واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 32
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
bibliometrics

استفاده از روش هاي رياضي و آماري براي مطالعه و شناسايي الگوهاي به كارگيري مواد و خدمات در كتابخانه ، يا براي تحليل توسعه ي تاريخي يك مجموعه ي ادبي و متني بخصوص ، بويژه وضعيت پديدآورندگي ، نشر ، و به كارگيري آن . پيش از نيمه ي قرن بيستم ، بررسي كمي كاربردها و داده هاي كتابشناختي ، statistical bibliography ناميده مي شد . نيز نگاه كنيد به : citation analysis


يك خطاط حرفه اي كه قبل از اختراع چاپ با حروف متحرك ، دستنوشته ها را با دست استنساخ مي كرد . در قرون وسطي ، بيش تر مستنسخين راهب هايي بودند كه در كتابتخانه هاي مؤسسات مذهبي كليساي رم كار مي كردند . مترادف با : copyist نيز نگاه كنيد به : calligraphy illuminated
شركتي دست اندركار توزيع مطالب كوتاه و بلند و كاريكاتور براي روزنامه ها ، مجلات عمومي ، مجلات صنفي ، مراكز خبري ، و رسانه هاي پخش عمومي . ستون نويسي كه كار او به اين ترتيب بازاريابي مي شود « ستون نويس شركتي » ( syndycated columnist ) ناميده مي شود .
گردآوري اطلاعات يا داده هاي علمي درباره ي يك موضوع از طريق مشاهده ، مصاحبه ، و ديگر روش هاي بررسي مستقيم ، كه معمولاً در مكاني بسيار مرتبط به موضوع انجام مي شود - برخلاف پژوهش در باب يك موضوع در كتاب ها و ديگر انتشارات ، اجراي آزمون در شرايط آزمايشگاهي ، انجام پيمايش هاي پستي ، . . . . در آرشيو ، فرايند مكانيابي ، شناسايي و امن كردن مواد براي مجموعه ي آرشيوي ، مشتمل بر هر گونه توافق مورد نياز براي كسب توليت - در صورتي كه مواد ، ارزش پولي داشته باشند . املاي ديگر : field work
simultaneous user
شخصي كه همزمان با كاربران ديگر ، به يك داده پايگاه كتابنگاشتي يا منبع درونخطي ديگر دسترسي مي يابد . « توافق هاي صدور مجوز » معمولاً حداكثر تعداد كاربراني را كه ( با بهاي اشتراك معين ) مي توانند همزمان به داده پايگاه وصل شوند ، مشخص مي كند . بيش تر فروشندگان ، نرم افزارهاي كاوش منحصربه فرد و خاص خودشان را طوري طراحي كرده اند كه در صورت تجاوز از محدوده ي معين ، از دسترسي جلوگيري شود .
آن دسته از كاركنان كتابخانه كه به عنوان كتابدار آموزش نديده اند ، ولي دركي فني از روندها و اقدامات كتابخانه اي به دست آورده اند و هر روز در گردش روند عمليات كتابخانه مشاركت دارند ، اما اختيار تصميم گيري در باب خط مشي ها يا شركت در ديگر فعاليت هايي را كه ماهيت حرفه اي آن ها مربوط به كتابداري است ، ندارند . نيز نگاه كنيد به : paraprofessional
تلاش نظام مند از سوي كاربر كتابخانه يا كتابدار به منظور مكان يابي اطلاعات دلخواه با استفاده از شيوه هاي الكترونيكي يا دستي ، خواه موفقيت آميز باشد يا نه - در برابر تورق مجموعه ي كتابخانه بدون هدف روشن در ذهن . نيز نگاه كنيد به : search statement search strategy mediated search serendipity به تلاش يكي از كاركنان بخش امانت كتابخانه براي يافتن فقره اي كه در فهرست ، به عنوان « موجود » ثبت شده ، اما در جاي خود در قفسه نيست ، نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : missing در اشتغال ، عبارت است از فرايند رسمي جستجو به دنبال نامزدهايي كه واجد شرايط پركردن يك پست خالي باشند . اين كار معمولاً توسط يك كميته ي جستجو ( متشكل از كاركنان و/ يا ناظراني كه از نزديك با كارمند جديد كار خواهند كرد ) انجام مي شود . در كتابخانه ها ، فرصت هاي شغلي داخل كشوري معمولاً در نشريات حرفه اي اعلام مي شوند .
