واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 99
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
فرايند بررسي عنوان به عنوان فقره هاي يك مجموعه ي كتابخانه اي براي تشخيص عناويني كه كهنه شده اند ، وضعيت فرسوده دارند ، يا ديگر به امانت نمي روند ، به منظور حذف هميشگي آن ها از مجموعه ( بويژه وقتي كه فضاي مخزن دچار محدوديت باشد ) . كتابخانه هاي عمومي معمولاً به طور منظم و بر مبناي ميزان گردش كتاب ، به وجين مجموعه ي خود مي پردازند . در كتابخانه هاي آكادميك ، وجين كردن با بسامد كم تر و معمولاً فقط زماني انجام مي شود كه قفسه ها جا ندارند ، قرار است جابه جايي انجام شود ، يا يك تغيير مهم در برنامه هاي درسي ( مثلاً حذف يك رشته ي تحصيلي ) صورت مي گيرد . در وجين بايد عاقلانه و مدبرانه عمل كرد ، زيرا جايگزيني عناوين كمياب گاهي بسيار دشوار است . مقايسه كنيد با : deselection نيز نگاه كنيد به : exchange
در اروپا ، به نخستين توليدكنندگان و امانت دهندگان غيركليسايي كتاب هاي خطي با اهداف انتفاعي اطلاق مي شد . وراقان از سوي دانشگاه هاي قرون وسطي مجاز بودند كه بر نسخه برداري ، صحافي ، توزيع ، و ترميم متون مورد پذيرش رسمي ، نظارت كنند . در انگلستان ، نخستين كتابفروشان انتفاعي كه كالاي خود را در غرفه هاي بازار مي فروختند نيز به اين واژه معروف بودند . نيز نگاه كنيد به : exemplar
داده پايگاهي از داده پايگاه ها ، كه معمولاً بادرهمكرد دو يا چند داده پايگاه كوچك تر تشكيل مي شود تا به كاربر امكان دهد به جاي تكرار يك جستجوي واحد در هر يك به طور جداگانه ، آن ها را به طور كلي و در مجموع محتواي داده پايگاه ها جستجو كند . با غلبه ي كارگزاران بسيار بزرگ بر بازار دسترسي به داده پايگاه هاي ادواري ها ، سرعت درهمكرد شتاب گرفته ، اما هر قدر كه « كاوش يكجايه » ( one - stop searching ) در پژوهش بين رشته اي ( و براي كاربراني كه فاقد مهارت در انتخاب بهترين داده پايگاه ها در يك موضوع تخصصي هستند ) سودمند باشد ، تقسيم داده پايگاه ها هنوز مزاياي چشمگيري براي پژوهشگران باتجربه دربردارد .
به بيان دقيق ، داده هايي درباره ي داده هاي ديگر . در مفهوم كاركردي ، به « داده هاي ساختارمند درباره ي داده ها » گفته مي شود . به بيان خاص تر ، عبارت است از توصيف مجموعه اي از داده ها ( چگونگي و زمان گردآوري ، كسي كه آن را گردآوري و سازماندهي كرده ، قالب ارائه ي آن ها ، . . . ) . در كتابخانه ها ، به هر داده پايگاه يا فايل داده هاي ماشين خوان كه براي شناسايي ، توصيف ، و مكان يابي منابع الكترونيكي شبكه اي شده به كار مي رود ( مثل « اَسك جِيك » ) اطلاق مي شود . در حال حاضر ، هيچ قالب استاندارد شده اي بدين منظور وجود ندارد ، اما « اقدام وراداده اي هسته ي دوبلين » به منظور استقرار يك توافق بين المللي بين رشته اي درباره ي شيوه هاي كنترل كتابنگاشتي منابع الكترونيكي ، در حال كار است . براي كسب اطلاعات بيش تر ، اينجا را كليك كنيد تا سياهه ي « ياهو! » از منابع و نمايه هاي درونخطي در موضوع وراداده را ببينيد . املاي ديگر : meta - data نيز نگاه كنيد به : metadatabase
نمايه اي از نمايه ها . براي ديدن ورانمايه اي از نمايه هاي پايگاه هاي وب ، به « كتابخانه ي مجازي وب جهاني » مراجعه كنيد .
