تعداد دفعاتي كه يك فقره در مدتي معين ( معمولاً يك ماه يا يك سال ) در داخل كتابخانه مورد استفاده قرار مي گيرد - در برابر تعداد دفعاتي كه از كتابخانه خارج مي شود . استفاده ي درون كتابخانه اي با شمارش تعداد دفعاتي كه يك فقره روي ميز ، ميز انفرادي ، يا در محيط عمومي كتابخانه بر روي « ارابه ي كتاب » قرار گرفته تا توسط كاركنان كتابخانه مجدداً قفسه چيني شود ، محاسبه مي گردد . گر چه اين روش از دقت كاملي برخوردار نيست ( مثلاً بعضي از مراجعان پس از استفاده از مواد ، آن ها را به سر جاي خود در قفسه باز مي گردانند ) ، اما آمار استفاده ي درون كتابخانه اي مي تواند در گسترش مجموعه هاي مرجع و ادواري سودمند باشد . مقايسه كنيد با : circulation statistics نيز نگاه كنيد به : usage

---

در مفهوم اديبانه ، هر گونه ارجاع كتبي يا شفاهي به يك مرجع يا سابقه ، يا به عين كلمات يك سخنگو يا نويسنده ي ديگر . در كاربرد كتابخانه اي ، ارجاع مكتوب به يك اثر بخصوص يا بخشي از يك اثر ( كتاب ، مقاله ، رساله ، گزارش ، اثر موسيقايي ، . . . ) توسط يك پديدآورنده ، ويراستار ، آهنگساز ، . . . . در ارجاع ، سندي كه اثر مورد نظر بايد در آنجا يافت شود بوضوع مشخص مي گردد . بسامد موارد استناد به يك اثر گاهي معيار سنجش اهميت آن در متون آن حوزه شمرده مي شود . قالب استناد در هر حوزه ي مطالعاتي با حوزه ي ديگر فرق مي كند ، اما دست كم پديدآورنده ، عنوان ، و تاريخ انتشار را شامل مي شود . استناد ناقص ، مكانيابي يك منبع را ، اگر ناممكن نكند ، دشوار مي سازد . كوته نوشت : cite نيز نگاه كنيد به : citation index self - citation مثال در مورد كتاب : Chappell , Warren . A Short History of the Printed Word . Boston : Nonpareil Books , 1970 . مثال در مورد مقاله در ادواري ها : Dow , Ronald F . " Editorial Gatekeepers Confronted by the Electronic Journal " . College & Research Libraries 61 ( 2000 ) : 146 - 154 . شيوه نامه هاي استناد ، در بخش مرجع اكثر كتابخانه هاي آكادميك موجودند . براي اتصال به سياهه ي " ياهو ! " از راهنماهاي درونخطي شيوه نامه ي استناد ، اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : APA style MLA style electronic style

---

نقل كردن يا ارجاع دادن به مرجعي بيروني ، معمولاً در تأييد يك نكته يا نتيجه ، يا براي دادن توضيح يا نمونه . در نشر محققانه ، مأخذ چنين ارجاعي در پانوشت يا پي نوشت ذكر مي شود . به عنوان شكل كوتاه شده ي واژه ي citation نيز به كار مي رود .

---

از كلمه ي كلاسيك يوناني " mythos " به معناي « داستان » . روايتي كه در سنت هاي فرهنگي خاص ريشه دارد ، و اين قابليت را دارد كه به سهم خود درك شود و ارزيابي گردد ، اما در عين حال بخشي است از يك مجموعه از داستان ها ( اساطير ) كه به صورت شفاهي از يك نسل به نسل بعدي منتقل شده اند و ارتباط بشر با جهان هستي را به تصوير مي كشند . در جوامع سنتي ، اسطوره ها اغلب به عنوان مبناي آداب و رسوم اجتماعي عمل مي كنند . بسياري از الگوهاي اصلي اساطير كلاسيك يوناني در متون فرهنگ غربي تكرار مي شوند و بعضي از آن ها توسط رشته هايي سواي از هنر و علوم انساني ، تمليك و تصاحب شده اند ( مثل « عقده ي اُديپ » در روان شناسي ) . بعضي از محققان گفته اند كه تفكر اسطوره اي ، بخش محوري خودآگاهي بشري است و اين كه اسطوره ها صرفاً تجلي شيوه ي خلق فرهنگ توسط ذهن بشري هستند . مقايسه كنيد با : folktale legend

