واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 196
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
لفاف انعطاف پذيري از كاغذ كرافت بادوام كه به منظور حفاظت از فقره هاي ارسالي ، داراي آستري از الياف نرم يا حباب هاي هوا است . پاكت هاي لايي دار ( كه وسيعاً در امانت بين كتابخانه اي مورد استفاده قرار مي گيرند ) اندازه هاي مختلف دارند و اگر به دقت باز شوند مي توان مجدداً از آن ها استفاده كرد . مترادف با : padded mailer
palimpsest
دستنوشته اي كه روي پارشمن يا كاغذپوست نوشته شده و بر روي آن پارشمن يا كاغذپوست ، نوشته هاي قديمي تر ( كه به صورت ناقص يا ناكامل پاك شده اند ) هنوز بطور ضعيف ديده مي شوند . تا قبل از اختراع كاغذ ، استفاده ي مجدد از پارشمن و كاغذپوست ، عملي رايج بود؛ چرا كه نوشت افزار مرغوب ، كمياب و نسبتاً گران بود . « دو پاكيده » ( double palimpsest ) پاكيده اي است كه دوبار پاك شده است . مطالعه ي پاكيده ها به پژوهشگران امكان داده قسمت هايي از متوني ( و در بعضي از موارد ، كل آثاري ) را كه ممكن بود به حافظه ي تاريخ سپرده شوند ، بازسازي كنند .
در نشر ، روايت نهايي از دستنوشته يا ماشين نوشت اصلي اثر ، كه حاوي اشتباهات اندك و بدون اصلاحات است و براي استفاده ي در چاپخانه ، با دقت از روي پيش نويس نهايي و توسط پديدآورنده يا يك نسخه پرداز ، تهيه شده است . مترادف با : clean copy
لبه ي پاييني كتاب يا صفحه در يك اثر صحافي شده . متضاد با : head مترادف با : tail
كلمه اي فرانسوي به معناي « پايان » يا « خاتمه » كه در پايان كتابي قديمي چاپ مي شد ، يا در انتهاي فيلم هاي سينمايي قديمي پديدار مي گرديد . مقايسه كنيد با : explicit
مطلبي كه در يك بحث و گفت و گوي رسمي ، مورد استدلال و دفاع قرار گرفته - بويژه به وسيله ي يك داوطلب كه به عنوان بخشي از شرايط آزمون دانشگاهي براي دريافت درجه ي كارشناسي ارشد ( = فوق ليسانس ) به چنين كاري اقدام مي كند . پايان نامه هاي كارشناسي ارشد به صورت سالانه بر مبناي رشته ، موضوع ، و پديدآورنده در « Master's Theses Directories » و در « چكيده نامه ي بين المللي رساله ها » نمايه مي شوند . همچنين مي توان آن ها را از طريق « فست سرچ » در داده پايگاه « فهرستگان جهان » مكانيابي كرد . مقايسه كنيد با : dissertation نيز نگاه كنيد با : praeses respondent در معناي عام تر ، هر گونه مطلبي كه ( معمولاً در سطور يا پاراگراف ( هاي ) آغازين ، مطرح مي گردد و ) در گفتار يا نوشتار توضيحي ، مورد استفاده و دفاع قرار مي گيرد .
پايان نامه ي كارشناسي ارشد يا رساله ي دكتري كه به صورت الكترونيكي ( « رقومي زاد » ) ايجاد شده . بيش تر دانشگاه ها براي اهداف آرشيوي ، به يك نسخه ي كاغذي يا ريزنمودي نياز دارند ، اما در مورد بعضي از پايان نامه هاي فرارسانه اي ، نگارش چاپي شايد بازنمايي دقيقي از اصل اثر نباشد ( يا حتي تهيه ي آن ، ناممكن باشد ) . معضلات مربوط به حفاظت كه از كهنگي سريع تجهيزات و قالب هاي رقومي ناشي مي شوند ، بر اهميت وجود استانداردها مي افزايند .
