در صحافي به قطعه ي مربع يا مستطيل شكلي گفته مي شود كه برروي جلد كتاب ، در زير لايه ي بيروني نقش مي گردد يا با يك چارچوب يا خطِ حاشيه محصور مي شود ، و اغلب عنوان كتاب ، يا يك تصوير يا طرح بر روي آن نقش مي گردد . همچنين ، به فضايي مشابه با آن كه بر روي شيرازه ي كتاب ( معمولاً بين كوژبندهاي مجلدي كه صحافي دستي دارد ) ايجاد مي گردد گفته مي شود . در چاپ ، مساوي است با « سياهه ي آثار همين پديدآورنده » كه در بعضي از كتاب ها بر صفحه ي قبل از صفحه ي عنوان ظاهر مي شود ، و ممكن است عناوين ناموجود ، يا حتي عناويني را كه توسط ناشران ديگر منتشر شده نيز شامل شود . همچنين ، يكي از مجموعه ي ترسيمات در فيلم كارتون ( كه توالي تصاوير مرتبط با هم مي باشد ) .

---

ناحيه ي قابل نَوُردِش جداگانه در پنجره ي يك برنامه ي كاربردي رايانه اي يا در يك صفحه ي وب كه به بيش از يك ناحيه ي قابل نوردش تقسيم شده . در فيلمعكس ها ، فيلم هاي سينمايي ، و مضبوطات ويديويي ، به هر يك از تصاوير بي حركتي گفته مي شود كه به ترتيب قرار گرفته اند تا داستاني را بيان كنند يا وقتي سريعاً و پشت سرهم نمايش داده شوند ، تصور حركت را ايجاد مي كنند . سرعت نمايش به صورت كادر در ثانيه ( frames per second ) اندازه گيري مي شود . كتابداران از كادري ( يا كادرهايي ) كه عنوان اثر را بر خود دارند به عنوان مأخذ اصلي اطلاعات در فهرستنويسي اين گونه فقره ها استفاده مي كنند . به زيربخش واحدي از شبكه بندي موجود برروي ورقي از ريزبرگه ، يا يكي از واحدهايي كه به شكل طولي ، قطعه اي از ريزفيلم را تشكيل دهند . نيز اطلاق مي شود . در صحافي ، عبارت است از مستطيل تزييني كه در سطح جلد كتاب ، با كمي فاصله از گوشه ها ، مـُهر شده . در اين مفهوم ، مقايسه كنيد با : border به صفحه ي سفت و محكمي از چوب ، فلز ، پلاستيك ، مقوا ، . . . كه براي نصب تصوير ، عكس ، اسلايد ، برگه ي چاپي ، . . . مورد استفاده قرار گيرد نيز اطلاق مي شود .

---

تزيينات فلزي يا چوبي چاپ ، كه فضايي خالي در مركز آن طراحي شده و يك واحد حرفي ( هر حرفي از الفبا ) را مي توان در آن قرار داد و آن حرف بزرگ را در ابتداي فصل ، چاپ كرد . در چاپ قديم ، قاب هاي آغازينه معمولاً تزيين مي شدند .

---

قاب پلاستيكي يا مقوايي محكمي ، معمولاً با اندازه ي استاندارد ( 5*5 سانتيمتر ) كه براي نگه داشتن يك كادر اسلايد ( و به منظور حفاظت آن از آسيب ديدگي و آسان تركردن كار برچسب زدن ، انبارش ، جابه جايي ) طراحي شده است .

---

كمد مخصوصي كه عمدتاً در كتابخانه ها براي نمايش اطلس گشوده ، مورد استفاده قرار مي گيرد و معمولاً ارتفاعي برابر با قد كمر افراد دارد ، با يك صفحه ي فوقاني شيبدار و يك لبه ي كتابگير براي ممانعت از لغزش و سقوط كتاب . اكثر قاب هاي اطلس از چوب ساخته مي شوند و داراي چندين قفسه ي عميق ، طويل ، ولي كم عرض براي نگهداري آثار مرجع خارج از اندازه ي معمول مي باشند . برخي از طرح ها براي تسهيل در استفاده داراي قفسه هاي مايل هستند . مقايسه كنيد با : dictionary stand

---

دستگاه جانبي رايانه به شكل يك صفحه ي تخت باريك كه به منظور نمايش برونداد ، به جاي استوانه ي اشعه ي كاتد ، از فناوري « ال سي دي » يا پلاسما استفاده مي كند . در رايانه هاي كيفي ، پنجره ي تخت به سمت پايين تا مي شود و روي صفحه كليد را مي پوشاند .