---

" اسك اريك " كه در سال 1996 در قالب پروژه اي از " اتاق پاياپاي اطلاعات و فناوري اريك " آغاز به كار كرد ، يك سامانه ي ارجاعي و مرجع مبتني بر پست الكترونيكي است كه پاسخ به پرسش ها ، مشاوره ، و خدمات ارجاعي براي يادگيرندگان پيش دبستاني تا دبيرستاني را از طريق اينترنت ارائه مي كند . اين پروژه همچنين اخبار دلخواه يادگيرندگان ، و مجموعه ي فزاينده اي از منابع متن كامل را در قالب يك كتابخانه ي مجازي در پايگاه وب خود عرضه مي كند ؛ در اين كتابخانه منابعي از جمله طرح درس ، متن كامل ERIC Digests ، كاوش هاي انجام شده در باره ي موضوعات روز آموزش و پرورش ، راهنماي منابع ، پاسخ پرسش هاي معمول ، و آرشيو فهرست هاي پستي الكترونيكي مرتبط با آموزش و پرورش را مي توان يافت . براي اتصال به سراصفحه ي " اسك اريك " اينجا را كليك كنيد .

---

يك موتور كاوش كه براي شناسايي داده پايگاه هاي ( انبوهگراي ) كتابشناختي كه حاوي مقالات متن كامل هستند ، يا به نمايه سازي و چكيده نويسي عناوين بخصوصي از ادواري ها مي پردازند طراحي شده است . براي اتصال به " اسك جيك " اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : metadata

---

سرنام براي " كد استاندارد امريكايي براي تبادل اطلاعات " ، كد دوگاني كه در اكثر خُردرايانه ها و همه ي رايانه هاي شخصي تعبيه شده و حروف بزرگ و كوچك ، اعداد ، و نويسه هاي خاص را در قالب رقومي بازنمايي مي كند . هر نويسه ي اسكي از هفت بيت اطلاعاتي و يك بيت توازن براي كنترل خطا تشكيل مي شود . اسكي براي تسهيل در تبادل اطلاعات بين تجهيزات غيراستاندارد داده پردازي و ارتباط طراحي شده و مورد تأييد " مؤسسه ي ملي استانداردهاي امريكا " قرار گرفته . همچنين اشاره به متني دارد كه به قالب كـُد اسكي تبديل شده . بر خلاف متني كه حاوي قالب بندي ويژه است ، اسكي را مي توان بدون نياز به تبديل ، با اكثر برنامه هاي كاربردي صادر و وارد كرد ، و براي نمايش و چاپ به هيچ نرم افزار خاصي نياز نيست . متن اسكي را متن معمولي نيز مي نامند .

---

در داده پردازي ، وسيله اي جانبي است كه متن چاپي يا دستنوشته ، گرافيك ، يا باركدها را مي خواند و براي پردازش يا نمايش بر روي صفحه ي نمايشگر رايانه ، به قالب رقومي ( بيت مپ ) تبديل مي كند ، بي آن كه عملاً محتوا را تشخيص دهد . در كتابخانه ها ، اسكنرهاي نوري براي خلق تصاوير رقومي از مواد ( به منظور امانت بين كتابخانه اي ، تحويل سند ، يا رزرو الكترونيكي ) ، و در بخش گردش كتاب به منظور خواندن باركدي كه روي كارت كتابخانه ي مراجعه كننده و روي فقره هاي موجود در مجموعه درج گرديده ، به كار مي روند . بعضي از اسكنرهاي باركدخوان به يك كدگشاي بيروني نياز دارند .

