تكمله اي كه جداگانه منتشر شده و با جلد كاغذي يا نَرم صحافي مي شود تا بتوان آن را در جيبي كه بر داخل يا پشت جلد كتابي كه قبلاً منتشر شده نصب گرديده ، جاي داد . بخش هاي جيبي عمدتاً براي روزآمدكردن كتاب هاي حقوقي و ديگر آثار مرجع به كار مي روند . به مطلبي ( مثل نقشه يا پارتيتور موسيقي ) كه جداگانه چاپ شده ، يا به ماده اي غيرچاپي ( معمولاً نَرم ديسك يا سي دي رام ) كه توسط ناشر در جيب داخل جلد كتاب قرار داده شده نيز اطلاق مي شود . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، در ناحيه ي « توصيف ظاهري » ( از ركورد كتابنگاشتي ) به وجود يك بخش جيبي اشاره مي شود .

---

از بخش هاي بازرگاني " انجمن كتابخانه هاي امريكا " كه به فروش پوستر ، الواح تزييني ، نشانه ي لاي كتاب ، تي - شرت ، و ديگر مواد تصويري كه براي ترويج كتابخواني ، كتابخانه و سواد طراحي شده اند مي پردازد .

---

واژه ي توصيفي كه در فهرستنويسي كتابخانه اي به معناي آن است كه نسخه اي از يك اثر ، نخستين بار در قالب بخش هايي منتشر گرديده كه با پرهيز از صحافي مجدد ، شكل اوليه ي آن ها حفظ شده .

---

اگرچه ترتيب ظهور بخش ها از نظر يك ناشر با ناشر ديگر كمي تفاوت دارد ، اما اجزاي كتاب به ترتيب گردآوري ، معمولاً عبارت اند از : نيم عنوان ، عنوان فَروُست يا پيش لوحه ، صفحه ي عنوان ، مشخصات چاپخانه و تذكر حق تكثير ، اهدائيه ، برنگاشت ، فهرست مندرجات ، فهرست تصاوير ، فهرست جداول ، پيش سخن يا پيشگفتار ، تقدير و تشكر ، پيش مطالب ديگر ( فهرست مشاركت كنندگان ، فهرست كوته نوشت ها ، گاهشمار ، يادداشت مترجم ، . . . ) ، مقدمه ، غلطنامه ، نيم عنوان ، متن ، پيوست ها ، يادداشت ها ، واژه نامك ، كتابنگاشت ، نمايه ( ها ) ، پي نگاشت ، و فيپا ( اگر بر پشت صفحه ي عنوان نباشد ) . در بعضي از ويراست ها ، ديباچه و « تقدير و تشكر » ها ممكن است قبل از فهرست مندرجات بيايند ، و مشاركت كنندگان گاهي در مطلب پاياني فهرست شوند .

---

بخشي از يك اثر ادبي كه براي انتشار در شماره هاي پياپي يك ادواري ، به قسمت هايي تقسيم شده ، يا يك بخش يا دفتر از چنين اثري كه معمولاً در فواصل زماني منظم ، به صورت جداگانه منتشر مي شود . در قرن نوزدهم ، رمان ها اغلب به اين شيوه منتشر مي شدند . نيز نگاه كنيد به : original parts

---

در صحافي دستي ، بخيه ي پاياني بخصوصي كه در نزديكي سرًلبه و پالبه ي هر جزوك زده مي شود تا نخ دوخت را ، پس از گذر از تاخوردگي ها كور كنند و با به هم پيوستن جزوك هاي مجاور از سمت تاخوردگي ها ، دو رديف بخيه ي كور ، عمود بر لبه ي صحافي ايجاد كنند كه يكي در نزديكي لبه ي بالايي و ديگري در نزديكي لبه ي پاييني شيرازه است . در برخي ويراست ها ، شيار كم عمقي به نام « اَره - برش » در لبه ي صحافي ( در هر يك از دو سمت انتهايي شيرازه ) ايجاد مي شود تا فرورفتگي لازم براي بخيه ي كور فراهم شود . مترادف با : catch stitch

---

بدكاري سخت افزاري در بك سامانه ي رايانه اي ، كه معمولاً موقتي يا گهگاهي است ، و گاهي تشخيص آن از « گير » نرم افزاري ، دشوار است . در معناي عام تر ، هر مشكل پيش بيني نشده اي كه فرايندي را دچار توقف كند . املاي ديگر : glytch

