واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 92
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
يك حرف بزرگ از الفباي رومي ( A ، B ، C ، . . . ) كه در پيش از قرن چهارم ميلادي فقط از حروف بزرگ تشكيل مي شد . نيز هر حرفي كه به شكلي بزرگ تر و معمولاً متفاوت با شكل حرف كوچك متناظر با خود ، نوشته يا چاپ مي شود . كوته نوشت : cap مترادف با : uppercase مقايسه كنيد با : majuscule نيز نگاه كنيد به : capitalization cap line rustic capital small capital square capital
حروف بزرگ - در برابر حروف كوچك يك قلم بخصوص . واژه هاي uppercase ( بالاجعبه ) و lowercase ( پايين جعبه ) از جايگاه نسبي خانه هاي حروف در جعبه ي چوبي يا فلزي حاوي اجزاي حروفچيني گرفته شده كه در روزگاري كه حروف با دست چيده مي شدند ، حروف بزرگ و كوچك در آن خانه ها قرار داشتند . املاي ديگر : upper case نيز نگاه كنيد به : majuscule
يك حرف از الفباي رومي كه جزء فرازين يا فرودين ندارد ( z , x , w , v , u , s , r , o , n , m , e , c , a ) . نيز نگاه كنيد به : x - height
نگاه كنيد به : letter - by - letter
letter - by - letter
روشي براي الفبايي كردن سرعنوان هايي كه از دو يا چند كلمه تشكيل مي شوند . در اين روش ، از همه ي تقسيمات و نشانه هاي نقطه گذاري چشمپوشي مي گردد ، و با كل سرعنوان به مثابه يك كلمه ي واحد رفتار مي شود ( " newt " پيش از " New Testament " مي آيد ) . « شيوه نامه ي شيكاگو » اندك اصلاحي را در اين روش پيشنهاد مي كند كه به موجب آن ، اين شيوه فقط تا اولين ويرگول يا پرانتز دنبال شود تا نام هاي خانوادگي كه املاي واحد دارند ، در كنار هم بمانند . بيش تر لغتنامه ها به اين شيوه الفبايي مي شوند . مترادف با : all through follow through مقايسه كنيد با : word - by - word
outline letter
حرفي از يك مجموعه حروف چاپي كه قسمت داخلي هر حرف ، سفيد مانده و خط سياهي گرداگرد حرف ، كشيده شده . مترادف با : open letter مقايسه كنيد با : inline نبز نگاه كنيد به : shaded letter
حرفي كه با قلمي چاپ مي شود كه خم هاي آن داراي پهنا و سياهي برابر ، ساده ، و بدون چرخش قلم مي باشند . اين سبك براي خوانايي تيترها مورد استفاده قرار مي گيرد ، ولي براي چاپ مطالب متن ، مناسب شمرده نمي شود . مترادف با : sans - serif مقايسه كنيد با : monocline
در چاپ ، يك حرف توخالي كه با دادن يك سايه ي تيره در طول همان سمت چرخش قلم به منظور القاي حالت سه بْعدي ايجاد مي شود ، و عمدتاً در مطالب نمايشي مورد استفاده قرار مي گيرد .
حرف سياه ، حرف پررنگ قلمي كه به دليل كلفت تر و سياه تر بودن آن ، چشمگير است ، ولي از حروف معمولي فونت مشابه خود بزرگ تر نيست ، و عمدتاً براي نمايش تضاد يا تأكيد ، و در عنوان ها مورد استفاده قرار مي گيرد . كلمات كلفت تر و سياه تر در جمله ي بالا ، با حروف سياه چاپ شده اند . شكل هاي مختلف آن عبارت اند از نيم سياه ( semi - bold ) ، سياه تر ( extra - bold ) ، و خيلي ساده ( ultra - bold ) ، املاي ديگر : bold face مترادف با : bold black face مقايسه كنيد با : lightface
در دستخط شكسته ي قرون وسطايي ، يكي از حروف كوچكي كه حروف كوچك جديد الفباي رومي از آن ها تكامل يافته . نيز نگاه كنيد به : majuscule
حرف بزرگ تزييني به شكل ايتاليك ، با دست كم يك تاب يا دنباله ي بلند ( كه با هدف تأثير نمايشي ، به آن افزوده مي شد ) . اين حروف عمدتاً در آثاري مورد استفاده قرار مي گرفتند كه براي بازنمايي و نمايش تهيه مي شدند .
