion fold
نگاه كنيد به : concertina
accordion fold
نگاه كنيد به : concertina
ميزان پاسخگو بودن افراد در حكومت و در محل كار به دليل اقداماتشان در اداره ، و به دليل كيفيت عملكردشان در انجام وظايف محوله ، بويژه هنگامي كه موضوع بي كفايتي ، كوتاهي ، يا تخلف در ميان باشد . نيز نگاه كنيد به : performance evaluation
ميزان پاسخگو بودن افراد در حكومت و در محل كار به دليل اقداماتشان در اداره ، و به دليل كيفيت عملكردشان در انجام وظايف محوله ، بويژه هنگامي كه موضوع بي كفايتي ، كوتاهي ، يا تخلف در ميان باشد . نيز نگاه كنيد به : performance evaluation
فرايند منظم ارزيابي كه به موجب آن ، يك سازمان آموزشي يا خدماتي ثابت مي كند كه برنامه ي آموزشي يا خدمات آن ، يا خود مؤسسه در كليت آن ، حائز استاندارد هاي كيفي بخصوصي هست . در ايالات متحده ، مؤسسات آموزش عالي توسط يك نهاد منطقه اي تأييد اعتبار ، ارزيابي مي شوند . كتابخانه هاي آكادميك نيز به عنوان بخشي از فرايند تأييد اعتبار سازمان ، مصداق اين فرايند قرار مي گيرند . ارزيابي رسمي صلاحيت افراد ، گواهي ناميده مي شود . نيز نگاه كنيد به : accedited library school credential
در ايالات متحده ، يك مدرسه ي عالي كتابداري كه برنامه هاي مقطع دار ارائه مي دهد و منظماً به وسيله ي " انجمن كتابخانه هاي امريكا " ارزيابي مي شود و استاندارد هاي كيفي تعيين شده را دارد - در برابر " مدرسه ي كتابداري تأييدشده " كه برنامه هاي آموزشي ارائه مي دهد و به وسيله ي يك كميته ي ايالتي يا نهاد آموزشي ، كسب استانداردها توسط آن مدرسه به تأييد رسيده . برخي از مدرسه هاي كتابداري مورد تأييد ، از نظر " انجمن كتابخانه هاي امريكا " نيز معتبرند .
كيفيت صحت ، از نظر مطابقت با وقايع و جزئيات در منابع اطلاعاتي و در ارائه ي خدمات اطلاعاتي . در كتابخانه ها ، ضروري است كه منابع مورد استفاده ي كتابداران براي ارائه ي خدمات مرجع ، خالي از خطا باشند . در تعيين موثق بودن اطلاعات ارائه شده در اينترنت نيز ، " دقت " معيار مهمي به شمار مي رود . دقت يك گزاره را با بازبيني ديگر منابعي كه همان اطلاعات را ارائه مي كنند ، مي توان تأييد كرد . متضادبا : inaccuracy
مواد داراي درجه ي پ هاش7 ( خنثي ) يا بالاتر ( قليايي ) ، كه در چاپ و صحافي ، به منظور پيشگيري از فساد ناشي از وجود اسيد در طي زمان ، ترجيح داده مي شوند . كاغذهاي غيراسيدي غالباً به طريق شيميايي تثبيت مي شوند تا اسيد هايي كه ممكن است در اثر گذشت زمان و در نتيجه ي رنگ زدايي و آهار زدن ايجاد شود ، يا به دليل جابه جايي اسيد يا آلودگي جوي وارد كاغذ شود ، خنثي گردند .
