واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 85
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
نوشته ي ادبي كوتاهي به نثر كه خواننده ي عام را خطاب قرار مي دهد و معمولاً به طور متفكرانه و تا حدي عميق ، به موضوعي مي پردازد كه از نقطه نظر شخصي جستارنويس ( كه الزاماً به تحليل جامع يا نظام مندي كه در پايان نامه يا رساله انتظارش مي رود نمي پردازد ) بدان نگريسته شده است . اين نوع نوشتار از باب محتوا و سبك ، هيچ محدوديتي ندارد و جستارها ممكن است رسمي يا غيررسمي ، توصيفي ، روايتي ، متقاعدكننده ، فكاهي ، هجوآميز ، تاريخي ، زندگينگاشتي ، خودزندگينگاشتي ، يا انتقادي باشند . در بعضي از موارد ، جستارهايي كه ظاهري بسيار ساده و سطحي دارند چه بسا معنايي عميق تر و فلسفي داشته باشند . جستارهاي منتشرشده در مجموعه ها و ويژه نامه ها در « نمايه ي جستارها و ادبيات عمومي » ( Essay and General Literature Index ) نمايه مي شوند .
نوعي « بازيچه كتاب » كه در قرن نوزدهم منتشر مي شد و حاوي سلسله تصاوير كارتون مانند و مرتبط به هم بود كه هنگام تورق سريع صفحات از ابتدا تا انتها ، احساس حركت در تصاوير ، شبيه به تأثير بصري ناشي از نمايش سريع كادرهاي فيلم متحرك بر روي پرده ، خلق مي شد .
مجموعه اي از گزيده ها يا آثار كامل از پديدآورندگان گوناگون ، كه به وسيله ي يك ويراستار براي انتشار در يك مجلد واحد يا يك مجموعه ي چندجلدي انتخاب شده اند . جنگ ها غالباً به يك قالب يا ژانر ادبي معين ( داستان كوتاه ، شعر ، نمايش ) يا به ادبيات يك كشور ، يك درونمايه ، يك دوره ي زماني ، يا يك دسته از پديدآورندگان محدود مي شوند . عنوان آثاري كه در جنگ آورده شده اند در فهرست مندرجات به ترتيب حضور در متن كتاب ، ذكر مي شود . در فهرستبرگه ، شناسه هاي تحليلي براي آثاري كه در جنگ ها منتشر شده اند تهيه مي شوند . در فهرست درونخطي ، هر اثري كه در جنگ آمده در ركورد كتابشناختي در قالب يك يادداشت مندرجات كه در اكثر نرم افزارهاي فهرستنويسي قابل كاوش كليدواژه اي است ذكر مي شود . مقايسه كنيد با : compilation نيز نگاه كنيد به : garland miscellany
مجموعه اي از متون انتخابي از آثار ادبي يك ( يا چند ) پديدآورنده ، بخصوص مجموعه اي كه به عنوان نمونه هاي انواع ادبي ، براي كمك به مطالعه ي يك زبان ، گردآوري شده است .
در نظام رده بندي دهدهي ديويي ، تصميم ويرايشي مبني بر منتقل كردن يك موضوع از يك شماره ي راهنما به شماره ي راهنمايي ديگر در ويراست جديد از فرانماها ، كه به چيزي بيش از فقط يك تغيير در بلندي نشانه منجر مي شود ( مثلاً « زبان شناسي اجتماعي » در ويراست بيستم از 9/401 به 44/306 جابه جا شده است ) .
تغيير در توليت ظاهري مواد آرشيوي از يك مكان يا نهاد به مكان يا نهاد ديگر ، معمولاً بدون تغيير در مسئوليت يا مالكيت قانوني و حقوقي؛ مثلاً تغيير مكان ركوردهايي كه ديگر جاري به حساب نمي آيند به انبار موقتي ، به منظور انتظار براي تصفيه ي نهايي .
فرايند دشوار انتقال كل يك مجموعه ( يا بخش هايي از آن ) از يك مكان به مكاني ديگر در مخزن كتابخانه ، معمولاً به منظور بازكردن فضاي قفسه در رده هايي كه بسيار شلوغ شده اند .
