واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 150
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
داستاني تخيلي كه براي بيان يا آموزش يك درس اخلاقي از شخصيت هاي حيواني استفاده مي كند ( مثل مزرعه ي حيوانات اثر « جرج اُروِل ) . مقايسه كنيد با : bestiary نيز نگاه كنيد به : allegory parable
fabliau
در ادبيات قرون وسطايي كه به زبان فرانسوي كهن نوشته شده ، به داستان موزون فكاهي گفته مي شود كه در سطر هاي هشت سيلابي بيان مي شود و وقايع زندگي معمولي را به سبكي واقعگرايانه به هم مربوط مي كند ، و در عين حال پيامي اخلاقي نيز به همراه دارد . فابلو ها غالباً به هجو اشتباهات روحانيون و ديگر افراد سرشناس ، يا نقاط ضعف افراد معمولي مي پردازند و ممكن است بسيار خنده دار باشند ( مثل بعضي از « داستان هاي كانتربري » اثر « چاوسر » ) .
در ادبيات ، ملغمه سازمان نيافته ا ( آش درهم جوش ) از نثر فكاه و نظم كم مايه . در بافتار « وادويل » ( نمايش چندگانه ) و تئاتر موزيكال نيز برا اشاره به آميزه ا متنوع از آهنگ ها ، نمايش ها كوتاه شاد ، و حركات بامزه از اين واژه استفاده م شود .
در صحافي دستي كتاب ، عبارت است از كنارهم گذاشتن مواد در يك زاويه ( معمولاً 45 درجه اي ) در امتداد يك خط صاف و بدون همپوشاني؛ مثل حالتي كه چرم يا پارچه اي كه روي لبه هاي صفحات جلد را مي پوشاند ، در گوشه ها به طرف داخل تا مي زنند و قبل از الصاق آسترهاي بدرقه ، آن را مي چسبانند . به لولاي حاصل از كنارهم گذاشتن دو قطعه كه در زاويه اي در طول خط مستقيم ، زاويه اي غيرقائم تشكيل مي دهند نيز اطلاق مي شود . املاي ديگر : mitre
زماني كه يك كارمند : 1 ) مطابق با برنامه ي زماني تعيين شده حضور دارد ، ولي كار نمي كند ( معمولاً در هنگام استراحت يا وقت ناهار ) ؛ 2 ) در يك شيفت كاري ، زمان كار برايش تعيين نشده؛ يا 3 ) اگر به صورت پاره وقت استخدام شده ، در حال كار نيست . متضاد : on - duty
كتاب يا منبعي درونخطي كه داروها ، تركيبات شيميايي ، و مواد زيست شناختي را فهرست مي كند و اطلاعاتي را درباره ي ويژگي ها و ساختار مولكولي ، كاربردهاي درماني ، مشتقات ، و گاهي فرمول هاي توليد ، و آزمون هايي براي تعيين هويت ، خلوص ، قدرت ، . . . آن ها ارائه مي كند .
در حروفچيني ، فاصله گذاري دقيق و برابر بين كلمات و حروف در يك سطر ، تا قطعه ي متن ، در حاشيه ي راست و/ يا چپ ، از وجه عمودي تراز و يكنواخت شود . حروفي كه با حاشيه ي چپ تراز شود مي گويند داراي « فاصله بندي از چپ » ( left - justified ) مي باشد ، و اگر با حاشيه ي راست تراز شود آن را داراي « فاصله بندي از راست » ( right - justified ) مي گويند . حروفچيني ممكن است « وسط در وسط » ( centered ) باشد؛ مثل عنوان ها كه وسط صفحه چاپ مي شوند . مقايسه كنيد با : alignment نيز نگاه كنيد به : ragged
در چاپ ، مقدار فضاي عمودي كه حروفچين ، بين خطوط تايپ شده در يك ستون يا در يك صفحه ، قرار داده است .
