كتابي از مترادفات و شبه مترادفات در يك زبان نوشتاري ، كه معمولاً به ترتيب مفهومي مرتب مي شود؛ هر چند كه ترتيب لغتنامه اي نيز نادر نيست . نخستين اصطلاحنامه ي زبان انگليسي كه در سال 1852 منتشر شد ، به وسيله ي « پيتر مارك روژه » تدوين گرديد . براي اتصال به اصطلاحنامه ي درونخطي زبان انگليسي لطفاً نگاه كنيد به : Merriam - Webster Online . نيز به واژفرهتگ و كلمات متشكل از واژگان تخصصي يك رشته يا حوزه ي مطالعاتي تخصصي گفته مي شود ، كه روابط منطقي و معنايي بين اصطلاحات ( بويژه سياهه اي از سرعنوان هاي موضوعي يا توصيفگرهاي مورد استفاده به عنوان اصطلاح مرجـّح در نمايه سازي متون آن حوزه ) را نشان مي دهد . در بازيابي اطلاعات ، از اصطلاحنامه مي توان براي مكانيابي اصطلاحات اعم و اصطلاحات مرتبط ( اگر كاربر بخواهد بازيابي را گسترش دهد ) ، يا اصطلاحات اخص ( براي خاص تركردن عبارت كاوش ) استفاده كرد . يك اصطلاحنامه ي خوش ساخت همچنين نمايه ساز را قادر مي سازد كه در تخصيص اصطلاحات نمايه اي به اسناد ، انسجام و يكدستي را رعايت كند . جمع : thesauri نيز نگاه كنيد به : controlled vocabulary lead - in vocabulary

---

در ادبيات ، اثري به همان شكل كه به وسيله ي پديدآورنده نگاشته شده ، يا با واژه هاي خود پديدآورنده ثبت و ضبط شده . در هنر ، اثر خاتمه يافته به همان شكلي كه به وسيله ي هنرمند به اتمام رسيده و آماده ي بازتوليد است . در علوم ، مطالعه اي كه در مواردي بااستفاده از يك روش شناسي يا طرح پژوهشي جديد ، مولـّد نتايجي مي شود كه هرگز پيش از آن گزارش نشده بوده . در بازنگري ، به « سند مأخذ » كه نخستين نسخه از روي آن توليد مي شود ( و در برخي موارد به خود نسخه ي نخستين ) اطلاق مي شود . در معناي عام تر ، چيز تازه و جديدي كه از روي مدل قبلي ( يا موجود ) نسخه برداري نشده يا مبتني بر آن نيست . كوته نوشت : orig .

---

فراهم آوري دارايي ماندگار ، مثل تأسيسات جديد يا بازسازي شده ، مجموعه منابع كتابي اوليه ، يا تجهيزات ، اثاثيه ، يا خودروهاي جديد ، كه قيمت آن از بودجه ي تخصيص يافته براي هزينه هاي سرمايه اي و به صورت يكباره تأمين مي شود - در برابر خريد جاري مواد كتابخانه اي ، پرداخت حقوق و دستمزدها ، تعمير و جايگزيني معمول تجهيزات و اثاثيه ي موجود ، و نگهداري منظم تأسيسات ، كه از محل بودجه ي عملياتي تأمين مي شوند .

---

واژه اي كه در اوايل دهه ي 1990 به منظور توصيف تأثير ديدگاه هاي سياسي ليبرال بر فرهنگ امريكايي ، بخصوص بر بيان و ديگر شكل هاي رفتار اجتماعي ، مورد استفاده ي وسيع قرار گرفت؛ مثل جايگزين كردن عنوان " chairman " با " chairperson " به منظور اجتناب از بروز تبعيض جنسي ( اين مشكل خاص در حرفه ي كتابداري به وجود نيامده ، چرا كه واژه ي « كتابدار » از نظر جنسيت ، خنثي است ) . در مطالعات ادبي ، بحث حول اين مطلب متمركز شده بود كه آيا مجموعه آثار سنتي ، كه عمده ي آن را مردان اروپايي نوشته اند ، بايد منسوخ شوند يا خير . بعضي از دانشگاه ها با راه انداختن بحث بر سر گنجاندن « اصلاح سياسي » در برنامه ي آموزشي ، از اين معضل طفره رفته اند .