---

تصوير مثبت شفاف و كوچك رنگي يا سياه و سفيد ، كه بر روي شيشه يا فيلم توليد مي شود ، معمولاً در قاب پلاستيكي يا مقوايي محكمي با اندازه ي استاندارد ( 5*5 سانتيمتر ) نصب مي گردد ، و براي نمايش تك به تك بر روي صفحه اي بزرگ با استفاده از « پروژكتور اسلايد » ( slide projector ) ، با يا بدون صداي ضبط شده ، طراحي گرديده است . پروژكتورهاي نوين اسلايد داراي خشابگَردهايي هستند تا بتوان چندين اسلايد را در آن ها ، پشت سر هم گذاشت . اكثر مدل ها داراي پيشبُر خودكار هستند كه شخص مي تواند از راه دور ، آن ها را فعال كند . مدل هايي كه براي استفاده ي حرفه اي طراحي شده اند شامل يك ريزپردازنده هستند كه دسترسي بي ترتيب به اسلايدها را ممكن مي سازد . اسلايدها را مي توان در يك « اسلايدنما » ( slide viewer ) هم مشاهده كرد ، كه وسيله اي كوچك تر است و اسلايد را در برابر صفحه اي كه در خود دستگاه تعبيه شده نمايش مي دهد . بعضي از مدل هاي اسلايدنما ، قابليت صوتي و پيشبُري خودكار ( شبيه به پروژكتورهاي اسلايد ) دارند . مقايسه كنيد با : filmstrip نيز نگاه كنيد به : microslide microscope slide در رايانش ، يكي از چند صفحه ي متوالي و شماره گذاري شده اي كه با استفاده از نرم افزار ارائه ( مثل « پاوِرپوينت » ) براي نمايش اسلايد به كمك يك پروژكتور ال سي دي ( به عنوان وسيله ي كمكي براي بيان شفاهي ) ساخته شده اند .

---

نوعي طراحي پيچيده و تو در تو به سبك اسلامي ، متشكل از خطوط ظريف و درهم پيچيده ، كه ممكن است داراي گل و بته ، يا الگوهاي هندسي باشند . اين نوع طراحي به عنوان تزيين بر روي جلد كتاب نقش مي شد يا به وسيله ي چاپگر براي تذهيب متن مورد استفاده قرار مي گرفت .

---

در كار مستندسازي ، وقتي شخص يا نهاد تنالگاني با بيش از يك اسم شناخته مي شود ، مدخل موردنظر در زير شناخته شده ترين اسم ايجاد مي شود؛ خواه اين اسم ، واقعي ، مستعار ، غيرواقعي ، كوتاه شده ، يا شكل ديگر باشد . طبق اين قاعده ، آثار « ساموئل لانگ هورن كلمنس » در زير « تواين ، مارك » فهرستنويسي مي شوند . در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » ، « اسم اشهر » آن اسمي است كه به دفعات بيش تري در آثار شخص يا در آثار منتشرشده توسط يك نهاد تنالگاني ، يا در منابع مرجع ، ذكر مي شود . اگر « اسم اشهر » پيدا نشود . آخرين شكل مورد استفاده ي اسم به كار مي رود .

---

نامي كه مشخص كننده ي يك فرد ، شخصيت حقوقي ، مكان ، رويداد ، يا موجوديتي خاص است . ( هر قسمت از اسم خاص در انگليسي با حروف بزرگ آغاز مي شود ) .

---

اسمي كه از به هم پيوستن دو يا چند اسم خاص با يك خط ربط ( Mario - Louise ) ، با يك حرف ربط ( Simon & Schuster ) ، يا با حروف اضافه ( Alcuin of York ) تشكيل مي شود . نيز نگاه كنيد به : compound surname

---

انتشارات دولتي شامل بازرسي ها ، لوايح ، قطعنامه ها ، آيين نامه ها ، نظامنامه ها ، گزارش ها ، معاهدات ، ادواري ها ، و آمارها . در كتابخانه ها ، اسناد فدرال معمولاً در بخش جداگانه اي بر مبناي « شماره ي سوداك » قفسه چيني مي شوند . نيز نگاه كنيد به : depository library GPO GODORT

---

واژه اي عام براي انواع فرايندهاي پرهزينه ي حفاظت كه به صورت شيميايي ، اسيد موجود در اسناد كاغذي را تا حد « پ هاش 7 » ( درجه ي خنثي ) يا بالاتر ، كاهش مي دهند . براي جلوگيري از فساد بيش تر ، اين كار معمولاً در يك مركز حفاظت حرفه اي انجام مي شود . در اسيدزدايي مي توان از يك تثبيت كننده ي قليايي به منظور خنثي كردن اسيدهايي كه در آينده توليد مي شوند استفاده كرد . با اسيدزدايي نمي شود جلوي شكنندگي كاغذ را گرفت . اسيد زدايي انبوه ( Mass deacidification ) عبارت است از حمل مقاديري از اسناد به يك مركز ، تا در آنجا و نه به صورت انفرادي بلكه به صورت دسته اي ، فرآوري شوند .

