هر يك از چهار حاشيه ي خالي اطراف مطلبي كه روي كاغذ يا ورق چاپ شده يا نوشته شده ، و با نام حاشيه ي « بالا » ( top ) يا « فوقاني » ( head ) ؛ حاشيه ي « تحتاني » ( bottom ) ، « زيرين » ( foot ) ، يا « انتهايي » ( tail ) ، حاشيه ي « بيروني » ( outer ) ، « خارجي » ( outside ) ، يا « پيش لبه » ؛ و حاشيه ي « داخلي » ( inner ) ، « دروني » ( inside ) ، « عقبي » ( back ) ، يا « حاشيه ي صحافي » شناخته مي شوند . حاشيه هاي دروني صفحات مقابل به هم نيز « ناوه » يا « حاشيه ي عطف » را تشكيل مي دهند . رابطه ي بين پهناي چهار حاشيه ، عامل مهمي در طراحي يك صفحه ي خوانا و زيبا مي باشد . نسبت هاي استاندارد عبارت اند از : حاشيه ي پاييني دو برابر حاشيه ي بالايي و حاشيه ي داخلي يك دوم يا دوسوم حاشيه ي بيروني . صحافي مجدد ممكن است نيازمند برش زدن حاشيه ي داخلي كتاب باشد . نيز نگاه كنيد به : marginalia

---

حاشيه يا يادداشت حاشيه اي در يك كتاب يا نسخه ي خطي . املاي ديگر : apostille

---

تزيين بدون انقطاع ( معمولي يا ساده ) ، كه دور تا دور يك صفحه و در هر چهار طرف آن ، و يك خط حاشيه ي سه چهارم در سه طرف از چهار طرف ترسيم مي شود . در نسخه هاي خطي مصور قرون وسطي ، يك نوار تزييني بود كه ( جز در حاشيه هاي بسيار باريك ) يك مينياتور يا قسمتي از متن را از هر چهار طرف احاطه مي كرد ، و سطح صفحه را نيز معمولاً نقش پرحجمي از تاك ، برگ ها ، گل ها ، پرندگان ، و حيوانات مي پوشاند .

---

تيترها يا يادداشت هايي كه بر حاشيه هاي يك صفحه ( معمولاً با خط يا حروفي كه از نظر اندازه و سبك با متن تفاوت دارند ) نوشته يا چاپ شده اند . « حاشيه نوشت » پانوشت ها ، كنارنوشت ها ، و گوش نوشت ها را شامل مي شود .

---

فضاي چاپ نشده ي بين لبه ي صحافي و محدوده ي چاپ شده بر روي يك صفحه ي چاپي . اغلب با توجه به پهناي حاشيه ي داخلي صفحات است كه امكان تجديد صحافي مشخص مي شود . مترادف با : back gutter inside margin

---

در منطق بولي ، عبارت است از نتيجه ي حاصل ، در زماني كه از دستور AND براي يافتن همه ي اعضاي مشترك بين دو يا چند مجموعه از موجوديت ها استفاده شود . از اين راهبرد كاوش براي تعيين ركوردهايي از فهرست كتابخانه اي يا داده پايگاه كتابنگاشتي استفاده مي شود كه حاوي هر دو واژه ي A و B باشند . مترادف با : logical multiplication conjunction مقايسه كنيد با : logical difference logical sum

---

فضايي كه براي نگهداري يا ذخيره ي داده ها در رايانه موجود است . « حافظه ي بيروني » ( External memory ) از فضاي ذخيره ي دائمي روي سخت ديسك ها يا فلاپي ديسك ها تشكيل مي شود . « حافظه ي اصلي » ( Main memory ) داده ها را فقط در طول يك جلسه ي كاري نگهداري مي كند ، و به همين علت فايل ها بايد قبل از پايان جلسه ذخيره شوند . از آنجا كه حافظه ي اصلي فضايي را هم به سيستم عامل اختصاص مي دهد ، مقدار « حافظه ي قابل استفاده » ( usable memory ) معمولاً كم تر از كُلّ « رُم » است ، و در نتيجه ممكن است حجم برنامه هاي كاربردي را كه مي توان بر روي يك رايانه اجرا كرد ( و نيز حداكثر سرعت پردازش داده ها ) را كاهش دهد .