در اصل ، يك پايگاه وب همه منظوره است كه طيف متنوعي از منابع و خدمات ( مثل اخبار ، هواشناسي ، اطلاعات راهنما ، كاوش در وب ، حساب هاي رايگان پست الكترونيكي ، گروه هاي گپ ، فهرست هاي پستي ، خريد درونخطي ، و پيوند به ديگر پايگاه هاي وب ) را ارائه مي كند . اما اين واژه بيش از پيش به پايگاه هايي اطلاق مي شود كه چنين خدماتي را فقط در يك صنعت ، شغل يا حوزه ي خاص ارائه مي كنند . نيز نگاه كنيد به : library portal
استفاده از الگوريتمي براي پيش بيني ربط اسناد بازيابي شده در يك كاوش ، كه معمولاً بر مبناي بسامد اصطلاحات كاوش و جايگاه آن ها در ركورد ( در عنوان ، توصيفگرها ، چكيده ، يا متن ) انجام مي شود . وزندهي امكان نمره دهي به ركوردها و بازنمايي آن ها براي كاربر به ترتيب رتبه اي را فراهم مي كند .
فقره اي ( مانند فيلم ، ويديوكاست ، اسلايد ، عكس ، نقشه ، نمودار ، نمونه ، . . . ) كه به وسيله ي يك مدرس يا سخنران مورد استفاده قرار مي گيرد تا مخاطبان بتوانند نمونه يا بازنمودي از آنچه را كه وي در حال گفتگو در آن باره است ، مشاهده كنند . « كتابدار - مدرسان » گاهي كتاب هاي مرجعي را كه حاوي اطلاعات مربوط به محتواي درس هستند به كلاس مي آورند تا دانشجويان بتوانند آن ها را به چشم ببينند و با آن ها آشنا شوند .
داستان كوتاه ، رمان ، فيلم سينمايي ، يا برنامه ي تلويزيوني كه فضاي آن را غرب امريكا در قرن نوزدهم تشكيل مي دهد و شخصيت هاي آن عبارت اند از گاوچرانان ، مرزنشينان ، اشرار ، مهاجران ، و افراد بومي . نيز اشاره دارد به ژانر داستاني كه از چنين آثاري تشكيل مي شود .
از واژه ي يوناني epitheton به معناي « چيز اضافه شده » . نام يا عنوان توصيفي ، كه كيفيت يا خصيصه ي مهمي را بيان مي كند و معمولاً براي متمايزكردن يك شخص ( ويليام فاتح ) ، دوره ( عصر روشنگري ) ، يا شيء ( كلاه ناپلئون ) از اسم ها يا مواردي كه رده ي مشابه دارند ، به آن اضافه مي شود . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، وصفينه به دنبال نام شخصي ( در سرعنواني كه فقره ي موردنظر در زير آن فهرستنويسي شده ) مي آيد .
يك برنامه ي تكميلي « نصب - آسان » كه قابليت يك بسته ي نرم افزاري عمده را گسترش مي دهد؛ مثل يك برنامه ي كاربردي كه به مرورگر وب افزوده مي شود تا آن را به پشتيباني از شكل خاصي از محتوا ( گرافيك و پويانمايي ، صدا ، ويديو ، . . . ) قادر كند . وصلينه هاي مرورگر ، گرچه با فايل « اچ تي ام ال » اصلي تلفيق مي شوند ، به پنجره اي جداگانه نياز دارند . براي مشاهده ي سياهه ي « نت اسكيپ » از وصلينه هاي مرورگر اينجا را كليك كنيد .
در فراهم آوري عبارت است از آماده سازي اوليه ي فقره اي كه توسط ناشر ، كارگزار ، يا فروشنده براي كتابخانه ارسال شده؛ ازجمله تأييد اين كه فقره ي ارسالي ( با تمام اجزاي مربوط به آن ) به درستي ارسال شده ، فرستادن « استعلام قيمت » به دفتر حسابداري به منظور پرداخت ، و روزآمدكردن « ركورد سفارشات » ( معمولاً با استفاده از تاريخ دريافت ، تعداد قسمت هاي دريافت شده ، و اشاره به اين كه فقره ي مذكور براي مرحله ي بعدي آماده سازي ، به كجا فرستاده شده ) .