استفاده از يك يا چند نويسه ي سفيد به منظور جداكردن كلمات در چاپ و تايپ . به يك يا چند سطري كه در ابتداي مطلب تايپي ، يا در بين سطور متن تايپي خالي باقي مانده اند نيز اطلاق مي شود؛ مثل سه سطري كه در بالاي يك فهرستبرگه ي چاپي يا تايپ شده خالي مي ماند ، يا فضاي مضاعف قبل از يادداشت اول و پيش از رُدًنما . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » استفاده از فاصله گذاري در ركوردهاي فهرست تابع قواعد كلي نقطه گذاري ، و قواعد خاص نقطه گذاري در هر ناحيه از توصيف كتابنگاشتي مي باشد . نيز نگاه كنيد به : white line
در حروفچيني ، عبارت است از مهارت در تنظيم فاصله ي بين هر يك از نويسه ها در يك سطر از حروف بزرگ ، به منظور ايجاد اين تصوير بصري كه فاصله گذاري بين حروف ، همه با هم برابر است . اين امر مستلزم نزديك تركردن برخي از تركيب هاي حرفي ، در مقايسه با برخي از تركيب هاي ديگر است .
fantasy
رمان ، داستان كوتاه ، شعر ، . . . بسيار خيال كه در آن ، كنش در زمان و/ يا مكان غيرواقع ، موهوم و خارج از قلمرو امكان رخ مي دهد . به عنوان مثال م توان به « آليس در سرزمين عجايب » ( اثر « لوئ كارول » ) و « ارباب حلقه ها » ( اثر « ج . آر . آر . تولكين » ) اشاره كرد . به ژانر داستان كه در آن ، تخيل نويسنده به واسطه محدوديت ها واقعيت متعارف در تنگنا قرار نم گيرد نيز اطلاق م شود . نيز نگاه كنيد به : science fiction utopian literature
مجموعه اي از اسناد ، كه معمولاً به نحوي با هم مرتبط اند ، با هم ذخيره گرديده و به ترتيبي نظام مند مرتب شده اند . در رايانش ، مجموعه اي از عناصر داده اي ساختارمند كه به عنوان موجوديتي واحد با هم مرتبط اند ، يا مجموعه اي از ركوردها كه بر مبناي منبع و / يا هدف با هم مرتبط اند ، و بر روي يك رسانه ي مغناطيسي ( نرم ديسك ، سخت ديسك ، ديسك همفشرده ، . . . ) ذخيره شده اند . نوع فايل ( كه با پس نشانه اي در انتهاي نام فايل نشان داده مي شود ) به كدي كه داده ها با آن نوشته شده اند بستگي دارد ( مثال : html . براي زبان « اچ تي ام ال » ) . در سامانه هاي دستي داده ها ، محتواي زونكن بايگاني يا ديگر محفظه ي به كاررفته براي سازماندهي اسناد ، كه معمولاً در اندازه و شكلي طراحي شده كه براي جاي گرفتن در كشوي كابينت هاي استاندارد بايگاني ( يا ديگر فضاهاي انبارش ) مناسب باشد . به مجموعه اي از اطلاعات درباره ي يك موضوع يا شخص خاص نيز اطلاق مي شود؛ مثلاً فايل كاركنان كه توسط كارفرما نگهداري مي شود .
ركوردي سازمان مند از نام اشخاص و/ يا سازمان هايي كه موادي را به يك كتابخانه يا آرشيو اهدا كرده اند . « فايل اهدا » ي خوب بايد هرگونه محدوديت در امر حفاظت ، استفاده ، يا استقرار فقره ها يا فايل هاي اهداشده را مستنداً ذكر كند ، و اطلاعات لازم براي تماس را نيز ارائه نمايد . در پروژه ي وجين ، توصيه مي شود كه كتاب هاي حذفي با چنين فايلي انطباق داده شوند تا معلوم شود درباره ي استقرار نهايي ، آيا توافق قبلي با اهداكننده صورت گرفته يا خير .
مجموعه اي از ترسيمات و مشخصه هاي مربوط به پروانه هاي ثبت نوآوري ، كه بر اساس كشور و شماره ي ثبت ، نام ثبت كننده ، يا موضوع ، نمايه شده اند و معمولاً در « كتابخانه هاي واسپارشي نشان بازرگاني و پروانه ي ثبت نوآوري » نگهداري مي شوند .