---

يك يا چند كادر كه معمولاً در ابتداي يك اثر فيلمي ( فيلم سينمايي ، فيلمعكس ، . . . ) ديده مي شوند و حاوي اطلاعات متني ( متفاوت از محتواي موضوعي ) مي باشند و در فهرستنويسي كتابخانه اي و در هنگام ايجاد ركورد كتابنگاشتي ، به عنوان « مأخذ اصلي اطلاعات » براي توصيف فقره مورد استفاده قرار مي گيرد . مقايسه كنيد با : title screen

---

ميزان سهولت در استفاده ي كارآمد و اثربخش از يك محيط رابط رايانه اي ، بويژه به وسيله ي يك فرد تازه كار . اولويت نخست در كاربردپذيري ، تدارك مسيريابي روشن و منسجم در محتوا است . برخي از كتابخانه ها براي ارزيابي كاربرپسندي صفحات وب خود ، از « آزمون كاربردپذيري » استفاده مي كنند . نيز نگاه كنيد به : help screen

---

قابليت هاي مورد انتظار در شخصي كه براي انجام يك كار بخصوص ، يا براي به پايان بردن موفقيت آميز يك دوره ي مطالعاتي يا آموزشي ، به خدمت گرفته شده . در كتابداري ، دانش ، مهارت ها ، و تجربه ي لازم براي انجام كارآمد مسئوليت هاي حرفه اي ، كه معمولاً در حيطه ي يك تخصص قرار مي گيرند ، نه در قالب مجموعه اي از معيارهاي حداقل ، بلكه به صورت كلي بيان مي شوند . مثلاً رجوع كنيد به ALSC Competencies در مورد كتابداراني كه در كتابخانه هاي عمومي به كودكان خدمات مي دهند .

---

محصولي كه غيرقانوني وارد يا فروخته مي شود . در مورد سي دي هايي كه به صورت تجاري منتشر مي شوند ، نرم افزارهاي رايانه اي ، ويديوكاست ها ، كتاب ها ، و ديگر دارايي هاي فكري : نسخه اي كه براي فروش بر خلاف قوانين حق تكثير تهيه مي شود . نيز نگاه كنيد به : pirated edition

---

گروهي از گياهان پـَست ميكروسكپي كه هاگ هاي نوزاينده شان در بيش تر محيط ها فراوان اند ، اما براي رشد و نمو به شرايط خاصي از نظر رطوبت و دما نياز دارند . در كتابخانه و آرشيو ، بهترين راه براي جلوگيري از اثرگذاري قارچ ها بر مواد ، فراهم آوردن تهويه ي مناسب و نگه داشتن رطوبت نسبي پايين تر از 80 - 70 درصد است . قارچ ها را ( در صورتي كه رشد پيدا كنند ) مي توان با استفاده از قارچ كش يا با ضدعفوني ( با بخار سمي ) از بين برد . املاي ديگر : mould

---

در سامانه هاي گردش كتاب ، عبارت است از تصميمي كه تعيين مي كند مدت زمان مجاز براي آن كه امانت گيرنده اي بتواند فقره اي از نوع خاص را خارج كند - بسته به نوع مراجعه كننده - چقدر است . در دستور امانت ، شكل « اعلان تذكر » ي كه در هنگام تأخير در بازگرداندن يك فقره بايد براي امانت گيرنده ارسال شود ، و ميزان جريمه ي تأخيري كه براي او محاسبه مي شود ، نيز تعيين مي گردد . هزينه ي جايگزيني يك فقره ي مفقودشده يا آسيب ديده را نيز مي توان تا حدودي با دستور امانت تعيين كرد . هر كتابخانه يا نظام كتابخانه اي براي رده هاي مختلف مواد و مجموعه ها ، دستورهاي امانت خاص خود را دارد .