---

پيش نمونه اي تكي از يك كتاب ، كه از تعداد برگ هاي ( معمولاً سفيد ) برابر با تعداد صفحات كتاب اصلي ، از كاغذي با كيفيت مشابه با محصول نهايي ، كه برش خورده و دوخته شده اما معمولاً صحافي نشده اند ، ساخته شده تا شمايي از حجم و قطع كاغذ به صحاف بدهد ، و به طراح گرافيكي در طراحي آراستمان لفافه ي جلد كمك كند . به آراستمان كامل همه ي صفحات يك كادر چاپي ( ازجمله قلم ، فونت ، و موقعيت بدنه ي كتاب ، عنوان ها ، تصاوير ، زيرنوشت ها ، . . . ) نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : shelf dummy

---

يك قطعه چوب ، مقوا ، يا پلاستيك به شكل كتاب ، كه بر روي يك قفسه در كتابخانه قرار مي گيرد ، و با يك برچسب شيرازه ، كاربر را به مكان عنواني كه خارج از ترتيب عادي قفسه بندي شده ، هدايت مي كند . ماكتْ كتاب ها اغلب در مخزن هاي مرجع ، براي نشان دادن مكان فقره هايي كه در بخش « مُراجع آماده » قفسه بندي شده اند ، و در مخزن ادواري ها براي نشان دادن اين كه موجودي هاي قبلي در جاي ديگري ( مثلاً در قفسه هاي ريزفيلم يا ريز برگه ) مستقر شده اند ، به كار مي روند . مقايسه كنيد با : dummy

---

كراسه هاي جمع آوري شده ي يك كتاب ، كه به صورت يك واحد به هم دوخته يا چسبانده شده اند و پيش از چسبانده شدن به پوسته يا جلد ، لب چين شده اند - بدون هر گونه كاغذي ( مانند آسترهاي بدرقه يا آسترهاي تزييني ) كه توسط صحاف اضافه مي شود . در اين معنا ، مقايسه كنيد با : book block نيز در مفهوم خاص تر براي اشاره به برگ هايي از كتاب مورد استفاده قرار مي گيرد كه متن اصلي اثر را - سواي از پيش مطالب ، پس مطالب ، و هر گونه كليشه اي كه جداگانه ( معمولاً بر روي كاغذي از نوع متفاوت ) چاپ مي گردد و در صحافي اضافه مي شود - دربرمي گيرد .

---

مواد داراي درجه ي پ هاش7 ( خنثي ) يا بالاتر ( قليايي ) ، كه در چاپ و صحافي ، به منظور پيشگيري از فساد ناشي از وجود اسيد در طي زمان ، ترجيح داده مي شوند . كاغذهاي غيراسيدي غالباً به طريق شيميايي تثبيت مي شوند تا اسيد هايي كه ممكن است در اثر گذشت زمان و در نتيجه ي رنگ زدايي و آهار زدن ايجاد شود ، يا به دليل جابه جايي اسيد يا آلودگي جوي وارد كاغذ شود ، خنثي گردند .

---

عبارتي ( با كوته نوشت n . d . ) كه در ركورد كتابنگاشتي مورد استفاده قرار مي گيرد تا نشان دهد كه تاريخ نشر اثر ، ناشناخته است . اگر هيچ تاريخ نشري بر روي كتاب يا فقره ي مذكور نباشد ، اما تاريخ صحيح از منابع ديگر قابل اثبات باشد ، در ناحيه ي « ويراست » ركورد ، آن تاريخ در داخل راست كمانك ذكر مي شود ( مثل : ]1975[ ) . كوته نوشت : n . d .

---

عبارتي لاتين به معناي « بدون منع » كه بر پشت صفحه ي عنوان اثري ظاهر مي شد كه توسط مسئولان كليساي كاتوليك رم بررسي گرديده و مشخص شده بود كه حاوي مطالب ناخوشايندي كه نيازمند سانسور باشد نيست . از اين عبارت هنوز در كتاب هايي كه نظرات رسمي كاتوليكي را ارئه مي دهند استفاده مي شود . نيز نگاه كنيد به : imprimatur Index Librorum Prohibitorum

---

جايگزين مورد استفاده به جاي يك فقره ي اصلي؛ مثل نمابر يا فتوكپي سندي كه بسيار كمياب يا شكننده است و نمي توان اصل آن را در اختيار كاربران كتابخانه قرار داد ، يا چكيده يا خلاصه اي كه اطلاعات دلخواه را ، بدون نياز به اين كه خواننده به بررسي كل متن بپردازد ، در اختيار وي مي گذارد . در حفاظت مواد ، مدرك بديل معمولاً با رسانه اي از جنس بادوام تر ساخته مي شود . در فهرست كتابخانه اي ، توصيف ارائه شده در ركورد كتابنگاشتي به مثابه بديل براي اصل فقره عمل مي كند .

