واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 340
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
در مورد ريزفيلم به نگاتيو نسل اول كه ( از فيلم مورد استفاده براي تصويربرداري حاصل مي گردد ، و ) از آن حداقل يك مادرچاپ توليد مي شود اطلاق مي گردد . نگاتيو اصلي معمولاً در مكاني جداگانه و تحت شرايط كنترل شده نگهداري مي شود و هر چه كم تر مورد استفاده قرار مي گيرد . نيز نگاه كنيد به : camera microfilm service copy
نماد يا نويسه اي كه جانشين يك كلمه ي كامل است؛ مثل $ به جاي دلار و # به جاي عدد .
كتاب ها يا جزواتي كه در يك موضوع يا شيوه ي رويكرد ، بسيار نامعمول مي باشند ، و معمولاً بنابر استانداردهاي مرسوم ، تا حدي زننده هستند . نيز نگاه كنيد به : erotica pornography
كارمندي كه مسئول گشت زني در محيط كتابخانه به منظور جلوگيري از اَعمال غيرقانوني و رفتار اخلالگرانه مثل تخريبگري و برداشتن غيرمجاز مواد ( سرقت ) ، و برخورد با افرادي است كه از مقررات و خط مشي هاي كتابخانه پيروي نمي كنند . اكثر مراقب هاي امنيتي يونيفورم مي پوشند و براي كنترل مراجعان مسكل آفرين و وضعيت هاي مختلف اضطراري ، آموزش ديده اند . مترادف با : security officer
عمل مقرون به صرفه ي كنترل منظم تجهيزات و انجام تعميرات جزئي كه براي جلوگيري از وقوع مشكلات جدي تر ، لازم هستند .
collection maintenance
اقدامات صورت گرفته در منوال عادي يا بنا به نياز ، به منظور نگهداري از مواد يك مجموعه ي كتابخانه اي در وضعيت قابل استفاده ( شامل بازسازي ، ترميم ، صحافي ، صحافي مجدد ، و قالب بندي مجدد ) ، كه معمولاً به عهده ي بخش آماده سازي فني و پيايندها است .
همه ي وظايف ملازم با نگهداري كتاب ها و ديگر مواد موجود در مخزن كتابخانه در وضعيت مناسب ، از جمله بازچيني ، قفسه خواني ، انتقال مجموعه ( در هنگامي كه حجم رده ي خاصي افزايش مي يابد ) ، و تغيير برچسب ها و علائم رديف ها براي مشخص كردن محتويات تغييريافته ي آن ها .
حفظ كردن يا نگهداشتن مواد تحت مالكيت ، معمولاً در وضعيت يا حالت مطلوب ( به جاي دورانداختن آن ها ) . در آرشيو ، دوره ي نگهداشت براي اسناد ، معمولاً در « جدول استقرار » مشخص مي شود . كتابخانه هاي آكادميك و پژوهشي عموماً مواد را با هدف نگهداشت نامحدود خريداري مي كند؛ كتابخانه هاي عمومي بر مبناي حجم امانت ، دست به وجين مي زنند . نگهداشت طولاني مدت مواد كتابخانه اي ممكن است به اقدامات حفاظتي ( مثل قالب بندي مجدد ) نياز داشته باشد . به مقدار توان يك شركت ، سازمان ، يا مؤسسه در حفظ كاركنان خود و جلوگيري از استخدام آنان در جاي ديگر ، و به قابليت يك مؤسسه ي آكادميك در نگهداشتن دانشجويان ثبت نام كرده تا پايان فارغ التحصيلي ، نيز اطلاق مي شود .
هر طبقه از اشياء - معمولاً قديمي يا كمياب ولي فاقد ارزش ذاتي - كه افراد به عنوان سرگرمي يا به اميد افزايش ارزش ، آن ها را نگهداري مي كنند ( دستخط ها ، كارتون - كتاب ها ، صفحه هاي گرامافون ، و . . . ) . به عنوان صفتي براي توصيف چيزي كه گردآورندگان در جستجوي آن هستند ( مثل نسخه هاي چاپ اول و نسخه هاي چاپي قديمي ) نيز به كار مي رود .
hygrometer
هر يك از وسايل گوناگون هواشناسي كه براي اندازه گيري رطوبت هوا طراحي شده اند . از نم سنج ها براي كنترل اوضاع در تأسيساتي مثل كتابخانه ها و موزه ها استفاده مي شود كه حاوي موادي ( كتاب هاي كمياب ، نسخه هاي خطي ، نمونه ، فيلم ، . . . ) هستند كه به آساني بر اثر بخار آب صدمه مي بينند . نيز نگاه كنيد به : preservation
diagram
نمودار ، نگاره ، يا طراحي گرافيكي كه براي توضيح يا شرح يك اصل ، مفهوم ، يا مجموعه اي از داده هاي آماري طراحي شده . همچنين ، طرح كلي ، نقشه ، يا برنامه اي كه مراحل يك فرايند ، يا رابطه ي اجزاي يك شئ يا ساختار آن را با كليت آن نشان مي دهد و معمولاً براي واضح بودن مطالب ، ساده شده است . نما معمولاً با يكي دو خط توضيح ، يا با يك متن توضيحي در سندي كه نما در آن آمده ، همراه است .
