واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 228
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
در يك معناي عام ، همه ي عناصر داده اي لازم براي شناسايي همه جانبه ي يك سند بخصوص ، كه در شكلي از يك ركورد ارائه مي شوند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، توصيف تفصيلي يك نسخه از ويراست بخصوصي از يك اثر ، با اين هدف كه آن را از ديگر آثار همان پديدآورنده ، آثاري با همان عنوان ، يا آثاري در همان موضوع ، مشخص و متمايز كند . در " قواعد فهرستنويسي انگلوامريكن - ويراست 2 " ، ركورد كتابشناختي كه بازنماياننده ي يك فقره در فهرست مي باشد ، به طور استاندارد ، حوزه هاي توصيفي زير را شامل مي شود : عنوان و شرح مسئوليت ( پديدآورنده ، ويراستار ، آهنگساز ، . . . ) ، ويراست ، جزئيات مربوط به نوع اثر ، جزئيات نشر و توزيع ، توصيف فيزيكي ، فروست ، يادداشت ها ، و شماره ي استاندارد و شرايط دسترسي ( شابك ، شابن ، قيمت ) . نيز نگاه كنيد به : chief source of information level of description
در نمايه سازي ، يك اصطلاح مرجـّح ، نشانه يا مجموعه اي از نمادهاي تعيين شده به عنوان نقطه ي دسترسي در يك « ركورد كتابنگاشتي » ( كه سندي را بازنمايي مي كند ) ، تا يكي از موضوعات متن مورد نمايه را نشان دهد . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، مترادف با : subject heading در داده پايگاه هاي كتابنگاشتي ، توصيفگرها در فيلد DE يا SUBJECT ركورد ظاهر مي شوند . توصيفگرهاي اصلي با يك نويسه ي بخصوص ( معمولاً با ستارك ) از توصيفگرهاي غيراصلي متمايز مي شوند . بعضي از مراكز نمايه سازي و چكيده نويسي ( مانند « اِريك » و « چكيده نامه ي روانشناسي » ) سياهه اي از واژه هاي مجاز نمايه سازي را به شكل اصطلاحنامه ي چاپي يا درونخطي ارائه مي دهند . مقايسه كنيد با : identifier نيز نگاه كنيد به : aboutness controlled vocabulary
در دستنوشته هاي قديمي ، توضيح ، تعريف ، يا تفسيري از يك كلمه يا عبارت ( گاهي به زباني آشناتر ) كه بر حاشيه ، بر بالاي سطري از متن مرتبط با كلمه يا عبارت ، يا در پيوست خاصي به نام « فهرست توضيحات » ( glossary ) نوشته مي شد و مجموع آن ها به وسيله ي شخصي موسوم به « توضيحگر » ( glossator ) ، « توضيح نويس » ( glossographer ) ، يا « توضيح دهنده » ( glossarist ) گردآوري مي شدند . در چاپ نوين ، يادداشت بر حاشيه ي چپ يا راست ، « كنارنوشت » ناميده مي شود و معمولاً با حروفي كوچك تر از متن مرتبط با آن ، نگاشته مي گردد . مقايسه كنيد با : interlinear matter نيز به تفسيري كه كاملاً گمراه كننده باشد اطلاق مي گردد .
يادداشت هاي توضيحي همراه با سياهه ي چاپي آثاري كه در كنسرت يا تئاتر اجرا مي شوند ، كه معمولاً در هنگام واردشدن به سالن ، توسط راهنما بين حاضرين توزيع مي گردند . توضيحات برنامه ، كه بايد قبل از بالارفتن پرده ها و در طول ميان پرده ها خوانده شوند ، معمولاً حاوي اطلاعاتي است درباره ي برنامه هايي كه قرار است اجرا شوند و افراد دخيل در آن ها ( آهنگساز يا نمايشنامه نويس ، رهبر اركستر يا كارگردان ، اجراكننده ها ، . . . ) ، و معمولاً توسط يك فرد موثق نوشته مي شوند . توضيحات برنامه ، كه مورخان موسيقي علاقه ي خاصي به آن دارند ، توسط كتابداران به عنوان انتشارات ناپايدار رده بندي مي شوند و بنابراين مكان يابي آن ها دشوار است؛ به استثناي آن دسته از اجراهايي كه در محل هاي خاصي اجرا شده اند كه آرشيو خاص داشته اند .
