گروهي سازمان يافته كه تلاش مي كند خط مشي ها و عمليات يك كتابخانه را تحت تأثير قرار دهد تا حذف فقره هايي را كه اعضاي آن گروه نامطلوب مي دانند ، يا افزودن موادي به مجموعه را كه تأييدكننده ي نظر آنان درباره ي مسائل بحث انگيز سياسي يا اجتماعي است يا آن ها را اثبات مي كند ، تضمين كنند . كتابخانه هاي عمومي در ايالات متحده اهداف دائم چنين فشارهايي هستند؛ چرا كه با منابع مالي عمومي پشتيباني مي شوند و به مراجعان مختلفي خدمات مي دهند . يك خط مشي مجموعه گستري كه به روشني و دقت تدوين شده باشد ، بهترين راه دفاع كتابخانه در برابر تهديدهايي است كه نسبت به آزادي فكري صورت مي گيرد .

---

افرادي از يك جمعيت كه كتابخانه به آن ها خدمات مي دهد و عملاً از خدمات و مجموعه هاي آن ، منظماً استفاده مي كنند . مترادف با : clientele نيز نگاه كنيد به : constituency نيز به گروهي از كاربران يك خدمت يا محصول ( يا مجموعه اي از محصولات ) نرم افزاري/ سخت افزاري گفته مي شود كه به صورت دوره اي با هم ديدار مي كنند و ( معمولاً از طريق پست الكترونيكي ) با هم در تماس هستند تا دريافت خود از محصول ( ها ) را تقويت كنند ، درباره ي مواردي كه تجربه مي كنند به بحث بپردازند ، و موارد اصلاحي را به كارگزار پيشنهاد كنند . كتابداران سيستمي غالباً در گروه هاي كاربران كه در موضوع نرم افزارهاي فهرستنويسي تشكيل مي شود شركت مي كنند .

---

گروهي سازمان يافته ، كه اعضاي آن با هم ديدار مي كنند تا درباره ي كتاب هايي كه خوانده اند صحبت كنند و معمولاً توسط كتابخانه ، مدرسه ، كليسا ، يا كتابفروشي حمايت مالي مي شود . بيش تر اين گروه ها مطالعه شان را هماهنگ مي كنند ، به نحوي كه تا زمان ديدار ، همه ي آن ها كتابي واحد ، يا اثري از يك پديدآورنده ي واحد را خوانده باشند . در بعضي از گروه ها ، يك مدير جلسه ( گاهي بر مبناي چرخشي ) انتخاب مي شود كه جلسه را با صحبت كوتاهي درباره ي پديدآورنده يا كتاب جديد آغاز مي نمايد ، و بعد زمينه را براي بحث باز مي كند .

---

ركوردي از يافته هاي پژوهشي ، ازپژوهشي كه هنوز در جريان است ، يا از ديگر يافته هاي فني ، كه به صورت جداگانه منتشر مي شود و معمولاً داراي يك « شماره ي گزارش » ( report number ) و گاهي يك « شماره ي بورس اعطايي » ( grant number ) ( كه توسط نهاد حمايت كننده تعيين مي گردد ) مي باشد . نيز نگاه كنيد به : ERIC document همچنين ، ركورد رسمي از فعاليت هاي يك كميته يا نهاد تنالگاني ، خلاصه ي گزارش هاي يك نهاد دولتي ، يا تحقيقات انجام شده به وسيله ي يك نهاد ( چه محرمانه و چه منتشرشده ) كه معمولاً آرشيو مي شود يا به صورت داوطلبانه يا به حكم وظيفه ، به مقام بالاتر تحويل داده مي شود . در معناي عام تر ، هر گونه گزارش رسمي از رخداده ها يا اطلاعات مرتبط با يك رويداد يا پديده ي خاص ، كه گاهي با فواصل زماني منظم ارائه مي شود . كوته نوشت : rept . نيز نگاه كنيد به : annual report