در نقشه نگاري ، بازنمودي است از يك چشم انداز ، از منظري كه جزئيات را به گونه اي نمايان مي سازد كه انگار بر روي يك صفحه ي مايل نمايش داده مي شوند؛ مثلاً از نگاه يك پرنده ، يا چشم انداز تمام نما از نگاه يك كرم . اين شيوه ي نمايش گاهي براي ايجاد تأثيرات خنده دار مورد استفاده قرار مي گيرد .
المثني يا كپي و رونوشتي كه هدف از آن ، شبيه سازي هر چه دقيق تر از نمود فيزيكي يك اثر قبلي است . نمابركردن يك سند چاپي يا دستنوشت ، نسخه برداري دقيق از متن اصلي ( بدون كوچك يا بزرگ كردن آن ) است . « ويراست نمابري » ( facsimile edition ) با دقت هر چه ممكن ، نمود ظاهري و محتواي ويراست اصلي را تكثير مي كند . كوته نوشت : facsim . نيز نگاه كنيد به : facsimile binding facsimile catalog
نويسه ، تصوير ، علامت ، شكل ، يا چيزي كه براي بازنمايي يا دلالت بر چيزي ديگر از راه همايندي ، قرار داد ، يا مشابهت ناخواسته ( بويژه با كيفيتي ناملموس يا انتزاعي ) مورد استفاده قرار مي گيرد ( مثل قلب يا گل رز براي « عشق » يا جمجمه و استخوان ضربدري براي « مرگ » ) . اگر از كلمات براي ايجاد چنين تصويري استفاده شود ، نتيجه را « زبان نمادين » ( symbolic language ) مي خوانند .
كد يگانه و منحصربه فرد سه حرفي كه توسط « اُسي ال سي » و به منظور شناسايي كتابخانه يا مؤسسه اي كه در شبكه ي فهرستنويسي و امانت بين كتابخانه اي آن عضويت يا مشاركت دارد تخصيص داده مي شود . مؤسساتي كه بيش از يك كتابخانه دارند ممكن است براي هر كتابخانه ، نماد متفاوتي داشته باشند . نماد هاي « اُسي ال سي » در ركوردهاي كتابگاشتي براي اشاره به « مرجع فهرستنويس » ( فيلد 040 مارك ) ، و در « اعلان موجودي » ( در داده پايگاه « ورلد كت » « اُسي ال سي » ) براي مشخص كردن كتابخانه هايي كه از يك ركورد به منظور فهرستنويسي استفاده كرده اند مورد استفاده قرار مي گيرد . نمادهاي مربوط به « تدارك كنندگان » خدمات امانت بين كتابخانه اي با حروف بزرگ ، و نمادهاي « غيرتدارك كنندگان » با حروف كوچك نشان داده مي شوند .
كدي متشكل از چند حرف يا يك كلمه ، كه در « ركورد فهرست » ذكر مي گردد يا به مدخلي از كتابنگاشت افزوده مي شود ، و مكان يا مجموعه ي خاصي را كه فقره در آن قفسه چيني شده است نشان مي دهد ( مثل « Ref » براي فقرات واقع در قفسه هاي مرجع ) . در فهرست مشترك ، « نمادهاي مكان » براي نشان دادن آن كتابخانه هايي از نظام يا همياره ي كتابخانه اي ، كه حداقل يك كپي از فقره ي مورد نظر را دارند به كار مي روند . مترادف با : location code
مطالعه ي نظام مند علائم و نمادهاي زبانشناختي و غيرزبانشناختي كه هم در زبان هاي طبيعي و هم زبان هاي مصنوعي مورد استفاده قرار مي گيرند . سه شاخه ي نمادشناسي عبارت اند از : كاربردشناسي ( چگونه علائم ، مورد استفاده ي استفاده كنندگان شان قرار مي گيرند ) ؛ معناشناسي ( روابط معنايي بين علائم و مصداق هايشان ) ؛ نحو ( چگونه علائم با هم تركيب مي شوند ) . هر يك از اين شاخه ها داراي وجوه محض ( نظري ) ، توصيفي ، و كاربردي هستند .