---

دستوري در « رده بندي دهدهي ديويي » براي رده بندي آثاري كه در آن ها ، با سه يا چند موضوع ( همه ي تقسيمات فرعي يك موضوع كلي تر ) ، در زير اولين شماره ي رده ي بالاتري كه همه ي آن ها را زير پوشش قرار دهد ، به يكسان رفتار مي شود . نيز نگاه كنيد به : first - of - two همچنين ، در روزگاري كه بيش تر كتابخانه ها از فهرستبرگه استفاده مي كردند ، فهرستنويس ها تلاش مي كردند ( به منظور محدودكردن رشد فهرست ) به هر فقره بيش از سه سرعنوان موضوعي اختصاص ندهند . وقتي كتابخانه ها تبديل فهرستبرگه ها به ركوردهاي ماشين خوان را آغاز كردند ، تعداد نقاط دسترسي به هر فقره ديگر مسئله ي قابل توجهي نبود ، چرا كه فهرست درونخطي فضاي فيزيكي را اشغال نمي كند .

---

در « رده بندي دهدهي ديويي » ، وقتي دو يا چند شماره ي راهنما از نظر مناسب بودن براي يك اثر ، مساوي باشند ، به فهرستنويس دستور داده مي شود اگر گزينه اي بين 0 ، و 1 تا 9 در همان نقطه از نشانه هست ، از تقسيمات فرعي كه با صفر شروع مي شوند اجتناب كند ، و اگر گزينه اي بين 00 ( دوصفر ) و 0 ( صفر ) هست از تقسيمات فرعي كه با 00 ( دوصفر ) شروع مي شوند بپرهيزد .

---

دستوري در « رده بندي دهدهي ديويي » براي رده بندي آثار ، كه درباره ي كاربرد يك موضوع براي موضوع ديگر ( در زير دومين موضوع ) مي باشد؛ مثل رده بندي يك تك نگاشت كه درباره ي تأثير ادبي « آويد » بر « چاسر » مي باشد در كنار آثاري كه درباره ي « چاسر » مي باشند .

---

رايج ترين شكل از نوع بخصوصي از سند ، مثلاً ترتيب بخش هاي يك مقاله ي مجله كه در آن ، نتايج يك پژوهش علمي بنيادي ارائه مي شوند : مرور متون موجود ، روش پژوهش ، نتايج يا يافته ها ، بحث يا تحليل يافته ها ، نتيجه گيري ، پيشنهاد براي پژوهش هاي آتي ، و سياهه ي آثار مورد استناد .

---

ظاهر متن چاپي ( از جمله تعيين نوع قلم ، فونت ، ترازبندي ، حروف پررنگ ، ايتاليك ، زيرخط كشي شده ، . . . ) . در نرم افزارهاي واژه پرداز ، گزينه هاي موجود به كاربر امكان مي دهند قالب بندي را تعيين كند . در اسناد « اچ تي ام ال » ، با استفاده از برچسب هاي ثابتي كه در متن گنجانده شده اند ، تأثيرات مشابهي حاصل مي شوند .

---

قالبي كه براي توصيف صفحه در برنامه ي مبادله ي سند « ادوبي آكروبات » به كار مي رود . در آكروبات ، برنامه ي « نگارنده ي پي دي اف » ( PDF Writer ) بيش تر فايل هاي داده اي « داس » ، « ويندوز » ، « يونيكس » ، و « مكينتاش » را به قالب « پي دي اف » تبديل مي كند . از آن جا كه فونت هاي اصلي در فايل « پي دي اف » گنجانده مي شوند ، نيازي به نصب آن ها روي دستگاه دريافت كننده نيست . با استفاده از « خوانشگر ادوبي آكروبات » ( Adobe Acrobat Reader ) كه روي دستگاه گيرنده نصب شده ، مي توان فايل هاي « پي دي اف » را در قالب اصلي نمايش داد و چاپ كرد . در داده پايگاه هاي كتابنگاشتي متن كامل ، يك فايل « پي دي اف زاد » ( native PDF ) كه ظاهر متن اصلي و تصاوير را با درجه ي بالايي از وضوح ، بازتوليد مي كند ، در قالب بندي رقومي از ناشر دريافت مي شود . يك فايل « پي دي اف اسكن شده » ( scanned PDF ) با عبوردادن يك نسخه ي چاپي از درون يك اسكنر با كيفيت ، خلق مي شود . حاصلِ كار ، سپس از نظر خوانايي با دقت بررسي مي شود .