condition
وضعيت فيزيكي موجود يك كتاب ، يا سند ديگر در مقطع خاصي از زمان ، كه در بازار كتاب هاي مستعمل و قديمي با يك كد دو قسمتي ( مثل : VG/G ) نشان داده مي شود؛ قسمت اول اين كد ( VG ) نشان دهنده ي وضعيت خود كتاب و قسمت دوم آن ( G ) نشان دهنده ي وضعيت روپوش آن مي باشد . خط ربط يا خط تيره اي كه به دنبال كجخط بيايد ، نشان مي دهد كه روپوش كتاب ، مفقود شده است . سوداگران كتاب هاي قديمي ، وضعيت كتاب را به شرح زير درجه بندي مي كنند : ( As New/ Mint ) در حد نو/ دست نخورده : در همان وضعيت بي عيب و نقصي كه در هنگام منتشرشدن داشته ( بدون عيب ، بدون افتادگي صفحات ، يا بدون مـُهر مالكيت ) ؛ روپوش در وضعيت كامل ( بدون خراش ، اثر ، يا پارگي ) . ( Fine ( FN or F ) ) عالي : تقريباً نو ، اما نه آنقدر كه همچون كتاب دست نخورده ، تميز و نو باشد؛ نقص هاي جزئي در روپوش ها مشاهده مي شود . ( VG ) خيلي خوب : نشانه هايي از كهنگي را نشان مي دهد ، اما در كاغذ يا صحافي ، پارگي وجود ندارد؛ نقص هايي مشاهده مي شود . ( G ) خوب : كتاب آشكارا كهنه اي كه همه ي صفحات يا برگ هاي آن موجودند؛ بايد به نقايص كتاب توجه كرد . ( Fair ) مناسب : مستعمل ، اما داراي همه ي صفحات؛ احتمالاً فاقد آستر بدرقه ، نيم عنوان ، . . . ؛ صحافي و روپوش هم نشانه هايي از كهنگي دارند؛ به نقص ها بايد توجه كرد . ( Poor ) نامناسب : متن كامل ، اما آن قدر كهنه است كه مي توان فقط به عنوان نسخه ي مطالعه ، آن را به فروش رساند؛ به قسمت هاي مفقود بايد توجه كرد . نيز نگاه كنيد به : as issued brittle chipped cracked damaged doctored dog - eared foxing mildew rubbed shaken unned w . a . f . warping water - damaged worming
نوع امانت تعيين شده در زمان معين براي فقره اي خاص از مجموعه ي كتابخانه . بيش تر فقره ها براي گردش عمومي در دسترس هستند ، اما بعضي از آن ها ممكن است در رزرو باشند ، يا از طريق امانت بين كتابخانه اي ، به كتابخانه هاي ديگر امانت داده شده باشند . فقره هاي غيرگردشي مانند كتاب هاي مرجع فقط براي استفاده در كتابخانه هستند .
وضعيتي كه طبق آن ، يك فقره ي خاص از مجموعه ي كتابخانه ، براي استفاده در دسترس قرار دارد . اين فقره ممكن است در دست سفارش ، در دست آماده سازي ، در صحافي خانه ، فقط مخصوص استفاده در كتابخانه ، آماده براي امانت ، در دست امانت تا تاريخ سررسيد بخصوص ، تازه برگشته ، گُمشده ، مفقود ، يا صورت شده باشد . مقايسه كنيد با : loan status
مقدار اجزاي ريز روي صفحه ي نمايش رايانه ، در يك عكس ، يا بر روي صفحه ي چاپي ، كه با تعداد پيكسل ها يا نقاط در هر خط ، اينچ ، يا سانتيمتر ، بيان مي شود . هر چه تعداد اين واحدها بيش تر باشد ، تفكيك پذيري و دقت تصوير بالاتر است . نيز نگاه كنيد به : VGA SVGA به بيانيه ي رسمي در باب عقايد يا مقاصد ، كه توسط يك مجمع ، سازمان ، يا گروه منتشر مي شود نيز اطلاق مي گردد . در ايالات متحده ، متن مصوبه هاي كنگره را مي توان در بخش اسناد دولتي كتابخانه هاي واسپارشي ، و به صورت درونخطي از طريق پايگاه وب « جي پي اُو اَكسس » پيدا كرد . در ادبيات ، اين واژه مترادف با « گره گشايي » ( denouement ) به كار مي رود ، يعني مرحله ي نهايي اثر داستاني يا نمايشي كه در طي آن ، سؤالات بي پاسخ حل مي شوند و كنش به نتيجه ي منطقي خود مي رسد .
