واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 174
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
قضاوتي كه به جاي تكيه بر واقعيت عيني ، تحت تأثير غيرمنصفانه ي نظرات ذهني قرار گرفته است . سوگيري حتي در كتاب هاي مرجع نيز وجود دارد . در ايالات متحده ، سوگيري در اقدامات استخدامي در كتابخانه هايي كه از بودجه ي عمومي استفاده مي كنند ، قانوناً منع شده است . نيز نگاه كنيد به : affirmative action
جعبه اي به شكل يك كتاب ، با پهناي مناسب كه مي توان آن را ايستاند ، و به منظور نگهداري كتاب ها ، جزوات ، نقشه ها ، الواح ، اوراق ، . . . به كار مي رود ، و در دو قسمت ( با درپوش كشويي در بالا ، يا به شكل لولادار براي بازشدن از جلو يا پهلو ، همراه با يك چِفتي فنري يا سگك دار ) طراحي شده است . نام اين وسيله از « دانيل سي . سولاندر » ( گياهشناس سوئدي قرن هجدهم ) گرفته شده است كه اين وسيله را براي نگهداري نمونه ها در موزه ي بريتانيا طراحي كرد . مقايسه كنيد با : pull - case slipcase
كوته نوشتي كه به مواد منتشرشده به زبان هاي چيني ، ژاپني و كره اي اشاره مي كند .
ديسك نوري پلاستيكي كوچكي شبيه به ديسك فشرده ي صوتي ، با قطر 4 . 72 اينچ ( 12 سانتيمتر ) كه به عنوان رسانه ي نشر و براي ذخيره ي اطلاعات در قالب رقومي مورد استفاده قرار مي گيرد . داده هايي را كه به صورت كُدشده به وسيله ي توليدكننده بر روي سطح فلزي سي دي رام حك مي شود ، مي توان كاوش كرد و بر روي صفحه ي نمايش رايانه نمايش داد ، ولي نمي توان تغيير داد يا پاك كرد . داده هاي روي ديسك به وسيله ي يك شعاع كوچك ليزري ، در داخل ابزاري با نام رانشگر سي دي رام ، خوانده مي شود . هر ديسك قابليت نگهداري 700 مگابايت داده را دارد ، كه برابر با 000 , 250 تا 000 , 300 صفحه متن ، يا حدود 1000 جلد كتاب با قطر متوسط مي باشد . از سي دي رام مي توان براي ذخيره ي نوار صوتي ، تصاوير ساكن يا متحرك ، فايل هاي رايانه اي ، و نيز متن ، استفاده كرد . در كتابخانه ها از سي دي رام عمدتاً به عنوان وسيله ي ذخيره براي داده پايگاه هاي كتابشناختي و منابع متن كامل ، اغلب لغتنامه ها ، دايره المعارف ها و ديگر منابع مرجع استفاده مي شود . مقايسه كنيد با : WORM نيز نگاه كنيد به : CD - ROM drive CD - ROM tower CD - ROM network
تمام آن دسته از انتشارات يك ناشر معُين كه اكنون براي خريد موجودند ، از جمله « ليست اول » و فهرست موجودي قبلي ، به استثناي عنوان هاي « آماده ي انتشار » . نيز نگاه كنيد به : midlist list price mailing list
سياهه ي اوليه ي محتويات جعبه ي آرشيو ، كه معمولاً زماني كه اين مواد براي انتقال بسته بندي مي شوند تهيه مي گردد . در اين سياهه ، محتويات جعبه و گاهي دوره ي زماني و تاريخي مشخص مي شوند و براي كنترل و دسترسي ، تا زماني كه فهرست موجودي كامل تري تهيه نشده ، از آن استفاده مي شود . مترادف با : consignment list container list
سياهه اي از عناوين توصيه شده براي هر مجموعه ي كتابخانه اي از هر نوع و اندازه ، كه معمولاً با حمايت يك انجمن كتابداري منتشر مي شود . سياهه هاي استاندارد را به دشواري مي توان روزآمد نگاه داشت . مترادف با : selection guide نيز نگاه كنيد به : core collection
سخنگاه بحث پست الكترونيكي كه به افراد امكان مي دهد مشترك شوند و به طور خودكار پيام هايي را كه مشتركان ديگر ارسال مي كنند دريافت نمايند . شركت كنندگان نيز مي توانند پيام ها و پاسخ هاي خودشان را براي توزيع در ميان بقيه ي مشتركين فهرست ، پست كنند . سياهه ي پستي ممكن است داراي رئيس جلسه باشد يا نباشد . كوته نوشت : list . مترادف با : discussion list e - conference electronic conference electronic discussion list مقايسه كنيد با : bulletin board system distribution list نيز نگاه كنيد به : LISTSERV lurk majordomo netiquette براي ديدن سياهه اي از « پيايندهاي الكترونيكي و فهرست هاي كتابخانه گرا » اينجا را كليك كنيد . دو فهرست راهنماي كلي و بسيار جامع از گروه هاي بحث پست الكترونيكي عبارت اند از : LISZT و Tile . Net/Lists .