در مورد منبعي الكترونيكي گفته مي شود كه بر روي نرم افزاري اجرا مي گردد كه طوري طراحي شده تا به كاربر امكان دهد كلمه ، عبارت ، يا مجموعه اي از كلمات يا عبارات را به عنوان درونداد ، و به منظور يافتن همه ي ركوردها ، مدخل ها ، يا متون حاوي واژه ( ها ) ي كاوش ، تايپ كند . در بيش تر داده پايگاه ها و فهرست هاي درونخطي كتابخانه اي ، بيش تر فهرست هاي درونخطي و داده پايگاه هاي كتابنگاشتي را مي توان بر اساس پديدآورنده ، عنوان ، سرعنوان موضوعي ( توصيفگر ) ، و كليدواژه ها كاوش كرد . منطق بولي و دم برش در كاوش كليدواژه اي مجاز هستند . search also under نگاه كنيد به : see also
در اصل به معناي هر گونه نگارش مكتوب؛ اما اين واژه اكنون عمدتاً براي عهد عتيق و جديد از انجيل مسيحي ، و گاهي به شكل جمع ( به معناي كتب مقدس ) به كار مي رود . در معناي عام تر ، هر گونه ركورد يا متن مذهبي .
كتابي از داستان هاي كودكان ، غالباً مجموعه ي مصوري از فابل ها ، قصه هاي پريان ، شعرهاي كودكانه ، و اشعار مشهور كه گاهي داراي مضمون يا موضوع خاصي هستند . اين واژه در عنوان مجموعه داستان هاي انجيل كه براي كودكان نوشته مي شوند نيز ديده مي شود . مقايسه كنيد با : picture storybook
واژه اي انتشاراتي براي كتابي كه 1 ) به سُبك دانشورانه نوشته شده؛ 2 ) درباره ي موضوعي تخصصي نوشته شده؛ 3 ) بخش نسبتاً محدود و كاملاً مشخصي از بازار را هدف قرار داده؛ 4 ) عمدتاً در همان بازار محدود و مشخص فروخته مي شود؛ 5 ) اغلب بر اساس نوبت چاپ خريداري مي شود؛ 6 ) قيمت آن چندان متغير نيست؛ 7 ) براي ناشر ، چندان سودآور نيست؛ 8 ) معمولاً توسط يك انتشارات يا شاخه ي انتشاراتي وابسته به يك جامعه ي علمي منتشر مي شود؛ 9 ) عمدتاً در مجلات تخصصي دانشورانه مرور مي شود؛ و 10 ) داراي يك كتابنگاشت يا فهرستي از منابع و مراجع در انتها براي مطالعه ي بيش تر ، و نيز داراي نمايه است . كتاب هاي دانشورانه معمولاً از فروش « حقوق جنبي » درآمد كمي عايد مي كنند ، اما نسبت به بيش تر عنوان هاي تجاري ، خوانندگان دائمي بيش تري را جذب مي كنند . نيز نگاه كنيد به : monograph
اتاقي در صومعه هاي قرون وسطي كه براي آماده سازي دستنوشته هاي كاتبان در نظر گرفته شده بود . در بعضي از اماكن مذهبي ، كتابتخانه يك اتاق بزرگ بود؛ در اماكن ديگر ، اين فضا به حجره هايي انفرادي تفكيك شده بود . براي به حداقل رساندن حواس پرتي كاتبان در هنگام كار ، سكوت محض برقرار مي شد . نيز نگاه كنيد به : armarian
كتابخانه ا تحت مالكيت و اداره دولت فدرال ايالات متحده ، معمولاً حاو مجموعه ا از اسناد دولت در ارتباط با حوزه ( ها ) ي كه بايد تحت پوشش قرار دهد . بزرگ ترين اين كتابخانه ها « كتابخانه كنگره » ، « كتابخانه مل پزشك » ، « كتابخانه مل آموزش » ، و « كتابخانه مل كشاورز » م باشند . « كميته فدرال كتابخانه ها و مراكز اطلاعات » ( اف ال آ س س ) در كتابخانه كنگره ، از سال 1965 راهنماي « فِدلينك » ( شبكه اطلاعات و كتابخانه ا فدرال ) را در اختيار كتابخانه ها فدرال قرار داده است . كتابداران دولت فدرال در « ميزگرد كتابخانه ها نيروها مسلح و فدرال » ( وابسته به « انجمن كتابخانه ها امريكا » ) سازمانده شده اند .