عمل حرفنويسي يا حك كردن با حروف ، اعداد ، و نويسه هاي ويژه ، بخصوص با چاپ دستي ، نقاشي ، يا خطاطي . در صحافي ، فرايند علامت نشان كردن جلد يك مجلد با عنوان ، نام پديدآورنده ، شماره ي مجلد ، . . . حرفنويسي بر بيرون كتاب براي اين كه خوانا و شفاف باشد ، بايد با فشار دما ، و « مانْد » كافي صورت مي گيرد تا چسبندگي دائمي ورقه ي نازكي را كه بر جلد كتاب مـُهر شده ، تضمين كند .
در حروفچيني و خوشنويسي ، چرخش و حركت حرف كوچكي كه تا بالاتر از بالاترين نقطه ي يك حرف ميان - ارتفاع ( a ، c ، e ، m ، . . . ) كشيده مي شود . حروف فرازين الفباي لاتين عبارت اند از b ، d ، f ، h ، k ، l ، و t . " خط فراز " يك خط فرضي است كه غالباً - و نه حتماً - رأس حروف فرازين را ، همچون " خط بالا " ، به هم متصل مي كند . مقايسه كنيد با : descender نيز نگاه كنيد به : primary letter
يكي از بزرگحرف هاي سبك تر و غيررسمي تر كه از قرن يك تا ششم ميلادي توسط كاتبان به عنوان خط كتابي به كار مي رفت ( در برابر حروف بزرگ راست گوش كه در اسناد رسمي به كار مي رفت و از سنگ نوشته هاي رومي گرفته شده بود . با گرفتن قلم در زاويه ي تند ، چرخش هاي عمودي باريك مي شدند و براي اين كه نگارش مقدار بيش تري از متن بر روي يك صفحه ممكن شود ، حروف گِردشده ي قبلي به هم فشرده مي شدند . اين كار در هنگامي كه ماده ي نوشتاري ( پارشمن يا كاغذپوست ) گران و كمياب بود ، مزيت چشمگيري محسوب مي شد . لاتين : capitalis rustica مقايسه كنيد با : uncial به يك بزرگحرف ، همراه با طرحي ( بويژه به شكل برگ و ساقه ، يا پوسته ي پر نقش و نگار درخت ) كه بر رويش حك شده نيز اطلاق مي شود .
قالب فلزي حروف به صورت واحدهاي تكي ، كه هر يك حاوي يك نويسه مي باشد ، و توسط حروفچين به صورت كلمات ، خطوط و صفحات متن ، سرِ هم مي شوند و پس از اين كه كار چاپ انجام شد ، براي استفاده ي مجدد از هم جدا مي گردند . گر چه شواهدي وجود دارد منبي بر اين كه چاپ با قطعات چوبي در چين ، احتمالاً در قرن يازدهم آغاز شد ، اما افتخار اختراع حروف چاپي متحرك نوين به « يوهان گوتنبرگ » آلماني ( در اواسط قرن پانزدهم ) داده شده است . نيز نگاه كنيد به : printing press
حروفي درشت تر از فونت 14 كه عمدتاً براي سرعنوان ها ، عنوان ها ، پرچمك هاي تجارتي ، و ديگر اهداف نمايشي به كار مي روند - در برابر حروف كوچك تري كه براي چاپ پيكره ي متن به كارمي روند ، يا حروف نقل قول ، كه براي نقل قول ها ، يادداشت ها ، و . . . مورد استفاده قرار مي گيرند . نيز نگاه كنيد به : fancy type
حروف بسيار ظريف و به سختي قابل خواندن كه براي ريزچاپ در قراردادهاي فروش ، كوپن ها ، فرم هاي شركت در مسابقه ، . . . به كارمي روند ، و محدوديت هاي قانوني ، تاريخ هاي انقضاء ، و ديگر اطلاعاتي را كه فروشنده ملزم به نمايش آن ها است و دوست دارد آن ها را كم اهميت جلوه دهد ، به خواننده متذكر مي شوند .