---

نشريه ي چاپي ، معمولاً با حجم كم تر از يكصد صفحه ، كه هر سال به وسيله ي مسئولان يك شركت دولتي به هيئت مديره ( يا نهاد نظارتي ديگر ) تسليم مي شود و براي توزيع در ميان سهامداران كنوني و آتي ، با جلد نازك صحافي و منتشر مي شود . در اين نشريه ، فعاليت هاي شركت در طول سال مالي گذشته و وضعيت مالي كنوني آن توصيف مي شود . برخي شركت ها به تهيه ي گزارش سالانه ي درونخطي مي پردازند . در كتابخانه هاي پيشه گاني ، گزارش هاي سالانه معمولاً تا چند سال معين در يك فايل شركتي نگهداري مي شوند و سپس حذف مي گردند .

---

مقاله يا مطلب علمي در توصيف پژوهش يا پيشرفت هاي ديگر علمي در حوزه اي از علوم كاربردي . اين گزارش هنگامي كه به يك نهاد نظامي تسليم مي شود ، ممكن است « طبقه بندي » شود ، يا موضوع محدوديت هاي ديگري از باب دسترسي قرار گيرد . نيز نگاه كنيد به : National Technical Information Service

---

در كتابنگاشت يا سياهه ي مراجع ، گزارماني كه ارزيابي مختصري از منبع مورد استفاده را شامل مي شود - دربرابر گزارماني كه در آن محتواي اثر ، توضيح داده مي شود ، توصيف مي گردد ، يا خلاصه مي شود .

---

كتابي با صفحات خالي و نانوشته كه در آن ، قطعات نظم و نثر به طور نامنظم توسط صاحب كتاب ، به منظور انكشاف و بازنگري ايده هايي در آينده ، ثبت ، و گاهي بر اساس موضوع مرتب مي شوند . نويسنده ممكن است فقط افكار و انديشه هاي خودش ، يا گزيده اي از انديشه هاي نويسندگان و گويندگان ديگر را يادداشت كند . گزيده نامه هايي كه توسط افراد بلندپايه تهيه مي شوند ، قابل انتشار همگاني شناخته مي شوند . اگر چه علاقه به اين شكل از بيان ادبي افول كرده ، هنوز بعضي از شاعران از آن استفاده مي كنند . نيز نگاه كنيد به : diary journal

---

محيط رابط رايانه اي كه يك توالي سلسله مراتبي از سياهه هاي مربوط به انتخاب هاي ( گزينه هاي ) احتمالي فراهم مي آورد و كاربر براي دستيابي به نتيجه ي دلخواه ، بايد گزينش مناسب را از ميان آن ها انجام دهد . كاركردن « با محيط هاي رابط گزين رانشي » براي كاربران تازه كار آسان تر است؛ اما اين محيط ها در نظر كاربران باتجربه ، كُندتر و نسبت به سامانه هاي « فرمانً رانشي » ساده تر هستند و در نتيجه جذابيت كم تري دارند . نيز نگاه كنيد به : graphical user interface

---

در سامانه هاي رايانه اي ، عبارت است از نمايش دو يا چند گزينه كه كاربر مي تواند با تايپ حروف يا اعداد ( يا تركيبي از كليدهاي مختلف ) ، يا با كليك بر روي يك آيكون ، پيوند ، برچسب متني ، و . . . ( با استفاده از موشواره يا ابزار نشانگر ديگر ) ، يكي از آن ها را انتخاب كند . گزينه هاي « منوي اصلي » ( Main menu ) در نمايش سلسله مراتبي ، اغلب به « زيرمنو » ( submenu ) هاي سطح پايين تري منجر مي شوند . نيز نگاه كنيد به : Gopher