از اولين انواع كتابخانه كه در اوايل قرن هيجدهم از سوي كتابفروشان لندن ابداع شد و اعضاي آن ها در برابر حق استفاده از مواد و خدمات كتابخانه اي ، وجوه سالانه ( يا يك حق اشتراك يكباره ) مي پرداختند . مالكيت متعلق به اعضا بود كه به مثابه يك شخصيت حقوقي واحد ( و نه به صورت سهم هاي انفرادي ) اِعمال مي شد . مقايسه كنيد با : proprietary library
كتابخانه اي در يك مدرسه ي متوسطه يا ابتدايي كه نيازهاي اطلاعاتي دانش آموزان و نيازهاي مربوط به برنامه ي تحصيلي معلمان و كاركنان را برآورده مي كند و معمولاً توسط « كتابدار آموزشگاهي » ( school librarian ) يا رسانه كار اداره مي شود . مجموعه ي منابع كتابخانه ي آموزشگاهي معمولاً حاوي كتاب ها ، ادواري ها ، و رسانه هاي آموزشي مناسب براي سطوح كلاسي آن آموزشگاه است . براي اتصال به فهرست راهنماي جهاني از « كتابخانه هاي آموزشگاهي در وب » اينجا را كليك كنيد . مترادف با : learning resources center School library media center نيز نگاه كنيد به : School Library Journal American Association of School Librarians
كتابخانه اي كه توسط يك شركت بازرگاني ، انجمن خصوصي ، نهاد دولتي ، سازمان غيرانتفاعي ، يا گروهي با علائق خاص ، به منظور برآوردن نيازهاي اطلاعاتي كارمندان ، اعضا ، يا كاركنان بر طبق اهداف و رسالت هاي سازمان تأسيس شده و مورد حمايت مالي قرار دارد . دامنه ي مجموعه ي منابع اين كتابخانه معمولاً به علائق سازمان ميزبان محدود مي شود . كتابداران ويژه در « انجمن كتابخانه هاي ويژه » سازماندهي مي شوند . نيز نگاه كنيد به : corporation library correctional library medical library museum library news library
در ايالات متحده ، كتابخانه اي است كه با بودجه ي ايالتي ، براي استفاده ي كاركنان و شهروندان ايالت پشتيباني مي شود ، معمولاً در مركز ايالت مستقر است ، و داراي مجموعه ي جامعي از اسناد رسمي ايالتي ، كتاب هاي نوشته شده به وسيله ي پديدآورندگان ساكن در ايالت ، و روزنامه هاي منتشره در ايالت مي باشد . نخستين كتابخانه ي ايالتي در سال 1816در پنسيلوانيا پايه گذاري شد . نيز نگاه كنيد به : Association of Specialized Cooperative Library Agencies
كتابداري كه مسئوليت اصلي او توسعه و نگهداري سامانه هاي سخت افزاري و نرم افزاري مورد استفاده در كتابخانه و نظام كتابخانه اي ، بويژه فهرست درونخطي و دسترسي درونخطي به همه ي داده پايگاه هاي كتابنگاشتي و ديگر منابع الكترونيكي است . در برخي كتابخانه ها ، كتابدار سيستم ها ممكن است به عنوان « مدير وب » نيز عمل كند ، يا مسئول مهارت آموزي كاركنان در استفاده از سامانه هاي كتابخانه باشد . كتابداران سيستم ها در « انجمن فناوري اطلاع رساني و كتابداري » ( ليتا ) كه شاخه اي از « انجمن كتابخانه هاي امريكا » مي باشد سازمان مي يابند .
يك كتابنگاشت كه فقط قسمتي از متون باربط را دربرمي گيرد ، و معمولاً بر معيارهاي ازپيش تعيين شده ( مثل نيازهاي گروه خاصي از كاربران ، تمايل به مواد جاري در مقابل مواد گذشته نگر ، يا ارزيابي كيفيت ) مبتني است .
كتابنگاشتي كه در قسمت هاي متوالي ، با فواصل [زماني] نسبتاً منظم منتشر مي گردد و معمولاً به يك حوزه ي مطالعاتي تخصصي محدود مي شود .
