واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 196
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
جمله يا پاراگرافي كه به دنبال امضا در پايان يك نامه مي آيد ، يا يادداشتي كه در انتهاي نگارش ، چاپ يا نوشته مي شود و انديشه اي ديگر يا اطلاعات اضافي را ارائه مي كند . در نامه هاي لاتين ، پس نوشت معمولاً پس از ذكر كوته نوشت « ps . » مي آيد . در معناي عام تر ، هرگونه اظهار نظر يا گفته اي كه به عنوان توضيح بعدي ، به نوشته يا سخنراني ضميمه مي شود .
كتاب يا اثر ناتمام ديگري كه ، معمولاً پس از مرگ پديدآورنده ي اصلي ، نويسنده ي ديگري آن را ادامه مي دهد . مقايسه كنيد با : posthumous همچنين ، اثري كه به عنوان تكمله ي اثري كه قبلاً منتشر شده ، يا قسمتي كه به عنوان دنباله ي يك مجموعه يا فروست از تك نگاشت ها ، چاپ مي شود . معمولاً كتابخانه ها چنين موادي را در سفارش هاي پايا جاي مي دهند . در ركورد فهرست مربوط به چنين اثري ، موجودي كتابخانه ها در يك " مدخل باز " ( براي نشريه اي كه انتشار آن در جريان است ) ، يا در يك " مدخل بسته " ( براي نشريه اي كه انتشار آن متوقف شده ) ذكر مي شود .
نرخ ويژه ي « خدمات پستي ايالات متحده » براي ارسال كتاب هاي با دست كم هشت صفحه ، فيلم ( 16 ميليمتري يا باريك تر ) ، موسيقي چاپي ، مواد آزموني چاپي ، مضبوطات صوتي ، متن نمايشنامه ، نمودارهاي چاپي آموزشي ، صفحات و روجلدي هاي آزادبرگي حاوي اطلاعات پزشكي ، و رسانه هاي رايانه خوان . اين نرخ براي مشاغل و عموم مردم محاسبه مي شود و از نرخي كه براي بسته هاي هموزن ( كه حاوي فقره هاي مشابه نيستند ) محاسبه مي گردد ، كم تر است . در اين محاسبه براي امور تبليغاتي محدوديت هايي اعمال مي شوند . مترادف با : book post book rate مقايسه كنيد با : library rate
سامانه ي پيام رساني كه به شخص امكان مي دهد با استفاده از يك گيرنده ي تلفني استاندارد ، پيام هاي صوتي را ارسال ، دريافت ، و ذخيره كند . املاي ديگر : voicemail نيز نگاه كنيد به : e - mail FAX
يك اثر داستاني ( در بيش تر موارد ، يك رْمان ) كه اگرچه به خودي خود كامل است ، در پيرنگ ، زمينه ، و شخصيت ها دنباله ي يك اثر قبلي است ، و معمولاً ( اما نه هميشه ) از جايي آغاز مي شود كه اثر قبلي متوقف شده بود . در معناي عام تر ، هر چيزي كه در پي بيايد؛ مجموعه اي از رويدادهاي متعاقب يا رُوُند امور . متضاد با : prequel مقايسه كنيد با : continuation نيز نگاه كنيد به : trilogy
يك كد سه يا چهارنويسه اي كه پس از يك نقطه به دنبال اسم فايل مي آيد تا نوع فايل را نشان دهد ، مثل « txt . » براي فايلي كه فقط متن اسكي است ، « doc . » براي فايل مستندي كه با نرم افزار « ورد - مايكروسافت » توليد شده ، يا « html . » براي فايلي كه با زبان « اچ تي ام ال » نوشته شده . براي آگاهي از سياهه ي كامل پس نشانه ها ، Every File Format in the World را ببينيد .