---

فرايند تصميم گيري در اين باره كه كدام مواد بايد به مجموعه ي كتابخانه افزوده شوند . تصميمات انتخاب معمولاً بر مبناي مرورها و ابزارهاي استاندارد مجموعه گستري ، توسط كتابداراني كه به عنوان « انتخابگر » ( selector ) در حوزه هاي موضوعي خاص انتخاب شده اند ، و بر اساس علائق و حوزه هاي تخصص شان ، صورت مي گيرد . در كتابخانه هاي آكادميك ، انتخاب ممكن است توسط اعضاي هيئت علمي آموزشي ( در رشته هاي مربوط به خودشان ) نيز صورت گيرد . كتابخانه هاي عمومي و آكادميك بسيار بزرگ ممكن است براي كمك به انتخابگران از « طرح توافقي » يا « طرح سفارش كلي » استفاده كنند . مراجعان به كتابخانه ( بويژه در كتابخانه هايي كه « صندوق پيشنهاد » دارند ) نيز عنوان هايي را براي خريد پيشنهاد مي كنند . متضاد با : deselection نيز نگاه كنيد به : selection criteria

---

آنچه در ترجيح بر ديگري يا ديگران ، بر مبناي يك صفت يا خصيصه ي ويژه ، انتخاب شده . در پژوهش كتابخانه اي ، كشف افزاري است مثل يك نمايه يا كتابنگاشت كه فقط بخشي از متون موجود را شامل مي شود ، و معمولاً محدود به منابع و مآخذي است كه معيارهاي ازپيش تعيين شده و خاصي ( مانند كيفيت ، روزآمدي ، سطح خوانايي ، درجه ي تخصصي ، . . . ) را برآورده مي كنند . مقايسه كنيد با : comprehensive

---

برنامه ها و فعاليت هايي كه كتابخانه يا نظام كتابخانه اي را قادر مي كند به تحويل خدمات سنتي در خارج از ديوارهاي فيزيكي محوطه اش بپردازد؛ مانند كتابخوردرو ، كتاب - پـُست ، و تحويل مستقيم مواد كتابخانه اي به مراجعان . مقايسه كنيد با : outreach

---

فرايند برنامه ريزي و ساخت يك مجموعه ي سودمند و متوازن از مواد كتابخانه اي در يك دوره ي چندساله ، برمبناي سنجش مستمر نيازهاي اطلاعاتي مراجعان كتابخانه ، تحليل آمار استفاده ، و برآوردهاي جمعيت شناختي ، كه معمولاً با محدوديت هاي بودجه اي مهار مي شوند . مجموعه گستري تدوين معيارهاي گزينش ، برنامه ريزي براي اشتراك منابع ، جايگزيني فقره هاي گم شده و آسيب ديده ، و نيز تصميمات معمول براي گزينش و حذف مواد را شامل مي شود . كتابخانه هاي بزرگ و نظام هاي كتابخانه اي ممكن است براي گسترش مجموعه هايشان از يك طرح تصويبي يا طرح سفارش كلي استفاده كنند . در كتابخانه هاي كوچك و متوسط ، معمولاً همه ي كتابداران ، براساس علائق و تخصص هاي موضوعي شان ، معمولاً در چارچوب كلي يك خط مشي مكتوب مجموعه گستري ، در مسئوليت هاي گسترش مجموعه با هم سهيم هستند . مقايسه كنيد با : collection management

---

فاقد ارجاع متقاطع ، نيز نگاه كنيد به : syndetic structure

---

هر يك از دو صفحه ي مقابل به هم در يك كتاب يا اثر چاپي ديگر كه به حالت گشوده قرار گرفته . صفحه ي سمت راست ( در انتشارات لاتين و صفحه ي سمت چپ در انتشارات فارسي ) را صفحه ي فرد و صفحه ي سمت چپ ( در انتشارات لاتين و صفحه ي سمت راست در انتشارات فارسي ) را صفحه ي زوج مي نامند . مقايسه كنيد با : conjoint leaves نيز نگاه كنيد به : double spread نيز اشاره دارد به روندهايي كه كاركنان كتابخانه در آغاز هر روزِ كاري طي مي كنند تا تأسيسات كتابخانه را براي استفاده ي مراجعان ، آماده كنند؛ مانند روشن كردن چراغ ها و تجهيزات ، بازبيني موجودي كاغذ در دستگاه هاي چاپگر و فتوكپي ، بازبيني كتابگذارگاه براي برداشتن مواد بازگشتي در طول ساعات بسته بودن كتابخانه ، فعال كردن سامانه ي امنيتي ، بازكردن قفل درب ( هاي ) ورودي ، و . . . .

