واژه اي كلي براي برنامه هاي رايانه اي و مستندات همراه آن ها ( در برابر داده هايي كه به عنوان درونداد مورد استفاده قرار مي گيرند و به عنوان برونداد توليد مي شوند ) . در رايانش ، داده ها « پردازش مي شوند » ، ولي نرم افزارها « اجرا مي شوند » . يك محصول نرم افزاري از مجموعه اي از فرمان ها تشكيل مي شود كه توسط برنامه نويس نوشته شده ، و با محصول سخت افزاري كه براي اجراي آن مورد استفاده قرار مي گيرد متفاوت است . اين واژه برنامه هاي سيستمي مثل سيستم هاي عامل ، سامانه هاي مديريت داده پايگاه ( دي بي اِم اِس ) ، « برنامه هاي كاروُر » كه فعاليت خود رايانه را كنترل مي كنند ، و برنامه هاي كاربردي كه براي پردازش داده ها و انجام وظايف معين براي كاربر طراحي شده اند را شامل مي شود . نيز نگاه كنيد به : search software Web browser

---

نرم افزار كاربردي ( مثل پاورپوينت ) كه براي كمك به ارائه كننده ، در آماده كردن متن و/ يا تصاوير ( به منظور نمايش از طريق رايانه ي متصل به پروژكتور ال سي دي ) طراحي شده . كيفيت گرافيكي اين گونه برنامه ها معمولاً از صفحه طلق هاي اُوِرهِد آموزشي برتر است ، اما يك گوينده ي كاملاً آماده ، به همراه خود يك نسخه ي پشتيبان مي آورد تا در صورت ازكارافتادن شبكه يا دستگاه ، از آن استفاده كند . نرم افزارهاي ارائه هر روز در آموزش كتابنگاشتي ( بويژه در كتابخانه هاي آكادميك كه كتابداران آموزشي به كاربران ماهر تبديل مي شوند ) رواج بيش از پيش مي يابند .

---

برنامه ي رايانه اي كه براي كنترل دوره اي ديسك سخت يك رايانه ( يا همه ي رايانه هاي متصل به يك شبكه ) از نظر وجود ويروس هاي رايانه اي انسان - ساخته ، و حذف اين ويروس ها طراحي شده . نرم افزارهاي ضدويروسي كه در شبكه هاي رايانه اي مورد استفاده قرار مي گيرد معمولاً داراي يك امكان روزآمدسازي هستند كه به طور خودكار ، پروفايل هاي مربوط به ويروس هاي نوظهور را كه بتازگي پيدا شده اند دريافت مي كنند .

---

برنامه اي رايانه اي كه به منظور اجراي كاوش براي يافتن اطلاعات در هنگام ارائه ي پرسش توسط كاربر ، طراحي شده . نرم افزار كاوش كاربرپسند ، هم داراي محيط رابط « منو - رانِشي » براي مبتديان ، و هم داراي محيط رابط « فرمان - رانِشي » براي كاوشگران باتجربه است . نرم افزارهاي پيچيده ي كاوش ، استفاده از منطق بولي ، « دسته كردن » ، دْم بْرِش ، نويسه ي عام ، و عملگرهاي مجاوريابي در عبارات كاوش را مجاز مي شمارند ، و به كاربر اجازه مي دهند نتايج كاوش را با پارامترهاي مختلفي محدود كند . مقايسه كنيد با : search engine نيز نگاه كنيد به : functionality

---

نشريه اي كه با جلدهاي غيرمحكم ( معمولاً جلد كاغذي ) صحافي شده؛ اما اين واژه صحافي هاي انعطاف پذير و نَرم را هم شامل مي شود . اكثر ادواري ها به صورت نرم جلد منتشر مي شوند . در كتاب هاي تجاري ، ويراست نرم جلد سواي از ويراست سخت جلد ( معمولاً در تاريخي پس از آن ) منتشر مي گردد و با قيمت پايين تر به فروش مي رسد . مترادف با : paperback paperbound