چند حرف ( معمولاً سه حرف ) متوالي كه بر بالاي صفحه هاي لغتنامه ، جاينامه ، يا آثار مشابه چاپ مي شود ، و مطابق با چند حرف اول از نخستين يا آخرين كلمه ي همان صفحه است . حروف نشانه اي كه بر صفحه ي زوج چاپ مي شوند مطابق با نخستين حروف از اولين كلمه ي كتاب ، و حروف نشانه اي كه بر صفحه ي فرد چاپ مي شوند مطابق با نخستين حروف از آخرين كلمه ي صفحه هستند . در برخي آثار ، حروف در دو گروه درج مي شوند كه با خط تيره اي از هم جدا شده اند ، و اين دو گروه متناظر با اولين و آخرين كلمه ي آن صفحه هستند . مقايسه كنيد با : catchword
در چاپ ، واژه ا عام برا حروف تزيين در هر اندازه ، كه عمدتاً برا اهداف نمايش ( عنوان ها تزيين كتاب ، سرفصل ها ، و . . . ) مورد استفاده قرار م گيرند .
حروف مورد استفاده براي چاپ مواد خواندني ، مثلاً متن يك كتاب يا اثر انتشاراتي ديگر ( در برابر « حروف درشت چاپ » كه براي چاپ سرصفحه ها ، عنوان هاي متكرر ، و . . . ، يا « حروف نقل قول » كه براي چاپ يادداشت ها و نقل قول هاي طولاني مورد استفاده قرار مي گيرند ) . مترادف با : body type نيز نگاه كنيد به : type size
الفباي لاتين رسمي كه از كوچكحرف ها و بزرگحرف ها تشكيل مي شود و با الفباي گوتيك يا حروف سياه تفاوت دارد . حروف كوچك از خط كتابي ناشكسته و « جدا » ( كه در اروپاي قرون وسطي از آن استفاده مي شد ) اقتباس شده بودند؛ حروف بزرگ از بزرگحرف هاي مورد استفاده در كتيبه هايي كه بر روي مقبره ها و ديگر لوح هاي يادبود سنگي نوشته مي شدند اقتباس شدند . نيز نگاه كنيد به : Cyrillic در حروفنگاري ، به قلمي گفته مي شود كه نويسه هاي آن همچون ايتاليك ، اريب نيستند ، بلكه قائم اند . به عنوان واژه اي عام ، براي همه ي قلم هايي كه حروف آن داراي چرخش قلم هستند نيز به كار مي رود - برخلاف آن دسته كه حروفشان ، ساده و درشت هستند .
حرف آغازين در دستنوشته يا كتاب چاپي ، كه طرحي تزييني يا پس زمينه اي از خطوط به هم بافته شده ي ظريف ( شبيه به توردوزي ) به آن داده شده .
compositor
كارگر مسئول چيدن ( composing ) حروفي كه براي چاپ يك كتاب يا اثر انتشاراتي ديگر به كار مي روند . در چاپ سربي ، حروفچين تخته ي حروفچيني ( composing stick ) را در دست چپ مي گيرد و هر يك از عناصر ( sorts ) را كه بر روي هر يك ، حرفي يا نوشته اي نقش شده ، با دست راست از گارسه ( case ) برمي دارد ، و هر خط را به ترتيب مي چيند ، تا وقتي كه تخته كامل و آماده ي انتقال به يك سيني به نام رانكا مي شود . حروفچين ، مسئول تنظيم رانكاها در قالب صفحات نيز مي باشد - فرايندي كه جادادن مطالب نمايشي ، تقسيم مطالب مطابق با اندازه و طول صفحه ها ، اضافه كردن سر صفحه ها ، شماره ي صفحه ها ، پا نوشت ها ، و . . . ، و قراردادن صفحات در قالبي به نام تشتك ( كه وقتي چِفت مي شود ، يك فورم آماده براي قراردادن برروي سطح ماشين چاپ را تشكيل مي دهد ) را شامل مي شود .