در رايانش ، يك زيربرنامه ، كه در هنگامي كه صفحه ي به نمايش درآمده نيازمند درونداد از جانب كاربر است ولي در مدت زمان تعيين شده هيچ پاسخي دريافت نمي نمايد ، به طور خودكار ، دوره ي زماني انتظار را به پايان مي رساند؛ مثل محيط رابطي كه هر گاه در طول يك جلسه ي درونخطي ، دوره ي ازپيش تعيين شده ي انفعال تحقق پذيرد ، خارج مي شود . اين واژه در ارتباطات براي اشاره به قطع خودكار دوره ي انتظار ( در زماني كه هيچ واكنشي دريافت نمي شود ) مورد استفاده قرار مي گيرد . املاي ديگر : time out
ابزار الكترونيكي متشكل از يك صفحه كليد رايانه و نمايشگر يا اِسكَنِر نوري ، كه مي توان براي واردكردن داده ها ( درونداد ) و نمايش برونداد دريافتي از يك رايانه ي مركزي ( معمولاً يك خُردرايانه يا كلان رايانه ) از آن استفاده كرد ، ولي قابليت پردازش مستقل را ندارد . مترادف با : dumb terminal visual display terminal ( VDT ) مقايسه كنيد با : personal computer thin client نيز نگاه كنيد به : dedicated emulation VT100
در حروفنگاري ، عبارت است از معيار استاندارد بر مبناي واحدي از تايپ كه از نظر اندازه برابر با 12 نقطه ( در حدود 2/4 ميليمتر يا يك ششم اينچ عرض ) است ، و براي نشان دادن طول خط ، و فاصله گذاري به كار مي رود . بر روي ماشين تحريرهاي قديمي ، واحد پايكا رايج ترين اندازه براي حروف بود .
گروهي از صفحات وب به هم پيوسته كه بر روي يك خدمتگر وب نصب شده اند و 24ساعته براي كاربران اينترنتي كه مجهز به نرم افزار مرورگر باشند ، دسترس پذير است . بيش تر پايگاه هاي وب به منظور بازنمايي حضور درونخطي يك شركت ، سازمان ، يا مؤسسه ايجاد مي شوند ، يا حاصل كار يگ گروه يا يك فرد هستند . صفحه ي اصلي يا صفحه ي خوشامد ( كه سراصفحه ناميده مي شود ) معمولاً عنوان پايگاه ، نام شخص ( يا اشخاص ) مسئول ايجاد و نگهداري آن ، و تاريخ آخرين روزآمدسازي را در خود دارد . املاي ديگر : Website
حقوق امانت كه به يك امانت گيرنده ي ثبت نام شده اعطا مي شود ، و با نوع امانت گيرندگان ، به ترتيبي كه در ركورد مراجعه كننده تعيين شده ، مشخص مي شود . هر كتابخانه بنا به شرايط خاص خود ، دسته بندي هاي متفاوتي از امانت گيرندگان دارد . در كتابخانه هاي عمومي ، همه ي كاربران ثبت نام شده عمدتاً از حقوق مشابهي برخوردارند ، ولي در كتابخانه هاي آكادميك حقوق خاصي ( مثل طول دوره ي امانت ) ممكن است براي دانشجويان و اعضاي هيئت علمي يكسان نباشند . در كتابخانه هاي اختصاصي ، حقوق امانت به مرتبه و رده ي شخص در سازمان مادر بستگي دارد .
قطعه اي مستقل در اثاثيه ي كتابخانه اي كه معمولاً از چوب ساخته مي شود ، ارتفاع آن حداقل تا كمر مي رسد ، سطح بالايي آن شيبدار و داراي لبه ي كتابگير مي باشد ، و در كتابخانه ها براي نشان دادن يك لغتنامه يا اثر مرجع بزرگ ديگر به حالت گشوده ، به كار مي رود . پايه ي لغتنامه از « قاب اطلس » باريك تر است و ممكن است داراي طبقه هايي براي نگهداري مجلدات ديگر باشد . مدل هاي كوچك كه قسمت بالايي آن ها گردان است نيز ساخته شده اند .