---

در صحافي كتاب ، بخشي از ماده ي پوشش دهنده كه از لبه هاي صفحات جلد فراتر مي رود و سپس به داخل برگردانده مي شود و روي آن ، آسترهاي بدرقه چسبانده مي شوند .

---

يك كتابشناسي ( علاوه بر فهرست آثار مورد استناد ) از منابعي كه به وسيله ي پديدآورنده براي خوانندگاني كه مي خواهند آگاهي وسيع تري از موضوع ( هاي ) مطروحه در اثر وي به دست آورند ارائه مي شود . ارائه ي اين نوع كتابنامه ها در آثار مقدماتي كه به عنوان كتاب درسي در سطوح كارشناسي ( ليسانس ) مورد استفاده قرار مي گيرند ، رايج است .

---

واژه ي لاتين براي اشاره به اين كه چيزي براي منظور و مقصود خاصي كه در حال حاضر مورد نظر است ايجاد يا آماده شده . همچنين اشاره به چيزي دارد كه براي مقصودي خاص سازماندهي شده . مثلاً ad hoc committee كميته ي است كه براي اقدام درباره ي يك موضوع خاص ، يا پرداختن به يك پيشامد نا منتظره ، برگزيده يا منصوب شده اند و معمولاً پس از رفع نياز ، منحل مي شود .

---

در چاپ و صحافي ، طراحي يا حرف نويسي به صورت برجسته بر سطح يك صفحه يا بر جلد كتاب ، كه به صورت مكانيكي با كوبيدن قالب هاي مـُهرمانند به وجود مي آيد . از برجسته كاري در كتاب هاي هنري ، كارت هاي تبريك ظريف و زيبا ، و ديگر فقره هاي تزييني استفاده مي شود .

---

در صحافي ، ابزار فلزي بيضي شكل ، كه طرحي در آن كنده كاري شده كه معمولاً به شكل يك تصوير است . از قرن يازدهم تا شانزدهم در تزيين جلد به شيوه ي برجسته كاري ، از اين وسيله براي ايجاد نقشي شبيه به جواهرات برجسته بر كناره ي يك كتاب جلد چرمي استفاده مي شد . نيز نگاه كنيد به : cameo binding camera copy نگاه كنيد به : camera - ready copy

---

استفاده از قلم نوك پهن براي علامتگذاري بخشي از متن در يك كتاب يا سند با مـُرُكب روشن ، به منظور تسهيل در ارجاعات بعدي . كتابدرسي هاي دانشكده اي كه به كتابخانه ها اهدا مي شوند اغلب به مقدار بسيار ، چشمگيرنمايي شده اند . به روشي مشابه ، گزينه ي " edit " ( ويرايش ) در بعضي از برنامه هاي كاربردي رايانه اي ، كاربر را قادر مي كند قسمت هايي از متن الكترونيكي را براي برش يا كپي كردن ، با زمينه ي سايه دار يا با رنگ متضاد ، برجسته نمايي كند . در معناي عام تر ، چشمگيرنمايي كردن قسمتي از يك كل كه از همه ي قسمت هاي ديگر برجسته تر ، جالب تر ، مربوط تر ، مفيدتر ، . . . است .

---

كلمات ، عبارات ، يا قطعاتي از متن كتاب كه با استفاده از قلم نوك پهن به رنگ روشن ، براي مراجعه و مطالعه ي بعدي ، چشمگيرنمايي شده . وجود چشمگيرنمايي ، ارزش يك كتاب را براي فروش مجدد ( بخصوص در نزد كلكسيونرها ) پايين مي آورد . به عنوان قاعده ي كلي ، مواد اهداشده كه حاوي برجسته نمايي هستند ، فقط در موارد استثنايي به مجموعه ي يك كتابخانه افزوده مي شوند . مقايسه كنيد با : underlining برجسته نمايي در بعضي از برنامه هاي رايانه اي نيز براي ويرايش متن به كار مي رود؛ بدين منظور ، با بردن مكان نما به ابتداي يك كلمه ، عبارت ، يا كل قطعه ، و پايين نگه داشتن دكمه ي موشواره ، مكان نما را به انتهاي قسمت دلخواه از متن بكشانيد .