typesetting
در چاپ ، عبارت است از چيدن حروف از روي نسخه ي اصلي ، چه با دست و چه با ماشين ، كه توسط شخصي به نام « حروفچين » ( typesetter ) انجام مي شود . نيز نگاه كنيد به : typography
هنر و فن چيدن و مرتب كردن حروف ، و ايجاد نقش از نتيجه ي كار ، كه با ابداع حروف متحرك ( به وسيله ي « يوهان گوتنبرگ » در نيمه ي قرن پانزدهم آلمان ) آغاز شد . نيز به سبك ، ترتيب ، و ظاهر عمومي اثري كه با حروف چاپ شده ، و به مهارت مورد استفاده در انتخاب مْركب و كيفيت كاغذ مناسب ، گزينش قلم و فونت مناسب ، تعيين آراستمان صفحه ، و . . . اطلاق مي شود . شخص مسئول نمود و جلوه ي نهايي اثر انتشاراتي چاپي را « حروفنگار » ( typographer ) مي نامند .
تراكنش هاي جاري مراجعه كننده با يك كتابخانه ، شامل اقلامي كه در حال حاضر خارج شده اند ، ديركردها ، جريمه هاي پرداخت نشده ، بازداشتي ها ، و . . . كاركنان كتابخانه مي توانند وضعيت حساب افراد را با رجوع به ركورد مراجعه كننده بررسي كنند . اكثر سامانه هاي گردش كتاب ماشيني به گونه اي طراحي شده اند كه به محض باز گرداندن اقلام امانتي و پرداخت جريمه ها ، پيشينه ي تراكنش حذف مي گردد و بدين ترتيب از محرميت امانت گيرندگان حفاظت مي شود .
بررسي رسمي حساب ها يا پيشينه هاي يك فرد ، شركت ، سازمان ، يا مؤسسه براي تعيين درستي يا نادرستي آن ها . همچنين انجام اين بررسي ، معمولاً به صورت منظم . نيز نگاه كنيد به : security audit
بررسي بازبيني دقيق محلي كه در طي آن ، شخص ( يا اشخاص ) كه در كار امنيت كتابخانه اي مهارت دارند ، همه ي سامانه ها و روندهاي امنيتي مورد استفاده در كتابخانه را دقيقاً بررسي و تحليل مي كنند تا وضعيت جاري را معلوم ، كمبودها يا بيشكاري ها را شناسايي ، و بر اساس يافته ها پيشنهادهايي ارائه كنند . يك حسابرسي امنيتي حرفه اي ممكن است تحليل آمار بزهكاري ها ، سنجش نيازهاي بيمه اي ، و بحث درباره ي مقوله هاي حساس ( مثل سرقت داخلي و موضوعات مربوط به امنيت شخصي ) را نيز دربرگيرد .
pressure - sensitive
چسبي كه براي كار با استفاده از فشار ملايم طراحي شده ، و وقتي دو سطح به هم چسبيدند ، باعث مي شود كه به آساني از هم جدا نشوند .
سامانه ي رايانه اي يا برنامه ي نرم افزاري كه در آن ، حروف بزرگ ( … , C , B , A ) و حروف كوچك ( … , c , b , a ) را نمي توان در دادن درونداد ، به جاي هم نوشت . در اينترنت ، نشاني هاي وب ( ميم ها ) حساس به حالت هستند ، ولي نشاني هاي پست الكترونيكي و نام فايل ها معمولاً اين گونه نيستند .