هرگونه مضبوطي كه به محض توليد ، شنيده يا مشاهده مي شود - معمولاً با اين هدف كه اجراكنندگان ، توليدكنندگان ، . . . بتوانند به ارزيابي كيفيت آن و انتخاب نگارش مناسب براي توليد و توزيع بپردازند . در معناي عام تر ، بازتوليد صداها و/ يا تصاوير از رسانه اي ( صفحه ي گرامافون ، نوار صوتي ، ديسك فشرده ، نوار ويديويي ، دي وي دي ، . . . ) كه صداها/ تصاوير بر روي آن ضبط شده اند . « دستگاه پخش » ( playback device ) قابليت بازتوليد صدا و/ يا ويديو را دارد ، اما براي ضبط كردن طراحي نشده است .
صدور اجازه ي انتشار ، نمايش يا فروش عمومي نسخه هاي يك اثر ثبت شده ، براي اولين بار . در مورد فيلم هاي سينمايي و مضبوطات ويديويي ، اجازه ي توزيع نسخه ها براي تماشاي عمومي . در موارد استثنايي ، يك فيلم سينمايي ممكن است با تغييرات چشمگير پخش شود . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، تاريخ پخش به عنوان تاريخ انتشار ( در توصيف كتابنگاشتي ) مورد استفاده قرار مي گيرد . نيز نگاه كنيد به : press release
در ايالات متحده ، عمده فروشي كه مقادير عمده ي كتاب هاي جديد و مواد غيرچاپي ( كتابنوار ، نوار ويديويي ، سي دي موسيقي ، . . . ) را كه از سوي ناشران مختلف منتشر شده اند انبار مي كند ، و معمولاً با تخفيف قابل توجه ( 10 تا 40 درصد ) به كتابفروشان و كتابخانه هاي سفارش دهنده ارائه مي دهد . عناويني كه نزد ناشر كمياب شمرده مي شوند ممكن است هنوز به تعداد محدود نزد پخش كننده موجود باشند . پخش كنندگان بزرگ ، خدمات سفارشي مانند سفارش هاي پايا ، طرح هاي توافقي ، فهرستنويسي ، آماده سازي فني ، و . . . را نيز ارائه مي دهند . استفاده از خدمات پخش كنندگان به كتابخانه امكان مي دهد كه با يكپارچه كردن امر سفارش كتاب ، به شيوه اي كارآمدتر عمل كنند . در بريتانيا مترادف با : library supplier مقايسه كنيد با : dealer نيز نگاه كنيد به : Ingram
در مخابرات ، ارسال همزمان داده ها براي بيش از يك فرد يا پايگاه متصل به يك شبكه ي واحد ، مثلاً براي همه ي كساني كه مشترك يك فهرست پست الكترونيكي هستند - برخلاف پخش عمومي پيام ها براي همه ي كساني كه تجهيزات مناسب دريافت ( راديو و تلويزيون ) را دارند .
ارسال همزمان برنامه هاي صوتي يا ويديويي زنده يا تأخيري در وب جهانگسترد براي همه ي كساني كه داراي تجهيزات مورد نياز براي دريافت آن هستند - معادل اينترنتي پخش عمومي راديويي يا تلويزيوني . در مفهوم خاص تر ، ارسال يك محتواي واحد وِبي ( صوتي ، ويديويي ، گرافيكي ، متني ) براي گروهي از كاربران اينترنت ، بر مبناي نيازها يا علائق فردي آن ها . مترادف با : netcast
به فرورفتگي مـُهرشده يا نقش شده بر سطح جلد كتاب ، كه نشان دهنده ي يك برچسب ، توكاره ، يا تزيين است گفته مي شود .
يك نام شخصي كه از « نام مادرزادي » پدر يا جد پدري دورتر ، و معمولاً با افزودن يك پيشوند ( مثل « پورعيسي » ) يا پسوند ( مثل « عيسي زاده » ) گرفته شده .