فايل كاغذي يا الكترونيكي كه اجازه داده مي شود اسناد مربوط به موضوعاتي كه نمي توان آن ها را سريعاً حل كرد ، در آن جمع آوري شوند ، تا وقتي كه شرايط مناسب براي حل و فصل آن ها فراهم گردد . اگر « فايل در دست اقدام » سريعاً رشد كند ، شايد نشانه ي وجود كار بيش از حد قابل انجام ، يا نشانه اي از وجود عامل كُندي در روند كار باشد .
داده ها يا برنامه هايي كه براي پردازش توسط رايانه ، به قالب ماشين خوان تبديل شده اند . فايل هاي داده اي كه در رايانه ذخيره مي شوند معمولاً براساس موضوع يا مشخصه ي ديگر ، در كشوها و زيركشوهايي سازماندهي مي شوند . مترادف با : machine - readable data file
مجموعه اي از اطلاعات درباره ي يك يا چند بنگاه انتفاعي ، كه معمولاً توسط يك نهاد حقوقي يا يك كتابخانه ي پيشه گاني براي استفاده ي كارمندان ، دانشجويان بازرگاني ، سرمايه گذاران ، مشاوران شغلي ، جويندگان كار ، و . . . نگهداري مي شود . گزارش هاي سالانه ، كاتالوگ هاي تجاري ، شماره هاي نشريه ي داخلي ، بريده هاي خبري ، عكس ، و . . . معمولاً به ترتيب الفبايي بر مبناي نام شركت مرتب مي شوند . مترادف با : corporation file company library نگاه كنيد به : corporation library
مجموعه اي از بريده هاي متفرق ، تصاوير ، نمونه ها ، جزوات ، يا ديگر موادي كه ماهيت ناپايدار دارند و به دليل قطع و قالب شان ، به صورت ايستاده در كشوها يا در داخل يك جعبه نگهداري مي شوند و براي تسهيل در بازيابي ، معمولاً در پوشه هايي بر مبناي موضوع ( يا نظام رده بندي ديگري ) سازماندهي مي شوند . به كابينت بايگاني ( كه چنين موادي در آن ها نگهداري مي شوند ) نيز گفته مي شود .
سياهه اي از شكل هاي موثق سرعنوان هاي مورد استفاده در فهرست كتابخانه يا فايل ركوردهاي كتابشناختي ، براي اطمينان از اين كه با افزوده شدن اقلام جديد به مجموعه ، يكدستي سرعنوان ها حفظ مي شود . معمولاً براي نام ها ، عنوان هاي يكنواخت ، عنوان فروست ها ، و موضوعات ، فايل هاي مستند جداگانه اي تهيه مي شوند . همه ي ارجاعاتي كه به يك سرعنوان يا از يك سرعنوان داده مي شوند نيز در فايل مستند گنجانده مي شوند . نيز نگاه كنيد به : authority control
سياهه ي تأييدشده اي كه شكل مْرجّح مدخل مربوط به اسامي ( حقيقي ، حقوقي ، و جغرافيايي ) را كه به شكل سرعنوان در فهرستنويسي كتابخانه اي ( و در هر گونه ارجاع متقاطع از شكل هاي مختلف به يكديگر ) مورد استفاده قرار مي گيرند ، ارائه مي كند .
به بيان دقيق عبارت است از يك سند ، نامه ، فتوا ، يا حكم كه به وسيله ي پاپ صادر شده و مهر رسمي ( Bull ) بر آن نقش شده .
preservation photocopy
هم نماسازي يك سند چاپي يا مكتوب ، كه بر طبق موازين كاملاً دقيق و معين ، با يك دستگاه فتوكپي دقيق ( و معمولاً وقتي كه فساد در نسخه ي اصلي فراگير شده و محتوا ارزش حفاظت شدن در همان شكل را دارد ) بازتوليد مي شود . كاغذي كه چنين نسخه اي بر روي آن ايجاد مي شود بايد با استانداردهاي « اَنسي » از نظر دوام و پايداري ( زِد48/39 ) مطابقت داشته باشد . اگر سند موردنظر ، كتاب باشد ، برگ ها بايد مطابق با استانداردهاي « اَنسي » براي صحافي كتابخانه اي ( زِد 78/39 ) صحافي شوند . نسخه ي هم نما بايد حاوي جمله اي باشد كه بروشني ، فقره را به عنوان كپي شناسايي كند . اگر كيفيت نسخه ي اصلي پايين باشد ، وضعيت آن را نيز مي توان ذكر كرد . براي اتصال به صفحه ي وب كتابخانه ي كنگره درباره ي فتوكپي كردن حفاظتي ( كه از « رهنمودهاي انجمن كتابخانه هاي امريكا براي فتوكپي حفاظتي صفحات جايگزين » اقتباس شده ) اينجا را كليك كنيد .