---

بازنگري متن يك اثر ( اغلب اثر ادبي كلاسيك ) بر مبناي بررسي انتقادي متون قديمي تر و منابع موثق ، كه معمولاً فقط در صورتي مورد قبول محققان قرار مي گيرد كه درباره ي اعتبار شواهد ، نوعي اجماع در بين آنان حاصل آيد . مقايسه كنيد با : redaction نيز نگاه كنيد به : textus receptus

---

اصلاحيه ي اول قانون اساسي ايالات متحده ( مصوب سال 1791 ) كه آزادي بيان را تضمين مي كند : « كنگره در باب رسميت مذهب ، يا ممنوعيت عمل آزادانه به آن ، يا محدودكردن آزادي بيان يا مطبوعات ، يا حق مردم براي تجمع صلح آميز و درخواست از دولت براي جبران نارضايتي ها ، هيچ قانوني وضع نخواهد كرد » . « بيانيه ي آزادي مطالعه » و « اعلانيه ي حقوق كتابخانه ها » ( مربوط به « انجمن كتابخانه هاي امريكا » ) بر اين حمايت قانوني مبتني مي باشند .

---

توصيفگر يا شناسه اي در يك مدخل نمايه يا ركورد كتابنگاشتي ، كه كانون يا موضوع اصلي سند نمايه شده را بازنمايي مي كند و معمولاً با يك ستارك يا نماد ديگر نشان داده مي شود ، يا با انتخاب نوع حروف و خط ، متمايز مي گردد . توصيفگرها و شناسه هاي فرعي كه جنبه هاي كم اهميت تر محتوا را بازنمايي مي كنند ، بدون علامت باقي مي مانند .

---

مجموعه اي از استاندارد هايي كه بر سلوك و پندار كتابداران ، كاركنان كتابخانه ، و ديگر حرفه مندان اطلاعات در كارشان حاكم است . " اصول اخلاقي انجمن كتابخانه هاي امريكا " ( ALA Code of Ethics ) استاندارد هايي را براي دسترسي برابر ، آزادي فكري ، رازداري ، احترام به حقوق دارايي فكري ، ارجمندي ، دقت ، درستكاري ، بيطرفي ، نزاكت ، و احترام به همكاران و مراجعان كتابخانه مشخص مي كند .

---

« اعلاميه ي اصول » ( Statement of Principles ) كه در سال 1961 در « كنفرانس بين المللي اصول فهرستنويسي ( آي سي سي پي ) » اتخاذ شد ، و اساس « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن » و مقررات فهرستنويسي مورد استفاده در كشورهايي غير از ايالات متحده ، بريتانيا ، و كانادا را بنا نهاد . اين كنفرانس كه توسط « ايفلا » براي پرداختن به امر استانداردسازي بين المللي در فهرستنويسي كتابخانه اي سازماندهي شد ، در پاريس ( فرانسه ) برگزار شد . در اين اعلاميه دوازده اصل اساسي كه هنوز هم پايه ي مدخل عنوان/ پديدآورنده هستند ، ذكر شده اند .

---

مجموعه ي مفصلي از قواعد استانداردشده براي فهرستنويسي انواع گوناگون مواد كتابخانه اي كه در اصل ازCataloging Rules : Author and Title Entries كه در سال 1908 با كمك " انجمن كتابخانه هاي امريكا " و " انجمن كتابخانه ها ( ي بريتانيا ) " منتشر شد ، و A . L . A . Cataloging Rules for Author and Title Entries ( سال 1949 ) و مجلد همراه آنRules for Descriptive Cataloging in the Library of Congress منشأ گرفته بود . همكاري بين " انجمن كتابخانه هاي امريكا " و " انجمن كتابخانه ها ( ي بريتانيا ) " و " انجمن كتابخانه هاي كانادا " با انتشار مشترك " قواعد فهرستنويسي انگلوامريكن " در سال 1967 از سر گرفته شد . اين اثر به دو بخش تقسيم مي شود : قواعدي براي توصيف كتابشناختي هر يك از اقلام از هر نوع كه باشد ، و قواعد حاكم بر انتخاب و شكل شناسه ي سرعنوان ها ( نقاط دسترسي ) در فهرست . ويرايش دوم اين اثر ( AACR2 ) در سال 1978 منتشر شد و با بازنگري آن ( AACR2R ) در سال 1988 ، تغييرات واقع شده در قالب هاي اطلاعاتي در آن منعكس گرديد . تجديد نظر سال 1998 شامل تغييرات و تصحيحاتي كه به تأييد " كميته ي مشترك نظارت " براي بازنگري اثر اوليه از سال 1988 رسيده ، و نيز اصلاحات تأييد شده تا سال 1997 مي باشد . اصلاحات ديگري نيز در سال 1999 و 2001 انجام شده اند . نگارش AACR2 - e يك نگارش فرامتني از مجموعه انتشارات " انجمن كتابخانه هاي امريكا " است كه همه ي اصلاحات تا سال 2001 را در بر مي گيرد . نيز نگاه كنيد به : Paris Principles catalog code

