سامانه يا برنامه ي رايانه اي مبتني بر هوش مصنوعي ، كه براي مشابه سازي توانايي يك كارشناس انساني در حل يك مسئله يا انجام يك يا چند كار بخصوص ( مثلاً تحليل و پيش بيني مالي ) طراحي شده . سيستم هاي خبره به يك مبناي دانشي ، يك مبناي رخدادگاني ، و يك مبناي قواعد نياز دارند . در حالت جمع ، اين واژه به علم توليد چنين سامانه هايي اطلاق مي شود .

---

سياهه اي از رده ها كه طبق مجموعه اي از اصول ازپيش تثبيت شده وبا هدف سازماندهي اقلام يك مجموعه ، يا مدخل هاي يك نمايه يا كتابنگاشت يا فهرست ، ( به منظور تسهيل در دسترسي و بازيابي ) به گروه هايي بر اساس وجوه تشابه و تفاوت مرتب شده اند . نظام هاي رده بندي ممكن است شمارشي يا سلسله مراتبي ، و كلي يا دقيق باشند . در ايالات متحده اكثر كتابخانه هاي عمومي از رده بندي دهدهي ديويي استفاده مي كنند ، اما كتابخانه هاي پژوهشي و آكادميك رد ه بندي كتابخانه ي كنگر ه را ترجيح مي دهند . نيز نگاه كنيد به : notation Colon Classification Classification Society of North America

---

گروهي از كتابخانه ها كه مديريت مشترك دارند ، مثلاً يك كتابخانه ي مركزي و شاخه ها يا شعبه هاي كمكي اش . همچنين ، گروهي از كتابخانه ها با مديريت مستقل ، كه براي رسيدن به هدفي مشترك ، به شكل رسمي يا غيررسمي ، به هم ملحق شده اند . تحت چنين توافقي ، هر كتابحانه يك وابسته محسوب مي شود . مقايسه كنيد با : consortium

---

داده هاي آماري كه از طريق پيمايش عقايد افراد منتخب ، درباره ي يك رويداد يا مسئله ، توليد شده و معمولاً توسط مؤسسه اي كه پيمايش را انجام داده يا در انجام آن مشاركت كرده گزارش مي شود؛ مثل نظرسنجي هاي سالانه ي گالوپ از افكار عمومي امريكا . روش هاي نمونه گيري گاهي بر نتايج اثر مي گذارند .

---

مجموعه اي از كلمات متوالي كه مطابق با قواعد تثبيت شده ي نگارش منظوم ، قافيه ، و . . . مرتب شده اند . نيز مجموعه اي از سطور كه بر روي هم يك واحد را ، كه الگوي كلي يك نگارش منظوم ( ترانه ، بالاد ، . . . ) را دارد تشكيل مي دهند و ( سواي از انواع ترجيع بند ) در بخش هاي متعددي كه شكل همسان دارند نوشته شده اند . در اين معنا مترادف با : stanza به عنوان يك واژه ي عام براي شعر غيرجدي نيز مورد استفاده قرار مي گيرد . نيز نگاه كنيد به : doggerel limerick در متون مقدس ( مانند انجيل ) يك يا چند جمله كه بخشي از يك سوره را تشكيل مي دهند و معمولاً براي تسهيل در ارجاع ، شماره گذاري شده اند .

---

رسم كردن تصوير بر پيش لبه ي يك دستنوشته ي قرون وسطايي در حالتي كه برگ ها بسته هستند . در انگلستان اواخر قرن هجدهم و اوايل قرن نوزدهم ، با اصلاح اين فن ، تصاوير فقط در هنگام تورق آرام كتاب چاپي قابل رويت بود . در نقاشي پيش لبه ي مضاعف ( double fore - edge painting ) ، با تورق برگ ها ابتدا در يك جهت و بعد در جهت ديگر مي توان دو تصوير متفاوت را ديد .

---

مطالعه ي دقيق و مقايسه ي متون مختلف آثار ادبي به منظور تعيين روايت هايي كه با وفادارانه ترين شكل ، منويات نويسنده را منعكس مي كنند . اين نوع نقد در مورد آثار قديمي تري كه دستنوشت اصلي آن ها موجود مي باشد ، بسيار اهميت دارد . نيز نگاه كنيد به : recension textus receptus

---

استوانه اي در كاغذسازي مكانيزه كه با ايجاد فشار ، سطح كاغذ را نرم و صاف مي كند و طرح هايي مانند ته نقش ، كانترمارك ، و خطوط ويژه ي كاغذهاي خط دار و بافت دار را ايجاد مي نمايد .