---

ابزار سخت افزاري رايانه اي كه براي نگهداري تعداد زيادي سي دي رام طراحي شده و معمولاً به خدمتگيري كه براي ارائه ي دسترسي شبكه اي برنامه نويسي شده ، متصل مي گردد . مقايسه كنيد با : CD - ROM drive CD - ROM changer

---

فرم كاغذي كوچكي كه مي توان اطلاعات را بر روي آن نوشت ، تايپ كرد يا چاپ نمود ، و براي الصاق به سطح يك فقره ( مثل كتاب ) ، و معمولاً با هدف شناسايي يا رده بندي ، طراحي شده است . كتابخانه ها از برچسب ها به صورت گسترده در آماده سازي فني استفاده مي كنند . برچسب ها را به صورت برش خورده و در رنگ ها ، شكل ها ، و اندازه هاي متفاوت ، سفيد يا چاپ شده ، پشت چسبدار يا بدون چسب ، مي توان از تداركچي ها تهيه كرد . براي توليد برچسب هاي سفارشي به صورت ماشيني نيز مي توان از نوار برچسب استفاده نمود . اگر از برچسب ها در حفاظت منابع استفاده مي شود ، بايد بدون اسيد باشند . در معناي عام تر ، هر گونه نشانه ي شناسايي كه به چيزي الصاق شده تا آن را متمايز كند يا به كساني كه از آن استفاده يا آن را مشاهده مي كنند اطلاعاتي ارائه كند . نيز نگاه كنيد به : labeling spine label

---

كد عددي سه حرفي در طيف xx9 - xx0 كه ( xx اعداد 01 تا 99 را شامل مي شود و ) در ركورد مارك ، براي مشخص كردن نوع داده هاي مندرج در فيلد ، مورد استفاده قرار مي گيرد . نظام شماره گذاري اين امكان را مي دهد كه فيلدها را بر مبناي كاركردشان ، به دسته هاي صدتايي گروه بندي كرد . در فيلدهايي كه نيازمند كنترل مستند هستند ، جايگاه نويسه هاي دوم و سوم در برچسب ، نشان دهنده ي محتواي همانندمي باشد . به نظر « بتي فيوري » از تمامي برچسب هاي مارك ، تقريباً ده درصد در بيش تر ركوردهاي كتابنگاشتي مورد استفاده قرار مي گيرند و از نود درصد بقيه ندرتاً استفاده مي شود . در مورد كتاب ها ، پركاربردترين برچسب ها عبارت اند از : برچسب 010 شماره ي كنترل كتابخانه ي كنگره ( اِل سي سي اِن ) برچسب 020 شماره ي استاندارد بين المللي كتاب ( شابك ) و شرايط دستيابي برچسب 040 مرجع فهرستنويسي برچسب 050 شماره ي راهنماي كتابخانه ي كنگره برچسب 100 شناسه ي اصلي نام شخصي ( پديدآورنده ي اصلي برچسب 130 شناسه ي اصلي عنوان قراردادي برچسب 240 عنوان قراردادي برچسب 245 عنوان و شرح مسئوليت ( عنوان كامل ، نام بخش/ قسمت از اثر ، باقيمانده ي عنوان ، . . . ) برچسب 246 شكل هاي متفاوت عنوان ( عنوان روي جلد ، عنوان موازي ، عنوان عطف ، بخشي از عنوان ) برچسب 250 ويراست ( شرح مسئوليت ، ديگر اطلاعات درباره ي ويرايش ) برچسب 260 نشر ، توزيع ، . . . ( مشخصات نشر ) برچسب 300 توصيف ظاهري ( ديسه نما ) برچسب 400 شناسه ي افزوده ي « فَروُست نما » ( عنوان ) برچسب 500 يادداشت كلي برچسب 504 يادداشت كتابنگاري برچسب 505 يادداشت محتواي قالب بندي شده برچسب 520 گزارمان ، يا يادداشت خلاصه برچسب 600 شناسه ي افزوده ي موضوع نام شخصي برچسب 610 شناسه ي افزوده ي نام تنالگاني برچسب 650 سرعنوان موضوعي مقوله اي برچسب 651 شناسه ي افزوده ي موضوعي نام جغرافيايي برچسب 700 شناسه ي افزوده ي نام شخصي ( پديدآورنده ي همكار ، ويراستار ، تصويرگر ) برچسب 710 شناسه ي افزوده ي نام تنالگاني ( غير از موضوع يا فَروُست ) برچسب 800 شناسه ي افزوده ي نام شخصي فروست برچسب 830 شناسه ي افزوده ي عنوان قراردادي فروست نيز به زنجيره اي از نويسه ها گفته مي شود كه در يك سند « اچ تي ام ال » ( معمولاً در ابتدا و انتها ) به بخشي از متن الصاق مي شود تا عناصر فايل را مشخص كند ، قالب بندي را معين سازد ، يا پيوندي را برقرار نمايد . براي ديدن برچسب ها در يك سند فرامتني ، در نوار ابزار مرورگر خود بر روي دكمه ي view ( يا معادل آن ) كليك نماييد و سپس گزينه ي " Page Source " يا " View Source " را انتخاب كنيد .