حركت اسيد از يك ماده ي حاوي اسيد به ماده اي كه كم اسيد تر ، داراي " پ هاش " خنثي ، يا قليايي است . اين فرايند ممكن است از طريق تماس مستقيم يا انتقال بخار انجام گيرد . يكي از شايع ترين مشكلات در حفاظت مدارك ، جا به جايي اسيد از مقوا ، آستر بدرقه ، يا جلدكاغذي كتاب به كاغذ كم اسيد تر متن كتاب ( يا بر عكس ) است . منشأ جابه جايي اسيد همچنين ممكن است برگه ي تعلق ، اوراق لايي ، كاغذ مومي مورد استفاده در لايي گذاري و برچسب هايي باشد كه بدون اسيد نيستند . نتيجه ي امر ممكن است رنگ رفتگي و سپس شكنندگي كاغذ باشد . اين فرايند را مي توان با انتقال مواد آلوده كننده و اقدام به اسيد زدايي برگه ( ها ) يا مجلد ( ها ) ، متوقف كرد . مترادف با : acid transfer نيز نگاه كنيد به : buffered paper
كاغذي كه داراي مقدار " پ هاش " كم تر از 7 ( درجه ي خنثي ) است . منشأ اصلي اسيد در كاغذ ، ليگنين است كه ماده ي آلي موجود در خميرچوب عمل نيامده مي باشد . اما اسيد ممكن است با افزودن انواعي از آهار ، يا از كلر مازاد مورد استفاده در رنگ زدايي نيز ايجادشود . اسيد همچنين ممكن است از راه جا به جايي اسيد يا آلودگي جوي ( دي اكسيد سلفور ) وارد كاغذ شود . از آنجا كه حالت اسيدي ، سلولز موجود در الياف گياهي را ضعيف مي كند ، بتدريج موجب زردي و شكنندگي كاغذ ، مقوا و پارچه مي شود و به عامل مهمي در امر حفاظت مواد چاپي بدل مي گردد . براي تضمين دوام مواد ، ناشران به استفاده از كاغذ با دوام بدون اسيد در چاپ كتاب تشويق مي شوند . تثبيت كردن ، به خنثي سازي اسيدي كه پس از ساخت كاغذ در آن ايجاد مي شود كمك مي كند . با استفاده از فرايند پرهزينه اي به نام اسيد زدايي مي توان مواد ساخته شده از الياف چوب را از اسيد پاك كرد . acid transfer نگاه كنيد به : acid migration
موادي كه داراي درجه ي " پ هاش " كم تر از7 ( درجه ي خنثي ) هستند . منشأ اصلي اسيد در محصولات كاغذ ي ، ليگنين موجود در چوبي است كه براي ساختن خمير چوب مورد استفاده قرار مي گيرد . چون اسيد باعث مي شود كه كاغذ و مقواي مورد استفاده در چاپ و صحافي با گذر زمان دچار فساد شود ، جز در كاغذهاي نامرغوب ، ليگنين موجود در همه ي انواع كاغذ را ازميان مي برند . تثبيت كننده اي مثل كربنات كلسيم يا كربنات منيزيم در جريان ساخت كاغذ به آن افزوده مي شود تا اسيدي را كه در آن ايجاد شده يا بعد از ساخت به آن وارد مي شود خنثي كنند . متضاد با : alkaline مقايسه كنيد با : acid - free
بخشي از پيش صفحه ي يك كتاب كه در آن ، پديد آورنده از كسان ديگري كه در پديد آوردن اثر مشاركت داشته اند ، رسماً قدرداني مي كند . تقدير و تشكر معمولاً پس از پيشگفتار يا پيش درآمد ، و پيش از مقدمه مي آيد . برخي از پديد آورندگان ، تقدير و تشكر خود را در مقدمه مي گنجانند . مقايسه كنيد با : dedication acknowledgments نگاه كنيد به : acknowledgements
شماره ي منحصربه فردي كه توسط بخش فراهم آوري كتابخانه براي مشخص كردن هر يك از اقلام كتابشناختي ، در سفارش خريد مورد استفاده قرارمي گيرد . بعضي از كتابخانه ها از يك شماره ي استاندارد مثل شابك ( شماره ي استاندارد بين المللي كتاب ) يا شابن ( شماره ي استاندارد بين المللي نشريه ) به عنوان شماره ي فراهم آوري استفاده مي كنند .