شخص حقوقي مانند يك انجمن ، شركت ، نهاد دولتي ، مؤسسه ، يا سازمان غيرانتفاعي كه نشريه اي با نام آن منتشر مي شود . در كتابخانه ها ، در فهرستنويسي انتشاراتي كه با نام آن نهاد منتشر مي شوند ، عنوان يا نام رسمي چنين نهادي به عنوان نام سازماني به كار برده مي شود ( مثل " انجمن كتابخانه هاي امريكا " ) . مقايسه كنيد با : personal author
نويسنده ي آثاري كه در قالب فروست منتشر مي شوند ( مثال : « جي . كي . رولينگ » ، پديدآورنده ي كتاب هاي « هري پاتر » براي كودكان ) .
در مورد اثري كه توسط دو يا چند پديدآورنده ي همكار نوشته شده ، پديدآورنده اي است كه نامش اول از همه برروي « مأخذ اصلي اطلاعات » ظاهر مي شود و « شناسه ي اصلي » در فهرستنوسي كتابخانه اي ، به نام او ساخته مي شود . براي هر يك از پديدآورنده هاي ديگر ، « شناسه ي افزوده » ساخته مي شود .
شخصي كه مسئوليت درجه ي اول را در رابطه با محتواي ادبي ، هنري ، يا فكري يك اثر بديع برعهده دارد و در هنگام فهرستنويسي فقره ، نام كامل وي در ناحيه ي « شرح مسئوليت » ( از توصيف كتابنگاشتي ) وارد مي شود . مقايسه كنيد با : corporate author نيز نگاه كنيد به : joint author pseudonym
شخص مسئول در توليد يك اثر مكتوب ( جستار ، تك نگاشت ، رمان ، نمايش ، شعر ، فيلمنامه ، داستان كوتاه ، و . . . ) كه نام او بر صفحه ي عنوان كتاب ، چاپ مي شود ، يا در جاي ديگري در داخل يا بر روي دستنوشته يا منبع ديگر درج مي گردد ، و حق تكثير اثر به نام او محفوظ مي شود . يك اثر ممكن است دو يا چند پديدآورنده ي همكار داشته باشد . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، اين واژه در عام ترين مفهوم خود به كار مي رود و ويراستار ، گردآورنده ، آهنگساز ، آفريننده ، و . . . را دربرمي گيرد . مقايسه كنيد با : personal author corporate author نيز نگاه كنيد به : authorship attributed author suppositious author
اثري كه پديدآورنده ( ها ) ي آن ناشناس است يا با يقين نمي توان درباره ي آن ها نظر داد؛ از جمله آثاري كه در يك نهاد تنالگاني توليد شده اند كه ناشناخته است يا فاقد نام مي باشد . كتابخانه ها چنين عناويني را در زير عنوان اثر ، فهرست مي كنند . به موجب « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » ، اگر اثري به يك يا چند نفر يا نهاد تنالگاني منسوب باشد ، در زير نام آن ها ، شناسه هاي افزوده ايجاد مي شوند . مترادف با : anonymous مقايسه كنيد با : diffuse authorship
پديدآورنده اي كه آثارش چنان جايگاه مشهوري در ادبيات ملي يك كشور به دست آورده اند كه مكرراً در قالب درس هاي ادبيات تدريس مي گردند و در جْنگ ها گنجانده مي شوند .
شخصي كه نامش جايگزين نام يك پديدآورنده ي واقعي گرديده ، با اين هدف كه از حيث مسئوليت پديدآورندگي اثر ، ديگران را فريب دهد .
شخصي كه گمان مي رود اثري را كه به صورت مجهول المؤلف منتشر شده يا پديدآورندگي آن محل ترديد است ، نوشته يا خلق كرده است . انتساب معمولاً بر شواهد تأييد كننده مبتني است ، ولي عدم قطعيت ممكن است زماني بروز يابد كه شواهد ، اندك يا متضاد باشند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، پديدآورندگي انتسابي در ناحيه ي يادداشت توصيف كتابشناختي مورد اشاره قرار مي گيرد . مترادف با : supposed author مقايسه كنيد با : suppositious author