endowment
مبلغي ماندگار كه توسط موسسه اي ، در مدت زمان طولاني جمع شده ، و از هدايا و ارثيه هاي سرمايه گذاري شده به منظور فراهم آوردن يك درآمد جاري ، تشكيل گرديده . همه يا قسمتي از اين درآمد ، گاهي براي اهداف معين شده توسط اهداكننده ( اهداكنندگان ) هزينه مي شود و مقدار اصلي به منظور كسب درآمد بيش تر ، دست نخورده مي ماند . كتابخانه ممكن است به طور جداگانه داراي موقوفه باشد يا در موقوفه ي موسسه ي متبوع خود ، سهيم باشد .
ريزتراشه اي كه در دستگاه گيرنده ي تلويزيون نصب مي شود و هدف از طراحي آن اين است كه والدين بتوانند دسترسي به برنامه هاي حاوي مطالب نامناسب براي كودكان ( خشونت ، سكس ، زبان و عبارات بزرگسالان ، . . . ) را مسدود كنند . در سال 1996 ، كنگره قانوني را تصويب كرد كه به موجب آن از توليدكنندگان گيزنده هاي تلويزيوني خواسته شده بود در دستگاه هايي كه در ايالات متحده به فروش مي رسند ( 13 اينچ و بالاتر ) ، « ويً تراشه » نصب كنند . اما پيمايشي كه در جولاي 2001 در « كريستين ساينس مانيتور » منتشر شد حكايت از آن داشت كه فقط 7 درصد از والديني كه كودكان 2 تا 17 سال داشتند از ويً تراشه ي تلويزيون خود استفاده مي كردند ، زيرا يا تلويزيون آن ها قديمي بود ، يا نمي دانستند كه تلويزيون آن ها ويً تراشه دارد ، يا استفاده از آن برايشان دشوار بود . 56 درصد گفته بودند كه پيش از آن كه برنامه اي آغاز شود ، از رتبه بندي به نمايش درآمده بر روي صفحه ي نمايشگر ، تصميم مي گيرند كه آيا فرزندشان برنامه را مشاهده كند يا خير . نيز نگاه كنيد به : censorship
سامانه ي مخابراتي تعاملي ( دوطرفه ) كه در آن ، گيرنده ي تلويزيوني طوري تنظيم مي شود كه بتوان با استفاده از يك سامانه ي گزين فهرستي يا صفحه كليد براي درونداد ، از طريق كابل يا خط تلفني ، به كاوش در يك داده پايگاه رايانه اي پرداخت . يافته هاي كاوش بر روي صفحه ي تلويزيون به نمايش در مي آيند . در بريتانيا مترادف با : viewdata مقايسه كنيد با : teletext
نوار ويديويي با ضبط دائمي كه در يك جعبه ي پلاستيكي محكم ( حاوي دو قرقره كه دو سر نوار ، براي پس و پيش بردن نوار ، به آن ها چسبانده شده ) قرار گرفته . در ايالات متحده ، قالب استاندارد براي نوار ويديويي « وي اچ اس » است . بيش تر كتابخانه ها ، ويديوكاست ها را در بخش جداگانه اي قفسه چيني مي كنند ، اما در برخي كتابخانه ها با اختصاص شماره ي راهنما ، در « مجموعه ي اماني » ادغام شده است . براي پاسخگويي به تقاضاها و تشويق به بازگرداندن سريع نوارها ، دوره ي امانت ويديوكاست ها معمولاً كوتاه تر ، و جريمه ي ديركرد آن ها بيش تر از كتاب ها است . مقايسه كنيد با : videorecording
نوار ويديويي كه به عنوان ابزار آموزشي ، گاهي براي استفاده در يك واحد درسي خاص ، طراحي و براي فروش به مدارس و كتابخانه ها ارائه شده . نوارهاي ويديويي آموزشي از فيلم هاي داستاني و ويديويي غيرداستاني بازاري ، گران تر هستند .