---

يك ديسك 5/3 اينچي متاليك كه در پوشش پلاستيكي محكمي جاي گرفته ، و براي استفاده در رايانه ي شخصي ( به عنوان رسانه ي قابل حمل براي انبارش داده ها در قالب رقومي ) طراحي شده است . اندازه هاي رايج اين نوع از ديسك ، k720 ( تراكم مضاعف ) و MB44/1 ( تراكم بالا ) مي باشند . قبل از سال 1987 ، اكثر رايانه هاي شخصي از فلاپي هاي نرمش پذير 4/1 , 5 اينچي استفاده مي كردند . كاربران كتابخانه ( به منظور صرفه جويي در كاغذ ) تشويق مي شوند كه به جاي چاپ كردن نتايج حاصل از كاوش در يك فهرست درونخطي يا داده پايگاه كتابنگاشتي ، آن ها را بر روي نرم ديسك ذخيره نمايند ، يا به نشاني پست الكترونيكي مورد نظر خود پست كنند . در ريزرايانه ها ، ديسك گردان فلاپي درايو ، / : a مي باشد . مترادف با : diskette مقايسه كنيد با : hard disk

---

در مورد اثري گفته مي شود كه با موضوع ( هاي ) بيان شده در يك رده از رده بندي دهدهي ديويي ، تقريباً هم گستره است ، يا بيش از نيمي از محتواي سرعنوان را پوشش مي دهد ، يا مثال هاي گويا از سه يا چندين تقسيم فرعي رده را زير پوشش مي گيرد . فهرستنويس مجاز است كه تقسيمات فرعي استاندارد را به اثري كه نزديك به كل موضوع است ، بيفزايد . مقايسه كنيد با : standing room

---

بررسي اَخلاف و فرزندان يك ( يا چند ) نياي مشترك يك فرد ، خانواده ، يا گروه بخصوص . پژوهش هاي نسب شناختي غالباً مستلزم استفاده از مواد آرشيوي هستند . منابع نسب شناختي هر روز بيش از پيش به قالب رقومي درمي آيند و در دسترس قرار مي گيرند ( مثل US GenWeb Archives ) . نيز اشاره دارد به ذكر نام نياكان و اخلاف آنان به ترتيب طبيعي جانشيني ، معمولاً به شكل « درخت خانوادگي » . در آثار تاريخي و زيستنگاشتي ، جدول هاي نسب شناختي گاهي بر آستر بدرقه ، يا در ابتداي متن كتاب چاپ مي شوند .

---

در فراهم آوري ، درصد مواد سفارش داده شده اي كه عملاً توسط ناشر ، كارگزار يا سوداگر مربوطه ، در مدت زمان معيني ارسال شده . نيز نگاه كنيد به : canceled

---

در نقشه نگاري ، عبارت است از رابطه ي مقياسي بين فاصله بر روي نقشه يا نمودار ، و فاصله ي واقعي بر سطحي از زمين يا دريا كه بر روي نقشه نشان داده شده ، و در « شرح نقشه » به صورت يك نسبت ( مثال 000 , 1 : 100 ) ارائه مي گردد ، و جزو واحدهاي استاندارد اندازه گيري شمرده مي شود .

---

تكثيركردن يك سند يا هر اثر ديگر ، با دست يا با هر فرايند ديگر . بسياري از كتاب هاي قديمي فقط در يك نسخه توليد مي شدند . در اروپاي قرون وسطي ، آثار مذهبي و كلاسيك با مشقت زياد ، توسط راهب ها و نسخه برداراني ( copyists ) كه به " كاتب " معروف بودند ، با دست نسخه برداري مي شدند . شيوه هاي نوين ، برچاپ و بازنگاري متكي هستند . در پردازش داده ها ، توليد مجدد داده ها از يك فايل ، مكان ، يا محيط ذخيره و انبارش به فايل ، مكان يا محيط ديگر ، بدون بروز تغيير . به تك نمونه اي از دستنوشته يا سند چاپي هم اطلاق مي شود . كتابخانه ها گاهي اقلامي را كه مورد استفاده ي زياد دارند در نسخه هاي متعدد خريداري مي كنند . شماره ي نسخه در ركورد فهرست و ( جز درمورد نسخه ي اول ) در پايان شماره ي راهنما ذكر مي شود . در نشر محدود ، تعداد كل نسخه هاي چاپ شده در پروانه ي چاپ ، معمولاً بر پشت صفحه ي ما قبل عنوان ، ثبت مي شود . نيز نگاه كنيد به : aberrant copy association copy complimentary copy desk copy distribution copy در نشر ، مطلبي كه قرار است در آماده سازي براي چاپ ، حروفچيني گردد ، يا به عنوان متن به يك سند فرامتني ضميمه شود . نيز نگاه كنيد به : fair copy printer's copy

---

رونوشتي از يك سند ، گزارش ، مقاله ي ادواري ، . . . كه معمولاً همراه با فقره هاي مرتبط ، براي ارجاع يا استفاده هاي آينده ، در بايگاني نگهداري مي شود .

