واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 228
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
فاصله ي زماني بين نشر يك كتاب جديد ، يا پخش يا اجراي اول يك اثر ابتكاري ، و ظهور بررسي ها . در مورد مواد داستاني عمومي كه توسط پديدآورندگان معروف نوشته مي شوند ، اين تأخير ممكن است بيش از چند روز يا چند هفته نباشد ، بويژه اگر نمونه هاي ستوني يا نسخه هاي نقد و بررسي قبل از نشر ، توسط ناشر در ميان بررسي كنندگان بالقوه توزيع شده باشند؛ اما در مورد عنوان هاي علمي ، اين تأخير ممكن است از يك سال تجاوز كند .
اصل يك دستنوشته ، كتاب ، يا اثر مكتوب ديگر ، با ارجاع به پديدآورنده ( ها ) ي آن . در مفهوم عام تر ، منشأ يك انديشه يا اثر آفرينشي در هر شكل ، با ارجاع به آفريننده يا ابداع كننده ي آن ، مثلاً آهنگساز يك اثر موسيقايي . هنگامي كه وضعيت پديدآورندگي يك اثر مجهول المؤلف را نتوان با قطعيت مستدل تعيين كرد ، گفته مي شود كه آن اثر داراي پديدآورنده ي ناشناس است . نيز نگاه كنيد به : diffuse authorship doubtful authorship mixed responsibility shared responsibility spurious work
مطالعه ي فن و علم تفسير و ادراك - در برابر اقدام به تشريح و توضيح . اين واژه در اصل درباره ي تفاسير انجيلي به كار مي رفت ، اما بعداً به متون سكولار نيز تعميم يافت . در قرن نوزدهم ، نظريه پردازان ادبي متوجه اين تناقض نمايي شدند كه درك اثر در كليت آن به آگاهي بر قسمت هاي تشكيل دهنده ي آن نياز دارد ، اما ادراك اين قسمت ها موقوف به آگاهي از - حداقل - بخشي از كل اثر مي باشد . در قرن بيستم و با تسليم عينيت در برابر ذهنيت در نظريه ي ادبي ، مشخص شد كه تفسير ، ريشه در فرهنگ و تاريخ دارد و در نتيجه ، معناي يك متن به پيشينه ي تفسيرهايي كه از آن شده برمي گردد .
بيان نظام مند اصول مرتبط با پديد ه ي اطلاعات و انتقال آن ، بر مبناي گردآوري و تحليل داده هاي كمـّي و كيفي به عنوان ابزاري براي آزمودن فرضيه هايي كه درباره ي ماهيت و ويژگي هاي اطلاعات است . مقايسه كنيد با : informatics
نوعي صحافي كه در آن ، جزوك هاي رديف شده ، با دوختن « تاي عطف » به يكديگر وصل مي شوند و در هر بار عبور نخ ، يك بخيه ي كور ، جزوك هاي مجاور را به هم پيوند مي دهد . تادوزي دستي ممكن است سرتاسري ، دونخ ، يا سه نخ باشد . مقايسه كنيد با : side sewing
دنباله ي تزييني يا كشيدگي زينتي روي « حروف نازين » ( معمولاً به شكل يك يا چند انحنا ) كه در امضاهاي قديمي به عنوان مشخصه ي تمايز و به منظور دشوارتركردن جعل امضا به كار مي رفت . نيز نگاه كنيد به : paraph
پيچ و خم هاي تزييني پيچيده در انتهاي يك امضاي دستي كه بخصوص در دفاتر اسناد رسمي ، براي محافظت از اسناد رسمي در برابر تقلب ، اضافه مي شوند .
