شاخه اي از اخلاق كه به رابطه ي بين ايجاد ، سازماندهي ، اشاعه ، و استفاده از اطلاعات ، و استانداردها و اصول اخلاقي و وجداني حاكم بر اعمال بشر در جامعه مي پردازد . در ايالات متحده ، « نظامنامه ي اخلاقيات انجمن كتابخانه هاي امريكا » اصلي ترين بيانيه ي استاندارد هاي اخلاقي براي حرفه ي كتابداري است . مقايسه كنيد با : information law نيز نگاه كنيد به : censorship intellectual freedom intellectual property plagiarism privacy

---

برگرفته از واژه ي لاتين burla به معناي استهزا و ريشخند ، شكل ابتدايي و ناشيانه اي از هجو كه در آن ، سبك يك اثر ، يا كليت يك ژانر ، با كوچك نشان دادن يك موضوع جدي يا بزرگ نشان دادن يك موضوع بي اهميت ، معمولاً در قالب يك اجراي صحنه اي ، به مسخره گرفته مي شود .

---

اداره يا بخشي از يك سازمان يا يك نهاد دولتي كه مسئول گردآوري و اشاعه ي اطلاعات ، معمولاً در يك موضوع بخصوص ، يك حوزه ي خاص ، يا يك نوع مشخص - مثلاً اطلاعات جمعيت شناختي ( در مورد اداره ي آمار ) - مي باشد .

---

اداره ي چاپخانه ي دولتي ايالات متحده ، نهاد دولتي مسئول گردآوري ، انتشار ، و توزيع اطلاعات دولتي فدرال مي باشد و يك نمايه ي چاپي از اسناد دولتي با عنوان Monthly Catalog of U . S . Government Publications منتشر مي كند ، كه معادل درونخطي آن GPO Access مي باشد . براي كسب اطلاعات بيش تر درباره ي « جي پي اُ » اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : Her Majesty's Stationery Office ( HMSO )

---

كنترل و نظارت بر كتابخانه يا نظام كتابخانه اي ، شامل برنامه ريزي ، بودجه بندي ، تعيين خط مشي ، مديريت كاركنان ، روابط عمومي ، و ارزيابي برنامه ها ، همراه با مسئوليت نسبت به نتايج حاصله . به اشخاص مسئول اداره ي كتابخانه ، معمولاً هيئت اُمنا يا رييس سازمان ، مدير كتابخانه ، و كارمندان مستقيم او نيز اطلاق مي شود . نيز نگاه كنيد به : Library Administration and Management Association

---

واژه اي كه فهرستنويس هاي كتابخانه براي نشان دادن ناكامل بودن يك فَروُست يا نشريه ي پيايندي به كارمي برند ، معمولاً به خاطر اين كه بخش ها يا دوره هايي هستند كه هنوز توسط ناشر منتشر نشده اند . مقايسه كنيد با : work in progress نيز نگاه كنيد به : checklist

---

آثار ماندگار شعر يا نثر كه افكار و احساسات نوع بشر را به سِبًك و شيوه اي عالي و فاخر بيان مي كنند . به مجموعه ي آثار نگاشته و/ يا توليدشده درباره ي يك موضوع ، در يك حوزه ي پرسشي خاص ، به يك زبان بخصوص ، يا در يك كشور ، دوره ، و . . . مشخص نيز اطلاق مي شود .

