واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 340
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
از كلمه ي لاتين cunae به معناي « گهواره » . كتاب ها ، جزوات ، تقويم ها ، و عفونامه هايي كه قبل از 1500 م ، در سال هاي اول ظهور ( نوپايي ) چاپ در اروپا ، با حروف متحرك چاپ مي شدند . نمونه ي بارز آن انجيل گوتنبرگ است كه گفته مي شود قبل از 1456 در ماينز ، آلمان ، توسط يوهان گوتنبرگ ( كه اختراع چاپ با حروف فلزي متحرك به نام او معروف است ) چاپ شده . مفرد : incunabulum مترادف با : cradle books incunables
در چاپ ، نسخه اي كه تصادفاً در حروفچيني بخش هايي از آن حذف شده . اگر يك كتابفروش عمده يا خرده پا چنين نسخه اي داشته باشد ، معمولاً ناشر بدون دريافت وجه ، نسخه اي را به عنوان جايگزين براي وي مي فرستد . نيز نگاه كنيد به : imperfections
كپي ريزفيلم نسل سوم ، كه براي فهرستنويسي ، ذخيره ، و استفاده كردن به عنوان منبع اطلاعاتي در كتابخانه ، از يك « مادرچاپ » توليد شده . نيز نگاه كنيد به : master negative
نسخه اي از يك كتاب يا فقره اي ديگر كه زماني ، يك كتابخانه مالك آن بوده و متعاقباً به دست سوداكار كتاب هاي مستعمل افتاده ، و معمولاً از روي مـُهر مالكيت ، صحافي كتابخانه اي ، يا برچسب عطف كتاب شناخته مي شود . اين نسخه ها ممكن است نشانه هايي از استفاده ي فراوان را نيز برخود داشته باشند و وضعيت اين نسخه ها ممكن است ارزش آن ها را براي كلكسيونرها كاهش دهد . مجلد مذكور ، اگر مـُهر « حذف » نخورده باشد ، ممكن است هنوز متعلق به كتابخانه باشد . كوته نوشت : ex - lib . x - lib .
نگارش دستنوشت يك نمايش كه توسط شخصي كه مسئول كمك به حافظه ي بازيگران و عوامل صحنه ( وقتي متن مربوط به خود را فراموش مي كنند يا علامت ها و سرنخ ها را گم مي كنند ) مي باشد ، در طول اجرا از آن استفاده مي شود . يك نسخه ي سوفله خطوط ، كنش ، علامت ها ، وسايل صحنه ، جامه ها ، نورپردازي ، . . . در هر نقطه از توليد را نشان مي دهد . مترادف با : prompt copy
نسخه اي از يك كتاب كه در ويراست محدود ، با شماره گذاري پي در پي منتشر مي شود و مشتمل است بر شماره ي نسخه ( كه با دست ، توسط ناشر به هر نسخه داده مي شود ) و شماره ي تعداد كل نسخه هاي چاپ شده . اين شماره ها معمولاً در پي نگاشت يا در گواهي نشر ( بر صفحه ي مقابل صفحه ي عنوان ) درج مي شوند . نيز نگاه كنيد به : overs
كتاب فرسوده اي با چنان وضعيت نامناسبي كه نيازمند تجديد صحافي است ، به شرطي كه ارزش هزينه هاي لازم براي تجديد صحافي را داشته باشد .
نسخه ي خطي كه توسط كاتب يا نسخه بردار توليد مي شود - در برابر دستنوشته ي اصلي كه توسط پديدآورنده ، يا با ديكته ي پديدآورنده نوشته شده .
نسخه ي تقديمي از كتابي در دست تهيه كه براي افزايش فروش ، پيش از تاريخ نشر به صورت رايگان توسط ناشر براي كتابفروشي هاي منتخب فرستاده مي شود . « نسخه هاي خواندني » ممكن است به عنوان بخشي از ويراست معمول ، چاپ گردند و با همان صحافي ويراست تجاري توزيع شوند . مقايسه كنيد با : advance copy همچنين به كتاب مستعملي اطلاق مي شود كه آن قدر فرسوده است كه تا مجدداً صحافي نشود در بازار كتاب هاي قديمي ، قابل عرضه محسوب نمي شود؛ اما چون هيچ بخشي از متن آن مفقود نشده ، براي مطالعه مناسب است .
در كتابنگاري تحليلي ، توصيف تفصيلي كامل ترين نسخه از چاپ اول يك ويراست ، بر اساس بررسي دقيق تعداد هر چه بيش تري از نسخه ها ، كه همه ي نسخه هاي ديگر از همان نوبت چاپ و از چاپ هاي بعدي ، به منظور تعيين شماره ي ويراست و وضعيت ، با آن توصيف مقابله مي شوند .