نقشه ي هوايي كه با تركيب چندين عكس هوايي ( يا قسمت هايي از آن ها ) تشكيل شده ، به نحوي كه ناحيه اي خاص از سطح زمين يا ديگر جرم آسماني را زير پوشش مي گيرد . مقايسه كنيد با : photomontage
اثري بديع كه در آن چندين عكس ( يا قسمت هايي از عكس ها ) براي ساختن يك تصوير تركيبي واحد ، با هم تركيب ( مونتاژ ) مي شوند . با بريدن و چسباندن بخش هاي موردنظر ، با نوردادن نگاتيو واحد در چندين نوبت ، يا با تركيب چند نگاتيو در فرايند ثبوت به منظور توليد يك كليشه ي مركب ، مي توان به اين تأثير دست يافت . مقايسه كنيد با : photomosaic در فيلم هاي سينمايي نيز تأثير مشابهي - اما نه در فضا ، بلكه در زمان - ايجاد مي شود؛ بدين ترتيب كه با نشان دادن منتخبي از تصاوير با توالي بسيار سريع ، اين تصاوير در ذهن بيننده به هم ربط مي يابند و معنايي را متبادر مي كنند كه در هنگام مرور جداگانه ي تصاوير يا با سرعت كم تر ، اين معنا آشكار نيست .
نام خانوادگي كه به عنوان يك لقب رسمي افتخارآميز مورد استفاده قرار مي گيرد يا از چنين لقبي برگرفته شده .
كنسرسيومي از كتابخانه هاي بزرگ و نهادهاي مرتبط با كتابخانه كه هدف آن ، ترويج استفاده از فناوري هاي الكترونيكي براي گسترش مجموعه ها و خدمات است و متعهد به تعيين استانداردها و اقدامات بهينه در باب مجموعه هاي رقومي و دسترسي شبكه اي ، هماهنگ كردن تحقيق و توسعه در امر استفاده از فناوري اطلاعات توسط كتابخانه ها ، و كمك به شروع پروژه هايي/ خدماتي كه هر كتابخانه فاقد ابزار لازم براي انجام آن ها است ، مي باشد . براي اتصال به سراصفحه ي « دي ال اف » را كليك كنيد .
ريزنمود شفافي به شكل يك كارت با « ضريب فروكاست » بسيار بالاتر از ريزبرگه يا خُرد برگه ي استاندارد ( با نزديك به 3000 كادر در هر صفحه ي 15*10 سانتيمتري ) . براي مشاهده ي فراريزبرگه و تهيه ي سخت نسخه از اسناد ذخيره شده در اين رسانه ، به دستگاه خواننده - چاپگر بخصوصي نياز است .
ultraviolet ( UV )
پرتو الكترومغناطيسي فراتر از طيف قابل مشاهده براي انسان به عنوان نور ، كه طول موج آن از نور بنفش كوتاه تر و از اشعه ي ايكس بيش تر است . خورشيد منبع اصلي پرتو طبيعي فرابنفش مي باشد . از آنجا كه پرتو فرابنفش موجب آسيب ديدگي عكس ها و تسريع در فساد انواع بخصوصي از كاغذ مي شود ، از قراردادن طولاني مدت مواد كتابخانه اي در معرض نور مستقيم خورشيد بايد پرهيز كرد و در هر جا كه حفاظت مواد اهميت دارد ، بايد در صورت امكان در محوطه ي انبارش از نور الكتريكي استفاده كرد . براي كاهش اثر اين پرتو مي توان از فيلترهاي فرابنفش استفاده كرد .
نگاه كنيد به : ultraviolet
سند فرامتني كه در آن متن با تصوير ، صدا ، پويانمايي ، و/ يا « ويديوي تمامً متحرك » تركيب مي شود .