rotating display
كتابجاي بسيار فشرده با قفسه هايي رو به چهار طرف ، كه بر روي محوري استوانه اي نصب شده تا شخصي كه محتويات آن را تورق مي كند بتواند آن را بچرخاند ، و در كتابخانه ها براي نمايش فقره هاي جلدكاغذي و رسانه اي ( ويديوكاست ، سي دي ، . . . ) به كار مي رود . مترادف با : rotor display revolving case
اثري ادبي به نظم يا نثر كه روايتي را ، به منظور اجراي زنده برروي صحنه توسط جمعي از بازيگران ، با كلام و عمل ارائه مي كند . در قديمي ترين نمايش هاي شناخته شده ( كه در جشنواره هاي مذهبي در يونان باستان اجرا مي شدند ) بين كمدي و تراژدي تمايزي آشكار برقرار مي شد . نمايش توسط « نمايشنامه نويس » براي بزرگسالان يا كودكان ، و معمولاً در يك يا چند بخش اصلي به نام « پرده » نوشته مي شود . مقايسه كنيد با : screenplay نيز نگاه كنيد به : acting edition closet drama masque melodrama miracle play morality play mystery play one - act play teleplay thesis play script در نشر ، عبارت است از توجه يا تأكيدي كه به واسطه ي جايگاه يك مقاله يا مطلب خبري در يك اثر انتشاراتي ( در پشت يا رو ) ، جايگيري در صفحه ( در بالا يا پايين ) ، يا نحوه ي ارائه ي حروفنگارانه ( بزرگنمايي يا كوچك نمايي ) بدان داده مي شود . همچنين ، عمل كردن هر وسيله اي كه براي دريافت سيگنال هاي پخش عمومي ( راديو يا تلويزيون ) ، يا بازتوليد صداي ضبط شده بر روي يك رسانه ( صفحه ي گرامافون ، نوار صوتي ، ديسك فشرده ، نوار ويديويي ، . . . ) طراحي شده . نيز نگاه كنيد به : playback
شكلي از نمايشنامه ي رايج در قرون وسطي و رنسانس كه در آن ، شخصيت ها به مبارزه اي تمثيلي بر سر وضعيت روح بشري مشغول اند . برخلاف نمايش هاي رمزگونه و اعجاز - نمايش ها ( كه بر روي ارابه هاي متحرك اجرا مي شدند ) ، نمايشنامه هاي اخلاقي معمولاً روي سكوي ثابت به اجرا در مي آمدند .
اقتباسي از يك اثر داستاني يا غيرداستاني غيرنمايشي براي ارائه بر روي صحنه يا روي پرده ي سينما ، معمولاً توسط شخصي غير از پديدآورنده ي اصلي . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، « نمايش پردازي » ها زير نام نمايشنامه نويس ( همراه با شناسه هاي افزوده در زير نام پديدآورنده و نيز عنوان اثري كه مبناي آن مي باشد ) وارد مي شود . نيز نگاه كنيد به : novelization
شكلي از نمايش نوين كه در آن ، همه ي ماجرا در يك پرده اتفاق مي افتد . نمايش تك پرده اي كه به واسطه ي نهضت تئاتر تجربي ( كه در اواخر قرن نوزدهم آغاز شد ) به عنوان يك فرم ادبي تثبيت شده ، معمولاً كوتاه است ( و اجراي آن 20 تا 25 دقيقه طول مي كشد ) ، تعداد شخصيت هايش محدودند ، در حين اجرا تنفس داده نمي شود ، تغييرات صحنه اي - اگر چنين تغييراتي جزو نمايش باشد - بسيار اندك است ، و به داستان كوتاه در ادبيات داستاني شباهت دارد .
نمايش الفبايي همه ي كلمات مهم موجود در توصيفگرهايي كه در اصطلاحنامه ي واژه هاي نمايه سازي ، فهرست شده اند و در آن ، با هر كلمه به عنوان يك واحد بايگاني كردن رفتار مي شود . توصيفگرها به ترتيب الفبايي در زير هر يك از كلمات مهم تكرار مي شوند ، و توصيفگرهاي تك واژه اي فقط يك بار ظاهر مي شوند . ترتيب كلمه ها در داخل اصطلاحات تغيير نمي كند . مثال زير از « نمايش گردشي توصيفگرها » ( در « اصطلاحنامه ي توصيفگرهاي اريك » ) نقل مي شود . Literacy Adult Literacy Child Parent Literacy Use Family Literacy Literacy Classes ( 1966 1980 ) Use Literacy Education Computer Literacy Cultural Literacy Early Literacy Use Emergent Literacy Literacy Education Emergent Literacy Family Literacy نيز نگاه كنيد به : permuted index
شكلي از نمايشنامه ي مذهبي قرون وسطايي ، كه از قرن چهاردهم تا شانزدهم رايج بود و معمولاً روي ارابه اي سيار ، از روي دستنوشته اي بر اساس داستاني از كتاب هاي آسماني يا قسمت هايي از تاريخ انجيلي ، اجرا مي شد . در انگلستان ، اجراي نمايش هاي رمزآلود اغلب از سوي اصناف و در ارتباط با عيدهاي مهم ، حمايت مالي مي شدند . مقايسه كنيد با : morality play نيز نگاه كنيد به : miracle play
در فهرستگان ، سياهه اي از همه ي كتابخانه ها و ديگر مؤسسات مشاركت كننده كه صاحب فقره اي خاص هستند . در داده پايگاه « فهرست جهاني » « اُسي ال سي » ، عبارت است از نماد سه حرفي اين مؤسسه كه به ركورد كتابنگاشتي يك فقره الصاق مي شود و مؤسساتي را كه داراي حداقل يك نسخه از آن فقره هستند مشخص مي كند . از اين كد در امانت بين كتابخانه اي ، براي مشخص كردن « امانت دهندگان » استفاده مي شود .