---

رشته ي كوچكي از داده ها كه توسط خدمتگر وب توليد مي گردد ، و به رايانه ي متصل به اينترنت منتقل مي شود و در مرورگر وب آن رايانه ، در " فايل نقش افكن " ( cookie file ) ذخيره مي گردد . هدف از طراحي نقش افكن ها در اصل اين بوده كه از طريق بازيابي از درونداد ديسك سخت كاربر ( دروندادي كه در جلسه ي قبلي فراهم آمده ) زمان لازم براي ثبت پايگاه وب را كاهش دهند ، اما مي توان از آن ها براي تشخيص آنچه كه كاربر در مراجعات قبلي ، و در مراجعه به ديگر پايگاه هاي وب مشاهده كرده ، نيز استفاده كرد . كاركرد تخريبي احتمالي ، نقش افكن ها را به موضوع بحث انگيزي در امر محرمانگي تبديل كرده است . نرم افزار مرورگر وب را مي توان طوري تنظيم كرد كه كاربر بتواند در هنگام دريافت نقش افكن ، آن را قبول يا رد كند ، يا اين كه همه ي نقش افكن ها به طور خودكار ، رد شوند . نرم افزار " مديريت نقش افكن " ( cookie manager ) گزينه هاي بيش تري را ارائه مي كند .

---

حروفي كه براي ايجاد جلوه ي ويژه مورد استفاده قرار مي گيرد و با استفاده از آن ، روش معمول چاپ ، معكوس مي شود و نويسه ها به جاي اين كه به رنگ سياه بر يك زمينه ي روشن چاپ شوند ، به رنگ سفيد بر يك زمينه ي يكدست يا سايه دار پديدار مي شوند . مقايسه كنيد با : outline letter

---

شيوه اي در تزيين آستر بدرقه در صحافي كتاب . ر اين شيوه از طرحي استفاده مي شود كه با آبرنگ هاي شناور بر سطح چسبناك يك ورق كاغذ به وجود آمده . رنگ هاي مايع با شانه اي ويژه طوري به چرخش در مي آيند كه شبيه به مرمر برش خورده به نظر مي رسند . از اين فن بر جلد كتاب ها ، و براي تزيين لبه هاي جزوه هاي كتاب هم استفاده مي شود . مرمرنماكردن ، كه در قرن هفدهم احتمالاً در فرانسه ابداع شد ، بخصوص در دوره ي و يكتوريا رايج بود . در روش كم هزينه تر ، آسترهاي بدرقه با كليشه اي شبيه به كاغذ مرمري شده ي دستي ، چاپ مي شوند . نيز نگاه كنيد به : deluxe edition

---

هر گونه بازنمايي دوبْعدي از همه يا قسمتي از سطح زمين ، آسمان ، يا جِرم آسماني ديگر ، كه معمولاً با مقياس و بر روي صفحه ي تخت انجام مي شود . نقشه هاي قديمي بر روي پارشمن هايي كه به صورت طومار نگهداري مي شدند ترسيم مي گرديدند . در كتابخانه هاي نوين ، نقشه ها معمولاً به صورت تخت يا به صورت تاشده در « نقشه دان » ( كه به صورت خاص طراحي شده و كشوهاي وسيع و مسطح دارد ) نگهداري مي شوند . نقشه ها به عنوان « لايي » يا « پيوست جيبي » در كتاب ها و ادواري ها نيز گنجانده مي شوند . گاهي نيز به عنوان تصوير و در قالب گراور همراه با متن ، يا روي آستر بدرقه چاپ مي شوند . « اطلس » كتابي است كه تقريباً به طور كامل از نقشه تشكيل مي شود و محتواي آن معمولاً در « جاينامه » اي در پايان اطلس ، نمايه مي شود . بزرگ ترين نهاد نقشه كشي در ايالات متحده « پيمايش زمين شناختي ايالات متحده » ( U . S . Geological Survey ) است . براي اتصال به مجموعه اي درونخطي از نقشه هاي تاريخي در كتابخانه ي كنگره اينجا را كليك كنيد . مقايسه كنيد با : globe نيز نگاه كنيد به : cartography cartouche legend map series projection نقشه ها بر مبناي نوع محتوا و شيوه ي بازنمايي ، رده بندي مي شوند . نيز نگاه كنيد به : aerial map astronomical map bathymetric map cadastral map cartogram choropleth map city map contour map dynamic map geologic map hydrologic map index map insert map interactive map mental map multimedia map photomap planimetric map political map rare map relief map road map thematic map topographic map