پيچيدگي يا خميدگي جلد كتاب ، كه پس از صحافي يا « پوسته گذاري » رخ مي دهد و به قدري زياد است كه مانع گشودگي كامل و هموار كتاب مي شود . اين وضعيت معمولاً به دليل رطوبت ايجاد مي شود . در كتاب هاي تازه صحافي شده ، اين وضعيت ممكن است به دليل تفاوت در ميزان انبساط و/ يا انقباض مواد مورد استفاده در پوسته يا روكش جلد ايجاد شود . با استفاده از مقواي كاملاً خشك شده ، آستر بدرقه اي كه رگه هاي آن به شكل طولي و از بالا به پايين است ، چسب هايي كه ميزان آب در آن پايين باشد ، و با اِعمال فشار مناسب ، مي توان تابيدگي را كاهش داد . در كتابخانه ها ، با نگهداري كتاب ها در مكان خشك و داراي تهويه ي مناسب ، تابيدگي كتاب ها را كنترل مي كنند .
يك تابلوي پهن آگهي ، كه معمولاً به ديواري در نزديكي ورودي كتابخانه نصب مي شود و براي نمايش اعلانات مربوط به وقايع آتي ، نصب روپوش كتاب هاي جديدي كه بتازگي به مجموعه ي كتابخانه افزوده شده اند ، ارائه ي فهرست هاي مطالعاتي ، توضيحات و پيشنهادهاي كاربران كتابخانه ، ( گاهي همراه با پاسخ مديريت كتابخانه ) ، و ديگر اطلاعات مربوط به عمليات كتابخانه اي از آن استفاده مي شود . كتابخانه ها گاهي از يك " كيوسك " براي اين منظور استفاده مي كنند . نيز نگاه كنيد به : bulletin board system
تخته ي مربع يا مثلثي بزرگي كه با نمد پوشانده شده ، و در قصه گويي و آموزش ، براي نمايش دادن حروف ، نمادها ، و اشكالي كه از قماش يا منسوجات بافته شده ي ديگر بريده شده اند و وقتي تخته به صورت عمودي قرار گيرد نيز به سطح نمد مي چسبند ، مورد استفاده قرار مي گيرد . مترادف با : feltboard cloth board
تاريخي كه در آن ، نسخه هاي يك اثر ابداعي بطور رسمي براي فروش عمومي عرضه مي شوند . در مورد كتاب هاي انتفاعي ، تاريخ از قبل توسط ناشر اعلام مي گردد و فعاليت هاي تبليغاتي با آن تاريخ هماهنگ مي شوند . در كتاب هاي چاپي ، تاريخ نشر به صورت سال ( معمولاً بر پشت صفحه ي عنوان ) ذكر مي شود . اگر تاريخ اولين نشر با تاريخ ويراست كنوني تفاوت داشته باشد ، تاريخ اول و تاريخ هاي بعدي ذكر مي شوند . در كتاب هاي قديمي تر ، تاريخ نشر ممكن است در « پي نگاشت » ذكر شده باشد . در ادواري ها ، فقط روز و ماه ، يا فقط ماه يا دوره ي انتشار ( بهار ، تابستان ، پاييز ، زمستان ) ارائه مي گردند ، و معمولاً بر روي جلد چاپ مي شوند . در فيلم هاي سينمايي ، تاريخ پخش فيلم مورد استفاده قرار مي گيرد . در مورد صفحه ي وب ، معمولاً تاريخ آخرين روزآمدسازي ذكر مي شود . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، تاريخ نشر به عنوان يكي از عناصر در ناحيه ي « نشر ، توزيع ، . . . » ( از توصيف كتابنگاشتي ) ضبط مي شود . كوته نوشت : pub date مترادف با : imprint date مقايسه كنيد با : copyright date نيز نگاه كنيد به : date range false date no date postdated
تاريخي كه در آن ، تحويل يك ادواري مورد اشتراك ( در صورتي كه در پاسخ به تذكر تمديد اشتراك نهايي ، پرداختي از طرف مشترك انجام نشود ) متوقف مي گردد . همچنين ، تاريخي كه پس از آن ، كارت كتابخانه ، گذرواژه ي عضويت ، مجوز نرم افزار ، سند ، . . . ديگر معتبر نيست . همچنين ، تاريخي كه پس از آن ، كتابخانه ديگر واجد شرايط دريافت قيمت پيش فروش ، تخفيف ويژه ، يا ديگر مشوق هاي تبليغاتي در اقلام سفارشي نيست . مترادف با : expiry date
release date
تاريخي كه يك فيلم سينمايي يا مضبوط ويديويي ، رسماً براي توزيع بين تماشاخانه ها به منظور تماشاي عمومي ، و بين بنگاه هاي خرده فروش يا عمده فروش ، در دسترس قرار مي گيرد . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، سال پخش در ناحيه ي « نشر ، توزيع ، . . . » ( از ركورد كتابنگاشتي مربوط به فقره ) وارد مي شود . مقايسه كنيد با : publication date
تاريخي كه معمولاً بر روي برگه ي فاكتور فروشنده چاپ شده و تا آن تاريخ ، مبلغ صورتحساب بايد پرداخت شود و بعد از آن تاريخ ، آن مبلغ « معوقه » محسوب مي گردد و براي پرداخت هاي تأخيري نيز جريمه تعيين شود .