فرايند گزينش ، سفارش ، و دريافت مواد براي مجموعه هاي آرشيوي يا كتابخانه اي از طريق خريد ، مبادله ، يا اهدا ، كه ممكن است بودجه بندي و مذاكره با بنگاه هاي بيروني ( مثل ناشران ، كارگزاران ، و فروشندگان ) را براي به دست آوردن منابع به منظور تأمين نيازهاي مراجعان مؤسسه ، به اقتصادي ترين و سريع ترين شيوه ، دربرگيرد . همچنين به بخشي از كتابخانه گفته مي شود كه مسئول گزينش ، سفارش ، و دريافت مواد جديد ، و نگهداري ركوردهاي دقيق از اين تراكنش ها است ؛ اين بخش معمولاً به وسيله ي " كتابدار فراهم آوري " اداره مي شود . در كتابخانه هاي كوچك ، كتابدار فراهم آوري گاهي مسئول مجموعه گستري نيز هست ، ولي در اكثر كتابخانه هاي عمومي و آكادميك ، اين مسئوليت متوجه همه ي كتابداراني است كه - معمولاً بر مبناي تخصص هاي موضوعي و مهارت خود - به مجموعه سازي علاقه دارند . مقايسه كنيد با : accessions نيز نگاه كنيد به : ALCTS
ACRL
نگاه كنيد به : Association of College and Research Libraries
Acrobat
نگاه كنيد به : Adobe acrobat
يك نام يا كلمه ي جديد ( واژه ي نوساخته ) كه قابل تلفظ و در نتيجه قابل به ياد سپاري است و ازتركيب تك حرف ها يا چند حرف اول يك عبارت يا اصطلاح مركب ، يا بخش هايي از آن ها ساخته شده . ( مثلاً Eric از حروف آغازين Educational Resources Information Center تشكيل شده ) . مقايسه كنيد با : abbreviation initialism براي اتصال به سياهه ي " ياهو! " از يابشگر هاي درونخطي كوته نوشت ها و سرنام ها ، اينجا را كليك كنيد .
يك قطعه ي منظوم يا مجموعه اي از كلمات كه به ترتيبي با هم تركيب شده اند كه حروف خاصي از هر سطر ( معمولاً حرف اول و / يا حرف آخر ) - درصورتي كه به ترتيب اول به آخر خوانده شوند - كلمه ، عبارت ، يا جمله اي را تشكيل مي دهند . شعر موشح بسته به تعداد كلماتي كه در هر سطر به اين ترتيب ساخته مي شوند ممكن است تك ، دوگانه ، يا سه گانه باشد . يكي از اقداماتي كه ويراستاران روزنامه ها و مجلات ، منظماً انجام مي دهند ، بازبيني اشعار در جستجوي شعر موشح پيش از چاپ است تا از موارد احتمالي كه موجب ناراحتي و مشكل مي شود ، پيشگيري كنند . مثال معروف زير ، نمونه اي از شعر موشح همه سويه به زبان لاتين است : R O T A S O P E R A T E N E T A R E P O S A T O R
يكي از تقسيمات اصلي در اجراي يك نمايش ، كه معمولاً با افتادن يا بسته شدن پرده ، و سپس يك وقت تنفس مشخص مي شود . در تئاتر امروز ، اكثر نمايش ها به سه پرده تقسيم مي شوند و هر پرده را باز مي توان به چند صحنه تقسيم كرد . نگاه كنيد به : one - act play اين واژه همچنين به يك گزاره ي تصويب شده و قانونيت يافته نيز اطلاق مي شود ( مثل " قانون حق تكثير ديجيتال هزاره ، مصوب 1998 ) .
روزنامه ي رسمي كه در روم باستان ، از دوره ي جمهوري آخر به بعد ، به صورت روزانه منتشرمي شد و عمدتاً به موضوعات دولتي ( رويداد هاي رسمي ، سخنراني هاي عمومي ، گردهمايي هاي حقوقي و قانوني ، پروژه هاي ساختماني عمومي ، اقدامات نظامي عمده ) و اعلان هاي تولد ، ازدواج و فوت اختصاص داشت . اين روزنامه همچنين اخبار مربوط به رخداد هاي نامعمول ( زمين لرزه ، حوادث عجيب ، پيشگويي ) و اطلاعاتي درباره ي زندگي خصوصي افراد برجسته ( رسوايي ، طلاق ، دعواي حقوقي ) را شامل مي شد . متن روزنامه بر ديوار ساختمان هاي عمومي نصب مي شد و رونوشت هايي براي روميان ثروتمندي كه در شهرها و استان ها زندگي مي كردند ، يا موقتاً به امور همگاني اشتغال داشتند فرستاده مي شد . گزارشگران مسئول گرد آوري اخبار گاهي از سوي اشخاصي كه قصد اعمال نفوذ در بازارهاي كالا و وقايع سياسي به نفع خويش را داشتند ، دچار گمراهي مي شدند . قطعات موجود از اين روزنامه ، كه در نوشته هاي " پترونيوس " حفظ شده ، بسيار شبيه به روزنامه هاي امروزي است .