---

نقشه ي ساده شده اي كه در آن ، اندازه ، شماي كلي ، يا محل عوارض جغرافيايي تغيير يافته يا بزرگنمايي شده تا يك مفهوم اصلي يا مجموعه اي از داده هاي آماري ، به شكل نموداري نمايش داده شوند .

---

نما يا نقشه اي كه بر اساس مقياس ترسيم شده ، و مرزها ، تقسيمات فرعي ، و ديگر داده هاي مهم مربوط به قسمت نسبتاً كوچكي از زمين را ( كه بر اساس مسـّاحي تعيين شده ) نشان مي دهد و معمولاً براي اهداف حقوقي مورد استفاده قرار مي گيرد .

---

نقشه اي كه براي تأمين مقتضيات مربوط به ناوبري تهيه شده ، يا پديده هاي هواشناختي يا احرام آسماني را نشان مي دهد . نقشه ي دريايي ( nautical chart ) نشان دهنده ي ژرفا ، جريان ها ، خطوط ساحلي ، و ديگر عوارض دريايي طبيعي است . نقشه ي هوانوردي ( aeronautical chart ) نشان دهنده ي عوارض مورد توجه خلبانان وسايط نقليه ي هوايي است . نيز اشاره دارد به يك صفحه ي مات ، كه داده ها به شكل ترسيمه يا جدول ، يا با استفاده از ديگر روش هاي ترسيمي ، نمايش داده مي شوند .

---

نهادي دولتي كه در نقشه برداري ، مسـّاحي ، و فراهم آوردن اطلاعات علمي درباره ي نقشه ي منابع طبيعي يك كشور تخصص دارد . در ايالات متحده ، نقشه برداري هاي ملي عبارت اند از « نقشه برداري زمين شناختي ايالات متحده » ( يواِس جي اِس ) و « نقشه برداري ملي كره ي زمين » ( ان جي اس ) .

---

نقشه اي كه بر يك طرف از يك تَكْوُرق كاغذ چاپ شده ، و ممكن است در طرف ديگر آن ، مطلب توضيحي چاپ شده باشد يا نباشد . در كتابخانه ها ، نقشه برگ ها معمولاً به صورت باز يا تاشده ، در يك نقشه دان كه كشوهاي پهن و كم عمق دارد نگهداري مي شوند .

---

كتابخانه يا واحدي در داخل يك كتابخانه كه داراي مجموعه هايي است كه عمدتاً از مواد نقشه نگاشتي تشكيل مي شوند كه جذابيت تاريخي يا جاري دارند؛ مانند نقشه ها ، اطلس ها ، جاينامه ها ، نمودارها ، كره هاي جغرافيايي ، ماكت هاي برجسته ، داده هاي رقومي ، تصاوير گرفته شده از دوردست ، . . . . « كتابداران نقشه » ( Map librarians ) در « ميزگرد نفشه و جغرافيا » ( ماگرت ) ( وابسته به « كتابخانه هاي امريكا » ) سازماندهي مي شوند .

---

از اثاثيه ي كتابخانه ، كه معمولاً از چوب يا فلز ساخته مي شود و داراي تعدادي كشوي بزرگ و تخت كم ارتفاع است كه مي توان صفحه هاي بزرگ نقشه را در آن ها نگهداري كرد . همچنين سطح رويي نرم و بزرگي دارد كه مي توان نقشه ها را براي بررسي روي آن پهن كرد .

---

فن و صنعت ساختن نقشه و ديگر مواد نقشه نگاشتي . شخصي كه نقشه ها را مي كشد يا توليد مي كند نقشه نگار ( cartographer ) ناميده مي شود . مترادف با : mapmaking نيز نگاه كنيد به : cartobibliography

---

نقشه اي كه حوزه ي آب هاي سطحي ( نهرها ، رودخانه ها ، . . . ) و ديگر عوارض مرتبط با آب شناسي در يك ناحيه ي جغرافيايي ( درياچه ها ، منابع آبي ، يخرود ها ، آب هاي زميني ، چشمه ها ، تالاب ها ، كيفيت آب ، . . . ) را نشان مي دهد .