تاريخ يا دوره ي معيني ( بهار ، تابستان ، پاييز ، زمستان ) كه به وسيله ي آن ، يك شماره ي بخصوص از يك نشريه ي پيايندي مشخص مي شود ، و معمولاٌ روي جلد و در هر صفحه ( به عنوان پاصفحه ي متكرر ) چاپ مي شود . نيز نگاه كنيد به : issue number
سالي كه در آن ، به يك اثر بخصوص ، حفاظت از حق تكثير اعطا شده ، و معمولاً بر پشت صفحه ي عنوان ، و گاهي به دنبال نشانه ي " حق تكثير " ( © ) چاپ مي شود . اگر در بيش از يك تاريخ ، حق تكثير اعطا شده باشد ، اولين تاريخ ، مربوط به ويراست اول است كه با تاريخ اولين بار نشر اثر ، يكي مي باشد . تاريخ هاي بعدي نشان مي دهند كه بازنگري هاي به عمل آمده در متن به اندازه اي بوده كه به تجديد حق تكثير نياز داشته .
مضبوط صوتي ( يا بازنويسي ) يك مصاحبه با شخصي كه خاطرات و دريافت هايي كه از رويدادهاي تاريخي دارد ، به عنوان يك ركورد شفاهي براي پژوهش هاي آتي ، ارزشمند است . نيز به يك اثر تاريخي مبتني بر داده هاي شفاهاً گردآمده ( كه غالباً در آرشيوها و مجموعه هاي ويژه نگهداري مي شوند ) نيز گفته مي شود .
سند يا تراكنشي را از تاريخي پيش تر از تاريخ واقعي صدور آن نافذكردن ؛ مثلاً نوشتن تاريخ قبلي روي يك برگه ي سفارش كتاب با اجازه ي ناشر ، تا در نتيجه خريدار بتواند از تخفيفي كه مهلت آن به سرآمده ، استفاده كند .
مطالعه ي خاستگاه و روند توسعه ي آثار مكتوب ، از لوحه هاي گلي با خط ميخي و طومارهاي پاپيروس قديمي ، تا نسخه هاي خطي و چاپي قديمي قرون وسطي ، و چاپ و نشر نوين . مترادف با : history of the book براي ديدن گاهشمار درونخطي تاريخ كتاب اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : American Printing History Association
عبارتي كه نشان مي دهد يك مجموعه يا فروست از مجلدات ، حاوي آثاري هستند كه تاريخ انتشار متفاوت دارند .
تاريخي مانند تاريخ تولد يا مرگ يا تاريخ نشر كه خواه به عمد يا ناخواسته ، اشتباه داده شده باشد . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، تاريخ صحيح درونيابي مي شود و در ركورد كتابنگاشتي به دنبال تاريخ غلط ، در داخل راست كمانك ها وارد مي شود ( مثال : [1952] 1950 ) .