---

آثار ادبي كه مخصوصاً براي كودكان خلق شده اند ، و با آثاري كه براي بزرگسالان و جوانان نوشته شده اند فرق دارند ، شعر و نثر ، داستان و غيرداستان را شامل مي شوند . ادبيات كودكان با انتقال شفاهي اشعار كودكانه ، ترانه ها ، اشعار ، افسانه هاي پريان ، و داستان ها آغاز شد . در اوايل قرن هفدهم ، هورنبوك در مستعمرات بريتانيا و امريكا به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت ، اما با انتشار " قصه هاي مادر گوس " ( Tales of Mother Goose ) به وسيله ي " شارل پرو " ( 1703 - 1628 ) در اواخر قرن هفدهم بود كه ادبيات مكتوب براي كودكان به عنوان يك ژانر جداگانه پديدار شد . در اواسط قرن هجدهم ، " جان نيوبري " ( 1767 - 1713 ) ، نويسنده ، چاپچي ، و ناشر انگليسي متوجه وجود بازار براي كتاب هاي كودكان شد و انتشار آثار مصور را با هدف آموزش اخلاقي آغاز كرد . در قرن نوزدهم ادبيات كودكان از اخلاق آموزي جدا شد و اين روند ابتدا با انتشار افسانه هاي " هانس كريستين اندرسن " ( 1875 - 1805 ) و برادران " گريم " ، و سپس با انتشار " كتاب متل ها " ( Book of Nonsense ) اثر " ادوارد لير " ( 1846 ) ، " ماجراهاي آليس در سرزمين عجايب " ( 1865 ) و پسايند آن ، يعني " از ميان آينه " ( 1871 ) آغاز شد و ادامه يافت . تصاوير در اكثر كتاب هاي اوليه ي كودكان به صورت سياه و سفيد چاپ مي شدند ، اما در دهه ي 1860 " ادموند اوانز " ( 1905 - 1826 ) چاپ كتاب هاي تصويري رنگي را ، كه توسط هنرمنداني مثل " والتر كرين " ( 1915 - 1845 ) ، " كيت گرينوي " ( 1901 - 1846 ) ، و " راندولف كالدكات " ( 1886 - 1846 ) مصور شده بودند ، آغاز كرد . انتشار متون كلاسيك كودكان ( " زنان كوچك " اثر " لوئيزا مِي آلكوت " در سال 1868 و " ماجراهاي تام ساير " اثر " مارك تواين " در سال 1876 ) نقطه ي آغاز رئاليسم در داستان هاي نوباوگان است . امروزه ادبيات كودكان در دل ميليون ها خواننده جا پيدا كرده ، و كتاب ها و ادواري هاي كودكان در تمام دوره هاي سني ، بازاري جهاني دارند . كتاب هاي تازه منتشرشده ي كودكان در منابع زير بررسي مي شوند : " Booklist " , " The Bulletin of the Center for Children's Books " , " Horn Book Magazine " , " The Lion and the Unicorn " , " School Library Journal " منتخبي از بررسي ها نيز در " Children's Literature Review " ، كه يك مرجع پيايندي مي باشد و توسط " Gale Group " منتشر مي شود ، به چاپ مي رسد . براي ديدن نمونه اي از ادبيات كودكان قرن نوزدهم اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : children's book award juvenile collection

---

داستاني كه به عنوان سرگرمي سبـُك نوشته شده و اصولاً هدف از آن ، مشغول كردن ذهن خواننده به دنياي تصور و خيال است . ژانرهاي رايج ، ر ُمانس ، داستان هاي علمي تخيلي ، مهيج ، . . . را شامل مي شوند .

---

تركيب دو يا چند پيايند در يك پيايند . در ركورد كتابنگاشتي مربوط به پيايند جديد يك يادداشت ( Merger of : ) درج مي شود كه عنوان انتشارات ادغام شده را نشان دهد . به ركورد مربوط به هر يك از پيايندهاي ادغام شده نيز يك يادداشت همراه افزوده مي شود و عنوان ( هايي ) را كه با آن ( ها ) ادغام شده ( Marged with : ) و عنوان نشريه اي را كه در نتيجه ي تلفيق ايجاد شده ( to become : ) نشان مي دهد . متضاد : split مقايسه كنيد با : absorption

---

تركيب دو يا چند فايل جداگانه ي اطلاعات در يك فايل ، با ترتيب منطقي ، چه با دست و چه در يك فرايند خودكار . وقتي چنين تركيبي ، بازشناسي و حذف فايل هاي تكراري را نيز شامل شود ، اين فرايند را به نام ادغام/ پاكسازي ( merge/purge ) مي شناسند . نيز نگاه كنيد به : deduping

---

مفهومي در فهرستنويسي كتابخانه اي ماشين خوان كه به موجب آن براي داده هاي از نوع مشابه ، به جاي استفاده از مجموعه ي متفاوتي از كدها براي هر نوع ماده ، در توصيف كتابنگاشتي و در هر جا ممكن است ( و مستقل از قالب ) ، بايد از فيلد ها ، زيرفيلد ها ، و نشانگرهاي محتوايي ( نشانه ها ، نشانگرها ، و كُدِ حوزه هاي فرعي ) مشابه استفاده شود . مثلاً در ركورد مارك ، فيلد 245 حاوي « عنوان اثر » مي باشد ، خواه فقره ي مربوطه كتاب باشد ، يا پارتيتور موسيقي ، يا كاست ويديويي ، يا . . . .