يادداشت توضيحي يا انتقادي يا مجموعه اي از يادداشت ها درباره ي يك اثر ادبي يا مذهبي ، كه با متن اصلي همراه است يا جداگانه منتشر مي گردد و معمولاً توسط شخصي ( يا اشخاصي ) غير از پديدآورنده نوشته مي شود . توضيحنامه ها معمولاً به آثار برجسته اي ( مثل كتاب هاي ديني ) ، كه مورد تعبير و تفسير قابل توجهي قرار گرفته اند مي پردازند . به يك روايت تاريخي كه عمدتاً بر اساس تجربه ي شخصي نوشته شده نيز اطلاق مي شود . از اين نظر ، مترادف با : memoirs در مفهوم عام تر ، مجموعه اي از اظهارات يا مشاهدات شخصي كه مجاز است درباره ي موضوعي سخن بگويد؛ مثلاً روزنامه نگاري كه همواره درباره ي موضوعات اجتماعي يا سياسي مطلب مي نويسد .
يك اثر يا قسمتي از يك اثر كه به وسيله ي يك مقام مذهبي يا دولتي ، يا با اقدام دادگاه ( معمولاً به اين دليل كه حاوي مطالبي است كه از سوي كساني كه اختيار قانوني بر ممانعت از توزيع عام آن را دارند ، نامطلوب شمرده مي شود ) از انتشار يا گردش به وسيله ي پديدآورنده يا ناشر ، منع مي گردد . نيز نگاه كنيد به : banned book censorship نيز به برگه اي گفته مي شود كه به دليل وجود خطا يا دلايل فني ديگر ، از كتاب يا اثر انتشاراتي ديگر حذف مي شود .
تصوير يا عنصر تزييني با رنگ متفاوت ، كه در جلد كتاب ( كه معمولاً از جنس چرم ، با يا بدون قلمكاري است ) قرار داده شده . همچنين تصويري كه در خط حاشيه يا در كادر كاغذ قرار داده شده و لبه هاي همپوشان ، بريده و كم قطر شده اند تا ضخامت ورق ، افزايش نيابد . مقايسه كنيد با : onlay در صحافي ، نواري از كاغذ سنگين كه بين لبه هاي داخلي صفحه ها قرار مي گيرد و وقتي پوسته با پارچه ، كاغذ ، يا ماده ي محافظ ديگري پوشانده شود ، به شيرازه استحكام مي بخشد . نيز نگاه كنيد به : backstrip
واژه اي كه توسط شركت « اِي تي اَندتي » ابداع شد و به مدار رقومي اختصاصي گفته مي شود كه از سوي شركت هاي تلفن ارائه مي شود و قابليت انتقال نقطه به نقطه ي داده ها با سرعت 544/1 مگابيت درثانيه را دارد . اين مدار همچنين مشتمل است بر 24 خط جداگانه ، كه هر يك قابليت انتقال صدا يا داده با سرعت 64 كيلو بيت در ثانيه را دارند . افراد مي توانند در توافقي كه دسترسي « كَسري تي 1 » ( fractional T1 ) ناميده مي شود ، يكي از اين 24 خط را خريداري كنند . مؤسسات پيشه گاني و آكادميك براي اتصال به اينترنت به اجاره ي اين خطوط « تي 1 » مي پردازند و ممكن است براي شبكه هاي محلي نيز از آن ها استفاده كنند . هزينه ي ماهانه معمولاً با مقدار مسافت تعيين مي شود . خطوط « تي 1 » از سوي تأمين كنندگان خدمات اينترنتي نيز براي ارائه ي دسترسي اينترنتي به افراد و پيشه هاي كوچك مورد استفاده قرار مي گيرد . ستون فقرات اينترنت با خطوط پرسرعت تر « تي 3 » ساخته مي شود . مترادف با : DS1 نيز نگاه كنيد به : bandwidth
واژه اي كه توسط شركت « اِي تي اَند تي » ابداع شد و به مدار رقومي اختصاصي گفته مي شود كه از سوي شركت هاي تلفن ارائه مي شود و قابليت انتقال نقطه به نقطه ي داده ها با سرعت 44 . 736 مگابيت در ثانيه را دارد . اين مدارها عمدتاً به وسيله ي تأمين كنندگان خدمات اينترنتي براي اتصال به ستون فقرات اينترنت و به خاطر خود اينترنت مورد استفاده قرار مي گيرد . هر مدار « تي 3 » مشتمل بر 672 خط جداگانه است ، كه هر يك قابليت انتقال 64 كيلوبيت در ثانيه را دارد . مترادف با : DS3 مقايسه كنيد با : T1 نيز نگاه كنيد به : bandwidth
