واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 196
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
در مورد كتاب هايي كه در يك يا چند جلد منتشر شده اند ، عبارت است از توالي چاپ ها و ويراست هاي يك اثر ، بويژه هرگونه تغيير در عنوان يا ناشر . در مورد پيايندها عبارت است از ترتيب دوره ها ، قسمت ها ، يا شماره هاي منتشرشده ، از جمله هرگونه وقفه ، تغييرات عنوان ، يا تغييرات در ناشر . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، جزئيات نشر براي يك پيايند به صورت عددي و/ يا الفبايي ، گاهشناختي ، يا ناحيه ي ديگري از توصيف كتابنگاشتي ، در يك مدخل باز يا بسته ، ارائه مي شوند .
شخص يا خدمتي كه توسط كتابخانه اي به كار گرفته شده تا مواد درخواستي را از ساختمان انبار بيروني ، بازيابي كند؛ يا مواد را از يك كتابخانه به كتابخانه اي ديگر ( از يك نظام كتابخانه اي يا همياره ) منتقل كند - در برابر تكيه كردن به خدمات پستي يا خدمت تحويل انتفاعي .
ترتيب فيزيكي و روابط كاركردي اجزاي مختلف يك سامانه ي رايانه اي ، كه معمولاً براي برآورده كردن نيازها و ترجيحات كاربران آن ، تعيين مي شود . از واژه ي configurability ( پيكرش پذيري ) براي اشاره به ميزان سهولت در تطبيق يا اصلاح يك سامانه ي رايانه اي ( به منظور برآوردن نيازها و تقاضاهاي درحال تغيير ) استفاده مي شود .
نوواژه اي كه از عبارت « picture element » ( = عنصر تصويري ) ابداع شده و عبارت است از هر يك از نقاط كوچك روشن و يكشكلي كه در مجموع ، تصوير روي صفحه ي تلويزيون يا نمايشگر رايانه را تشكيل مي دهند . پيكسل ها ممكن است دوگاني ( سياه و سفيد ) يا چندارزشي ( به منظور نمايش رنگ ها يا درجاتي از طيف خاكستري ) باشند . هر پيكسل روي نمايشگر رنگي ، تركيبي است از سه نقطه ي آبي ، سبز ، و قرمز . براي ديدن پيكسل ها بر روي نمايشگر رايانه تان ، سطح نمايشگر را با يك دستمال كاغذي يا پارچه ي تميز و نمدار ، پاك كنيد . مترادف با : pel نيز نگاه كنيد به : bitmap
توافق رسمي كه به موجب آن ، يك شركت برون سازماني توافق مي كند در برابر دريافت مبلغي به صورت ماهانه يا سالانه ، تجهيزات معيني را بعد از انقضاي هر گونه پشتيباني ، به صورت منظم كنترل كند و آن را فعال نگه دارد . اين نوع توافق در كتابخانه هايي كه خودشان مالك دستگاه هاي فتوكپي ، ماشين هاي خواننده - چاپگر ، تجهيزات رايانه اي ديگر ، . . . مي باشند متداول است . به توافق با شركتي برون سازماني براي نظافت و نگهداري از ساختمان كتابخانه به صورت منظم ( در برابر پرداخت مبلغي به صورت ماهانه يا سالانه ) نيز اطلاق مي شود . بعضي از كتابخانه ها و نظام هاي كتابخانه اي ، كاركنان نگهداري خودشان را به كار مي گيرند ، يا از خدمات ارائه شده توسط سازمان مادر استفاده مي كنند .