واژه ي انگليسي براي نوعي از صحافي كه در آن ، دو كتاب پشت به پشت صحافي مي شوند ، و پيش - لبه ي يكي از كتاب ها همراستا با شيرازه ي كتاب ديگر مي باشد ، طوري كه در جهت هاي مخالف هم باز مي شوند . اين سبك ، كه در قرن هفدهم رايج بود ، براي صحافي كردن عهد جديد ( انجيل ) با كتاب دعا و مزامير حضرت داود در يك مجلد به كار برده مي شد . مقايسه كنيد با : tetebeche
show through
يك نقص چاپي كه در آن ، متن يا تصوير چاپ شده بر يك طرف يك برگ ، از طرف ديگر كاغذ قابل رويت باشد . اين حالت معمولاً نتيجه ي عدم تطابق بين نوع كاغذ و مركب از سوي حروفنگار است . نيز نگاه كنيد به : opacity
tete - beche
شكلي از صحافي كه در آن ، متن يك اثر در « آغاز » كتاب ، و متن اثر دوم در « پايان » و به حالت وارونه ( سر و ته ) مي آيد ، به صورتي كه آخرين صفحات هر دو اثر تقريباً در ميانه ي مجلد ، در كنار هم قرار مي گيرند . همچنين مجلدي كه با همين شيوه صحافي مي شود ، و حاوي روايت هاي مختلف از يك متن واحد است . مقايسه كنيد با : dos - a - dos
تعداد آثاري كه درباره ي مقوله يا موضوعي خاص نوشته شده اند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، عبارت است از گسترش قسمت هايي از نظام رده بندي در واكنش به محتواي موادي كه به رده بندي نياز دارند . در نمايه سازي عبارت است از افزودن يك سرعنوان موضوعي يا توصيفگر محتوا به يك زبان نمايه سازي ، بر مبناي بسامد وقوع مفهومي كه در عنوان يا متن اسناد نمايه شده ، توسط آن سرعنوان يا توصيفگر بازنمايي مي شود . مقايسه كنيد با : user warrant
افزودن يك اصطلاح به زبان نمايه سازي ( يا تخصيص يك توصيفگر موجود به اسناد ) به وسيله ي نمايه ساز ، بر مبناي بسامد درخواست آن ، يا بسامد حضور آن در عبارات كاوش ( كه به عنوان درونداد ، از سوي كاربران يك سامانه ي بازيابي اطلاعات ، به سامانه وارد مي شود ) . مقايسه كنيد با : library warrant
در داده پردازي ، ساختن نسخه ي دوم از يك فايل داده اي ، احتياطاً براي زماني كه فايل اصلي گم شود ، آسيب ببيند ، يا از بين برود . نيز اشاره دارد به روندها ، تجهيزات ، و فايل هاي رايانه اي كه هدف از ايجاد و نگهداري آن ها اين است كه در صورت ازميان رفتن يا ازكارافتادن سامانه هاي اصلي ، مورد استفاده قرار گيرند . در مفهوم عام تر ، هر راهبردي كه طراحي شود تا اگر روش يا سامانه ي اصلي و مرجح جواب نداد ، پياده شود . نيز چاپ كردن بر روي طرف ديگر برگه اي كه قبلاً بر يك طرف آن چاپ شده است . املاي ديگر : back up
plaquette
از ريشه ي فرانسوي ، به معناي لوح يا تخته ي كوچك و نازك . لوح كوچك مدور يا بيضي با طرح برجسته ي برنزي يا سربي در قالبي مومي ، كه در اصل در دوره ي رنسانس به منظور تزيين جعبه ها و ديگر فقره هاي شخصي به كار مي رفت . نيز نگاه كنيد به : cameo binding
پلاستيك نيمه شفاف موم اندود ، نسبتاً انعطاف پذير ، و از نظر شيميايي پايدار ، با نقطه ي ذوب پايين ، كه در حفاظت از كاغذ شكننده به كار مي رود ، چرا كه در برابر اسيد مقاوم است . همچنين به عنوان رويه و روكش در كاغذسازي و افزودن بر استحكام كاغذ ، كاربرد دا رد . اين ماده از پليستر ارزان تر است؛ و داراي قابليت فروپاشي زيستي نيست .
پلاستيك سفت ، محكم ، مقاوم به گرما ، و از نظر شيميايي پايداري كه مي توان آن را خم داد و قالبگيري كرد . شفافيت اين ماده از پلي اتيلن بيش تر است و الكتريسيته ي ساكن آن از پليستر كم تر . جلدهاي حفاظتي خودچسب پلي پروپيلن براي كتاب ( كه از قبل شكل داده شده و لايه ي پشت كاغذي جداگانه دارند ) را مي توان از تداركچيان مواد كتابخانه اي سفارش داد . به عنوان افزودني در كاغذسازي نيز به كار مي رود . داراي قابليت فروپاشي زيستي نيست .
چسب شيميايي مايع و شفاف ( با پايه ي آب ) كه براي برقراري اتصالات بسيار قوي در صحافي كتاب به كار مي رود . براي حصول حداكثر استحكام و انعطاف پذيري ، مي گذارند اين چسب كه به صورت سرد به كار مي رود ، به صورت طبيعي خشك شود . « پي وي اي » به محكمي چسب حرارتي نيست ، اما از آن انعطاف پذيرتر ، بادوام تر ، و در برابر سردشكنندگي ، مقاوم تر است . بخاطر اين دلايل ، در « صحافي اُتابايند » به كار مي رود .