حركت اسيد از يك ماده ي حاوي اسيد به ماده اي كه كم اسيد تر ، داراي " پ هاش " خنثي ، يا قليايي است . اين فرايند ممكن است از طريق تماس مستقيم يا انتقال بخار انجام گيرد . يكي از شايع ترين مشكلات در حفاظت مدارك ، جا به جايي اسيد از مقوا ، آستر بدرقه ، يا جلدكاغذي كتاب به كاغذ كم اسيد تر متن كتاب ( يا بر عكس ) است . منشأ جابه جايي اسيد همچنين ممكن است برگه ي تعلق ، اوراق لايي ، كاغذ مومي مورد استفاده در لايي گذاري و برچسب هايي باشد كه بدون اسيد نيستند . نتيجه ي امر ممكن است رنگ رفتگي و سپس شكنندگي كاغذ باشد . اين فرايند را مي توان با انتقال مواد آلوده كننده و اقدام به اسيد زدايي برگه ( ها ) يا مجلد ( ها ) ، متوقف كرد . مترادف با : acid transfer نيز نگاه كنيد به : buffered paper
در دست بهسازي ، جديد ، يا به روزبودن يك پديده . در بازيابي اطلاعات ، گستره اي كه در آن ، محتواي يك سند يا منبع ، وضعيت كنوني دانش مربوط به موضوع را انعكاس مي دهد . در فرآيند پژوهش ، اهميت جاري بودن ، بسته به رشته فرق مي كند . در پزشكي و علوم ، اطلاعات در كم تر از پنج سال ممكن است كهنه شوند ، اما در هنر و علوم انساني ، مطالبي با قدمت چندين دهه ممكن است هنوز هم همانند اطلاعات جديد ، سودمند باشند . از آنجا كه ادواري ها در فواصل زماني منظم منتشر مي شوند ، نسبت به كتاب ها كه اطلاعاتشان بايد در قالب تكمله ها و ويرايش هاي بازنگري شده ، روزآمد شوند ، اطلاعات جديدتري را ارائه مي كنند . بعضي از فهرست هاي درونخطي و داده پايگاه هاي كتابنگاشتي به كاربر امكان مي دهند نتايج كاوش را بر مبناي تاريخ نشر محدود كند تا فقط مواردي را كه اخيراً منتشر شده اند بازيابي كند . متضاد : noncurrent outdated نيز نگاه كنيد به : current awareness service current bibliography current contents current issue در آرشيو ، ركوردهايي كه جديداً فراهم آوري شده اند معمولاً براي مدت زمان معيني جاري قلمداد مي شوند ، بعد از آن وضعيت شان به نيمه جاري تغيير مي كند و به محل موجودي موقت منتقل مي شوند تا رسيدگي نهايي به آن ها صورت گيرد .
espionage
عمل جاسوسي يا استفاده از جاسوس ( يا ابزار شنود ) به منظور جمع آوري نظام مند اطلاعات راهبردي كه دولت يك كشور يا مديريت يك سازمان بازرگاني ، ترجيح مي دهد محرمانه بماند . چنين اطلاعاتي وقتي در برنامه ريزي ها و تصميم گيري هاي نظامي مورد استفاده قرار گيرد ، « اطلاعات سري » ( intelligence ) ناميده مي شود . از آنجا كه بعضي از كتابخانه هاي پژوهشي در ايالات متحده دسترسي عمومي به اطلاعات فني و علمي را ( كه ممكن است مورد استفاده ي تخاصم آميز قرارگيرد ) تأمين مي نمايند ، خط مشي هايشان به دقت بررسي شده اند ( نگاه كنيد به Library Awareness Program ) . به ژانر فرعي داستان و فيلم سينمايي رمزآلود ( كه به داستان هاي جاسوسان و جاسوسي مي پردازند ) نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : suspense
مجموعه اي از دو يا چند قفسه ي يك پهلو يا دوپهلو در يك چهارچوب محكم ، براي ذخيره ي كتاب ها ، ادواري ها ، ويديوكاست ها ، و مواد ديگر . در كتابخانه جاكتابي ها معمولاً از چوب يا فلز ، با قفسه هاي ثابت يا قابل تنظيم ساخته مي شوند .