سياهه اي از منابع ( كتاب ، مقاله ، گزارش ، . . . ) در يك مقوله ي بخصوص ، كه معمولاً به وسيله ي كتابدار يا پژوهشگري با دانش تخصصي موضوعي ، به منظور آشنايي ديگر پژوهشگران با متون موجود ، تهيه و تدوين مي شود . كتابنگاشت موضوعي گذشته نگر ممكن است در يك محدوده ي زماني و انتشاراتي معين ، شكل گزينشي يا جامع داشته باشد . كتابنگاشت موضوعي جاري سريعاً قديمي مي شود ، مگر اين كه - معمولاً در قالب تكمله - روزآمد شود . كتابنگاشت هاي موضوعي كه حجمي در حد كتاب دارند معمولاً در بخش مرجع كتابخانه قفسه چيني مي شوند . مقايسه كنيد با : reading list نيز نگاه كنيد به : webliography
در نوشتن ، چاپ ، و رايانش ، نويسه اي است كه به شكل خطي مورب ، از راست بالا به چپ پايين كشيده مي شود . موارد استفاده ي آن ازجمله عبارت اند از براي نشان دادن تقسيم ، اعشار ، و نسبت ( مثل مايل/ ساعت ) ؛ براي تركيب سال و تاريخ ( 06/1905 ) ؛ براي نشان دادن گزينه هاي موجود ( و/ يا ) ؛ و براي جداكردن بخش هاي مختلف يك نشاني اينترنتي ( http : //www . myuniversity . edu/library ) به كار مي رود . مترادف با : forward slash solidus virgule مقايسه كنيد با : backslash
در نشر روزنامه ، هر سرتيتري كه بر بالاي صفحه ي اول ، در بالاي پرچمك چاپ شود . مقايسه كنيد با : banner
نيام فلزي كه براي حفاظت از صحافي چرمي در چهار گوشه ي جلد كتاب هاي بزرگ كه صحافي دستي داشتند ، نصب مي شد . اين نيام معمولاً از نقره يا برنج ساخته مي شده ، و ممكن بود ساده يا مزين باشد .
گروهي از افراد ( معمولاً سه يا چند كارمند كتابخانه ) كه براي كمك به فرايند انتخاب كردن يك نامزد ( يا فهرستي از نامزدهاي ) مناسب براي پركردن يك پست خالي در كتابخانه ، انتخاب يا منصوب مي شوند و مسئوليت هاي آنان ممكن است تهيه ي پيش نويس مربوط به شرح وظايف ، تعيين پست هاي خالي ، ارزيابي درخواستنامه ها ، انتخاب نامزدها براي مصاحبه ، پيش نويس كردن سؤالات مصاحبه ، انجام مصاحبه ها ، و انتخاب و پيشنهاد افراد نهايي به مديريت كتابخانه را شامل شود .
گروهي از افراد منصوب يا برگزيده براي قبول مسئوليت يك پروژه ي پيچيده ( مثلاً برنامه ريزي بازسازي يك كتابخانه ي داير ، يا سازماندهي انتقال به ساختمان جديد كتابخانه ) كه مسئوليت آنان ، تعيين اولويت ها و تدوين مراحل متوالي انجام كار را دربرمي گيرد .
stading committee
كميته ي هميشگي كه به وسيله ي مديريت منصوب مي گردد يا مطابق با روندهاي مشخص ، انتخاب مي شود تا مسئوليت هاي جاري بخصوصي را ( معمولاً در پشتيباني از مأموريت و رسالت سازمان ) به انجام برساند - در برابر كمينه ي ويژه كه براي پرداختن به يك موضوع بخصوص يا انجام يك كار بخصوص ، شكل مي گيرد و با دستيابي به اهداف و رسالتش ، منحل مي شود .
دو يا چند عضو از يك كميته ي بزرگ تر ، كه براي پرداختن به يك يا چند موضوع يا ضرورت مشخص ( به نمايندگي از يك گروه بزرگ تر ) ، و گزارش دادن به آنان به صورت زمان بندي شده ، انتخاب شده اند . كميته ي فرعي كه براي يك مورد خاص آغاز به كار مي كند ممكن است نهايتاً حالت دائمي پيدا كند ، يا به يك كميته ي مستقل بدل گردد .
حداقل تعداد كارمندان لازم براي اداره ي يك كتابخانه ، معمولاً آن عده اي كه براي كاركردن در خدمتگاه هاي اصلي و تأمين امنيت ، لازم اند . كتابخانه هايي كه همواره داراي كارمندان كمي هستند ، ممكن است مجبور باشند عصرها و ايام آخر هفته ، با حداقل تعداد كارمندان كار كنند ، يا در اين اوقات ، كتابخانه را تعطيل نمايند .
نگاه كنيد به : nipping