---

موادي كه داراي درجه ي " پ هاش " كم تر از7 ( درجه ي خنثي ) هستند . منشأ اصلي اسيد در محصولات كاغذ ي ، ليگنين موجود در چوبي است كه براي ساختن خمير چوب مورد استفاده قرار مي گيرد . چون اسيد باعث مي شود كه كاغذ و مقواي مورد استفاده در چاپ و صحافي با گذر زمان دچار فساد شود ، جز در كاغذهاي نامرغوب ، ليگنين موجود در همه ي انواع كاغذ را ازميان مي برند . تثبيت كننده اي مثل كربنات كلسيم يا كربنات منيزيم در جريان ساخت كاغذ به آن افزوده مي شود تا اسيدي را كه در آن ايجاد شده يا بعد از ساخت به آن وارد مي شود خنثي كنند . متضاد با : alkaline مقايسه كنيد با : acid - free

---

فعاليت هايي كه از يك توافق رسمي يا غيررسمي بين گروهي از كتابخانه ها ( معمولاً يك همياره يا شبكه ) به منظور اشتراك مجموعه ها ، داده ها ، ساختمان ها ، كاركنان ، . . . به نفع كاربران و به منظور كاهش هزينه هاي مجموعه گستري ، ناشي مي شود .

---

در اصل ، قفسه اي كه غذاي يك فرمانروا براي پرهيز از مسموميت ، درون آن آزمايش مي شد . در كتابخانه ها ، وسيله اي كه مثل قفسه ي كتاب و ميز مطالعه باز مي شود ، و دو يا سه طبقه قفسه دارد كه در زير سطح همواري قرار گرفته اند و اين سطح هموار ، به اندازه ي كافي پايين هست كه با وضعيت شخصي كه ايستاده يا روي چهارپايه يا صندلي بلند نشسته ، متناسب باشد .

---

در بازيابي اطلاعات ، ركورد بازيابي شده از داده پايگاه ، كه با نياز اطلاعاتي بيان شده در پرس وجو انطباق دارد . اين واژه گاهي مسامحتاً براي اشاره به ركوردي به كار مي رود كه با مقتضيات نحوي پرسش ، انطباق دارد ، بي آن كه الزاماً اقتضائات معنايي اش را برآورده كند ( = ريزش كاذب ) ؛ اما اين استفاده اي نادقيق از اين واژه است . « نرخ يافته ها » ( Hit rate ) عبارت است از « درصد همه ي آن ركوردهاي بازيابي شده در كاوش ، كه به پرسش ربط دارند » . نيز نگاه كنيد با : precision recall

---

كيفيت موجود در چيزي از نظر آنچه ادعا مي شود در آن هست ( معتبر بودن ، واقعي بودن ، خالص بودن ، و . . . ) ، كه در آرشيو و مجموعه هاي خاص از طريق فرايند بررسي كه تأييد وثوق ناميده مي شود انجام مي گيرد . اين كيفيت در ارزشيابي يك چيز ، بسيار اهميت دارد . نيز نگاه كنيد به : forgery

---

كلمه ، عبارت يا نمادي كه مورد استفاده قرار مي گيرد تا يك موضوع يا مشخصه ي ديگري از يك اثر را ( بويژه در يك لغتنامه ، فهرست ، نمايه ، يا داده پايگاه ) بازنمايي كند . نيز نگاه كنيد به : search term

---

در نظام رده بندي سلسله مراتبي ، سرعنوان موضوعي يا توصيفگري كه زيررده ي رده اي را كه با واژه اي ديگر نشان داده مي شود ، بازنمايي مي كند ( مثال : « كتابداري موسيقي » زير « كتابداري » ) . يك سرعنوان يا توصيفگر ممكن است بيش از يك واژه ي اخص داشته باشد ( مانند « كتابداري قياسي » كه آن هم در زير « كتابداري » مي آيد ) . مقايسه كنيد با : broader term ( BT ) related term ( RT ) نيز نگاه كنيد به : hyponym

---

در نظام هاي رده بندي سلسله مراتبي ، يك سرعنوان موضوعي يا توصيفگر كه شامل اصطلاح ديگري به عنوان يك زيررده است ( مثل " كتابخانه ها " كه به عنوان اصطلاح اعم براي " كتابخانه هاي آموزشگاهي " مي آيد ) . در برخي از نظام هاي نمايه سازي ، يك سرعنوان موضوعي يا توصيفگر ممكن است بيش از يك اصطلاح اعم داشته باشد . مقايسه كنيد با : narrower term ( NT ) related term ( RT )

