واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 85
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
گُنجانه و ظرفي با اندازه ي استاندارد و درپوش لولايي يا جداگانه ، كه براي نگهداري و تسهيل در جا به جايي مواد آرشيوي مورد استفاده قرار مي گيرد ، و معمولاً از مقواي بدون اسيد و ليگنين ، و بدون استفاده از چسب يا منگنه هاي فلزي ساخته مي شود . براي اين منظور از جعبه هاي ساخته شده از پلاستيك پلي پروپيلن نيز استفاده مي شود . نيز نگاه كنيد به : box list
يك جعبه ي كشويي در دو بخش مجزا ، كه به عنوان گنجانه اي براي كتاب ( يا مجموعه اي از كتاب ها ) ، جزوات ، يا مواد چاپي ديگر طراحي شده . مقايسه كنيد با : slipcase solander
محيط كوچك مربع يا مستطيل شكلي كه در واكنش به گزينشي كه كاربر در محيط رابط گرافيكي انجام مي دهد ، باز مي شود و معمولاً در آن ، اطلاعات اضافي يا سياهه اي از گزينه ها و/ يا تنظيمات ديگري كه در آن نقطه از برنامه موجودند ارائه مي شود . « جعبه ي محاوره » از اين نظر كه غيرقابل حركت و تغيير اندازه ي آن ناممكن مي باشد ، با پنجره فرق مي كند . بعضي از برنامه هاي كاربردي طوري طراحي شده اند كه وقتي عملكردهاي معيني انتخاب شوند ، به صورت خودكار يك جعبه ي محاوره باز مي كنند ، اما اين ويژگي را معمولاً مي توان در صورت دلخواه « خاموش » كرد .
جعل يا تقليد عمدي از يك امضا ، يا جعل يا دستكاري يك سند يا اثر ديگر ، با هدف فريب دادن ، يا آسيب رساندن به منافع شخص يا اشخاص ديگر . خلق « ويراست اول » هاي دروغين از كتاب هاي كمياب و ارزشمند ، جعل سند محسوب مي شود . در اكثر كشورها ، عمل جعل كردن يا فروش آثار جعلي با هدف فريب دادن ، جرم است . به آن چيزي كه جعل شده نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : authenticity
اندود گلاسه اي كه بر سطح چاپي روكش يا روپوش كاغذي جلد يك كتاب جديد ( به منظور محافظت آن و براي تقويت جذابيت بصري آن ) كشيده مي شود . جلا اگر در نوبت چاپ جداگانه اي به كاغذ داده شود ، ممكن است بسيار گران تمام شود . اگر لعاب جلا به مْركب لعابدار افزوده شود ، نيازي به گذر دوباره ي كاغذ از دستگاه چاپ نيست .
در صحافي ، پرداخت كردن لبه هاي طلايي يا رنگي يك مجلد با ابزار سخت و صافي همچون سنگ عقيق ، تا سطح مورد نظر در زير نور بدرخشد . اگر لبه ي طلايي جلادهي نشود ، آن را antique مي نامند .
واژه اي كه در بازار كتاب براي اشاره به كتابي به كار مي رود كه علاوه بر تصوير روي روپوش ( اگر روپوش داشته باشد ) ، بر روي جلد هم تصوير دارد .
در مفهوم كتابنگاشتي ، عبارت است از بخش بندي عمده اي در يك اثر ، كه از ديگر بخش هاي عمده ي همان اثر متمايز مي شود و اين تمايز در آنجا است كه حتي وقتي كه در قالب مجلد جداگانه اي صحافي نشده ، « مأخذ اصلي اطلاعات » خاصي براي خود دارد و ( در بيش تر موارد ) داراي صفحه شمار ، برگ شمار ، يا كراسه هاي مستقل مي باشد . در يك مجموعه ، هر يك از مجلدها معمولاً شماره مي گيرند و همه ي نمايه ها در انتهاي آخرين جلد مي آيند . در مورد ادواري ها ، عبارت است از هر يك از شماره هايي كه ( چه به صورت صحافي شده يا نشده ) در طول يك دوره ي مشخص انتشاراتي ( معمولاً يك سال تقويمي ) منتشر مي شود . « شماره ي دوره » معمولاً بر روي جلد هر شماره ، و در صفحه ي فهرست مطالب چاپ مي شود . در ادواري هاي صحافي شده ، اين شماره بر عطف آن نقش مي شود . در مفهوم فيزيكي ، عبارت است از همه ي مطالب مكتوب يا چاپ شده در يك صحافي واحد . « جلد » به عنوان موجوديت مادي ، لزوماً متناظر با « جلد » به عنوان موجوديت كتابنگاشتي نيست ( نگاه كنيد « مجلد چندبخشي ) كوته نوشت : v . vol . نيز به بلندي صدا ( ها ) ي توليدشده به وسيله ي يك گيرنده ( ي راديويي يا تلويزيوني ) يا دستگاه پخش الكترونيكي ( گرامافون ، كاست صوتي ، پخش كننده ي سي دي ، دستگاه پخش ويديويي ، . . . ) گفته مي شود و معمولاً با يك « كنترل كننده ي صدا » ( volume control ) به اختيار شنونده تنظيم مي شود .