هر يك از عناوين ثانوي در يك اثر مكتوب كه هدف از آن ها ، تقسيم فرعي متن مندرج در يك فصل ، يا در ديگر تقسيمات اصلي كتاب مي باشد و معمولاً با حروفي كوچك تر از آنچه كه براي تيتر هاي اصلي مورد استفاده قرار گرفته ، چاپ مي شود . در كتابدرسي ها و مدخل هاي بلند كتاب هاي مرجع ، تيترهاي فرعي را باز هم مي توان فرعي تر كرد و اين تقسيم را مي توان با استفاده از حروف باز هم كوچك تر ، نماياند . املاي ديگر : sub - head مقايسه كنيد با : subheading
توليد كتاب يا ديگر مواد چاپي براي فروش يا توزيع عمومي . همچنين ، همه ي نسخه هاي ويراستي از يك كتاب كه با حروفچيني يكسان با چاپ اول ، چاپ شده و ممكن است شامل تغييرات يا بازنگري هاي جزئي ( مثل صفحه عنوان جديد ، يك پيوست اضافي ، كتابنگاشت روزآمدشده ، يا قالب بندي اندك متفاوت ) باشد . نيز براي اشاره به ارزشمندي نسخه هاي ويراست اول ، و مترادف با state مورد استفاده قرار مي گيرد . مقايسه كنيد با : variant نيز نگاه كنيد به : as issued reissue به همه ي نسخه هاي يك ادواري كه در تاريخ واحد منتشر شده اند و « شماره ي مسلسل » يكسان دارند ، نيز اطلاق مي شود . خريد اشتراك ، مشترك را مستحق دريافت يك نسخه از هر شماره ي پياپي ( تا مدت تعيين شده ) مي كند . در كتابخانه ها ، براي ايجاد بايگاني شماره هاي پيشين ، همه ي شماره هاي يك سال انتشاراتي را در يك يا چند مجلد فيزيكي صحافي مي كنند و شماره ي دوره را نيز بر روي شيرازه ( ها ) نقش مي كنند . نيز نگاه كنيد به : back issue convention issue current issue first issue sample issue special issue
خط افقي كوتاهي كه در نقطه گذاري براي جداكردن متن ، و به خاطر تأثيرات تزييني به كارمي رود . در تايپ ، خط تيره با دوبار تايپ متوالي خط ربط ( - - ) ايجاد مي شود . در فهرستنويسي توصيفي ، در دو سوي خط تيره فضاي خالي قرار داده مي شود ، اما وقتي در سرعنوان ها ي موضوعي براي مشخص كردن تقسيم هاي فرعي به كار مي رود ، به فضاي خالي نيازي نيست .
در چاپ ، كوتاه ترين خطي كه در نقطه گذاري به كار مي رود . براي پيونددادن بخش هايي از يك نام مركب ( ژان - پير ) يا كلمه ي مركب ( dog - eared ) ، و نيز براي تقسيم كلمه ي بلندي كه در انتهاي يك سطر ، نوشته يا چاپ شده نيز به كارمي رود . مقايسه كنيد با : dash
نشانه اي به شكل " s " افقي و معكوس ( ~ ) كه به عنوان نشانه ي اِعراب بر روي برخي حروف در زبان هاي اسپانيايي و عربي قرار مي گيرد تا تلفظ آن ها را نشان دهد . به عنوان نمادي در منطق و رياضي براي نشان دادن حالت منفي ، و در « ميم » ها ( معمولاً پيش از نام شخص مسئول ايجاد و/ يا اداره ي صفحه ي وب ) مورد استفاده قرار مي گيرد .
صحافي چرمي كه با استفاده از پوست گوساله اي كه معمولاً بيش از چند هفته سن نداشته ، انجام مي شود . سطح صاف و بي لك تيماج ، موجب شده كه براي ويراست هاي بازاري كتاب هايي كه با دست صحافي مي شوند ، بر مواد ديگر ترجيح داده شود . اما چون موجب افزايش بهاي كتاب مي شود ، در مجموع قاره ي اروپا كه كتاب هاي چاپي معمولاً با جلد كاغذي صحافي مي شوند و به فروش مي رسند ، رواج فراواني ندارد . صحافي هاي تيماج را با هر رنگي مي توان رنگ زد و به شيوه هاي گوناگون ( نقش مرمري ، خال خالي ، لكدار ، گل باقالي ، قلمكار ، . . . ) تزيين كرد . نيز نگاه كنيد به : ooze leather rough
تيماج مورد استفاده در صحافي كتاب ، كه با پودر رنگي يا اسيد دباغي ، شسته و ساييده شده تا ظاهر خالدار تزييني پيدا كند .
پوست نازك ، نرم و انعطاف پذير گوسفند ، كه معمولاً به رنگ تيره آغشته شده و از اواخر قرن هجدهم به عنوان جايگزيني براي چرم مراكشي ( كه زيباتر و البته گران تر بود ) در صحافي كتاب مورد استفاده قرار مي گرفت .
چرم مراكشي بسيار مرغوب كه از پوست بز آنقوره ساخته مي شود ، و در صحافي براي دادن جلوه ي فاخر و بسيار براق به كتاب ، مورد استفاده قرار مي گيرد .