---

كپي دقيق از يك اثر هنري كه با دست يا ماشين ، براي بازار انتفاعي توليد شده؛ مثل پوستر چاپي از يك نقاشي يا طرح . بازتوليد آثار بزرگ معمولاً با مقياسي كوچك تر از اصل انجام مي شوند . قيمت معمولاً به كيفيت و به ميزان انطباق با اصل بستگي دارد . به رونوشتي دقيق از يك سند چاپي يا مكتوب كه با ابزار مكانيكي يا الكترونيكي ساخته شده نيز اطلاق مي شود؛ مثل فتوكپي . نيز نگاه كنيد به : reprography

---

مطالعه ي مشخصه هاي فيزيكي كتاب هاي خطي . نسخه شناسان با شناسايي كاتبان نسخه هاي خطي و كارگاه هايي كه اين نسخ را توليد كرده اند ، قادرند بين نسخه ها ارتباط متقابل برقرار كنند ، و اين امر به محققان كمك مي كند تغييرات ( عمدي و سهوي ) در متون قرون وسطايي و كلاسيك را كشف كنند . مقايسه كنيد با : bibliology

---

شخصي كه توسط ناشر استخدام مي شود تا نسخه ي ماشين شده ي پديدآورنده را براي آماده سازي پيش از چاپ ، معمولاً مطابق با شيوه نامه ي داخلي ( از نظر املا ، كوته نويسي ، نقطه گذاري ، دستور زبان ، ساختار نحوي ، كاربرد ، سبك استناد ، . . . ) با دقت ، ويرايش و نشانه گذاري كند . يك نسخه ويراي خوب ، دقيق بودن نكات ، نقل قول ها ، و استنادها را نيز بررسي مي كند و نسبت به احتمال افترانويسي ، سرقت ادبي ، و . . . هوشيار است .

---

نسخه اي از يك سند كه مخصوصاً براي ذخيره ي آرشيوي طراحي يا ايجاد شده تا در شركت ، دولت ، سازمان ، يا مؤسسه اي كه مايل است ، معمولاً بنا به مقاصد حقوقي ، استشهادي ، يا تاريخي ، نگهداري شود . نيز نگاه كنيد به : archival quality preservation photocopy

---

در چاپ ، نسخه اي كه با استفاده از نرم افزار واژه پرداز ، يا به شيوه ي ديگر تهيه شده ، كاملاً ويرايش گرديده ، و بدون نياز به حروفچيني ، آماده ي عكسبرداري براي تهيه ي زينك است . مترادف با : camera copy

---

نسخه اي از يك كتاب ( حاوي مواد برگزيده يا نقل قول شده ) كه در اولين انتشار ، به منظور تأييد اين كه قطعات نقل شده مطابق با اجازه ي اعطاشده مورد استفاده قرار گرفته اند ، براي دارنده ي حق تكثير فرستاده مي شوند .

---

نسخه اي از اقلامي كه از قبل در مالكيت كتابخانه بوده و معمولاً در هنگام نياز ، به مجموعه افزوده مي شود . مقايسه كنيد با : duplicate

---

نسخه اي از يك كتاب يا اثر منتشرشده ي ديگر كه به امضاي پديدآورنده رسيده . نسخه هاي امضاشده ، اگر پديدآورنده بسيار معروف باشد و نسخه هاي امضاشده نادر باشند ، ممكن است براي كلكسيونرها ارزش قابل توجهي داشته باشند . مقايسه كنيد با : inscribed copy

---

نسخه اي از كتاب كه حاوي يك اهدانويسي مي باشد كه به صورت في البداهه توسط پديدآورنده يا تصويرگر ، روي « رهابرگ » نوشته شده . وقتي اهدانويسي توسط دريافت كننده درخواست مي شود ، كتاب « نسخه ي اهدانويسي شده » ناميده مي شود .

