واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 111
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
technical services ( TS )
عمليات كتابخانه اي مرتبط با فراهم آوري ، سازماندهي ( كنترل كتابنگاشتي ) ، آماده سازي ظاهري ، و نگهداري مجموعه هاي كتابخانه اي . در برابر ارائه ي خدمات عمومي ، آماده سازي فني به صورت « پشت صحنه » اي ، و معمولاً در « بخش خدمات فني » انجام مي گيرد . براي اتصال به پايگاه وب Technical Services Unlimited اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : ALCTS
children's services
خدمات كتابخانه اي كه براي كودكان تا سن 13 - 12 در نظر گرفته شده ، و گسترش مجموعه ي كودكان و نوجوانان ، خدمات نوپايان ، قصه گويي ، كمك به انجام تكاليف درسي ، و برنامه هاي مطالعه ي تابستاني را شامل مي شود . اين خدمات اغلب توسط يك كتابدار كودكان در تالار كودكان كتابخانه ي عمومي ارائه مي شود . مقايسه كنيد با : adult services young adult services نيز نگاه كنيد به : Association for Library Services to Children
همه ي كاركردهايي كه توسط كتابدار مهارت آموخته ي استخدام شده در بخش مرجع كتابخانه ، به منظور برآوردن نيازهاي اطلاعاتي مراجعه كنندگان ( به صورت حضوري ، تلفني ، يا با پست الكترونيكي ) انجام مي شوند ، و پاسخ به سؤالات اساسي ، آموزش كاربران در انتخاب و به كارگيري ابزارها و فنون مناسب براي يافتن اطلاعات ، انجام كاوش به نمايندگي از مراجعه كننده ، هدايت كاربران به محل استقرار منابع كتابخانه ، ياري رساندن به آنان در ارزيابي اطلاعات ، ارجاع مراجعه كنندگان به منابعي خارج از كتابخانه در صورت نياز ، تهيه ي آمارهاي مرجع ، و مشاركت در گسترش مجموعه ي مرجع را شامل مي شود ( اما به اين ها محدود نمي گردد ) .
legislative reference service
يك نهاد يا واحد دولتي كه درباره ي موضوعات مربوط به قانونِ پيشنهادشده ، كمك هاي پژوهشي به قانونگذاران و ديگر نهادهاي دولتي ارائه مي كند . اين عملكرد ممكن است شامل كمك به تهيه ي پيش نويس و نمايه سازي لوايح باشد . در سطح فدرال ، خدمات مرجع تقنيني توسط « خدمات پژوهشي كنگره » ( بخشي از كتابخانه ي كنگره ) ارائه مي شود . نيز نگاه كنيد به : legislative history THOMAS
برنامه ها و خدمات كتابخانه اي كه براي كودكان بسيار كوچك ( 24 - 12 ماهه ) به همراهي مراقبان بزرگسال شان طراحي شده ، و اغلب با كمك تابلوي ماهوتي يا عروسك ، ارائه مي شوند و ازجمله اشعار كودكانه ، سرودها ، باريهاي انگشتي ، و قصه گويي را شامل مي شوند .
خدمتي كه معمولاً در يك كتابخانه ي ويژه انجام مي گيرد و در آن اعلاميه هاي خبري ، مقالات ، تصاوير ، و ديگر اقلام مورد علاقه ي سازمان ، به طور روزانه و هفتگي از ادواري هاي جاري و سرويس هاي خبري بريده مي شود تا براي كاركنان مربوطه در آن سازمان ، بر مبناي پروفايل علاقه مندي هايي كه از پيش تعيين شده اند ، ارسال شوند . اطلاعات مربوط به فهرست راهنماي خدمات بريده چيني در مرجع پيايندي با نام Literary Market Place موجود است . مترادف با : clipping bureau
يك خدمت اطلاعات كه در برابر دريافت پول ، توسط كتابخانه يا واسطه اطلاعات ارائه م شود . در اكثر كتابخانه ها عموم و آكادميك در ايالات متحده ، خدمات پول به تحويل مدرك و مجموعه ها كرايه ا كه بر اساس « بازيابي هزينه » فراهم م گردند ، محدود م شوند .