شكلي از پلاستيك كه مقاومت شيميايي بالايي دارد اما از نظر شيميايي باثبات نيست . از آنجا كه به مرور زمان از خود اسيد هيدروكلريك پخش مي كند ، در حفاظت از اسناد ساخته شده از كاغذ ، كاربرد بسيار محدودي دارد . نرمسازهاي فَرّاري كه « پي وي سي » را انعطاف پذير مي كنند براي انسان خطرناك هستند . اين ماده داراي قابليت فروپاشي زيستي نيست . كوته نوشت : vinyl . مقايسه كنيد با : polyester
پلاستيك انعطاف پذير شفافي كه در فيلم عكاسي به عنوان پايه براي پوشينه داركردن ، و به منظور حفاظت روكش هاي كتاب ، به كار مي رود . پليستر از نظر شيميايي پايدار است ، قدرت كشساني بالايي دارد ، و در برابر رطوبت و ديگر مواد شيميايي بسيار مقاوم است .
quinternion
در صحافي عبارت است از نوعي از جمع كردن كتاب ، متشكل از 5 ورق كاغذ ، پارشمن ، يا كاعذپوست كه با يك بار تاخوردگي ، به ده برگ تبديل شده ، و در تهيه ي بعضي از كتاب هاي خطي و نيز كتاب هاي چاپي قديمي به كار مي رفته . نيز نگاه كنيد به : ternion quaternion decennial
محيط مستطيل شكل و نَوُردِش پذير ، و قابل مشاهده در محيط رابط گرافيكي در يك برنامه ي ريزرايانه اي كه كاربر مي تواند آن را باز كند ، و كل صفحه ي نمايش يا بخشي از آن را دربرمي گيرد . به منظور تسهيل در چندكارگي ( استفاده از دو يا چند برنامه به صورت همزمان ) ، كاربر مي تواند پنجره ها را در هر زمان تغيير اندازه دهد ، در هنگام عدم نياز آن را به اندازه ي يك آيكون كوچك كند ، آن را براي ويرايش و ارجاع انتخاب كند ، يا ببندد . مقايسه كنيد با : frame نيز اشاره دارد به روزنه ي بريده شده اي در مركز يك زهوار ، كه از درون آن يك قطعه ي چاپي الصاق شده را مي توان مشاهده كرد؛ يا روزنه ي بريده شده در وسط يك كارت كه از درون آن ، يك اسلايد يا يك كادر از ريزفيلم ، قابل مشاهده است .
آنچه هر پنج سال منتشر شود . به اثر پيايندي كه هر پنج سال منتشر مي گردد نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : annual biennial triennial quadrennial sexennial septennial decennial
در چاپ ، عبارت است از واحدي براي اندازه گيري كه در سال 1737 توسط « پير فورنيه » ( حروفنگار فرانسوي ) ابداع و در سال 1770 توسط « فيرمين - ديدو » بازبيني شد ، و در دهه ي 1870 براي نشان دادن اندازه ( بلندا و پهنا ) ي بدنه ي قلم و ديگر عناصر مورد استفاده در حروفنگاري ( خطوط ، حاشيه ، . . . ) ، در ايالات متحده شكل رسمي به خود گرفت . يك پنط برابر است با تقريباً يك بيست وهشتم سانتيمتر و يك سانتيمتر برابر است با 28 . 8 نقطه . پيش از ابداع شيوه ي نقطه اي ، براي اشاره به اندازه هاي مختلف حروف ، از واژه هاي توصيفي استفاده مي شد : تك ( 6 نقطه ) ، پايكا ( 12 نقطه ) ، . . . همچنين ، واحدي است براي اندازه گيري ضخامت كاغذ و مقوا كه در آن ، يك پونت برابر است با يك چهارصدم سانيمتر . در كتابنگاري تاريخي و بازار كتاب هاي قديمي ، مشخصه يا ويژگي خاصي در چاپ يا صحافي ( معمولاً نقص يا خطاي جزئي ) كه بر اساس آن ها مي توان نسخه هاي ويراست اول ، يا تقدم نوبت چاپ را در ويراستي كه چند بار چاپ شده ، تشخيص داد . نيز نگاه كنيد به : fingerprint
از كلمه ي فرانسوي fondre به معناي « درقالب ريختن » . در چاپ ، همه ي نويسه هاي يك قلم خاص با اندازه ي معين ، شامل حروف بزرگ و كوچك ، بزرگحرف هاي كوچك ، اعداد ، نشانه هاي سجاوندي ، نشانه هاي ارجاع ، و هر نويسه ي خاص - در برابر خانواده ي يك قلم كه انواع و اندازه هاي مختلفي از يك سُبًك قلم ( رومي ، ايتاليك ، پررنگ ، . . . ) را شامل مي شود . در كتاب ها ، متن با يك قلم واحد چيده مي شود ، و هر گونه نقل قول بلند و يادداشت با اندازه ي كوچك تري از همان قلم مي آيد . املاي قديمي : fount در رايانه ، قلم ها در داخل چاپگر ) معمولاً به شكل كارتريج هاي قابل تعويض ، يا به صورت قلم هاي نرم افزاري كه در سخت ديسك رايانه يا سخت ديسك درونِ چاپگر مقيم هستند ) تعبيه مي شوند . نرم افزارهاي مبادله ي سند ( مثل « ادوبي آكروبات » ) با تلفيق قلم ها در داخل سند ( قبل از ارسال آن ) ، اين امكان را مي دهند كه متن به شكل اصلي خود ( بي آن كه به نصب قلم ها بر روي دستگاه گيرنده احتياجي باشد ) نشان داده يا چاپ شود .