شكل كوتاه شده ي واژه ي documentary drama ، به معناي شكل نمايشي شده ي رويدادهايي كه واقعاً اتفاق افتاده اند ، و معمولاً براي سينما يا تلويزيون توليد مي شوند . گرچه بعضي از عناصر را مي توان داستاني كرد ، اما تلاش زيادي صورت مي گيرد كه از نظر تاريخي دقيق باشند . مقايسه كنيد با : documentary feature film
نمايشي كه بر اساس مطالبي از تاريخ گاهشمارانه ي انگلستان مي باشد . " نمايش هاي وقعات " كه در دوران ملكه اليزابت محبوبيت داشتند ، در ابتدا داراي ساختاري سبك بودند ، اما به بررسي هاي شخصيتي پيچيده تكامل يافته اند ( كه نمونه ي آن ، نمايشنامه هاي تاريخي ويليام شكسپير مي باشد ) . نمونه ي اخير نمايش تاريخي ، " مردي براي تمام فصول " اثر " رابرت بولت " ( 1960 ) مي باشد .
شئ فيزيكي كه معمولاً به خاطر اهميت تاريخي ، فرهنگي ، يا علمي اش ، يا ويژگي هاي زيباشناختي ، خصيصه هاي خارق العاده ، يا ارزش پولي آن ، در موزه ، گالري ، يا ديگر مكان عمومي به نمايش گذاشته مي شود . كتابخانه ها نوعاً كتاب هاي ارزشمند و كمياب ، نسخه هاي خطي ، اوراق شخصي ، و يادگاري هاي مرتبط با پديد آورندگي ، نشر ، تاريخ كتاب و مطالعه را به نمايش مي گذارند . اين بازنمايي ها بسته به دسترس پذيربودن مواد مناسب نمايش و خط مشي كتابخانه ، ممكن است دائمي ، يا به صورت ادواري در چرخش باشند . به رويدادي كه در طي آن چنين اشيايي نمايش داده مي شوند نيز اطلاق مي شود . براي اتصال به سياهه اي از نمايشگاه هاي درونخطي كه توسط كتابخانه ي كنگره حمايت مالي مي شوند اينجا را كليك كنيد . مترادف با : exhibition نيز نگاه كنيد به : display case exhibit catalog همچنين ، غرفه يا ميزي كه در آن يك ناشر ، كارگزار ، سوداگر ، فروشنده ، يا تداركچي مواد كتابخانه اي ، در جنب كنفرانسي ، به منظور جذب مشتريان احتمالي آينده ، محصولات و خدماتش را به نمايش مي گذارد . شركت ها و سازمان هايي كه فضاي نمايشگاهي را ارائه مي كنند « نمايشگاه گر » ( exhibitors ) نام دارند . نيز نگاه كنيد به : display copy Exhibits Round Table
نمايشگاه تجاري كه معمولاً سالانه برگزار مي شود و در آن ناشران و توزيع كنندگان كتاب ، محصولات خود را در فضاهايي به نام غرفه كه به همين منظور اجاره مي كنند ، به نمايش مي گذارند . نخستين نمايشگاه بين المللي كتاب در شهر ليون فرانسه در اواخر قرون وسطي برگزار شد . نمايشگاه كتاب فرانكفورت كار خود را در دهه ي 1490 آغاز كرد و هنوز بازار اصلي براي ناشراني است كه در پي فروش حقوق تكثير ، حقوق ترجمه ، و ديگر امتيازات به خريداران ديگر كشورها هستند . نيز اشاره دارد به نمايشگاه غيرانتفاعي كتاب و فنون كتاب پردازي كه ممكن است مشتمل بر برنامه هايي از سوي پديدآورندگان ، تصويرگران ، ناشران ، صحافان ، و . . . باشد . براي اتصال به سياهه اي از سراصفحه ي نمايشگاه ها/ جشنواره هاي كتاب ، اينجا را و براي اتصال به سياهه ي نمايشگاه هاي كتاب در " ياهو! " اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : BookExpo America book format نگاه كنيد به : book size