service point
مكان ثابتي در يك كتابخانه يا مركز اطلاعاتي براي ارائه ي خدمت يا خدمات بخصوص به كاربران ( مثل ميز امانت ، ميز مرجع ، ميز نشريات ، دفتر امانت بين كتابخانه اي ، . . . ) . مترادف با : point of service
رايانه ي ميزبان بر روي يك شبكه ، كه براي پاسخگويي به تقاضاهاي بارگذاري داده ها يا فايل هاي برنامه ( كه از رايانه هاي خدمتگير متصل به همان شبكه دريافت مي شوند ) برنامه ريزي شده . به نرم افزاري كه خدمت دهي به خدمتگيران بر روي يك شبكه را امكان پذير مي سازد نيز اطلاق مي شود . خدمتگرها بر اساس كاركردشان رده بندي مي شوند ( خدمتگر كاربردي ، خدمتگر داده پايگاهي ، خدمتگر نمابردي ، خدمتگر فايل ، خدمتگر اينترانتي ، خدمتگر پستي ، خدمتگر پراكسي ، خدمتگر پايانه اي ، خدمتگر وب ، . . . ) .
برنامه اي كاربردي كه روي يك شبكه ي رايانه اي بين خدمتگير و خدمتگر نصب شده و معمولاً به عنوان ديواره ي قرمز براي تأمين امنيت ، يا به منظور افزايش سرعت دسترسي از طريق اجراي بعضي از وظايف سامانه داري ( مثل كنترل تأييد اصالت يا اعتباربخشيدن به درخواست هاي كاربران ، كه به طور معمول ، خود خدمتگر انجام شان مي دهد ) از آن استفاده مي شود . مترادف با : proxy نيز نگاه كنيد به : daemon
رايانه اي كه ( در پاسخ به درخواست هاي رايانه هاي خدمتگير ، كه نرم افزارهاي مرورگر وب بر روي آن ها نصب شده اند ) قابليت تأمين دسترسي اينترنتي به منابع و خدمات مبتني بر وب را دارد . خدمتگر وب شامل سخت افزارهاي لازم ، و نيز سيستم عامل ، پروتكل هاي « تي سي پي/ آي پي » ، نرم افزار خدمتگر ، و محتواي اطلاعاتي پايگاه هاي وب است ، كه همگي بر روي آن نصب شده اند . نرم افزار خدمتگر وب به منظور قبول درخواست هاي كاربران براي فروفرستي فايل هاي صوتي ، تصاوير و متن هاي « اچ تي ام ال » طراحي شده است . نيز نگاه كنيد به : client - server
شخصي كه از خدمات يك متخصص حرفه اي ، يا يك مؤسسه يا سازمان ، و معمولاً در برابر پرداخت بهاي آن ، استفاده مي كند . كتابداراني كه در كتابخانه هاي آكادميك يا عمومي كار مي كنند معمولاً كساني را كه بدان ها خدمت مي كنند كاربر يا مراجعه كننده مي نامند ، چون كتابخانه ها بطور سنتي ، اكثر خدمات شان را رايگان ارائه كرده و مي كنند . بهتر است بگوييم كه كارگزاران اطلاعات ، كه بر مبناي " دستمزد در برابر خدمت " عمل مي كنند ، به " خدمتگير " ان خدمات مي دهند . نيز به رايانه اي اطلاق مي شود كه به يك شبكه ( مانند اينترنت ) متصل مي باشد و به نرم افزاري مجهز است كه كاربر را قادر مي سازد به منابع موجود بر روي رايانه ي ديگر ( كه خدمتگير ناميده مي شود و به همان شبكه متصل است ) ، دسترسي پيدا كند . مقايسه كنيد با : client - server
چيدمان شبكه ي گسترده ( WAN ) يا شبكه ي محلي ( LAN ) كه رايانه ي خدمتگير ( معمولاً يك " كارايستگاه " رايانه ي شخصي ) را قادر مي سازد اطلاعات را از يك دستگاه خدمتگر ، فروفرستي و پردازش كند - برعكس سامانه اي كه از پايانه هاي اختصاصي متصل به يك خـُردرايانه يا كلان رايانه استفاده مي كند . اندازه و سرعت رايانه ي مورد نياز به عنوان خدمتگر ( ريزرايانه ، خردرايانه ، يا كلان رايانه ) به ماهيت برنامه هاي كاربردي كه قرار است نصب شوند ، و به مقدار استفاده ي مورد انتظار بستگي دارد . به نرم افزاري كه براي برقراري رابطه بين يك خدمتگير و خدمتگر مورد استفاده قرار مي گيرد نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : Open Systems Interconnection