---

گروهي از تراشه هاي پرسرعت حافظه كه عمده ي پردازش در رايانه را انجام مي دهند ، و به كاربران امكان مي دهند به جاي ترتيب زماني ، با هر ترتيبي به بايت هاي داده ها دسترسي يابند . در هنگام شروع به كار رايانه ، سيستم عامل و برنامه هاي كاربردي معمول ، از سخت ديسك به « رم » بارگيري مي شوند تا آغاز پردازش را ممكن سازند . همه ي داده هاي درحال استفاده هم در « رم » ذخيره مي شوند . تراشه هاي « رم » براي حفظ محتويات خود به نيروي الكتريكي نياز دارند؛ به همين دليل است كه كاربران قبل از خاموش كردن سيستم و قطع برق دستگاه ، بايد داده ها را در يك رسانه ي انبارش كندتر ( سخت ديسك ، نرم ديسك ، ديسك فشرده ، . . . ) ذخيره كنند . نيز نگاه كنيد به : buffer

---

يك تراشه ي حافظه حاوي دستورها و/ يا داده هايي كه نمي توان آن ها را تغيير داد يا پاك كرد ، چون سازنده آن را در شكل تغييرناپذير ايجاد كرده است . اين تراشه معمولاً حاوي برنامه هاي لازم براي آغاز به كار رايانه است . مقايسه كنيد با : CD - ROM

---

بخش كوچكي از حافظه ي پرسرعت موجود در يك رايانه كه براي ارتقاي عملكرد سامانه تخصيص يافته است . اين حافظه ي مخفي با تأمين انباره ي موقتي ، براي گروه هاي داده اي و دستورهايي كه در صورت نبود حافظه ي مخفي ، بايد از حافظه ي كم سرعت بازيابي شوند ، اين كار را ممكن مي سازد . به عنوان يك قاعده ي كلي ، هر چه اين حافظه ي مخفي بزرگ تر باشد ، عملكرد و سرعت رايانه تقويت خواهد شد . نيز نگاه كنيد به : browser cache

---

بخشي از حافظه ي ريزرايانه كه به وسيله ي نرم افزار مرورگر وب براي ذخيره ي محتواي صفحات وب كه توسط كاربر به آن ها مراجعه شده ، در نظر گرفته مي شود . با اين كار ، زمان لازم براي مراجعه ي مجدد به صفحه با استفاده از همان دستگاه ، كاهش مي يابد . كليك كردن بر روي كليد " Reload " يا " Refersh " در نوار ابزار مرورگر ، باعث مي شود كه صفحه ي وب به نمايش درآمده بر روي صفحه ي نمايشگر ، به جاي حافظه ي مخفي ، از نشاني اصلي آن در اينترنت بازيابي شود . اكثر مرورگرها اين امكان را به كاربر مي دهند كه دوره ي زماني نگهداري پيشينه ي كاوش را تعيين كنند و پس از اين دوره ي زماني ، پيشينه به طور خودكار ، حذف مي شود .

---

بخشي از يك ويراست كه از ديگر نسخه هاي همان ويراست ، به دليل تغييرات جزئي در صفحه بندي يا حروفچيني كه در طي چاپ يا صحافي به وجود آمده است ( معمولاً موارد اضافه ، حذف ، اصلاح ، و جا به جايي ) متفاوت است . در قرون شانزدهم و هفدهم ، تفاوت هاي حالتي غالباً نتيجه ي اجازه دادن به پديدآورنده براي ديدار از چاپخانه در هنگام انجام كار چاپ بود . از تفاوت هاي حالتي در كتابنگاري تاريخي و در خريد و فروش كتاب هاي قديمي ، براي تعيين اولويت نشر استفاده مي شود . در اين معنا ، حالت هيچ ربطي به وضعيت ندارد . مقايسه كنيد با : variant نيز نگاه كنيد به : ideal copy issue نيز به چاپ اوليه اي كه هنرمند از يك نوبت چاپ مي گيرد تا پيش از تكميل كليشه يا پايان مركبي كردن ، آن را بيازمايد نيز گفته مي شود .

---

رسانه ي فيزيكي كه براي انبارش داده ها ، صدا ، تصوير ، . . . به كار مي رود؛ مثل نوار مغناطيسي يا ديسك هاي حاوي اطلاعات در قالب رقومي . اين رسانه ي فيزيكي ممكن است به صورت دائم با يك روكش حفاظتي ( كه بخش جدانشدني آن است ) احاطه شده باشد؛ مثل نرم ديسك يا ديسك فشرده .