---

در ارتباطات ، استفاده از تكرار براي تشديد پيام و جلوگيري از سوء تفاهم؛ مثل علامتي كه مي گويد « اين راه به كتابخانه مي رود » به جاي صرفاً « كتابخانه » يا « به سوي كتابخانه » . در معناي كلي تر ، هر كلمه يا نمادي كه در القاي معناي پيام نقش ضروري ندارد . در سامانه هاي رايانه اي ، به ابزارهايي گفته مي شود كه آماده اند در صورت نقص يا ازكارافتادگي واحدهايي كه به طور طبيعي مورد استفاده قرار مي گيرند ، پردازش يا ارسال را كنترل كنند .

---

وضعيتي كه در آن ، اطلاعاتِ بيش از اندازه درباره ي يك موضوع موجود است . اين حالت در كاوش درونخطي رايج است ، بخصوص وقتي پرس وجو با واژگاني بيان شود كه خيلي كلي هستند . سامانه هايي كه بازيابي منابع باكيفيت بالا را تسهيل كنند و زوائد را غربال نمايند ، بسيار مورد نيازند . در عين حال ، مصرف كنندگان اطلاعات بايد مهارت هاي تحليلي و انتقادي خود را توسعه دهند .

---

در مورد كتابي گفته مي شود كه صفحات آن در صحافي به قدري نزديك به هم لب چين شده اند كه برش خوردگي به متن رسيده ، اما آن را برش نداده است . مقايسه كنيد با : cropped

---

اوقات كاري كه افزون بر تعداد ساعات معمول روزانه ، هفتگي ، يا ماهانه ( كه در شرايط استخدام ذكر شده ) انجام مي گيرد و معمولاً به فرد استخدام شده در برابر آن ، مبلغي بيش از نرخ معمول پرداخت مي گردد . كتابخانه ها فقط در شرايط كاملاً استثنايي حاضر به پرداخت اضافه كاري به كاركنان خود هستند . مقايسه كنيد با : flextime

---

يك واژه ي عاميانه براي شخصي كه دانش گسترده اي درباره ي رايانه ها و رايانش دارد و به دليل چالش هاي فكري كه چنين فعاليت هايي دربردارند ، از مهارت هاي خود براي دسترسي به سامانه هاي رايانه اي ظاهراً امن استفاده مي كند . افتخار بهترين هُكِرها به آن است كه هيچ « رُدي » كه عيان كننده ي حضور آن ها باشد بر جا نگذارند . مقايسه كنيد با : cracker نيز نگاه كنيد به : security

---

داده هايي كه به شكل « آسان فهم » ارائه مي شود ، و معناي آن در داخل بافتار كاربردي آن ، تعبيه شده . در مفهوم پوياتر ، پيامي كه با استفاده از يك رسانه ي ارتباطي يا رسانه ي بياني منتقل شود . اين كه يك پيام بخصوص ، آگاهي دهنده ( informative ) هست يا نه ، تا حدي به برداشت ذهني شخص دريافت كننده ي پيام بستگي دارد . در مفهوم عيني تر ، همه ي رخداده ها ، نتيجه گيري ها ، ايده ها ، و آثار خلاق ذهن و تخيل بشري كه در هر شكلي ( رسمي يا غيررسمي ) منتقل شده اند . مقايسه كنيد با : knowledge

---

خدمتي رايگان كه معمولاً از سوي يك كتابخانه ي عمومي يا ديگر نهاد خدماتي عمومي عرضه مي شود و طي آن ، اطلاعات تماس مربوط به ديگر سازمان ها ، نهادها ، و افراد واجد صلاحيت براي ارائه ي اطلاعات و خدمات بخصوص ، هم به صورت رايگان و هم به صورت پولي ( معمولاً در يك جامعه ي محلي ) را ارائه مي كنند .