---

در بازار كتاب ، دسته اي از مواد كه از سوي يك ناشر ، عمده فروش ، يا فروشنده ي ديگر به كتابخانه يا كتابفروشي فرستاده مي شود و در آن ، هم عناويني كه اخيراً سفارش داده شده اند و هم اقلام سفارش قبلي ، به منظور كاهش هزينه هاي ارسال ، با هم همراه شده اند .

---

برنامه ي تبادل مدرك كه به وسيله ي شركت " ادوبي سيستمز " تهيه شده و امكان مي دهد كه فايل هاي داده اي موجود بر روي يك كار پايه ي نرم افزاري ( داس ، ويندوز ، مكينتاش ، . . . ) را بتوان بر روي كارپايه ي ديگر ، بدون ازدست دادن قالب بندي متن ، نمايش داد و چاپ كرد . اين قابليت بويژه در برقراري ارتباط در اينترنت كه ارتباط متقابل رايانه يي در انواع و اندازه هاي مختلف را برقرار مي كند داراي اهميت است . شركت " ادوبي سيستمز " نرم افزار موردنياز براي ايجاد يا تبديل اسناد به قالب سند قابل انتقال ( پي دي اف ) را مي فروشد ، ولي از كاربران به خاطر نرم افزار موردنياز براي خواندن اسناد " پي دي اف " هزينه اي طلب نمي كند . برنامه ي " ادوبي ريدر " را مي توان مستقيماً از پايگاه وب اين شركت دريافت و ضبط كرد . نيز نگاه كنيد به : plug - in

---

شخص اديب ، بخصوص كسي كه ( در قالب يك فرد غيرحرفه اي يا هنردوست ) خودش را وقف مطالعه و نوشتن متون مي كند .

---

عبارت فرانسوي به معناي " ادبيات زيبا " كه به ادبيات ( شعر ، جـُستار ، تئاتر ، خطابه ، نامه ، نقد ادبي ، و . . . ) فرهيخته و پالوده و به زيبايي شناسي مطالعات ادبي اطلاق مي شود .

---

ارابه ي چرخ دار و دوطرفه مجهز به 2 يا 3 قفسه براي نگهداشتن فقره هاي تازه برگشته ( تا وقتي كه آماده ي انتقال به مخزن و چيدن در قفسه ها بشوند ) . اگر يك كتاب يا ادواري ، در فهرست « موجود » باشد اما در قفسه « غايب » باشد ، شايد بر روي ارابه ، و منتظر قفسه چيني مجدد است . در بعضي از فهرست هاي درونخطي ، وضعيت گردش فقره هاي تازه برگشته در ركورد فهرست نشان داده مي شود . نيز نگاه كنيد به : book truck

---

آن طور كه در « مقتضيات كاركردي ركوردهاي كتابنگاشتي » ( اف آربي آر ) تعريف شده ، عبارت است از ماهيت پيوند بين موجوديت ها؛ مثلاً بين يك اثر و اثر ديگر ( يك پيشگزاره با نمايشنامه ي « هملت » اثر « شكسپير » ) ، بين يك اثر و يكي از شكل هاي بياني آن ( نسخه ي فيلمي « هملت » و خود نمايشنامه ) ، بين يك شكل بياني و يكي از نمودان هاي آن ( اقتباس ويديويي « برانا » از « هملت » كه در سال 1997 پخش شد ) ، يا بين يك نمودان و يكي از فقره هاي تشكيل دهنده ي آن ( مجموعه اي از كاست هاي ويديويي كه نشانگر اقتباس ويديويي سال 1997 « برانا » از « هملت » هستند . )