قطعه اي از سخت افزار رايانه اي كه با وجود يك دوشاخه و مادگي بزرگ كه هر يك از ارتباطات كابلي به نمايشگر ، صفحه كليد ، موشواره ، و چاپگر را مضاعف مي كند ، امكان مي دهد كه رايانه ي كيفي مانند يك رايانه ي روميزي عمل كند . بعضي از كرانگاه ها شامل وسايل جانبي درون ساخت مانند بلندگو و رانشگر سي دي رام ، و يك كارت محيط رابط شبكه هستند تا كاربر ، قادر به اتصال به شبكه ي محلي باشد . از آنجا كه هيچ استانداردي براي كرانگاه ها وجود ندارد ، سازگاري با نوع خاص رايانه ي كيفي ، در تصميم براي خريد رايانه بسيار اهميت دارد .
صفحه اي باريك و بلند و تا نخورده از كاغذ كه يك يا دو روي آن چاپ شده و عمدتاً براي اهداف تبليغاتي ، و در گذشته براي اشاعه ي ديدگاه هاي مذهبي يا سياسي مورد استفاده قرار مي گرفت . گاهي مترادف با : broadside نيز اشاره دارد به يك روزنامه ي قطع كامل - در برابر tabloid .
آن بْعد از كتاب يا فقره ي صحافي شده ي ديگري كه از شيرازه تا پيش لبه را دربرمي گيرد ، و معمولاً كم تر از قد كتاب است ( به استثناي مجلداتي كه شكل خشتي يا درازنايي دارند ) . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، قد كتاب در ناحيه ي « توصيف ظاهري » ( از ركورد كتابنگاشتي ) به سانتيمتر ذكر مي شود ، ولي پهناي كتاب ذكر نمي شود . نيز اشاره دارد به بْعد افقي يك قسمت از قفسه هاي يكطرفه يا دو طرفه . بيش تر قفسه هاي كتابخانه اي در قسمت هاي با پهناي 90 سانتيمتر به فروش مي رسند . نيز نگاه كنيد به : depth
قلمي كه نسبت به نوع معمول آن قلم از همان سـَبًك ، پهناي آن از ارتفاعش بيش تر است . متضاد : condensed مترادف با : extended
چرم ساخته شده از پوست بز ، كه به شكل گسترده اي در صحافي دستي مورد استفاده قرار مي گيرد . كتاب هاي قديمي تر كه با پوست بز مرغوب صحافي مي شوند و در بازار كتاب هاي قديمي به « چرم مراكشي » معروف اند ، بعضاً بسيار ارزشمندند . نام انواع گوناگون پوست بز بيانگر محل توليد آن ها است .
روكش صاف و كمي متخلخل كه به كاغذ يا مقواي بدون روكش داده مي شود ، و سطحي نرم و غيرگلاسه شبيه به پوسته ي تخم پرنده ايجاد مي كند . اكثر صفحات كاغذ قديمي اين نوع روكش را دارند .
cuir bouilli
واژه ي فرانسوي به معناي " پوست جوشيده " . از اشكال قديمي صحافي كتاب كه در آن چرم به كاررفته در جلد ، در آب داغ خيس مي خورد ، سپس روي يك قالب ، كوبيده يا قالبگيري مي شد تا طرح دلخواه را به خود بگيرد ، و معمولاً با مايه هاي قرون وسطايي فنون كتاب پردازي ( تاك ، برگ ، گل ، پرنده ، جانوران افسانه اي ، . . . ) در هم مي آميخت . وقتي كه پوست خشك مي شد آن قدر سخت مي شد كه ديگر به صفحه ي اصلي جلد ، نيازي نبود .