انتقال ويديويي كه در آن ، تصوير با سرعت 30 كادر در ثانيه ارسال مي شود . فيلم هاي متحرك سرعت 24 كادر در ثانيه دارند . ويديويي را كه رقومي شده و بر روي رايانه ذخيره گرديده مي توان با سرعت هاي مختلفي ( بسته به سرعت رايانه ) نمايش داد .
ويراستي كه تعداد احتمالي فروش آن مشخص نيست ، و فقط وقتي منتشر مي شود كه ( معمولاً در پاسخ به اعلان ناشر ) تعداد كافي از مشتريان با خريد يك نسخه از آن موافقت مي كنند . اين اثر ممكن است بر روي كاغذ مرغوب تري به چاپ برسد و صحافي آن جذاب تر از ويراست تجاري باشد ، و نيز با سياهه اي از نام مشتركان ، همراه گردد . مترادف با : subscription work مقايسه كنيد با : limited edition
autographed edition
ويراستي از يك اثر كه در آن ، همه ي نسخه ها شخصاً به وسيله ي پديدآورنده امضا شده اند . اين كار فقط در ويراست هاي نسبتاً كم شمار امكانپذير است .
ويراستي كه به وسيله ي يك ناشر انتفاعي با صحافي تجاري جلدكاغذي و/ يا سخت جلد ، براي فروش به كتابفروشان و كتابخانه هاي معتبر توليد مي شود . ويراست هاي انتفاعي براي عامه ي خوانندگان منتشر مي شوند ، و نه براي بخش بخصوصي از بازار كتاب . مقايسه كنيد با : mass - market paperback scholarly book textbook
ويراستي از يك اثر بر اساس پژوهش ( هاي ) محققانه و بررسي دقيق دستنوشته ها ، متون ، اسناد ، نامه ها ، . . . . ، كه گاهي تفسير و تحليل يك يا چند محقق برجسته را كه معنا و اهميت آن ها را مطالعه و تفسير كرده اند نيز شامل مي شود .
همه ي نسخه هاي كتابي كه تحت عنواني منتشر شده كه با عنوان ويراست اصلي يكي نيست . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » ، وقتي يك فقره فهرستنويسي مي شود ، عنوان اصلي در قالب « يادداشت » در توصيف كتابنگاشتي وارد مي شود . نيز نگاه كنيد به : changed title
ويراستي از يك كتاب كه براي فروش پستي از سوي يك باشگاه كتاب عرضه مي شود . نسخه هايي از كتاب ممكن است به وسيله ي باشگاه از موجودي ناشر ( معمولاً همراه با تخفيف ) خريداري شوند يا مخصوصاً براي توزيع باشگاهي ، از نو چاپ شوند . ويراستي را كه صرفاً براي توزيع در ميان مشتركان باشگاه كتاب توليد مي شود معمولاً از روي كيفيت پايين تر كاغذ و صحافي ، و از روي فقدان قيمت بر روي روكش كتاب ، مي توان از ويراست عمومي همان عنوان تشخيص داد . كوته نوشت : bc bce
ويراستي كه در آن ، برگ هاي كتاب نسبت به ويراست تجاري بزرگ تر هستند ( و معمولاً كيفيت كاغذ نيز بهتر است ) و در نتيجه حاشيه ها از حد معمول ، پهن تر مي شوند . « نشر محدود » و « ويراست فاخر » معمولاً به اين شيوه چاپ مي شوند .
ويراستي از همه ي آثار منتشرنشده و قبلاً منتشر شده ي پديدآورنده ، كه در يك يا چند مجلد همشكل منتشر مي شود و معمولاً يك عنوان مشترك يا نشانه ي ديگري بر صفحه ي عنوان دارد كه نشان مي دهد همه ي آثار شناخته شده در آن گنجانده شده اند . مترادف با : complete works uniform edition مقايسه كنيد با : collected edition نيز نگاه كنيد به : definitive edition نيز اشاره به ويراستي دارد كه با رضايت و اجازه ي پديدآورنده منتشر مي شود ( ويراست مجاز ) .