جعبه ي مقوايي محكمي ( پوشيده شده با كاغذ ، پارچه ، يا چرم ) كه براي جادادن كامل يك كتاب يا مجموعه اي از كتاب ها طراحي شده ، و به منظور آشكاركردن شيرازه ها ، و امكانپذيركردن رؤيت عنوان ( ها ) جلوي آن باز است . استفاده از جاكتابي ( براي كنار هم نگه داشتن مجلدات و محافظت از آن ها در برابر آسيب ) براي ويراست هاي فاخر و مجموعه هاي كاست ويديويي ، رايج تر از ويراست هاي تجاري است . املاي ديگر : slip - case مقايسه كنيد با : pull - case solander
محدوده ي سطح روي ميز كه براي جاي دادن يك رايانه يا وسيله ي جانبي لازم است . اين مقدار سطح براي رايانه ي كيفي كم تر و براي رايانه هاي شخصي متعارف ، بيش تر است ، و در طراحي و تجهيز آزمايشگاه هاي آموزشي كتابخانه بايد به آن توجه كرد . به محدوده اي جغرافيايي كه در آن ، سيگنال ارسالي از يك ماهواره ي مخابراتي را مي توان دريافت كرد نيز اطلاق مي شود .
كاملاً جامع يا فراگير . نمايه ، داده پايگاه كتابنگاشتي ، يا مرجع ديگري كه با هدف زيرپوشش گرفتن تمام وجوه احتمالي يك موضوع ، يا همه ي متون منتشرشده در يك موضوع يا يك حوزه يا رشته ، گردآوري شده . هدف از چنين اقدامي ، تلاش براي سياهه كردن همه ي آثاري است كه با معيار هاي مشخص شده از سوي كتابنگار در ارتباط با پديد آورنده ، موضوع ، نوع نشر ، روزآمدي و . . . مطابقت دارند . متضاد با : selective comp time نگاه كنيد به : flextime
كاوش يك نمايه ، فهرست ، داده پايگاه كتابنگاشتي ، يا مجموعه ي كتابخانه با هدف شناسايي همه ي ركورد ها يا فقره هاي مرتبط با موضوع . يك كاوش جامع در متون ، با استفاده از تمام كشف افزار هاي دردسترس محقق ، يكي از اولين گام ها در يك پروژه ي پژوهشي مهم مي باشد .
يك هويت حقوقي كه از گروهي از افراد تشكيل شده كه براي سهيم شدن در يك نفع مشترك ( بويژه نفعي كه ماهيت حرفه اي و آكادميك دارد ) به صورت ادواري با هم ديدار مي كنند . جامع ترين فهرست راهنما از چنين سازمان هايي « دايره المعارف انجمن ها » است كه در بخش مرجع اكثر كتابخانه ها در ايالات متحده موجود است . براي اتصال به يك فهرست راهنماي درونخطي از جوامع علمي در امريكاي شمالي ، اينجا را كليك كنيد . كوته نوشت : soc . مترادف با : association نيز نگاه كنيد به : dues proceedings transactions
سازمان غيرانتفاعي متعهد به حفظ آثار تاريخي درباره ي يك ايالت يا شهر ، يك مكان ، نهاد ، جمعي از مردم ، يك فعاليت ( مثل دريانوردي ) ، يا يك شيء ( مثلاً اُرگ ها ) . جوامع تاريخي تثبيت شده ، غالباً از يك موزه ي عمومي نيز پشتيباني مي كنند ، يك كتابخانه يا آرشيو را براي استفاده ي اعضا اداره مي نمايند ، و ممكن است كتاب ها يا ديگر مواد مرتبط با حوزه ي مورد علاقه شان را منتشر كنند . براي اتصال به فهرست راهنماي وابستگان « انجمن تاريخ امريكا » اينجا را كليك كنيد .