---

مسافرت فشرده اي كه معمولاً به وسيله ي ناشر يك كتاب جديد ترتيب داده مي شود ، و پديدآورنده ( يا يك تصويرگر معروف ) مي پذيرد كه در طي اين سفر ، با شركت در جلسات اعضاي كتاب ، مصاحبه ، كتاب - كنكاش ، و . . . كه معمولاً در فروشگاه هاي كتاب يا در رسانه هاي همگاني برگزار مي شوند ، به فروش هر چه بيش تر كتاب كمك كند . هزينه هاي سفر از سوي ناشر پرداخت مي شوند ، ولي معمولاً نويسنده براي وقتي كه صرف مي كند حق الزحمه اي نمي گيرد . برنامه ي گشت پديدآورندگان در مجله ي حرفه اي Publishers Weekly اعلان مي شود .

---

در ارائه ي خدمات مرجع ، عبارت است از عمل قدم زدن آرام در محوطه ي مرجع كتابخانه در جستجوي كاربراني كه به كمك نياز دارند ( به جاي نشستن در پشت ميز مرجع و منتظرماندن براي مراجعه ي كاربراني كه سؤالي دارند ) . كتابداران باتجربه ي مرجع با بهره گيري از زبان ايما و اشاره و ديگر علائم غيرگفتاري ، مي توانند بفهمند كه چه موقع كاربر به مشكلي برخورده است . آنان گاهي يك مصاحبه ي مرجع را با بيان ملايمت آميز اين سؤال كه « آيا به دنبال اطلاعات مورد نياز هستيد؟ » آغاز مي كنند . در كتابخانه هاي بزرگ ، وقتي حضور همزمان دو كتابدار براي كار مرجع برنامه ريزي شده ، يكي از آنان مي تواند گشت بزند و ديگري در پشت ميز بماند .

---

گشت درونخطي در ساختمان كتابخانه ، معمولاً از طريق اينترنت . قالب بندي اين گونه گشت ها با هم متفاوت اند ، ولي برخي از آن ها شامل نقشه هاي ساختماني قابل كليك كردن هستند كه به عكس هاي همراه با متن ( كه توصيف خدمات و مجموعه هاي موجود در هر مكان ، در آن ها آمده ) پيوند خورده اند .

---

گشودگي كامل صفحات مقابل به هم در يك كتاب ( يا ديگر اثر صحافي شده ) در حالت گشوده شده . نيز نگاه كنيد به : double spread

---

گفتن يك داستان ، يا گزارش رويدادها به صورت مكتوب يا شفاهي ، معمولاً با صيغه ي اول شخص يا سوم شخص . بيش تر فيلم هاي مستند و برنامه هاي تلويزيوني شامل روايت فيلمنامه اي هستند ، و نام « راوي » ( narrator ) در عنوان بندي مي آيد . براي افزايش جذابيت يك اثر ، راوي هاي مشهور ممكن است به كار گرفته شوند .

---

آزادي مندرج در « اصلاحيه ي اول » قانون اساسي ايالات متحده براي نوشتن و گفتن آنچه كه شخص مي خواهد ، بدون ترس از سانسور يا پيگرد قانوني ، با رعايت برخي محدوديت ها ( پرهيز از افترا ، تهمت ، . . . ) . نيز نگاه كنيد به : intellectual freedom

---

محاوره ي - واقعي يا خيالي - بين دو يا چند نفر ، بخصوص مبادله ي ايده ها و عقايد بين افرادي كه نقطه نظر يكساني ندارند . به اثري مكتوب به شكل محاوره بين دو يا چند نفر ، يا به قسمت هايي از يك اثر داستاني ( رمان ، داستان كوتاه ، نمايشنامه ، . . . ) كه حاوي سخنان بيان شده توسط شخصيت ها مي باشد نيز اطلاق مي شود - در برابر متون روايتي يا توصيفي . در متن يك اثر روايي ، گفتگو با استفاده از علامت نقل قول مشخص مي شود . مقايسه كنيد با : monologue