مطالعه اي كه به شيوه ي علمي انجام شده يا توجيه گرديده و در آن ، داده ها به صورت نظام مند از مجموعه ي منتخبي از مآخذ يا مطلعان گردآوري مي شود . اين نوع مطالعه معمولاً به ترجيحات ، عادات ، اقدامات ، شرايط ، . . . عمومي مي پردازند . نتايج آماري پژوهش هاي پيمايشي معمولاً به صورت نمودار ، جدول ، يا خلاصه ارائه مي شوند . نيز به مرور اجمالي و مختصر وجوه اصلي يك موضوع يا حوزه ي مطالعاتي گفته مي شود . مقايسه كنيد با : questionnaire نيز نگاه كنيد به : user survey
پيمايش جامع يك موضوع يا بخشي از متون ، با نگاه كلي يا جامع به موضوع . همچنين ، خلاصه يا فشرده اي كه حاوي ساختار يا الگوي اصلي اثر بزرگ تر مي باشد ، اما محتوا را به طور چشمگيري فشرده مي كند . در كتابخانه ها ، روشي در مجموعه سنجي يكشكل كه در سال 1979 در امريكاي شمالي براي تسهيل در اشتراك منابع ايجاد شد . در اين نظام از كدهايي براي پيمايش نقاط قوت ، سطوح دشواري ، پوشش زبانشناختي و جغرافيايي ، و . . . ، ( كه بر روي كاربرگه هايي در نواحي " عنوان " و بر اساس رده بندي كتابخانه ي كنگره ثبت مي شوند ) استفاده مي شود . در سال 1982 ، " گروه كتابخانه هاي پژوهشي " " پيمايش اجمالي درونخطي آراِل جي " را براي تأمين امكان دسترسي الكترونيكي به داده هاي موجود در مجموعه هاي كتابخانه هاي پژوهشي ايالات متحده عملي كرد . متعاقباً " انجمن كتابخانه هاي پژوهشي " هم در پروژه اي از اين سيستم استفاده كرد . اين سيستم توسط " كتابخانه ي ملي " كانادا نيز مورد استفاده قرار گرفته و در بريتانيا ، استراليا ، و بعضي از كشورهاي اروپايي از آن استفاده مي شود . در دهه ي 1990 ، بعد از اين كه " شبكه ي كتابخانه اي غرب " نرم افزارهاي ميتني بر " رايانه ي شخصي " ( PC ) را توليد كرد كه به كتابخانه ها امكان مي داد از نتايج مجموعه سنجي هاي خود ، به ايجاد و نگهداري داده پايگاه هاي محلي بپردازند ، استفاده از " پيمايش اجمالي درونخطي آر اِل جي " كاهش يافت و در سال 1997 ، اين فايل ها از " شيكه ي اطلاع رساني كتابخانه هاي پژوهشي " حذف شدند . براي ديدن سطوح گردآوري " پيمايش اجمالي آراِل جي " كه در " بيانيه هاي خط مشي " كتابخانه ي كنگره و براي توصيف دامنه ي مجموعه هاي منابع اين كتابخانه به كار مي رود ، اينجا را كليك كنيد .
سازماني كه نقشه ها ، نمودارها ، و ديگر مواد نقشه نگاشتي مرتبط با جغرافياي يك كشور بخصوص و نواحي داخل محدوده ي آن را ( معمولاً با تأييد يا حمايت مالي دولت ) تهيه و منتشر مي كند ( مثل : U . S . Geological Survey ) . در كتابخانه هايي كه فاقد بخش جداگانه اي براي نقشه ها هستند ، انتشارات چنين سازماني در بخش « مجموعه اسناد دولتي » سازماندهي مي شوند .
فرايند نظام مند بررسي ركوردهاي آرشيوي در بافتار اجرايي شان ( به منظور تعيين محتوا ، قالب بندي ، منشأ ايجاد ، ترتيب نخستين ، وضعيت و كميت هاي فيزيكي ، نرخ انباشتگي ، و ديگر مشخصه ها ) ، قبل از آغاز به توصيف و مرتب كردن آن ها . اطلاعاتي كه در چنين پيمايشي كسب مي شوند در تدوين رويه هاي استقرار ، برنامه ريزي حفاظت ، تعيين خط مشي دسترسي ، و در تخمين ميزان فضاي لازم براي انبارش آن ها نيز كاربرد دارند .
پرسشنامه اي كه در ميان كاربران يك كتابخانه يا نظام كتابخانه اي توزيع مي شود تا معلوم گردد چه چيزي آنان را به كتابخانه مي آورد ، معمولاً چگونه از منابع و خدمات كتابخانه اي استفاده مي كنند ، ارزيابي ذهني آنان از كيفيت تجارب كتابخانه اي شان چگونه است ، و چه پيشنهادهايي ( بازخوردي ) براي بهبود كار كتابخانه دارند . در يك مطالعه ي درازمدت ، ابزار پيمايشي يكسان يا مشابهي ، بيش از يك بار و در فواصل زماني مناسب ، به كار گرفته مي شود تا تغييرات رخ داده شده در الگوهاي استفاده ، گرايش ها ، . . . را اندازه گيري كنند .