American Society for Information Science and Thechnology ( ASIST )
" آسيست " يك انجمن غيرانتفاعي و وابسته به " انجمن كتابخانه هاي امريكا " است كه در سال 1937 به منظور تدارك فرصت هايي براي حرفه مندان حوزه ي علوم اطلاع رساني براي برقراري ارتباط بين رشته هاي علوم كتابداري ، علوم رايانه ، زبانشناسي ، رياضيات ، و فيزيك پايه گذاري شد . براي اتصال به سراصفحه ي " آسيست " اينجا را كليك كنيد . انتشارات " آسيست " عبارت اند از : Annual Review of Information Science and Technology Bulletin of the American Society of Information Science Journal of the American Society for Information Science
كتابخانه ي پژوهشي ملي مستقلي كه در سال 1812 در " ورستر " ماساچوست پايه گذاري شد تا تاريخ افراد امريكايي ، از دوره ي استعماري تا جنگ هاي داخلي و دوران بازسازي را مستندسازي كنند . مجموعه هاي موجود در اين كتابخانه مشتمل اند بر كتاب ، جزوه ، روزنامه و ادواري ، دستنوشت ، اعلاميه ، ادبيات كودكان و نوجوانان ، موسيقي ، هنرهاي تصويري ، نسب شناسي ، و تاريخ محلي . براي اتصال به سراصفحه ي " جامعه ي قديمي شناسان امريكا " اينجا را كليك كنيد .
كتابخانه ي پژوهشي ملي مستقلي كه در سال 1812 در " ورستر " ماساچوست پايه گذاري شد تا تاريخ افراد امريكايي ، از دوره ي استعماري تا جنگ هاي داخلي و دوران بازسازي را مستندسازي كنند . مجموعه هاي موجود در اين كتابخانه مشتمل اند بر كتاب ، جزوه ، روزنامه و ادواري ، دستنوشت ، اعلاميه ، ادبيات كودكان و نوجوانان ، موسيقي ، هنرهاي تصويري ، نسب شناسي ، و تاريخ محلي . براي اتصال به سراصفحه ي " جامعه ي قديمي شناسان امريكا " اينجا را كليك كنيد .
Art Libraries Society/ North America ( ARLIS/NA )
اين جامعه كه در سال 1972 پايه گذاري شد ، سازماني از كتابداران ، مؤسسات ، و افراد علاقه مند به كتابداري هنر و سرپرستان منابع هنرهاي تجسمي در كتابخانه هاي عمومي و آكادميك ، موزه ها ، گالري ها ، مؤسسات هنري ، و انتشاراتي ها است . اين جامعه وابسته به " انجمن كتابخانه هاي امريكا " است و خبرنامه ي ARLIS/NA Update را در پنج شماره در هر سال منتشر مي كند . براي اتصال به سراصفحه ي " جامعه ي كتابخانه هاي هنر " اينجا را كليك كنيد .
Bibliographical Society of America ( BSA )
اين جامعه كه در سال 1904 شكل گرفت به ترويج پژوهش هاي كتابشناختي و نشر آثاري در موضوعات كتابشناسي مي پردازد . عضويت در اين سازمان براي همه ي كساني كه به مسائل و پروژه هاي كتابشناسانه علاقه مندند ، از جمله كتابخانه ها و كتابداران آزاد است . " جامعه ي كتابشناسي امريكا " فصلنامه ي Papers of the Bibliographical Society of America را منتشر مي كند . براي اتصال به سراصفحه ي اين جامعه اينجا را كليك كنيد .
" اَساي " كه در سال 1968 پايه گذاري شد ، وابسته به " انجمن كتابخانه هاي امريكا " و در پي ترويج نمايه سازي ، چكيده نويسي ، و ساخت داده پايگاه است . اعضاي آن عبارت اند از نمايه سازان حرفه اي ، كتابداران ، ويراستاران ، ناشران ، و سازمان هايي كه نمايه سازان را به خدمت مي گيرند . " اَساي " مجله ي ششماهانه ي The Indexer و بولتن دوماهانه ي Key Works را منتشر مي كند . براي اتصال به سراصفحه ي " آساي " اينجا را كليك كنيد . American Standard Code for Information Interchange نگاه كنيد به : ASCII
در فهرستنويسي و نمايه سازي ، معياري براي سطح تفصيل كه بر مبناي آن ، محتواي سند با تحليل موضوعي ، توصيف مي شود؛ در قالب ميانگين تعداد واژه هاي استخراج شد ه از عنوان و متن ، يا ميانگين تعداد سر عنوان هاي موضوعي يا توصيفگرهاي انتخاب شد ه از يك سياهه ي موثق ، ارائه مي گردد ( و به آن ركورد كتابنگاشتي كه بازنمايي كننده ي فقره ي موردنظر است ، تخصيص مي يابد ) تا بازيابي بر مبناي موضوع را تسهيل كند ، .