---

حرف آغازين در يك دستنوشته ي تذهيب شده كه با طرحي متشكل از تاك ، برگ ، ميوه ، گل ، و/ يا شاخ و برگ هاي ديگر تزيين گرديده . مقايسه كنيد با : figure initial نيز نگاه كنيد به : historiated initial inhabited initial rustic capital

---

تزئينات چاپي گرافيكي كوچكي به شكل گل يا قطعه اي از شاخ و برگ ، كه با تكرارش مي توان يك خط حاشيه اي تزييني را روي صفحه يا ورق شكل داد . مترادف با : fleuron floret

---

نوعي از پرداخت و جلادهي كه در آن به سطح كاغذ يا مقوا ، روكش صاف و درخشنده اي از لعاب داده مي شود تا جلوه ي بصري اثر ( تصاوير ، پوسترها ، . . . ) تقويت شود . بيش تر مجله هاي عمومي بر روي كاغذ گلاسه چاپ مي شوند تا توجه خوانندگان را به خود جلب كنند . در ساخت روپوش جلد نيز از اين كاغذ استفاده مي شود تا جاذبه ي كتاب هاي جديد براي فروش ، افزايش يابد . در نشر ، اين واژه به عكسي كه بر روي كاغذ صاف و درخشنده چاپ شود ( قالبي كه چاپچيان در بازتوليد آثار ، ترجيح مي دهند ) نيز اطلاق مي شود .

---

نوعي از جـُنگ حاوي مجموعه اي از بُرگِرفته هاي نثر يا قطعات ادبي نگارشي ( معمولاً « بالاد » يا شعر ) .

---

كدي كه در فهرستنويسي كتابخانه اي براي نشان دادن « وضعيت گردش » فقره اي به كار مي رود كه خارج نشده ، و در هيچ جاي كتابخانه هم پيدا نمي شود . اگر اين فقره در جستجوي دقيق توسط كاركنان كتابخانه در مدت زمان منطقي پيدا نشود ، در صورتي كه تقاضايي براي آن وجود داشته باشند و ويراستي از اثر نيز هنوز در بازار موجود باشد ، ممكن است نسخه ي جايگزين براي آن سفارش داده شود . مقايسه كنيد با : lost

---

كُدي كه در ركورد فهرست كتابخانه اي براي نشان دادن وضعيت گردش فقره اي كه ديگر موجود نيست - چون توسط امانت گيرنده ي قبلي خارج شده ، و هرگز برنگشته - به كار مي رود . بيش تر كتابخانه ها ، بعد از آن كه تعدادي از اعلان هاي ديركرد ، بي نتيجه مي ماند ، مبلغي را ( بسته به هزينه ي جايگزيني ) به پاي مراجعه كننده محاسبه مي كنند . در برخي كتابخانه ها ، در صورتي كه فقره پيدا شود و در زمان قابل قبول بازگردانده شود ، اين مبلغ مسترد مي گردد . مقايسه كنيد با : missing نيز به اثر خلاقانه اي گفته مي شود كه وجودش فقط از طريق نقل قول ها و تلميحات موجود در نوشته هاي پديدآورندگان معاصر آشكار مي شود . شناخت ما از آثار ادبي دوره ي كلاسيك ( اشعار ، نمايشنامه ها ، . . . ) اغلب فقط از طريق نقل قول هاي ناقص و ارجاعاتي است كه در آثار باقيمانده موجودند .

---

واژه اي عاميانه كه در بازار كتاب براي اشاره به كتاب جديدي كه به فروش نمي رود مورد استفاده قرار مي گيرد . « گندم نمايي » يك كتاب عبارت است از تلاش براي تقويت فروش و مطالعه ي آن از طريق ستايش از نقاط قوت آن و چشمپوشي از ( يا كم اهميت جلوه دادن ) نقاط ضعف آن كتاب . چنين تأييدي ممكن است به درخواست پديدآورنده يا ناشر انجام نگرفته باشد .

---