---

عام ترين واژه در يك نظام رده بندي سلسله مراتبي كه با كوته نوشت TT ( ا . ر . ) در اصطلاحنامه ي واژه هاي نمايه سازي ، يا به وسيله ي كم ترين تورفتگي در زير سرعنوان مربوط به خود ، مشخص مي شود . كوته نوشت : TT نيز نگاه كنيد به : BT NT RT

---

كلمات ، عبارات ، و نمادهايي كه بازنماياننده ي مفاهيم و موضوعات مورد استفاده در يك حوزه ي خاص پژوهشي ، مطالعاتي ، يا فعاليت هستند و معناي آن ها ( كه بنا به عرف يا توافق رسمي در ميان كاروُران آن حوزه ها ، تثبيت شده ) كاملاً مشخص مي باشد ، و گاهي در يك واژفرهنگ يا واژه نامه منتشر شود . مترادف با : nomenclature

---

كلمه يا عبارتي كه يكي از مفاهيم اصلي در يك مقوله ي پژوهشي را بازنمايي مي كند كه ، وقتي با ديگر واژه هاي عبارت كاوش تركيب شود ، مي توان از آن براي پرس وجو در يك فهرست درونخطي يا داده پايگاه كتابنگاشتي ، و بازيابي اطلاعات باربط استفاده كرد . واژه هاي كاوش ممكن است سرعنوان هاي موضوعي يا توصيفگرهاي مجازي باشند كه از يك فهرست تجويزي ( اصطلاحنامه ) انتخاب شده اند ، يا كليدواژه هايي باشند كه توسط كاربر ارائه مي شوند .

---

توصيفگر يا سرعنوان موضوعي در يك نظام رده بندي سلسله مراتبي ، كه از نظر مفهوم ( ولي نه از نظر سلسله مراتبي ) با واژه ي ديگر بسيار مرتبط است . يك توصيفگر يا سرعنوان موضوعي ، ممكن است داراي بيش از يك واژه ي مرتبط باشد . مقايسه كنيد با : broader term ( BT ) narrower term ( NT )

---

در زبان نمايه سازي ، كلمه يا عبارتي توصيفي است كه به عنوان توصيفگر يا سرعنوان موضوعي مجاز ، براي بازنمايي يك مفهوم يا موضوع ناهمبسته انتخاب شده . براي راحتي كاربر ، از مترادف ها و اصطلاحات بسيار مرتبط ، ارجاع هاي متقاطع به شكل مرجـّح واژه ايجاد مي شوند و بدين ترتيب ، موادي را كه درباره ي موضوع واحدي هستند در نقطه ي واحدي از فهرست ، نمايه ، يا داده پايگاه كتابنگاشتي ، دسترس پذير مي كنند . براي كمك به كاربران در طراحي راهبرد كاوش ، اصطلاحات ارجح و ارجاع هاي متقاطع معمولاً در اصطلاحنامه هاي درونخطي يا چاپي گردآوري مي شوند . نيز نگاه كنيد به : controlled vocabulary

---

توصيفگر يا سرعنوان موضوعي كه موقتاً به يك زبان نمايه سازي افزوده شده و در معرض ارزيابي آتي قرار دارد ، و اغلب در حوزه اي كه اصطلاحات آن هنوز در حال رشد مي باشند ، مفهوم جديدي را بازنمايي مي كند . مقايسه كنيد با : identifier

---

يك سرعنوان يا اصطلاح نمايه اي كه از دو يا چند اسم كه با حرف ربط « و » به هم متصل شده اند تشكيل مي شود ، و همچون يك موضوع واحد با آن ها رفتار مي شود ، زيرا معناي آن ها آنقدر با يكديگر همپوشاني دارد كه متون درباره ي آن ها را نمي توان به روشني از يكديگر تفكيك كرد . به هر بخش نيز به مثابه يك واحد « نزديك به كل » نگريسته مي شود؛ مثل « جنگل و جنگلداري » در « سرعنوان هاي موضوعي كتابخانه ي كنگره » . البته بايد توجه داشت كه همه ي سرعنوان هاي اينچنيني ، يكينه نيستند .

---