---

ابزاري كه به وسيله ي آن ها ، افراد دخيل در پژوهش هاي آكادميك و تلاش هاي خلاقانه و ابتكاري ، همترازان خودشان را ( به صورت رسمي يا غيررسمي ) از كارهاي انجام شده ي خود آگاه مي كنند . دانشوران با نوشتن تك نگاشت ، انتشار مقاله در مجلات تخصصي ، ارائه ي مقالات در كنفرانس ( كه متعاقباً در « خلاصه ي گزارش » ها و « مجموعه مقالات » منتشر مي شوند ) ، تحويل گزارش ها به منظور انجام تعهدات مرتبط با دريافت اعانه ، ايجاد و نگهداري پايگاه هاي وب كه مخاطبشان جامعه ي آكادميك است ، و پاسخ به همترازان از طريق پست الكترونيكي و فهرست هاي پستي الكترونيكي ، ارتباط برقرار مي كنند . يكي از رسالت هاي كتابخانه ها ( و كتابدارها ) ي آكادميك ، تسهيل ارتباط علمي در تمام شكل هاي آن مي باشد . نيز نگاه كنيد به : peer reviewed

---

فرايند ارسال و دريافت سيگنال يا پيام از مسافت دور از راه تلگراف ، تلفن ، راديو ، تلويزيون ، كابل ، ريزموج ، يا هر روش الكترومغناطيسي ( كه فناوري نوين اطلاعاتي به آن وابسته است ) . همچنين هر گونه انتقال ، پخش ، يا دريافت سيگنال ها از راه هاي مذكور . مقايسه كنيد با : telecommunications

---

انتقال اطلاعات از يك مكان فيزيكي به مكان ديگر به وسيله ي ابزارهاي الكترونيكي . واژه ي " مخابرات " ( telecommunication ) هم به ارتباطات قياسي و هم رقومي ( مشتمل بر ارسال صوت و ويديو ) اطلاق مي شود . " ارتياطات داده اي " ( Data Communications ) فقط به ارتباطات رقومي اطلاق مي شود و از راه هاي گوناگون انجام مي شود : به وسيله ي مودم از راه يك خط تلفن ، با استفاده از كابل مستقيم به رايانه ي شخصي ديگري كه به نرم افزار انتقال فايل مجهز است ، از يك پايانه ي دوردست متصل به يك خـُردرايانه يا كلان رايانه ، از يك گراگاه به گراگاهي ديگر در شبكه ي محلي ، و بين خدمتگير و خدمتگر در يك محيط شبكه اي . وسيله ي ارتباط ، يك قطعه ي سخت افزاري ( مثل مودم ، كابل ، يا درگاه ) است كه براي تسهيل در ارسال داده ها طراحي شده است .

---

بـُعدي از يك كتاب يا ديگر فقره ي صحافي شده كه از سر تا پا را شامل مي شود ، و معمولاً از پهناي آن بيش تر است - به استثناي مجلدهايي كه به شكل مربع يا مستطيل هستند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، ارتفاع يك كتاب بر حسب سانتيمتر در ناحيه ي « توصيف ظاهري » ( در توصيف كتابنگاشتي ) ارائه مي شود . در بسياري از كتابخانه ها ، كتاب هايي با ارتفاع بيش از حد معين ، برچسب « قطع نامعمول » مي خورند و در بخش جداگانه اي قفسه چيني مي شوند . به بـُعد عمودي يك واحد از قفسه ي يك رويه يا دورويه نيز اطلاق مي شود . اكثر قفسه هاي كتابخانه اي بازاري ساخت ، در واحدهايي با ارتفاع 105 ، 150 ، 180 يا 210 سانتيمتر به فروش مي رسند . نيز نگاه كنيد به : depth shelf height

---

فاصله ي عمودي بين دو قفسه . قفسه بندي هاي قابل تنظيم ، تغيير فاصله ي بين قفسه ها به منظور جاي دادن فقره هايي با ارتفاع متفاوت را ميسر مي سازد . ارتفاع ميانگين قفسه ، يكي از عوامل تعيين كننده ي ظرفيت مخزن است . نيز نگاه كنيد به : oversize

---

بهبود سخت افزار يا نرم افزار موجود ، با جايگزين كردن آن با مدل يا روايتي كه ويژگي هاي جديد و/ يا قابليت هاي اضافي دارد . ارتقائات نرم افزاري معمولاً با يك عدد اعشاري كه به نام برنامه ي كاربردي افزوده مي شود ، متناوباً نشان داده مي شوند . مقايسه كنيد با : migration در استخدام ، عبارت است از طبقه بندي يك كار شغلي در درجه ي بالاتر ، كه معمولاً با انتقال آن به پايه ي پرداختي بالاتر صورت مي گيرد .