ابزار پرسش و پاسخ شفاهي يا كتبي كه براي كسب بازخورد از كاربران كتابخانه طرح مي شده . پيمايش هاي كتابخانه اي به وسيله ي كاركنان ( يا توسط يك نهاد بيروني ) انجام مي شوند تا ميزان انطباق بين نيازهاي كاربران و هر گونه هدف مقرر توسط مديريت كتابخانه و/ يا سازمان متبوع را با خدمات ، برنامه ها و مجموعه ها تعيين نمايند . از پيمايش براي توليد داده ها در پژوهش كتابخانه اي نيز استفاده مي شود . به گزارشي كه در نتيجه ي چنين مطالعه اي توليد شده باشد هم اطلاق مي شود .
يك فايل رايانه اي از هر نوع كه به گونه اي به پيام پست الكترونيكي پيوند خورده تا هر دو با هم به نشاني مورد نظر ارسال شوند . پيوست هاي غيرمتني ، مثل فايل هاي تصويري و داده پايگاهي ممكن است نيازمند نرم افزار كدگزار و كدگشاي خاصي باشند . در هنگام گشودن پيوست ها بايد بسيار دقت كرد ، زيرا گاهي از آن ها براي انتقال ويروس هاي رايانه اي استفاده مي شود .
بخشي از يك اثر مكتوب ، كه وجود آن براي تكميل متن ضرورت اساسي ندارد ، ولي حاوي اطلاعات تكميلي مانند جدول هاي آماري يا مطالب توضيحي است كه از حوصله ي متن اصلي ، يا از اين كه در پانوشت ها و پي نوشت ها بيايد بيرون است . تفاوت پيوست با پي افزود در اين است كه پيوست از قبل ، به عنوان بخش لازمي از اثر براي انتشار با آن در نظر گرفته شده ، نه اين كه بعد از حروفچيني ضرورت وجودي آن روشن شده باشد . پيوست ها معمولاً در بخش پاياني ، پس از متن اصلي و پيش از يادداشت ها ، واژه نامك ، كتابشناسي ، و نمايه مي آيند . كوته نوشت : app
نگاه كنيد به : back matter
ارتباط مستقيم در يك سند فرامتني ، به نشاني اينترنتي ( ميم ) سند ديگر ، كه در قالب يك كلمه يا عبارت ، در متن قرار داده شده ، يا به شكل نماد ، آيكون ، يا عنصر گرافيكي ديگري ظاهر مي شود و با كليك موشواره يا ديگر وسيله ي نشانگر ، مي توان آن را فعال كرد . پيوندهاي متني معمولاً در صفحه ي رايانه به رنگ آبي و زيرخط كشيده ظاهر مي شوند . اگر پيوندي در هنگام كليك كردن ، كاربر را به مقصد دلخواه نبرد ، مي گويند كه آن پيوند ، « گسيخته » است . « خرابي پيوند » ( link rot ) عبارت رايجي است براي امكان گسيخته شدن پيوندها در اثر تغيير در نشاني ها يا حذف فايل هاي « اچ تي ام ال » از معرض دسترسي عمومي . راه حل اين مشكل ، تداوم در « كنترل پيوندها » است . مترادف با : hyperlink نيز نگاه كنيد به : hot spot
پيوندي در يك سند " اچ تي ام ال " كه ، معمولاً به دليل نادرست بودن نشاني پيوند يا تعطيلي سايت وب مربوطه يا انتقال آن به خدمتگر ديگر ، به درستي عمل نمي كند . هنگامي كه يك پيوند گسيخته در يك سند وب انتخاب مي شود ، پيام بروز خطا بر روي صفحه پديدار مي گردد . روند غيرفعال شدن پيوندها در سند فرامتني به مرور زمان را در زبان محاوره ، link rot ( پوكيدن پيوند ) مي نامند .