سياهه اي از همه ي پيايندهاي موجود در يك كتابخانه ، ازجمله همه ي عنوان هايي كه انتشارشان متوقف شده ، يا اشتراك آن ها فسخ شده و كتابخانه موجودي قبلي خود از آن ها را نگهداري مي كند . اين سياهه معمولاً برحسب الفباي عنوان مرتب مي شود ، و موجودي ها در « مدخل هاي باز » يا « بسته » ، و همراه با ارجاع هاي متقاطع به/ از عنوان هاي تغييريافته ، نشان داده مي شوند . نيز نگاه كنيد به : serial record
distribution list
مشخصه اي در نرم افزار هاي پست الكترونيكي ، كه كاربر را قادر مي سازد سياهه اي از نشاني هاي پست الكترونيكي را تحت يك نام واحد تدوين كند ، و با آوردن نام آن سياهه ، پيام ها را همزمان براي همه ي افراد مذكور در سياهه ارسال كند . اين واژه گاهي مترادف با سياهه ي پستي به كار مي رود ، اما سياهه ي پستي عمدتا ً گروه بسيار بزرگ تري را پشتيباني مي كند ، و براي نگهداري خود كار به نرم افزار مخصوصي ( مثل ليست سرو ) نياز دارد .
سياهه ي كارمنداني كه معمولاً به وسيله ي چك يا سپرده ي مستقيم و بر مبناي هفتگي ، دوهفتگي ، يا ماهانه ، از كارفرما حقوق و دستمزد دريافت مي كنند . ممكن است از كارمندان كتابخانه خواسته شود كه براي هر دوره ي پرداخت ، ساعت هاي كار انجام شده را كه در « كارنما » ( timesheet ) مشخص شده ، امضا كنند .
سياهه اي از موجودي هاي كتابخانه كه در آن ، هر فقره به وسيله ي مدخل بسيار كوتاهي كه حاوي اطلاعات كتابنگاشتي ناقص ( معمولاً فقط نام پديدآورنده ، عنوان ، و مكان آن در كتابخانه ) مي باشد ، بازنمايي مي شود . مقايسه كنيد با : catalog
سياهه ي برگزيده اي از كتاب ها ، معمولاً در يك موضوع بخصوص يا در يك ژانرخاص ، كه با نظمي معين ( بر مبناي پديدآورنده ، عنوان ، موضوع ، درونمايه ، و . . . ) مرتب شده و ممكن است شامل گزارمان هاي توصيفي باشد و عمدتاً در بخش " راهنماي مطالعه " مورد استفاده قرار مي گيرد . book louse نگاه كنيد به : book lice booklover نگاه كنيد به : bibliophile
سياهه ي جامعي از كتاب ها ، ادواري ها ، يا ديگر اسناد ، كه حداقل توصيف يا گزارمان لازم براي شناسايي هر اثر را ( در حدي مختصرتر از يك كتابشناسي ) در خود دارد . نيز ، صورت عملياتي كه به وسيله ي كتابخانه نگهداري مي شود تا وصول هر شماره از انتشارات پيايندي ، يا هر بخش از يك اثر در حال انتشار ، در آن ثبت شود . نيز اشاره دارد به سياهه اي از اقلام درخواستي ، يا رويه هايي كه برطبق آن ها بايد اقدام شود ، مثل مراحل مربوط به روند روزانه ي بازشدن يا بسته شدن كتابخانه . املاي ديگر : check - list
گروه كوچكي از داوطلبان كه از ميان گروه بزرگ تري انتخاب شده اند ، و در هنگام پركردن يك پست خالي ، اهداي يك جايزه ، يا تعيين برنده ي يك رقابت ، انتخاب نهايي از ميان آنان صورت مي گيرد .
سياهه ي كاملي از موجودي گروهي از كتابخانه ها در باب : 1 ) موادي از نوع خاص ، 2 ) موادي در يك موضوع بخصوص ، يا 3 ) موادي در حوزه ي مشخص . اين سياهه معمولاً با هدف « اشتراك منابع » تهيه مي شود . مدخل هر فقره ي كتابنگاشتي شامل سياهه اي از كدهايي است كه نمايانگر كتابخانه هايي مي باشند كه دست كم يك نسخه از آن عنوان را در مالكيت خود دارند . سياهه هاي مشترك معمولاً چاپي هستند ، اما برخي از آن ها نيز به داده پايگاه هاي درونخطي تبديل شده اند .