---

كلمه يا عبارت مرسومي كه براي ارجاع خواننده به قسمت ديگري از متن در يك اثر به كار مي رود؛ يا كلمه يا عبارت مشابهي ( « نگاه كنيد به » و « نيز نگاه كنيد به » ) در يك نمايه ، فهرست ، يا اثر مرجع براي هدايت كاربر از يك سرعنوان يا مدخل به سرعنوان يا مدخل ديگر . همچنين به هر عبارت لاتيني ( مثل ibid و op . cit . ) اطلاق مي شود كه در پانوشت ها ، پي نوشت ها و كتابنگاشت ها ، براي ارجاع خواننده به آثاري كه قبلاً مورد استناد قرار گرفته يا نقل قول شده اند ، به كار مي رود . گاهي مترادف با : citation نيز به نامه اي اطلاق مي شود كه در حمايت از تقاضانامه ي يك شخص ( كه براي استخدام يا اسكان ارائه گرديده ) نوشته شده . اين نامه معمولاً توسط فردي آشنا با خصوصيات يا شهرت تقاضاكننده ، يا توسط شخصي كه موافقت مي كند براي چنين توصيه اي با وي ( معمولاً با تلفن ) تماس گرفته شود نوشته مي شود .

---

ارجاع متقاطع كه در نمايه يا فهرست كتابخانه ، در مرجع « نگاه كنيد به » يا « نيز نگاه كنيد به » ( هنگامي كه به اطلاعاتي بيش از آنچه كه به طور معمول آمده ، نياز است ) مي آيد .

---

ارجاع متقاطعي در يك نمايه كه كاربر را از يك سرعنوان واحد به چندين سرعنوان هدايت كند؛ مانند مثال زير كه از « سرعنوان هاي موضوعي كتابخانه ي كنگره » برگرفته شده : Bibliographical cooperation see Bibliography , International ; Cataloging Cooperative ; International cooperation ; Union catalogs

---

ارجاع متقاطع در يك نمايه يا فهرست ، كه خواننده را به سرعنواني هدايت مي كند كه در آن نمايه يا فهرست وجود ندارد .

---

ارجاع از يك سرعنوان به سرعنوان ديگر در يك فهرست ، نمايه ، يا اثر مرجع واحد . رايج ترين اين ارجاع ها عبارت اند از ارجاع هاي " نگاه كنيد به " ( كه به كاربر مي گويند به دنبال شكل مرجّح از سرعنوان ، جاي ديگري را نگاه كند ) و " نيز نگاه كنيد به " ( كه كاربر را به سرعنوان هاي مرتبطي هدايت مي كنند كه در زير آن ها مي توان اطلاعات اضافي پيدا كرد ) . در مورد اثري كه حاوي ارجاع هاي متقاطع باشد ، مي گويند كه داراي ساختار همبندي است . كوته نوشت : x - ref نيز نگاه كنيد به : blind reference explanatory reference omnibus reference مثال : كتابداري نگاه كنيد به : علم كتابداري فهرست هاي كتابخانه اي نيزنگاه كنيد به : فهرستنويسي

---

نوعي از تراكنش مرجع كه در آن ، مراجعه كننده اي با يك نياز اطلاعاتي به شخص يا نهادي معنبر در خارج از كتابخانه ( كه براي كمك رساندن در ارتباط با آن نياز اطلاعاتي ، صلاحيت بيش تري دارد ) هدايت مي شود . در بعضي از كتابخانه هاي عمومي ، فهرست يا نمايه اي از نهادها و منابع ارجاعي ( همراه با اطلاعات تماس ) براي اين منظور در ميز مرجع نگهداري مي شود . نيز نگاه كنيد به : information and referral

---