فقره اي كه حاوي تاريخ نشري است كه از تاريخ واقعي نشر ، ديرتر است . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن » ، تاريخ ارائه شده روي فقره ، حتي اگر نادرست بودن آن محرز باشد ، در فهرستنويسي مورد استفاده قرار مي گيرد ، و تاريخ صحيح در داخل راست كمانك ( در صورت نياز ، همراه با يادداشت توضيحي ) افزوده مي شود ( مثال : [1958]1959 ) . متضاد با : antedated املاي ديگر : post - dated
administrative history
در آرشيو ، بخشي از يك كشف افزار كه اطلاعات مناسبي را درباره ي ركوردهايي كه ثبت و توصيف شده اند - مثل تاريخچه و ساختار سازماني نهاد ( يا مجموعه نهادهاي مرتبط با ) توليدكننده ي ركورد ، يا جزئيات مهمي از زندگي و شغل فرد يا خانواده اي كه با ركورد ها مربوط مي شود - معمولاً به شكل يادداشت زندگينامه اي ، ارائه مي دهد . administrative value نگاه كنيد به : archival value
پژوهشگري كه درباره ي تاريخ كتابخانه ها و كتابداري ( از قديم تا دوران حاضر ) مطلب مي نويسد . كتابداران علاقه مند به تاريخ در « ميزگرد تاريخ كتابخانه » ( وابسته به « انجمن كتابخانه هاي امريكا » ) سازماندهي شده اند .
recently returned
كًدي كه در فهرست هاي درونخطي و سامانه هاي گردش كتاب مورد استفاده قرار مي گيرد تا وضعيت گردشِ فقره اي را نشان دهد كه توسط يك امانت گيرنده به تازگي برگشت داده شده و چون مدت زيادي از بازگشت آن نگذشته ، ممكن است هنوز در قفسه ي دريافتي ها ، يا در فرايند قفسه چيني مجدد باشد . اين كد موقت به كاركنان امكان مي دهد اگر نتوانستند از طريق شماره ي راهنما ، فقره را در مخزن مكانيابي كنند ، آن را ردگيري نمايند .
استخدام در پايين ترين پايه در سيستمي با مشاغل طبقه بندي شده ، مناسب براي داوطلباني كه در حال شروع حرفه ي خود هستند و تجربه ندارند . ترفيع معمولاً به خالي شدن سِمـَت در طبقه يا پايه ي بالاتر بستگي دارد ، و نه به توسعه ي سِمـَت اوليه به سِمـَتي كه مستلزم مسئوليت يا مهارت بالاتري است . مترادف با : entrance - level
شخصي كه براي اولين بار از سامانه ي رايانه اي ناآشنايي استفاده مي كند - در برابر كاربر باتجربه . در طراحي پايگاه هاي وب و محيط هاي رابط گرافيكي ، كتابخانه ها و شركت هاي نرم افزار رايانه اي ممكن است به منظور قضاوت درباره ي كاربرپسندي سامانه ي جديد ، آزمون هاي كاربردپذيري انجام دهند . در معناي عام تر ، عبارت است از هر مراجعه كننده اي كه دستورالعمل هاي كتابخانه برايش جديد و اغلب سردرگم كننده هستند . در ميز مرجع بايد توجه ويژه اي به تازه كاران و مبتديان نشان داده شود . متضاد با : expert user
واژه اي عاميانه براي شخصي كه در پست الكترونيكي ، فهرست هاي پستي الكترونيكي ، گروه هاي خبري ، شبكه ي جهاني وب ، يا كلاً در اينترنت ( يا در هر برنامه ي كاربردي يا سامانه ي رايانه اي ) تازه كار است . نيز نگاه كنيد به : novice
محوطه اي در يك كتابخانه ي عمومي يا شعبه هاي آن ، كه براي خدمات و مجموعه هاي مخصوص كودكان تا سن 12و 13 سال در نظر گرفته شده ، و معمولاً دست كم يك كتابدار كودكان در آن كار مي كند و متناسب با افرادي كه جثه ي كوچكتري دارند مجهز شده است . بعضي از تالار هاي كودكان كُنجه يا گوشه ي مناسبي دارند كه براي قصه گويي ، عروسك گرداني ، و . . . به صورت گروهي ، طراحي شده است .
back fold
لبه اي از تاخوردگي كه فرم ها در طول آن كنار هم مرتب مي شوند و لبه ي صحافي كتاب ايجاد مي شود ؛ اين لبه در صحافي دوختني برش نمي خورد ، ولي در صحافي ته چسب برش مي خورد تا چسب ، بهتر اوراق كتاب را نگه دارد .