نسخه اي از يك كتاب ، كه داراي معايب آشكار از نظر چاپ و/يا صحافي است - معايبي كه چندان كوچك نيستند كه بتوان از آن ها چشم پوشيد .
textus receptus
عبارت لاتين به معناي « متن دريافت شده » . نگارشي از يك اثر كه ( در غياب دليل غيرقابل انكار برعليه آن ) متخصصان و كارشناسان ، آن را بيش تر از ديگر روايت هاي موجود ، نشان دهنده ي منويات پديدآورنده مي دانند . نيز نگاه كنيد به : recension textual criticism
تصويري كه وقتي حاصل مي شود كه فيلم منفي عكاسي توليد مي شود ، و درجات مختلفي ( از سياه و سفيد ) ايجاد مي گردد كه متضاد ( و معكوس ) رنگ اصلي ، و هر گونه چاپ مثبت از همان تصوير هستند . فيلم نگاتيو رنگي علاوه بر معكوس كردن شدت رنگ ، رنگ هاي متعلق به موضوع عكاسي را نيز معكوس مي كند و آن ها را به صورت رنگ هاي مكمل ( قرمز به شكل سبز ، آبي به شكل زرد ، . . . ) نشان مي دهد . نيز نگاه كنيد به : master negative print master
بخش هايي از يك كتاب ( مثل نمايه يا پيوست ها ) كه وقتي ناشر ، نسخه ي ماشين شده و شرح كامل را به چاپخانه مي فرستد ، ممكن است آماده نباشند . اگر قرار باشد نسخه ي ديگري در پي بيايد ، در تخمين هزينه ي چاپ بايد مبالغ اضافي در نظر گرفته شوند .
نسخه اي تقديمي از يك كتاب جديد يا اثر ديگر در شكل نهايي آن ، كه ( غالباً همراه با يك برگه ي بررسي به صورت « لايي » ) به صورت رايگان توسط ناشر براي شخصي كه نقد و بررسي ها را مي نويسد ، براي ويراستار ( ان ) آن ادواري كه نقد و بررسي ها را منتشر مي كند ، براي يك صاحب نظر در حوزه ي موضوعي مربوط ، يا براي يك كتابفروش با اميد به جلب نظر مطلوب ، فرستاده مي شود . مترادف با : press copy مقايسه كنيد با : advance copy نيز نگاه كنيد به : review publication
نسخه اي از يك كتاب يا نشريه ي جديد كه معمولاً در كتابفروشي ، يا در نمايشگاه ناشر ( در جنب يك كنفرانس يا اجلاس ) در معرض ديد قرار مي گيرد . در پايان برنامه ، نسخه هاي نمايشي ( بخصوص اگر روپوش شان ديگر وضعيت نو نداشته باشد ) ، گاهي با تخفيف ، به شركت كنندگان در كنفرانس فروخته مي شوند .
شماره اي از يك ادواري ( معمولاً اولين شماره از يك نشريه ي كاملاً جديد ) كه براي بررسي ، به صورت رايگان توسط ناشر براي مشترك بالقوه فرستاده مي شود . در كتابخانه ها ، اين نسخه ها معمولاً توسط بخش پيايندها دريافت ، و به منظور انتخاب ارزيابي مي شوند . در كتابخانه هاي آكادميك ، ممكن است آن ها را براي ارزيابي به گروه آموزش مربوطه بفرستند .
نسخه اي از يك كتاب جديد يا ويراست تجديدنظرشده ، كه وقتي نسخه هاي متعدد توسط كتابفروشي دانشكده يا دانشگاه براي دانشجوياني كه در يك دوره ي درسي ثبت نام كرد ه اند سفارش داده شد ، به صورت رايگان توسط ناشر به عنوان نسخه ي استاد ارائه مي شود . اگر استاد تصميم بگيرد اثر موردنظر را به عنوان متن درسي تعيين كند ، « نسخه ي تقديمي » احتمال دارد به « نسخه ي روميزي » تبديل شود .
نسخه اي از يك كتاب ، كه بنا به آنچه كه با يك دستخط ، برگه ي تعلق ، اهدائيه ، كتيبه ، حاشيه نوشت ، صحافي خاص ، يا مشخصه ي ظاهري ديگر مشخص مي شود ، همايندي و پيوند خاصي با پديدآورنده ، با شخص بسيار مرتبط با پديدآورنده يا با محتواي اثر ، با فرد مشهوري غير از پديدآورنده ، يا با يك مجموعه يا كتابخانه ي بخصوص دارد .
يك اثر اصل هنري كه به وسيله ي يك هنرمند در دو يا سه بعد خلق مي شود ، و نسخه برداري از اصل يك اثر نيست . اين اصطلاح در مورد عكس و كليشه هاي هنري كه شخصي غير از هنرمند اصلي مي تواند آن ها را به تعداد نسخه هاي زياد توليد كند ، به كار برده نمي شود .