---

عمل بحث انگيز الصاق نشانه يا برچسب هشدارآميز به آن دسته از مواد كتابخانه اي كه براي كودكان نامناسب شمرده مي شوند يا آن هايي كه حاوي زبان يا تصاويري هستند كه بعضي از خوانندگان يا بينندگان ممكن است زننده و ناخوشايند بدانند . اين عمل توسط بعضي از ايستگاه هاي تلويزيوني عمومي در ايالات متحده ، در پخش برنامه هاي حاوي زبان يا تصاوير مشروح جنسي و/ يا خشن ( در زماني كه كودكان ممكن است در حال تماشاي آن ها باشند ) انجام مي شود .

---

برچسب تايپي يا چاپي كوچكي كه به قسمت پايين شيرازه ي كتاب يا فقره ي كتابنگاشتي ديگر ( در هنگام آماده سازي آن ) الصاق مي شود و « كد محل » و شماره ي راهنماي آن فقره را نشان مي دهد ( تا در بازچيني كتاب در قفسه ، مورد استفاده قرار گيرد و به كاربر نيز كمك كند تا پس از يافتن شماره ي راهنما در فهرست كتابخانه ، آن را به آساني از قفسه بازيابي كند ) .

---

كوته نوشت يا كلمه يا عبارت توصيفي كه در نمايش ركورد در يك فهرست درونخطي يا داده پايگاه كتابنگاشتي ، معمولاً به صورت ايتاليك يا با حروف مشخص ديگر ، در حاشيه ي سمت چپ ظاهر مي شود تا نشان دهد داده هايي كه در پي مي آيد به چه دسته اي تعلق دارند ؛ مثل كلمه ي « Source » ( منبع ) كه در داده پايگاه ادواري ها براي نشان دادن عنوان مجله ي تخصصي ، شماره ي مجلد ، تاريخ نشر ، و شماره صفحه ي مقاله ي نمايه شده ، مورد استفاده قرار مي گيرد . در ركورد مارك ، به جاي برچسب متني از يك برچسب عددي استفاده مي شود تا فيلد خاصي از ركورد را نشان دهند .

---

كارت ، نواره ، و . . . كوچك تر از برگه ي تعلق ، معمولاً از جنس كاغذ ، كه به داخل كتاب الصاق مي شود ، و در بيش تر موارد براي نشان دادن وضع مالكيت مورد استفاده قرار مي گيرد .

---

در صحافي كتاب ، عبارت است از فرايند چسباندن يك نيمه از آستر بدرقه ي دوبرگي به رويه ي داخلي هر يك از صفحه هاي روكش يا جلد ، به صورتي كه روي تودادگي را نيز بپوشاند . در صحافي دستي ، اين مرحله ي نهايي است و بدنه ي كتاب ، قبلاً به جلد چسبانده شده؛ اما در صحافي پوسته اي ، آسترهاي بدرقه بدنه را به جلد متصل مي كنند . مقايسه كنيد با : gluing off

---

اصلاح يا افزايشي كه پس از چاپ شدن متن يك اثر تدارك مي شود تا بر روي صفحه ي حاوي خطا ، روي قطعه ي مربوط به خود ، يا بر صفحه ي مقابل آن ، قرار داده شود . مقايسه كنيد با : errata

---