كتابي كه ( به جاي جلدِ سخت ) با جلدهاي كاغذي ، و معمولاً با « صحافي ته چسب » منتشر مي شود . كتاب هاي جلدكاغذي نوين ، ابتدا در دهه ي 1930 ظاهر شدند . ويراست هاي جلد كاغذي معمولاً بعد از ويراست سخت جلد همان عنوان منتشر مي گردند و با قيمت پايين تري فروخته مي شوند ، و همين امر آن ها را به محصول اصلي بازار خرده فروشي آثار داستاني و غيرداستاني تبديل كرده . كوته نوشت : pb . ppr . مترادف با : paperbound softcover مقايسه كنيد با : paper boards نيز نگاه كنيد به : mass - market paperback trade paperback به شكلي از صحافي كه در آن چسب حرارتي به لبه ي صحافي جزوه ي هاي دوخته نشده ي كتاب زده مي شود ( تا آن ها را مستقيماً به جلد كاغذي بچسبانند ) نيز اطلاق مي شود . دوام ، به قابليت چسب در حفظ انعطاف پذيري در طول زمان بستگي دارد . نيز نگاه كنيد به : Otabind
يك اثر جديد ، يا چاپ مجدد از عنواني كه قبلاً به صورت سخت جلد منتشر شده ، و به جاي فروش در كتابفروشي هاي تجاري ، براي فروش در باجه هاي روزنامه فروشي و سوپرماركت ها ، داروخانه هاي بزرگ ، فروشگاه هاي زنجيره اي ، . . . توليد و توزيع مي شود . نسخه هاي اينچنيني معمولاً داراي اندازه ي استاندارد ( 5/17*10 سانتيمتر ) هستند ، و روي كاغذ كم كيفيت چاپ مي شوند ، به روش زودچسب صحافي مي گردند ، و براي فروش به وسيع ترين تعداد ممكن از مخاطبان ، قيمتگذاري مي شوند . از اين قالب به طور گسترده اي براي داستان هاي عامه پسند و ژانر داستاني استفاده مي شود . كتابخانه ها براي كاهش هزينه هاي پستي ، اين نوع كتاب ها را ترجيح مي دهند . مقايسه كنيد با : trade paperback نيز نگاه كنيد به : pulp fiction
ماده ي محافظ بيروني ، متصل به برگ هاي صحافي شده ي دستنوشته يا اثر چاپي ، كه در مورد كتاب از دو قطعه ( رويين و زيرين ) تشكيل مي شود . هر يك از اين دو قطعه به توكاره ي روي شيرازه ، در طول يك بند انعطاف پذير متصل شده اند . در مورد كتاب هايي كه با كاغذ ، پارچه ، يا چرم ( كه روي صفحات جلد كشيده مي شود ) صحافي شده اند ، مي گويند كه با جلد سخت منتشر شده . جلد كتابي كه توسط ماشين صحافي شده ، " پوسته " ناميده مي شود . كتاب هايي كه با جلدهاي كاغذي انعطاف پذير صحافي مي شوند جلد شميزي نام دارند . ادواري ها تقريباً هميشه با جلد كاغذي منتشر مي شوند . نيز نگاه كنيد به : all over covers bound in extended binding flush binding full binding half binding quarter binding three - quarter binding
در صحافي ماشيني ، روكشي كه پيش از اتصال به كتاب ، به طور كامل ساخته مي شود و از دو مقوا و يك توكاره ي كاغذي كه با پارچه ي صحافي يا ماده ي محافظ ديگري پوشانده شده تشكيل مي شود . صحاف مربوطه ، پوسته ي نمونه اي ( specimen case ) را كه اندازه ، نوع مقوا ، روكش ، حرف نويسي و گوشه گذاري ها در آن نشان داده شده اند ، براي تأييد به ناشر ارائه مي دهد . فرايند اتصال پوسته به بدنه ي كتاب به وسيله ي چسباندن آستر بدرقه انجام مي شود و آن را پوسته گذاري ( casing - in ) مي نامند . نيز نگاه كنيد به : case binding recased نيز برابر است با گارسه - گنجانه اي كه به وسيله ي حروفچين براي نگهداري حروف فلزي متحرك مورد استفاده قرار مي گيرد . واژه ي uppercase و lowercase ( كه براي ناميدن حروف بزرگ و كوچك به كار مي روند ) از محل مربوط به نگهداري اين حروف در گارسه برگرفته شده اند .