---

مجموعه ي صحافي شده يا جعبه شده اي از نقشه ، كه معمولاً به لحاظ موضوعي يا زمينه اي با هم مرتبط اند ، همراه با نمايه اي از نام مكان ها ( جاينامه ) كه معمولاً در انتها چاپ مي شود . نخستين مجموعه ي صحافي شده ي نقشه تا آنجا كه مي دانيم در اروپا در نيمه ي قرن شانزدهم منتشرشده . در اكثر اطلس ها ، نقشه ها با سبك و قالب يكسان و با مقياس تقريباً ثابت چاپ مي شوند . اطلس ممكن است به عنوان يك كتاب مستقل ، يا به عنوان مواد همراه ، با يا بدون متن توصيفي ، تصوير ، نمودار ، و . . . منتشر شود . برخي اطلس ها داراي كانون و تمركز موضوعي بخصوصي هستند ( مثل The Times Atlas of World Exploration ) و برخي ديگر براي استفاده ي بخصوصي تهيه مي شوند ( مانند اطلس جاده ها ) . در كتابخانه ، اطلس هاي بزرگ ممكن است در قاب هايي با طراحي خاص نگهداري شوند . براي اتصال به " اطلس ملي ايالات متحده " اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : historical atlas thematic atlas world atlas

---

كتابي از نقشه ها كه تغييرات مستمري را كه در مدتي معين در يك ناحيه ي جغرافيايي ، يا در بروز يك پديده ي فضايي حادث شده اند نشان مي دهد .

---

كتاب مرجعي ( معمولاً با قطع بزرگ ) كه حاوي نقشه هايي از همه ي كشورها و مناطق جهان ، با چاپ رنگي مي باشد و گاهي با متن توضيحي و اطلاعات آماري ، و نيز نمايه اي از نام مكان ها ( جاينامه ) در انتها همراه است . براي اتصال به يك اطلس درونخطي از جهان ، اينجا را كليك كنيد .

---

كتابي از نقشه هايي كه جاده ها ، بزرگراه ها ، شهرها ، و شهرك هاي يك ايالت ، استان ، منطقه ، يا كشوري خاص را ( اغلب با ذكر مسافت بين مقصدهاي عمده ) نشان مي دهند . بيش تر اين اطلس ها ( كه براي خرده فروشي به رانندگان و مسافران ، سالانه روزآمد مي شوند ) در انتها شامل نمايه اي از اسم مكان ها ( جاينامه ) هستند كه محل شهرها ، شهرك ها ، و ديگر عوارض جغرافيايي را با استفاده از مختصات خطوط شطرنجي ، بر روي نقشه هاي جاده اي ارائه مي كنند . براي ديدن يك اطلس تعاملي درونخطي از جاده ها ، به MapQuest مراجعه كنيد .

---

كتابي از نقشه ها كه به يك مقوله ، موضوع ، يا زمينه ي ويژه اختصاص يافته و معمولاً مشتمل است بر متن ، تصاوير ، و ديگر مواد ترسيمي كه توضيحگر معنا و اهميت مدخل ها مي باشند .

---

بازستاني دارايي آرشيوشده ( ركوردها ، دستنوشته ها ، اسناد ، . . . ) از سوي سازمان يا مؤسسه اي كه ادعاي مالكيت آن ها را مي كند . به حكم يا عمل قانوني كه بر اساس آن ، اين نوع دارايي بازستانده مي شود نيز اطلاق مي گردد .

---

بازگرداندن چيزي به وضعيت قبلي ، يا بازگرداندن شخصي به مقام قبلي كه از آن بركنار شده بوده ، كه گاهي به پيروي از برآيند دستورالعمل مربوط به شكايت ، يا در نتيجه ي طرح دعواي حقوقي صورت مي گيرد .