يك رايانه ي متصل به شبكه ي خدمتگير - خدمتگر ، كه پردازش مستقلانه ي بسيار اندكي را انجام مي دهد و همه يا بيش تر پردازش هاي كاربردي آن بر روي خدمتگر انجام مي شود . نيز به رايانه ي خدمتگري گفته مي شود كه همچون « پي سي » ، قابليت فروفرستي يك برنامه از خدمتگر و پردازش داده ها را دارد ، اما داده ها را در خود ذخيره نمي كند . مقايسه كنيد با : terminal
تمام كساني كه از خدمات و مجموعه هاي كتابخانه ، به صورت منظم يا نامنظم ، استفاده مي كنند - معمولاً آن هايي كه در ناحيه اي زندگي مي كنند كه هزينه ي فعاليت هاي كتابخانه را تأمين مي كند ، يا عضو مؤسسه اي هستند كه كتابخانه در خدمت آن است . توفيق در مجموعه گستري به دانش كتابدار از نيازهاي اطلاعاتي و ترجيحات خدمتگيران كتابخانه بستگي دارد . مقايسه كنيد با : user survey
شكاف يا سوراخي كه تصادفاً در جلد يا شيرازه ي كتاب ايجاد شود . نيز به ابزار پرداخت كه در صحافي كتاب ، براي ايجاد خطوط گِرد در جلد كتاب مورد استفاده قرار مي گيرد نيز گفته مي شود .
superfiche
نوعي ريزنمود شفاف به شكل كارت ، با ضريب فروكاست بيش تر از ريزبرگه هاي استاندارد ( تا 400 تصوير در يك صفحه ي 15*10سانتيمتر ، به جاي تعداد معمول 48 تا 60 تصوير ) ، ولي كم تر از فراريزبرگه .
پارتيتور موسيقي كه با قلم كوچك چاپ شده ، تا كوچك شدن صفحه ها به اندازه ي جيبي را ميسر كند . پارتيتورهاي مينياتوري براي استفاده ي دوستداران موسيقي به منظور مطالعه و تفريح ( و نه براي استفاده ي اجراكنندگان در كار ) طراحي شده اند .
رايانه اي با اندازه ي متوسط كه در دهه ي 1960 عرضه شد ، و قابليت خدمت دهي به چند صد كاربر را دارد . در بسياري از كتابخانه ها براي اجراي فهرست درونخطي از يك خُردرايانه ي اختصاصي استفاده مي شود . مترادف با : midrange computer مقايسه كنيد با : microcomputer mainframe supercomputer
سطحي از جزئيات توصيف در ركوردي كه به منظور بازنمايي يك سند يا منبع اطلاعاتي ، با هدف بازيابي ايجاد شده ؛ مثلاً اين كه آيا ساختار ركورد در يك داده پايگاه كتابنگاشتي ، اجازه ي تجزيه ي نام پديدآورنده به « نام كوچك » و « نام خانوادگي » را مي دهد يا نه .
سندي كه چون طبقه بندي امنيتي تخصيص يافته براي حفظ محرمانگي آن ، رسماً تغيير يافته يا لغو شده ، ديگر در برابر افشاي غيرمجاز ، حفاظت نمي شود . متضاد با : classified
برنامه ي نرم افزاري روبوتي كه در جست وجوي اطلاعات ، هوشمندانه به كاوش در شبكه ي جهاني وب مي پردازد . مثل نرم افزاري كه با دنبال كردن پيوندهاي فرامتني از يك خدمتگر به خدمتگر ديگر ، و نمايه سازي فايل هايي كه پيدا مي كند بر اساس معيارهاي ازپيش تعيين شده ، به دنبال اسناد و پايگاه هاي جديد مي گردد . خزنده هايي كه براي كشف آدرس هاي اينترنتي ( كه به صورت مدخل هايي توسط موتورهاي كاوش سياهه شده اند ) مورد استفاده قرار مي گيرند طوري طراحي شده اند كه از قوانين استاندارد " نيك مُنِشي " ( politeness ) پيروي مي كنند ، به اين ترتيب كه از هر خدمتگر مي پرسند چه فايل هايي نبايد نمايه شوند ، خط قرمزها را درنظرمي گيرند ، و بين درخواست ها فاصله ي زماني برقرار مي كنند تا از اشغال شدن خدمتگر اجتناب شود . مترادف با : spider webcrawler
فقره اي از مواد كتابخانه اي كه در چنان وضعيت نامناسبي به كتابخانه برگردانده شده كه نمي توان آن را براي گردش ، در قفسه قرار دارد ، مثل كتابي كه خيس خورده يا توسط حيوانات جويده شده . معمولاً امانت گيرنده بايد هزينه ي ترميم يا جايگزيني اين گونه اقلام را بپردازد . فقره هاي نو كه با وضعيت آسيب ديده از تحويل دهنده دريافت مي شوند ، توسط كتابخانه براي استرداد بها يا جايگزيني به فروشنده بازگردانده مي شوند .