نسخه اي از يك اثر انتشاراتي جديد كه توسط پديدآورنده يا ناشر ، به پيروي از قانون كشوري حق تكثير ، به صورت رايگان براي « سپارشگاه حق تكثير » يا كتابخانه ي تعيين شده ي ديگري فرستاده مي شود . در ايالات متحده ، نسخه ي واسپارشي همراه با درخواست نامه ي پرشده ي حق تكثير و وجه حق تكثير به « اداره ي حق تكثير » در ايالات متحده ( در كتابخانه ي كنگره در واشنگتن ) فرستاده مي شود . مترادف با : statutory copy
در نسخه برداري ، مقدار دوري يك نسخه از سند اصلي . در ريزفيلم ، نگاتيو مادر را كه از فيلم تهيه شده از تصوير اصلي فراهم مي آيد توليد اول ( first - generation ) ، مادرچاپ هايي را كه از نگاتيو مادر به دست مي آيند توليد دوم ( second - generation ) ، و نسخه هاي خدمات را كه از مادرچاپ ، براي استفاده در كتابخانه ها تهيه مي شوند توليد سوم ( third - generation ) مي نامند . دقت تصوير ، معمولاً با هر افزايش در نوبت توليد ، كاهش مي يابد .
عنوان روزنامه ، دقيقاً همان طور كه بر بالاي « روصفحه » چاپ شده ، كه شامل هر گونه عنصر طراحي در طرفين ( كه گوشك ناميده مي شوند ) نيز مي گردد . مترادف با : nameplate نيز نگاه كنيد به : masthead نيز به نوار بلند و باريكي گفته مي شود كه از كاغذ خَمِش ناپذير يا شميز نازك بريده مي شود و در ميان اوراق كتاب يا فقره اي ديگر قرار داده مي شود تا از وجود ويژگي ها ، حالت ، يا رهنمودهاي خاصي ( معمولاً در باب آماده سازي يا قفسه چيني ) به كاركنان كتابخانه هشدار دهد . اين نوارها ممكن است داراي كدهاي رنگي باشند تا اطلاعات خاصي را به شخصي كه آماده سازي يا قفسه چيني را انجام مي دهد منتقل كنند . براي اين كار بايد از كاغذ يا مقواي بدون اسيد استفاده كرد . در داده پردازي ، نويسه ي بخصوصي كه به نشانه ي وقوع حالتي كه از قبل مشخص شده بوده ، به كار مي رود .
اثري كه ناشر ( معمولاً با يك مْهر ، قلم نشانه گذاري دائم ، يا رنگ افشان ) روي پالبه ي كتاب ايجاد مي كند تا نشان دهد كه جزو ته مانده ي موجودي است . با اين شيوه ، آن اثر از نسخه هايي كه با قيمت اعلام شده يا با تخفيف دائم به فروش مي رسند ، متمايز مي شود .
نشانه اي كه در آن ، چهريزه هاي نظام رده بندي با نمادهايي نشان داده مي شوند؛ مثلاً دونقطه ( : ) در « رده بندي كولُن » اثر « اس آر رانگاناتان » .
استفاده از راست كمانك [] يا سه نقطه . . . يا مجموعه اي از ستارك ها **** در متن دستنوشت يا چاپي به منظور نشان دادن حذف يا توقيف و فرودادگي كلمه يا كلمات ( چهار نقطه در صورتي كه حذف در پايان جمله باشد ) ، كه غالباً براي كاهش طول يك نقل قول بدون تغيير معنا يا اهميت آن ، مورد استفاده قرار مي گيرد . مقايسه كنيد با : elision
e - magazine
نگاه كنيد به : electronic magazine
در چاپ ، نويسه اي به شكل صليب ، كه در متن به عنوان نشانه ي ارجاع دوم ( بعد از استفاده از ستارك ) به كار برده مي شود . اين علامت وقتي قبل از اسم شخصي در زبان انگليسي بيايد ، نشانه ي آن است كه آن شخص فوت كرده . مترادف با : obelisk long cross نيز نگاه كنيد به : double dagger
content designator
نويسه هايي كه به عنوان برچسب ، نشانگر ، و كدهاي فيلد فرعي در ركورد كتابنگاشتي ماشين خوان ، به منظور شناسايي يا ارائه ي اطلاعات اضافي درباره ي عناصر داده اي كه تشكيل دهنده ي آن ركورد هستند مورد استفاده قرار مي گيرند . نيز نگاه كنيد به : parallel content
مجموعه اي از نويسه ها ( ي معمولاً عددي و/ يا حروف الفبا ) كه براي بازنمايي رده ها و زيررده هاي يك نظام رده بندي مورد استفاده قرار مي گيرند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، « نشانه ي رده » ي اختصاص داده شده به يك فقره ي كتابنگاشتي ، موضوع آن را بازنمايي مي كند و اولين عنصر از شماره ي راهنما است كه جايگاه آن را در قفسه ( در ارتباط با ديگر فقره هايي كه رده بندي مشابه دارند ) تعيين مي نمايد . نيز نگاه كنيد به : base of notation expressive notation faceted notation mixed notation mnemonic notation pure notation به نمادهاي مورد استفاده براي نوشتن موسيقي ( همچون در يك پارتيتور موسيقي ) ، و براي بيان مفاهيم رياضي نيز اطلاق مي شود .