كتابي كه كلاً يا جزئاً با پوست پرداخت شده ي حيوان صحافي شده و پشت شيرازه ي آن هميشه از چرم است . نسخه هاي خطي قرون وسطايي و كتاب هاي چاپي قديمي با جلد چوبي پوشيده با چرم يا پارشمن صحافي مي شدند . در روش نوين توليد كتاب ، چرم عمدتاً در كتاب هاي مرغوب كه صحافي دستي دارند به كار مي رود . صحافي چرمي ممكن است ساده يا قلمكاري شده باشد ، و قلمكاري ها نيز ممكن است ساده كوب يا زراندود باشند . مقايسه كنيد با : imitation leather leatherette نيز نگاه كنيد به : calf goatskin morocco pigskin ooze leather
در صحافي ، فرايند سرهم كردن و مرتب كردن جزوك هاي تازده ي يك كتاب پيش از اين كه لبه ي عطف آن ها به هم دوخته شوند ، يا ( در روش صحافي ته چسب ) پيش از آجيده كردن لبه ي عطف و چسب زدن و چسباندن جزوك ها به جلد . گاهي مترادف با : signature quire
در منطق بولي ، عبارت است از نتيجه ي حاصل ، در زماني كه از دستور OR براي پيداكردن همه ي اعضاي دو يا چند مجموعه از موجوديت ها استفاده مي شود . از اين راهبرد كاوش براي تعيين ركوردهايي از فهرست كتابخانه اي يا داده پايگاه كتابنگاشتي استفاده مي شود كه حاوي واژه ي A يا واژه ي B ، يا هر دو هستند . مترادف با : logical addition union مقايسه كنيد با : logical difference logical product
در رده بندي دهدهي ديويي ، پرداختن به يك موضوع از رشته اي غير از آن رشته كه موضوع موردنظر ، در آن رده بندي شده - مثلاً وجه اقتصادي يا جامعه شناسي در تأمين بهداشت .
ميزان پاسخگو بودن افراد در حكومت و در محل كار به دليل اقداماتشان در اداره ، و به دليل كيفيت عملكردشان در انجام وظايف محوله ، بويژه هنگامي كه موضوع بي كفايتي ، كوتاهي ، يا تخلف در ميان باشد . نيز نگاه كنيد به : performance evaluation
ميزان پاسخگو بودن افراد در حكومت و در محل كار به دليل اقداماتشان در اداره ، و به دليل كيفيت عملكردشان در انجام وظايف محوله ، بويژه هنگامي كه موضوع بي كفايتي ، كوتاهي ، يا تخلف در ميان باشد . نيز نگاه كنيد به : performance evaluation
در رايانش ، يك كاربرنام ، گذرواژه ، " پين " ، يا كد دسترسي ديگري كه براي شخصي كه مجاز به دسترسي به يك منبع اكترونيكي بخصوص ، برنامه ي كاربردي ، شبكه ، يا يك سامانه ي رايانه اي هست ، صادر مي شود و كاربر بايد آن را به درستي وارد كند تا بتواند وارد شود . كدهاي جوازدهي معمولاً بايد به صورت دوره اي تجديد شوند . هر بار تأييد اصالت ممكن است متضمن چندين جوازدهي باشد .
آثاري كه در دوران كودكي يا جواني يك هنرمند يا نويسنده پديد مي آيند ، و ممكن است نمايانگر ناپختگي ادبي يا هنري باشند ، ولي غالباً و در عوض ، سرشار از شور جواني ، و داراي سبك يا رويكردي بسيار بديع هستند .
hollow
فضاي باز بين جلد و عطف كتابي كه در آن ، جزوك ها مستقيماً به جلد چسبانده نشده اند . عطف مجـّوف امكان مي دهد كه كتاب كاملاً باز شود و بدون آسيب خوردن شيرازه ، باز بماند .
گنجانه اي براي بخش هاي آزاد ( تكمله ها ، نقشه ها ، بخش هاي موسيقي ، . . . ) كه از تكه اي كاغذ يا پارچه ي سخت و سفت ساخته مي شود و بر داخل يا پشت جلد كتاب چسبانده مي شود . نيز نگاه كنيد به : book pocket
book pocket
باريكه ي 7 . 5 سانتيمتري از كاغذ ضخيم با يك لبه ي برگردان شده كه به يك سوم پاييني آن چسبانده شده ، به گونه اي كه يه شكل يك پاكت درآمده و مي توان كارت كتاب را در آن جاي داد . جيب كتاب به فقراتي الصاق مي شود كه كتابخانه ي مالك آن منابع ، سامانه ي گردش كتاب خودكار ندارد . جيب كتاب ممكن است با پشت خودچسب يا بدون چسب ، ساده و معمولي يا همراه با عبارت چاپي " تاريخ برگشت " در بالا ، و . . . باشد و به صفحه ي داخلي جلد يا آستر بدرقه ي كتاب ، يا در مواد غير كتابي در جايي ديگر ، چسبانده مي شود . براي اين كه كاركنان بخش گردش كتاب بتوانند كارت كتاب را با كتابي كه قرار است خارج شود انطباق دهند ، بر روي جيب كتاب و بر بالاي كارت كتاب مربوطه ، شماره ي راهنما ، نام پديدآورنده ، و عنوان اثر درج مي شوند .
پوست گوساله ، كه به جاي سطح صيقلي شده ، سطح جيرمانندي به آن داده شده و از قرن هفدهم به بعد براي صحافي از آن استفاده مي شد . مترادف با : reversed calf