---

تبديل يك سند از يك قالب به قالبي ديگر ، بدون تغييردادن محتواي آن؛ مثلاً تبديل مقاله ي چاپي يك مجله ي تخصصي كه براي انبارش فشرده ، به ريزنمود تبديل مي گردد ، يا براي درج در داده پايگاه ادواري متن كامل ، از شكل چاپي به متن « اَسكي » تبديل مي شود . در حفاظت ، قالب بندي مجدد معمولاً وقتي انجام مي شود كه حيات بلندمدت سند در حالت كنوني ، بعيد به نظر مي رسد؛ مثل اثري كه اگرچه به صورت الكترونيكي ، ولي در رسانه اي منتشر شده كه به سرعت منسوخ مي شود ، يا سندي كه برروي كاغذ اسيدي ( كه دچار فساد پيشرفته مي باشد ) چاپ شده . همچنين ، آماده كردن يك نرم ديسك براي استفاده ي دوباره ، با پاك كردن كامل همه ي داده هاي ذخيره شده بر روي آن . معمولاً وقتي كه ديسك مجدداً شروع به كار مي كند ، از نظر كارآيي نيز آزموده مي شود .

---

فرايند نقش كردن حروف يا يك طرح تزييني بر روي جلد يك كتاب با مركب ، زرورق/ ورق فلزي ، يا ساده ، با استفاده از يك كليشه ي كنده كاري شده به نام قالب ( مـُهر صحاف ) كه بر روي يك پِرِس قالب زني سوار مي شود . در ايالات متحده ، مترادف با : stamping نيز اشاره دارد به حالت به هم پيوستگي اوراق كتاب يا اثر صحافي شده ي ديگر ، كه در اثر آبديدگي ايجاد مي شود . با گشوده گذاشتن اين كتاب در معرض هواي آزاد و خشكاندن آن مي توان از شدت اين حالت به هم چسبندگي كاست . البته جداكردن اوراقي كه از كاغذ اندودشده ساخته شده اند بدون صدمه ديدن سطح چاپي ، بويژه پس از خشك شدن ، دشوار است .

---

توالي و شيوه ي استاندارد شده ي ارائه ي عناصر داده اي كه توصيف كامل منبع را در يك سامانه ي نمايه سازي يا فهرستنويسي ، شكل مي دهند . قالب ماشين خوان ركورد مارك در بسياري از كشورهاي جهان به استاندارد فهرستنويسي كتابخانه اي تبديل شده .

---

تصور ثابتي كه ممكن است در واقع مبناي ضعيفي داشته باشد ، اما از سوي اشخاص كه مايل به تأمل عميق تر در آن نيستند ، تداوم و استمرار مي يابد . كتابداران غالباً از سوي رسانه هاي همگاني به شكل قالبي مورد توجه قرار مي گيرند ، زيرا در خارج از حرفه ي كتابداري ، فقط افراد معدودي هستند كه مي دانند وقتي كتابداران ديگران را دعوت به سكوت نمي كنند ، به چه كار ديگري مي پردازند . طنز كتابداري غالباً تصورات پوچي را كه با مفهوم « كتابدار كليشه اي » همراه است آشكار مي كند .

---

قانون مصوب كنگره در سال 1990 كه حق دسترسي به تسهيلات و منابع عمومي را براي افراد داراي معلوليت هاي جسمي تضمين مي نمايد و از اعمال تبعيض نسبت به آنان در استخدام ممانعت مي كند . اين قانون اثر عميقي بر ارائه ي خدمات كتابخانه اي در ايالات متحده ، از طرح هاي معماري ( شيبراه ها ، آسانسورها ، دربازكن هاي خودكار ، علائم راهنما به خط بريل ، . . . ) تا طراحي و استقرار اثاثيه ، تجهيزات ، و قفسه بندي ، و حتي طراحي رابط هاي رايانه اي گذاشت . براي كسب آگاهي بيش تر در اين باره ، اينجا را كليك كنيد ، يا به منبع زير مراجعه كنيد : HOW Libraries Must Comply with the Americans with Disabilities Act ( ADA )

---

آج برجسته يا برآمدگي فلزي ساده يا تزييني كه به شكل ثابت به سطح بيروني جلد كتاب ، معمولاً در مركز و/ يا گوشه ها ، چسبانده شده .