---

شخص حقيقي يا حقوقي كه در توليد يك برنامه ي راديويي يا تلويزيوني ، سايت وب ، يا ديگر اثر ابداعي ( معمولاُ در برابر شكلي از تبليغ ) ، كمك مالي مي دهد يا زمينه ي ترغيب ، تأمين مالي ، يا شكل ديگري از همكاري عملي را فراهم مي آورد . مقايسه كنيد با : patron

---

نوار انعطاف پذيري از جنس پارچه يا كاغذ محكم كه پيش از دوختن جزوك هاي كتاب ، در امتداد حاشيه ي داخلي بين دو برگ جاگذاري مي شود و براي تعبيه ي يك كليشه يا « لايي » كه سفتي آن به قدري زياد است كه مانند يك صفحه ي معمولي ورق نمي خورد ، مورد استفاده قرار مي گيرد . در اين معنا مترادف با : hinge نيز نواري از جنس كاغذ يا ماده ي ديگر كه براي تقويت يك كراسه در كتاب ، افزوده مي شود . نيز نگاه كنيد به : security guard

---

در كارتون ، كارتون - كتاب ، و رمان مصور ، فضاي مدور و بسته اي كه با يك خط ، به دهان يكي از شخصيت هاي داستان مربوط مي شود و حاوي كلام او ، يا انديشه هاي ناگفته ي وي است .

---

واژه اي در نشر براي اشاره به طول يك كتاب يا اثر چاپي ديگر ، كه در قالب تعداد كل صفحات بيان مي شود . فونت قلم ها و پهناي حاشيه ها را مي توان به وسيله ي حروفچين تغيير داد تا اثر از آنچه كه واقعاً هست ، كوتاه تر يا بلندتر به نظر برسد . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، تعداد صفحات در ناحيه ي « توصيف ظاهري » ركورد كتابنگاشتي ارائه مي شود . در معناي عام تر ، طول هر فقره ي كتابنگاشتي ، چاپي يا غير چاپي . نيز نگاه كنيد به : extent of item

---

مقدار كاري كه بايد در يك مدت زمان مشخص به وسيله ي يك كارمند يا گروهي از كارمندان انجام شود . ميزان انجام عملي كار به سرعت ، مهارت ، انگيزش ، شرايط كار ، و . . . بستگي دارد .

---

حداقل تعداد اعضايي كه بايد حاضر باشند تا كاري در يك نشست ( كه قواعد و دستورالعمل هاي پارلماني بر آن حاكم است ) انجام شود . وقتي حدنصاب احراز نشود ، مي توان نشست را بدون انجام رسمي كار ادامه داد .

---

فرايند حذف همه ي ارجاعاتي كه در فهرست كتابخانه به فقره اي صورت گرفته كه به صورت دائمي از مجموعه ي منابع حذف شده و هيچ نسخه ي ديگري از همان ويراست نيز جايگزين آن نگرديده . اين فقره معمولاً مْهر « حذفي » مي خورد تا از بروز سردرگمي در فرايند دورريزي جلوگيري شود . به فقره ي « حذف شده » ( withdrawn ) نيز اطلاق مي گردد . نيز نگاه كنيد به : tracings weeding

---

در پيايندها ، فرايند شناسايي آبونمان به منظور لغو آن ، كه معمولاً در پاسخ به افزايش بهاي اشتراك و محدوديت هاي بودجه اي انجام مي شود . در مورد كتاب و مجموعه هاي غيرچاپي ، فرايند شناسايي عنوان ها براي وجين كردن ، كه معمولاً بر مبناي روزآمدي ، ميزان استفاده ، و وضعيت آن ها انجام مي شود . متضاد با : selection

---

انتقال ، پاك كردن ، يا حذف كردن يك نويسه ، كلمه ، يا قطعه اي از يك متن يا سند . در رايانش ، پاك كردن يك نويسه ، كلمه ، قطعه ، يا كل فايل از حافظه ، معمولاً با فشاردادن كليد Backspace ( بر روي صفحه كليد ) ، يا با علامتداركردن متن و فشردن كليد Delete ، يا انتخاب گزينه ي Delete از صورت برنامه يا ميله ي ابزار . بعضي از سيستم هاي نرم افزاري به كاربر اجازه مي دهند تا وقتي برنامه ي كاربردي در حال اجرا است ، با استفاده از گزينه ي Undo عمل حذف را منتفي كند و وضعيت قبلي را برگرداند .