---

نسخه اي از يك كتاب يا اثر ديگر كه توسط پديدآورنده ، ويراستار ، يا تصويرگر براي شخصي يا اشخاصي كه اثر به او/ آن ها اهدا گرديده ، امضا شده است . در بازار كتاب هاي قديمي ، نسخه ي تقديمي ممكن است از نسخه اي كه امضا ندارد ، بسيار با ارزش تر قلمداد شود .

---

نسخه اي از كتابي كه ( به عنوان يادبود اهدا ) حاوي نام دريافت كننده ، و گاهي اظهار نظر يا عبارت مناسبي مي باشد و امضاي اهداكننده ( كه ممكن است خود پديدآورنده باشد ) به دنبال آن مي آيد . يادبود معمولاً بر روي رُهابُرگ نوشته مي شود . كوته نوشت : insc . مقايسه كنيد با : presentation copy

---

نگارش نهايي يك فيلم سينمايي كه براي توزيع در بين مخاطبان عمومي در نظر گرفته شده ، و در بعضي موارد از آنچه كارگردان در نظر داشته كوتاه تر است . در بعضي موارد ، اگر ببينند كه چاپ اوليه بسيار طولاني است ، آن را بعد از كوتاه شدن پخش مي كنند . در برخي موارد بسيار معدود ، فيلمي سينمايي كه صحنه هاي مهمي از آن حذف شده اند ، پس از اين كه مطابق با مدت زمان اوليه اش تكميل شد پخش مي شود . وقتي چنين فقره اي توسط كتابخانه اي فهرستنويسي مي شود ، عبارت « نگارش احياشده به اصل » ( original restored version ) به عنوان يادداشت در توصيف كتابنگاشتي اضافه مي شود . مترادف با : showprint

---

يكي از شش يا چندين نسخه ي اهدايي از اثر منتشرشده اي كه در نخستين بار انتشار ، معمولاً از سوي ناشر به رايگان در اختيار پديدآورنده قرار مي گيرد . گاهي اعضاي هيئت علمي ، نسخه هاي اهدايي از آثار خود را به كتابخانه ي آكادميك آن دانشكده يا دانشگاهي كه به آن وابسته اند هديه مي كنند .

---

نسخه اي از يك كتاب قديمي كه همچون روز نخست انتشار ، نو و تازه است و در نتيجه ، احتمالاً موجب مي شود كه نسبت به نسخه ي ديگري از همان ويراست كه آثار فرسودگي بر خود دارد ، در بازار كتاب هاي مستعمل و قديمي ، قيمت بالاتري براي آن درخواست شود . نيز نگاه كنيد به : mint

---

در نشر ، نسخه اي از كتاب كه به رايگان براي استاد فرستاده مي شود تا او را متوجه سازد كه يك كتاب آموزشي براي دانشجوياني كه در درس هاي مرتبط با موضوع كتاب ثبت نام كرده اند ، منتشر شده . گاهي اعضاي هيئت علمي نسخه هاي رايگان را به كتابخانه ي موسسه اي كه به آن وابسته هستند اهدا مي كنند . از اين نظر ، مترادف با : inspection copy در مفهوم عام تر ، هر نسخه از كتاب يا ادواري كه براي تبليغ در فروش ، توسط ناشر اهدا مي شود ( از جمله نسخه ي پديدآورنده ، نسخه هاي روميزي ، و نسخه هاي نقد و بررسي ) .

---

در بازار كتاب هاي مستعمل ، نسخه اي با وضعيت نو و تميز كه از « خوب » پيشي مي گيرد ، اما به « دست نخورده » نمي رسد .

---

در بازنگاري ، نسخه ي ريز نمودي ، كه مي توان نسخه هاي اضافي با خوانش پذيري يكسان را از آن بازتوليد كرد .

---

نگارش دستنوشت يك اثر ، كه به عنوان مدلي براي تنظيم حروف مورد استفاده در ويراست چاپي به كار مي رود . بقاي چنين نسخه هايي بعيد است ، اما وقتي به شكل مناسب تأييد اصالت شوند ، براي محققاني كه به نقد و كتابنگاري متني مشغول هستند ، بسيار جالب خواهند بود .

---