---

هرگونه گزاره ي متني در آغاز يا پايان يك فيلم متحرك ، ضبط ويديويي ، يا برنامه ي تلويزيوني كه كارگردان ، تهيه كننده ، فيلمنامه نويس ، بازيگران ، راوي ، و ديگر افراد مسئول خلق اثر را با اسم معرفي مي كند ، و معمولاً با موسيقي همراه است . در ساخت فيلم ، توجه هنري قابل توجهي به سبك بيان اين قدرداني ها مبذول مي شود ، تا زمينه چيني لازم براي ارائه ي آنچه كه قرار است در آن قسمت بيايد انجام شود . به مقدار مبلغي كه بر روي صورتحساب ماهانه ي فروشنده ، يا بر روي يادداشت اعتبار جداگانه چاپ شده ، و معمولاً به دنبال علامت منفي ( - ) مي آيد نيز اطلاق مي شود . اين ميزان اعتبار نشان مي دهد كه مبلغ درج شده براي فقره هاي مذكور ( كه يا برگردانده شده اند ، يا پيش پرداخت لازم براي آن ها پرداخت گرديده ولي ارسال نشده اند ) از كل مقدار دارايي كسر شده اند .

---

پارچه ي محكم و بادوامي براي كتاب ، متشكل از يك پايه ي درشت بافت از جنس پنبه ، كتان ، يا كنف كه با آهار يا پيروكسيلين آغشته شده و براي جلدكردن مجلداتي كه استفاده ي بسياري براي آن ها پيش بيني مي شود ( ادواري هاي صحافي شده ، نمايه هاي ادواري ، كتاب هاي مصور كودكان ، و . . . ) مورد استفاده قرار مي گيرد .

---

اطلاعاتي كه ديگر جاري نيست . انتشاراتي كه حاوي چنين اطلاعاتي هستند ممكن است گمراه كننده باشند ، مانند ويراستِ ازرده خارج شده ي يك دستنامه ي مربوط به تشخيص پزشكي يا تجويز دارو . كتاب ها معمولاً با انتشار تكمله ها و ويراست هاي بازنگري شده ، روزآمد مي شوند .

---

اتاقي با طراحي خاص در يك كتابخانه ( معمولاً مجهز به صندلي هاي راحت ، ميزهاي مطالعه ، و چراغ هاي مطالعه ) كه شخص مي تواند بدون مزاحمت ديگران ، با آرامش مطالعه كند و كتاب بخواند . اتاق هاي مطالعه ممكن است حاوي برخي مواد كتابخانه اي ( مثل كتاب هاي مرجع ) نيز باشند . بعضي از كتابخانه ها اتاق هاي مطالعه را سيم كشي كرده اند تا به مراجعاني كه از رايانه ي كيفي استفاده مي كنند و نياز به دسترسي اينترنتي دارند كمك كنند . اتاق هاي مطالعه در كتابخانه هاي بسيار بزرگ ، اغلب به طرز زيبايي طراحي و تجهيز شده اند .

---

توافق نامه ي قانوني مكتوب و لازم الاتباع بين كارفرما و : 1 ) يك كتابدار يا فرد ديگري از كاركنان كتابخانه ، يا 2 ) كتابداران و/ يا كاركنان سازماندهي شده در قالب يك " واحد توافق جمعي " به منظور مذاكره درباره ي شرايط استخدام ( حقوق و دستمزدها ، وظايف و مسئوليت ها ، ترفيعات و حق تصدي ، تعطيلات و مرخصي استعلاجي ، مزايا ، و . . . ) معمولاً براي مدت زمان معين . نيز نگاه كنيد به : book contract breach of contract

---

قرارداد الزام آور حقوقي كه به نمايندگي از كاركنان كتابخانه ( كه در يك " واحد توافقي جمعي " سازمان يافته اند ) ، توسط نمايندگان منتخب كه مجازند درباره ي شرايط استخدام ( شامل حقوق و دستمزد ، مزايا ، مسئوليت هاي كاري ، ارزيابي براي ترفيع و تصدي شيوه هاي اعتراض ، و . . . ) با مديريت به مذاكره بپردازند ، به امضا مي رسد . كتابداران استخدام شده در دانشكده ها و دانشگاه هايي كه به كتابداران رتبه ي هيئت علمي اعطا مي كنند ، ممكن است عضو همان " واحد توافقي جمعي " باشند كه هيئت علمي آموزشي در آن عضويت دارند . نيز نگاه كنيد به : compulsory arbitration American Association of University Professors

---