سياهه اي از بهترين كتاب ها ، ادواري ها ، و . . . در يك موضوع يا رشته ، كه معمولاً به عنوان ابزار كمكي گزينش براي كتابداراني كه مسئوليت مجموعه گستري را نيز بر عهده دارند ، تدوين مي شود . ( مثال : Core List of Best Books and Journals in Education اثر Nancy O'Brien و Emily Fabiano ) . اين سياهه ها اگرچه هنگامي كه براي اولين بار منتشر مي گردند سودمندند ، اما پس از چند سال كهنه مي شوند . نگاه كنيد به : core collection
از واژه ي يوناني kybernetes به معناي زمامدار . شاخه اي از علم كه توسط " نوربرت وينر " در دهه ي 1940 به وجود آمد و مفهوم بازخورد را در مقايسه ي فرايندهاي ماشيني و انساني ، بخصوص فرايندهاي مغزي ( براي درك شباهت ها و تفاوت هايشان ) به كار مي گيرد تا نهايتاً ماشين هايي توليد كنند كه قادر باشند از هوش و رفتار بشري تقليد كنند ، . نيز نگاه كنيد به : artificial intelligence
الفباي مورد استفاده در روسيه و كشورهايي كه قبلاً جزيي از اتحاد شوروي بودند ، كه از الفباي حروف دستنوشته­ي يوناني تكامل يافت . اين الفبا ، كه در طول قرون نهم و دهم شكل رسمي به خود گرفت ، حاوي نويسه­هايي است كه در الفباي لاتين وجود ندارند ، و اصواتي را كه خاص زبان­هاي اسلاوي هستند بازنمايي مي­كنند . قلم­هاي سيريليك 43 حرفي در قرن هجدهم پديدار شدند و بر خط مدوني كه توسط « پطر كبير » در سال 1710 ايجاد شده بود ، مبتني بودند . در سال 1918 ، اين الفبا در نتيجه­ي اصلاحات پس از انقلاب روسيه ، به 32 حرف كنوني كاهش يافت . نيز نگاه كنيد به : romanization transliteration
نرم افزاري كه براي كنترل عمليات مقدماتي رايانه و تبادل داده ها بين « واحد پردازشگر مركزي » ( سي پي يو ) و هر يك از تجهيزات جانبي ( عمدتاً ابزارهاي درونداد و برونداد ) طراحي شده است . « سيستم عامل » در هر زمان كه رايانه روشن مي شود ، بارگذاري مي گردد و راه اندازي همه ي برنامه ها ( از جمله همگي سامانه هاي امنيتي كه براي جلوگيري از استفاده ي غيرمجاز طراحي شده اند ) را كنترل مي كند . رايج ترين سيستم هاي عامل در « پي سي » ها عبارت اند از « داس » ، « ويندوز » ، « مكينتاش » ، و « يونيكس » .
همه ي منابع سخت افزاري ، نرم افزاري ، و الكترونيكي رايانه اي كه يك كتابخانه يا نظام كتابخانه اي در عمليات روزانه ي خود ( از جمله فهرست درونخطي و سامانه ي گردش كتاب ، داده پايگاه هاي كتابنگاشتي ، پي سي هاي شبكه بندي شده و مستقل ، خدمتگر ( هاي ) وب ، برنامه هاي كاربردي ، و . . . ) به آن ها وابسته است . حاضربه كار نگه داشتن اجزاي مختلف ( ازجمله تمامي اتصالات به شبكه هاي بيروني ) بر عهده ي « كتابدار سيستم ها » است .
شيوه اي براي صحافي كه در آن ، از ميخ هاي سيمي صاف ، به وسيله ي دستگاه براي دوختن جزوك ها به هم ( به موازات تاي عطف و نزديك به لبه ي صحافي ) استفاده مي شود . اين شيوه كه عمدتاً براي كتاب هاي درسي و نشريات ادواري با بيش از يك جْزوُك به كار برده مي شود ، نسبت به منگنه ي خورجيني محكم تر است ، اما امكان نمي دهد كه برگ ها به آساني باز شوند . به همين علت ، انتشارات بايد « حاشيه ي عطف » پهني داشته باشند . مترادف با : side - wire stitching نيز نگاه كنيد به : sewing
واژه اي عام كه صنعت تصاوير متحرك و سامانه ي توزيع اين صنعت ، فيلم هاي توليدشده ، و شكل هنري ارائه شده در آن ها را دربرمي گيرد . همچنين در اروپا و بريتانيا براي اشاره به تماشاخانه اي كه در آن ، تصاوير متحرك را براي عموم مردم نمايش مي دهند مورد استفاده قرار مي گيرد .
سيني يا سكوي پايه كوتاهي از چوب ، فلز ، يا پلاستيك ، كه براي نمايش يك كتاب گشوده ، معمولاً در يك محيط نمايشگاهي ، ساخته مي شود .