ويراستي از يك نمايش كه مورد استفاده ي بازيگران و ديگر افرادي كه مستقيماً دست اندر كار توليد تئاتر هستند قرار مي گيرد و توضيحات صحنه اي ( ورود ها ، خروج ها ، وسايل صحنه ، . . . ) مندرج در آن ، كامل تر از ويراستي است كه براي خواندن تهيه شده ( و معمولاً با كاغذ جلد نازك منتشر مي شود و ارزان تر از ديگر ويراست هاي همان اثر است ) . مقايسه كنيد با : script
ركورد هاي موردنياز يك سازمان يا يك فرد براي انجام سريع عملكرد هاي روزانه ، كه معمولاً دم دست نگهداري مي شوند و به شيوه اي سازمان مي يابند كه دسترس پذيري آسان به آن ها امكانپذير باشد . مترادف با : current records متضاد با : inactive records نيز نگاه كنيد به : intermediate records
active relation
نگاه كنيد به : semantic relation
واژه ي لاتين براي اشاره به اين كه چيزي براي منظور و مقصود خاصي كه در حال حاضر مورد نظر است ايجاد يا آماده شده . همچنين اشاره به چيزي دارد كه براي مقصودي خاص سازماندهي شده . مثلاً ad hoc committee كميته ي است كه براي اقدام درباره ي يك موضوع خاص ، يا پرداختن به يك پيشامد نا منتظره ، برگزيده يا منصوب شده اند و معمولاً پس از رفع نياز ، منحل مي شود .
كوته نوشت عبارت لاتين " ad locum " به معناي " درآنجا[ي نقل شده ] " .
ADA
نگاه كنيد به : Americans with Disabilities Act
اثري كه كلاً يا جزئاً ، براي كاربرد جديد ، مخاطبان جديد ، يا با هدف جديد ، بازنويسي يا ويرايش شده . همچنين اثري كه به شكل ادبي يا قالب هنري ديگري برگردانده شده تا در عين حفظ مقدار هر چه بيش تري ازكنش ها ، شخصيت ها ، زبان ، و لحن اثر اصلي ، مقصود متفاوت يا مرتبطي را القا كند ؛ مثل رماني كه براي اجراي صحنه اي اقتباس مي شود ، يا كنده كاري بر مبناي يك تابلوي نقاشي . در " قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويرايش دوم " اقتباس هاي به عمل آمده از متون ، تحت نام اقتباس كننده ، و اگر اقتباس كننده نامعلوم باشد در زير " عنوان " ، همراه با يك شناسه ي افزوده ي " نام - عنوان " براي اثر اصلي ، فهرست مي شوند . كوته نوشت : adapt . در موسيقي ، اثري كه تغيير كامل يك اثر موسيقايي ديگر ( مثل " تنظيم آزاد " ) باشد ، يا بخش هايي از آثار مختلف را به شكل متفاوت اجرا يا در سبك آهنگساز ديگري تقليد كند ، يا به نوعي بر يك اثر موسيقايي ديگر مبتني باشد .
ADC
نگاه كنيد به : Abridged Decimal Classification
يادداشت كوتاهي در فرانماهاي رده بندي دهدهي ديويي كه فهرستنويس را راهنمايي مي كند به يك شماره ي پايه ي مشخص ، يك يا چند رقم را كه در جاي ديگري از رده بندي يافت مي شود اضافه كند تا يك شماره ي رده ساخته شود . مثل اين دستور : " به عدد پايه ي 1/027 ( كتابخانه هاي خصوصي و خانوادگي ) ، نمادي از 1 تا 9 از جدول شماره 2 اضافه كنيد ، مثلاً كتابخانه هاي خانوادگي در بريتانيا ، 14/027 "
نسخه اي از اقلامي كه از قبل در مالكيت كتابخانه بوده و معمولاً در هنگام نياز ، به مجموعه افزوده مي شود . مقايسه كنيد با : duplicate