گـُنجانه ي مدور و شكافدار و قابل جداشدن ، معمولاً از جنس پلاستيك ، كه چندين اسلايد را مي توان به رديف در آن قرار داد تا با استفاده از پروژكتور مخصوص اسلايد ، به ترتيب نمايش داده شوند . اگر چه خشاب ها حجيم و جاگير هستند ، ولي مي توان براي نگهداري اسلايدها نيز از آن ها استفاده كرد . مقايسه كنيد با : magazine
square
كتابي كه پهناي جلد در آن ، بيش از سه چهارم ( ولي نه بيش تر از تمامي ) ارتفاع كتاب باشد . اين قطع غالباً در كتاب هاي هنري و كتاب هاي تصويري كودكان مورد استفاده قرار مي گيرد . مقايسه كنيد با : narrow oblong نيز نگاه كنيد به : portrait
شيوه ي گرانقيمتي در حفاظت كه در آن ، مواد خيس خورده ي كتابخانه منجمد مي شوند ، سپس در اتاقكي قرار داده مي شوند كه هواي آن تخليه مي گردد و در نتيجه آب ( موجود به شكل يخ ) تبخير مي شود .
از واژه هاي xeros و graphos به معناي « خشك نويسي » . روشي در بازتوليد متن و/ يا تصاوير كه در آن ، پودر جوهر خـُشك و رزين مانندي كه از يك لوحه ي داراي بار الكترواستاتيك منتقل مي شود ، در داخل دستگاه فتوكپي ( كه در اصل « دستگاه زيراكس » ( xerox machine ) ناميده مي شد ) با استفاده از حرارت به برگه ي كاغذ ( يا سطح فتوكپي از نوع ديگر ) مي چسبد . نتيجه ي كار ، يك فتوكپي يا « كپي زيراكس » ( xerox copy ) مي باشد . خشك نگاري شكلي از « بازنگاري » است .
توافقي كه به موجب آن ، يك ناشر مجله ي تخصصي موافقت مي كند محتواي يك يا چند عنوان از ادواري هايش را به شكل متن كامل و درونخطي براي يك فراهمگر مجلات - و نه چند فراهمگر - در دسترس قرار دهد . اين عمل در ميان كتابداران پيايندها ، محل بحث است . با واژه ي term embargo اشتباه نشود .
انعقاد قرارداد براي خدمات كتابخانه اي طبق يك توافق ، كه كنترل بر تدوين خط مشي ها و مديريت مجموعه ها و خدمات را از بخش دولتي به بخش خصوصي ( معمولاً به نهادي بيروني كه بر مبناي سودآوري كار مي كند ) منتقل مي كند . مقايسه كنيد با : outsourcing
دستورهايي كه همراه با متن تايپ شده ي يك اثر ( در رابطه با ويژگي هاي اثر به عنوان يك اثر انتشاراتي بالقوه ) توسط ناشر براي چاپچي ارسال مي شود و ابعاد ، نوع كاغذ ، قلم ، تعداد تصاوير ، حجم پيش مطالب و پس مطالب ، . . . را شامل مي شود . بر مبناي اين مشخصات ، چاپچي يك « صفحه ي نمونه » ( specimen page ) مي سازد تا سبك پيشنهادي براي حروفچيني را نشان دهد . هزينه ي توليد بر اساس مشخصات ، و نيز شمارگان ويراست تعيين مي شود . در معناي عام تر ، عبارت است از دستورهاي مشروح درباره ي كاري كه قرار است انجام شود ، محصولات يا خدماتي كه قرار است تدارك شوند ، . . . ( بويژه وقتي كه قرار است قراردادي امضا شود ) . كوته نوشت : specs .