---

پولي كه از يك بنياد خصوصي يا سازمان تحت حمايت دولتي ، توسط يك فرد ، گروه ، يا مؤسسه ، در حمايت از يك پروژه يا موجب قابل توجه و با اهميت ، دريافت مي گردد . در اكثر موارد ، دريافت كننده براي دريافت چنين اموالي ، بايد با پيشنهادي كه تسليم طرف مقابل مي كند ، وارد يك فرايند رقابت شود . كتابخانه هاي آكادميك و كتابخانه هاي بزرگ عمومي ، راهنماهايي براي نوشتن اين گونه پيشنهادها و تقاضاها دارند . نيز نگاه كنيد به : matching grant

---

اعانه اي كه توسط مؤسسه ، نهاد دولتي ، يا شخص داده مي شود و مشروط به فراهم آوردن پول و حق السهم كافي از جانب گيرنده ( مطابق با كمكِ اهداكننده ) مي باشد . اگر چه نسبت بين مبلغ اعانه و حق السهم ممكن است متغير باشد ، در بيش تر موارد تا مقدار ثابتي ، دلار به دلار ( به نسبت مساوي ) هستند ، و محدوده ي زماني مشخصي دارند كه در امور مربوط به جذب منابع مالي ، اين محدوديت زماني را بايد مراعات كرد .

---

دانش و تجربه اي كه به شخصي اين شايستگي را مي دهد كه در يك موضوع به عنوان كارشناس ، اظهار نظر كند . در جوامع آكادميك ، اعتبار بر توصيه نامه ، آثاري كه قبلاً توسط فرد درباره ي يك موضوع منتشر شده ، وابستگي سازماني ، جوايز دريافت شده ، مشخصات انتشار ، نقد و بررسي ها ، الگوهاي استناد ، و . . . مبتني است .

---

فرايند منظم ارزيابي كه به موجب آن ، يك سازمان آموزشي يا خدماتي ثابت مي كند كه برنامه ي آموزشي يا خدمات آن ، يا خود مؤسسه در كليت آن ، حائز استاندارد هاي كيفي بخصوصي هست . در ايالات متحده ، مؤسسات آموزش عالي توسط يك نهاد منطقه اي تأييد اعتبار ، ارزيابي مي شوند . كتابخانه هاي آكادميك نيز به عنوان بخشي از فرايند تأييد اعتبار سازمان ، مصداق اين فرايند قرار مي گيرند . ارزيابي رسمي صلاحيت افراد ، گواهي ناميده مي شود . نيز نگاه كنيد به : accedited library school credential

---

شكايتي كه به وسيله ي يك كاربر كتابخانه به عنوان يك فرد يا نماينده ي گروهي از افراد ، در رابطه با گنجاندن يك ( يا چند ) قلم بخصوص در مجموعه ي منابع كتابخانه ارائه مي شود ، و معمولاً متعاقب آن خواستار حذف آن منبع از مجموعه مي شود . گاهي نيز كل برنامه هاي كتابخانه هدف اين چالش قرار مي گيرد . كتابخانه هاي عمومي بيش از ديگر انواع كتابخانه ها به چالش گرفته مي شوند ، زيرا از منابع مالي عمومي استفاده مي كنند و بايد منابع و خدمات خود را به طيف بسيار گسترده اي از خدمتگيران ارائه دهند ( و در نتيجه ، موردي هست كه به هر حال ، مورد پسند و خوشايند عده اي نباشد ) . بهترين راه دفاع كتابخانه در برابر چنين اعتراضاتي ، تدوين يك خط مشي روشن و خالي از ابهام براي مجموعه گستري مي باشد . مقايسه كنيد با : banned book censorship intellectual freedom

---

شكلي از نمايشنامه هاي مذهبي قرون وسطايي كه در ارابه اي متحرك ، از روي دستنوشته اي كه يك معجزه آسماني را ( معمولاً معجزه اي كه گفته مي شد در زندگي يك پارساي مسيحي يا يك شخصيت انجيلي اتفاق افتاده ) شرح مي داد ، اجرا مي شد . مقايسه كنيد با : morality play نيز نگاه كنيد به : mystery play

---