---

نقشه ي بسيار مفصل و بزرگ مقياس از يك شهر ، كه در آن ساختمان ها و ديگر سازه ها با نماي سه بعدي ، معمولاً بر روي يك شيب ، نشان داده مي شوند .

---

نقشه ي كوچكي كه در داخل يك نقشه ي بزرگ تر ، ترسيم يا چاپ شده و معمولاً جزئيات يك بخش خاص يا عارضه ي بخصوصي از نقشه ي بزرگ تر ، را به صورت دقيق تر نشان مي دهد؛ مثل ناحيه اي از يك كلانشهر در داخل يك نقشه ي استاني يا ايالتي . نقشه ي مْعين ( ancillary map ) كه خارج از چهارچوب نقشه ي اصلي ، ولي روي همان صفحه يا ورق چاپ مي گردد نيز براي همين منظور مورد استفاده قرار مي گيرد .

---

نقشه اي موضع نگاشتي كه ارتفاع ناحيه اي از سطح زمين را به وسيله ي فنون استاندارد گرافيكي ( مثل خطوط ترازنماي خطي ، هاشور ، سايه زدن ، يا رنگسايه ) نشان مي دهد . « پيمايش جغرافيايي ايالات متحده » ( يواس جي اس ) نقشه هاي برجسته ي پنجاه ايالت را منتشر مي كند ، كه در مجموعه هاي اسناد دولتي كتابخانه هاي بزرگ واسپاري ، موجود هستند . مقايسه كنيد با : planimetric map نيز نگاه كنيد به : bathymetric map

---

نقشه ي موضع نگاشتي ، معمولاً با مقياس 1 : 10000 تا 1 : 50000 كه به عنوان مبناي ديگر نقشه ها مورد استفاده قرار مي گيرد . مترادف با : mother map

---

نقشه اي كه مكان ها و مسافت ها را ( بدون نشانه ي ارتفاع ) روي سطح صاف و واقعي نشان مي دهد و با نقشه ي برجسته كه ارتفاع و/ يا عمق سطح زمين را ( نسبت به سطح دريا - اگر موضوع نقشه ، قسمتي از سطح زمين باشد ) نشان مي دهد متفاوت است .

---

نقشه اي كه خطوط جريان و/ يا پيكان هاي با پهناي متغير در آن مورد استفاده قرار مي گيرند تا جهت و ميزان حركت ( مهاجرت ) ، اقدام ( مانورهاي نظامي ) ، يا تغيير در وضعيت ( آب و هوا ) را نشان دهند . مترادف با : flow map

---

نقشه ي توپوگرافيك كه پستي و بلندي ها را با خطوط ممتد نشان مي دهد . اين خطوط كه از قديم با جوهر قهوه اي رسم مي شدند ، نقاطي را كه ارتفاع يكسان دارند ، با سايه يا بدون سايه ، به هم وصل مي كنند . اعداد مندرج در فواصل بين خطوط ترازنما كه بازنمايي كننده ي ارتفاع مي باشند ، متناسب با مقياس نقشه فرق مي كنند . نقشه ي توپوگرافيك مربوط به كف دريا ، نقشه ي ژرف نما نام دارد . مقايسه كنيد با : relief map

---

نقشه اي كه براي نشان دادن توزيع جغرافيايي و/ يا تمركز عوارض فيزيكي ، منابع اقتصادي ، ويژگي هاي جمعيت شناختي ، . . . بر روي آن ، از ترسيمات يا تصويرنگاشت هاي كوچك استفاده مي شود . معناي نماد هايي كه متغير ها را بازنمايي مي كنند در « شرح علائم » ارائه مي شود .

---

نقشه اي در قالب رقومي كه به گونه اي طراحي شده كه به كاربر امكان دهد قسمتي از سطح آن را در مقياس ديگر ببيند ، يا ( معمولاً با انتخاب يك نقطه ي حساس بر سطح نقشه به وسيله ي ابزار نشانگري مثل موشواره ) به اطلاعات اضافي دسترسي پيدا كند ( مثل Mapquest ) .

---