---

به يك سفارش معمولي ، سفارش دائمي ، يا اشتراك دوره اي گفته مي شود كه بنا به دليلي ، از سوي كتابخانه يا فروشنده متوقف شود . اقلام غيرپيايندي را ، در صورتي كه نزد فروشنده يا ناشر موجود باشند ، مي توان مجدداً سفارش داد . در " ركورد فهرست " مربوط به عنوان هاي پيايندي فسخ شده ، در يك " مدخل بسته " به نسخه هايي از آن عنوان كه در كتابخانه موجودي است ، اشاره مي شود . در سال هاي اخير به دليل هزينه ي فزاينده ي حق اشتراك نسخه هاي چاپي و حضور آن ها در داده پايگاه هاي ادواري متن كامل ، تعداد حذفي در پيايندها ، بويژه در كتابخانه هاي آكادميك ، افزايش يافته است . مقايسه كنيد با : discontinued

---

كتابخانه ها غالباً در حراجي هاي عمومي سالانه يا هميشگي ، خود را از زحمت مواد حذفي و هداياي استفاده نشده خلاص مي كنند . اين حراجي ها گاهي به وسيله ي گروهي از دوستان كتابخانه انجام مي شود و اين گروه ها از اين قبيل اقدامات به نفع كتابخانه بهره مي گيرند . حراجي هاي كتاب كتابخانه اي مكان مناسبي براي يافتن ويراست هاي كمياب مي باشد .

---

يك عنوان كتاب كه با قيمتي بسيار كم براي خرده فروشي ارائه مي شود ، زيرا كه ناشر قصد دارد موجودي خود از آن كتاب را تمام كند . ممكن است ناشر براي نسخه هايي كه فروش نرفته اند تخفيفي را به كتابفروش پيشنهاد كند .

---

حراجي عمومي يا خصوصي كه در آن ، كتاب هاي ناياب و مستعمل ، معمولاً در قالب حق العمل كاري ، به بالاترين پيشنهاد فروخته مي شوند . كتاب ها و نسخ خطي فوق العاده ناياب و ارزشمند معمولاً در محل حراجي هاي بين المللي به فروش مي رسند . book award نگاه كنيد به : literary award

---

در نوشتن و چاپ ، نويسه يا نمادي كه براي بازنمايي يك آواي كلامي به كار مي رود . همه ي حروف زبان نوشتاري ، الفباي آن را تشكيل مي دهند . الفباي لاتين كه براي نوشتن زبان انگليسي از آن استفاده مي شود شامل 26 حرف است ، كه هر يك داراي دو شكل بزرگ و كوچك مي باشد . نيز نگاه كنيد به : lettering به پيام تجاري يا شخصي دستنوشت ، ماشين شده ، يا چاپ شده ي يك يا چند نفر ، كه معمولاً در پاكت قرار مي گيرد و توسط پست يا پيك به مخاطب تحويل مي شود ، نيز اطلاق مي گردد . مقايسه كنيد با : correspondence نيز نگاه كنيد به : cover letter epistle letter to the editor missive

---

بزرگحرف درشتي در ابتداي كلمه ي اول يك فصل يا پاراگراف . در دستنوشته هاي قرون وسطايي ، حروف آغازين اغلب تزيين و تذهيب مي شدند . در نسخه هاي چاپي قديمي ، يك « سُرواتنويس » اين « آغازين حرف » ها را در فضاهايي كه در هنگام چاپ ورق ها ، خالي گذاشته شده بودند وارد مي كرد . نيز نگاه كنيد به : drop initial faceted initial figure initial foliate initial historiated intital inhabited initial raised capital

---

قلمي كه اندازه ي نويسه ها در آن ، در فونت معمولي و سياه با هم يكسان است ، ولي از چرخش هاي باريك تر قلم كه بر روي صفحه ي چاپي ، بازنمودي ندارند تشكيل مي شود .

---

حرف درشت يا بزرگي در دستنوشته هاي لاتين و يوناني قرون چهارم و پنجم ميلادي ، كه از حروف كوچك متمايز است . متضاد با : minuscule نيز نگاه كنيد به : uppercase

---