در چاپ ، عبارت است از هر ناحيه اي از صفحه ( غير از حاشيه ها ) كه با مطالب متني يا تصوير اشغال نشده؛ مثل فضاي پرنشده در هر سطر از شعر ، يا در پايان هر فصل . مقايسه كنيد با : blank نيز نگاه كنيد به : fat matter
بخشي از يك مدخل در فهرست يا نمايه كه مكان منبعِ نمايه شده را نشان مي دهد . در فهرست كتابخانه اي ، جاي نما همان شماره ي بازيابي است . در نمايه ي واحد ، جاي نما معمولاً شماره ي صفحه يا پاراگراف ، يا شماره ي تصوير يا جدول است . در چكيده نامه ، جاي نما عبازت از شماره ي چكيده اي است كه توصيف كامل كتابنگاشتي يك سند را مي توان در زير آن يافت . در نمايه ي افزايشي ، جاي نماها ممكن است خودِ توصيف هاي كتابنگاشتي باشند . « جاي نماي متوالي » ( sequential locator ) زوجي از جاي نماها است كه با خط تيره از هم جدا شده اند ، و اولين و آخرين صفحات ، پاراگراف ها ، يا بخش هايي از كتاب يا سند ديگر را كه موضوع نمايه شده در آن ها ذكر شده اند نشان مي دهند . براي پرهيز از ابهام ، شيوه ي استاندارد اين است كه بخش دوم جاي نماي متوالي نيز به صورت كامل ارائه شود ( مثال : 409 - 396 بجاي 09 - 396 ) .
افتخار و/ يا جايزه ي ويژه اي كه براي خلق اثري خاص ، يا قدرداني از يك كار برجسته ( معمولاً بر اساس تصميم هيئت ويژه اي از داوران ) به يك پديدآورنده يا تصويرگر اعطا مي شود . اكثر جوايز و هداياي ادبي كه سالانه اعطا مي شوند از طرف اشخاص خصوصي يا بنيادها ، حمايت مالي مي شوند . جايزه ها ممكن است شامل مدال ، اعانه ، و/ يا هديه ي نقدي باشند . قدرداني معمولاً فروش آثار دريافت كننده ي جايزه را تقويت مي كند و گاهي به معناي حق تأليف بيش تر از سوي ناشران مي باشد . مترادف با : book award book prize نيز نگاه كنيد به : children's book award مشهورترين جوايز ادبي « جايزه ي نوبل ادبيات » ، و در ايالات متحده « جايزه ي پوليتزر » مي باشند . براي ديدن سياهه اي از جوايز و هداياي ادبي ، اينجا را كليك كنيد .
پاداش يا جايزه ي ادبي كه به پديدآورنده يا تصويرگر كتابي كه مخصوصاً براي كودكان منتشر شده اعطا مي گردد . براي اتصال به سياهه ي بين المللي جوايز كتاب كودك اينجا را كليك كنيد نيز نگاه كنيد به : CLA Book of the Year for Children
قدرداني و افتخاري كه به خاطر اقدام چشمگير در حرفه ي كتابداري و/ يا خدمت برجسته به حرفه ي كتابداري ، به شخصي اعطا مي شود . اگر جايزه شامل پاداش پولي باشد ، اين جايزه معمولاً توسط اهداكننده ي حقيقي يا حقوقي ، يا يك انجمن كتابخانه ها تأمين مي شود .
كتاب يا فقره اي ديگر كه توسط كتابخانه اي خريداري شده تا جاي نسخه ي فرسوده ، آسيب ديده ، يا گم شده از همان عنوان را پر كند ، و اگر ويراست اصلي تمام شده باشد ، لازم نيست از همان ويراست قبلي باشد . همچنين نسخه اي كه توسط ناشر يا كارگزار به عنوان مْعُوّض و به جاي نسخه اي كه كتابخانه يا خريدار ديگر ، نواقصي را در آن مشاهده كرده ، فرستاده مي شود .