واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 421
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
اتاق يا محيط ضدصداي ويژه اي در كتابخانه كه به تجهيزات پخش ( دستگاه پخش صوت ، بلندگو ، گوشي ، . . . ) به منظور گوش دادن به مضبوطات صوتي ( ديسك هاي فشرده ، كاست هاي صوتي ، دِك ، . . . ) مجهز است . امانت گيران ثبت شده و گاهي اعضاي عمومي اجازه مي يابند به صورت انفرادي يا گروهي ( معمولاً براي مدت زمان محدود ) از اين تجهيزات استفاده كنند . نيز نگاه كنيد به : viewing room
اتاقي كه بر روي عموم بسته است و آماده سازي هاي فني و كارهاي روزمره ي كتابخانه در آنجا انجام مي گيرد؛ مثل « محوطه ي دريافت » در بخش پيايندها ، كه شماره هاي جاري ادواري ها به آنجا وارد و براي استفاده آماده مي شوند ، و شماره هاي پيشين براي حمل به صحافي يا به منظور حذف ، بسته بندي مي گردند .
اتاقي در يك كتابخانه كه معمولاً به مبلمان راحت و آشپزخانه ي كوچك مجهز است و كاركنان مي توانند در هنگام فراغت از كار براي خوردن مواد غذايي ، تمدد اعصاب در هنگام استراحت ، يا ديدارهاي غيررسمي از آنجا استفاده كنند . مترادف با : staff lounge
تالار مخصوصي در كتابخانه كه به تجهيزات مخصوص براي تماشاي فيلم ، ويديو ، يا دي وي دي ( به صورت فردي يا گروهي ) مجهز است . تجهيزات تماشا ممكن است شامل يك پروژكتور فيلم و پرده ، يك « وي سي آر » و/ يا پخش دي وي دي همراه با تلويزيون صفحه بزرگ يا پروژكتور « ال سي دي » باشد . استفاده از اين تجهيزات معمولاً به امانت گيرندگان ثبت شده محدود مي شود و بعضاً فقط با تعيين وقت قبلي انجام مي گيرد . نيز نگاه كنيد به : listening room
در اصل ، نيمكت يا جايگاه كوچكي در صومعه هاي قرون وسطايي كه شامل يك ميز تحرير براي خواندن ، نوشتن ، و مطالعه ي نيمه خصوصي بود . در كتابخانه هاي امروز ، كُنجه يا اتاق كوچكي در مخزن كتابخانه كه براي مطالعه ي انفرادي طراحي شده . نيز اشاره دارد به ميز تحرير يكنفره ( يا دو ميز تحرير روبه رو ) با ديواره هاي كوتاه در اطراف براي تأمين درجه اي از خلوت ، با قفسه اي بر ديواره ي مقابل شخص كاربر . حجرك هاي مطالعه ي جديدتر داراي تجهيزات روشنايي مربوط به خود هستند و مراجعاني كه داراي رايانه ي كيفي باشند نيز مي توانند به شبكه دسترسي يابند .
Ethernet
« اترنت » كه طرح آن در سال 1976 در « زيراكس پارك » ارائه گرديد و با همكاري « اينتل » و « دي ئي سي » ايجاد شد ، به استاندارد معماري شبكه براي صنايع تبديل شد . « اترنت » رايج ترين فناوري شبكه ي محلي است كه در دنيا نصب شده و گراگاه ها را با استفاده از كابل زوج تاب ، كابل هم محور ، يا فيبرنوري به هم وصل مي كند . نيز نگاه كنيد به : packet switching
برچسب كوچك و داراي چاپ كه در داخل كتاب وارداتي از كشور ديگر ( معمولاً در صفحه ي عنوان ) نصب مي شود و نام توزيع كننده ي محلي را نشان مي دهد . ناشران و كتابفروشان نيز از برچسب براي مشخص كردن تغيير قيمت استفاده مي كنند .
شكلي از بيان انديشه يا عواطف انساني در قالب زبان ، نشانه ، نماد ، عدد ، تصوير ، يا رسانه ي ديگر به منظور انتقال يا ثبت . هنگامي كه چنين بياني براي همگان ارسال مي شود ، آن را اثر منتشرشده مي نامند . اگر پديدآورنده يا خالق اصلي اثر ناشناس باشد ، اثر را مجهول المؤلف مي نامند . نيز نگاه كنيد به : literary work musical work work in progress به موجب آنچه كه در « مقتضيات كاركردي ركوردهاي كتابنگاشتي » آمده است ، به يك پديده ي شاخص فكري يا هنري ، مستقل از هر گونه بازنمود يا بيان ملموس محتواي آن نيز گفته مي شود ( مثل شاهنامه ي فردوسي - در برابر قسمت خاصي ( مثلاً داستان رستم و سهراب ) از كل شاهنامه ) . اين مفهوم از آنجا كه فقط محتوايي را مشخص مي كند كه شكل هاي بياني گوناگون يك اثر در آن اشتراك دارند ، يك مفهوم انتزاعي است . با اين تعريف ، محدوده ي يك اثر را مي توان از نظر فكري تعيين كرد . هنگامي كه اصلاح يك اثر مستلزم تلاش فكري يا هنري مستقل و قابل توجهي باشد ، نتيجه ي كار را يك اثر جديد مي دانند ( مثل بازنويسي شاهنامه براي نوجوانان ) .
literary work
اثري غيرمقدس كه به شكل ادبي ( شعر ، نمايش ، جـُستار ، رمان ، داستان ) نوشته شده ، و بخاطر كيفيت برتر در سُبًك و پرداخت درونمايه ي ماندگار ، مورد قدرداني و ستايش خوانندگان فرهيخته و دوستداران ادبيات قرار مي گيرد . مقايسه كنيد با : popular fiction Pulp fiction
اثري كه به عنوان مدلي از يك نمونه ي برجسته در حوزه ي خاص خود ، مقبوليت عام يافته و كتابخانه ها ممكن است نسخه ها يا ويراست هاي متعددي از آن را سفارش دهند . اثر مرجع استاندارد معمولاً در ويراست هاي بازنگري شده منتشر مي شود . مقايسه كنيد با : classic
اثري بر مبناي اثر ديگر ، كه محتواي اثر اصلي را به شيوه اي چشمگير ( فشرده ، اقتباس ، تنظيم ، بازنگري ، ترجمه ، . . . ) منتقل مي كند . طبق قانون حق تكثير در ايالات متحده ، حقوق توليد آثار اشتقاقي توسط دارنده ي حق تكثير حفظ مي شوند . مقايسه كنيد با : dependent work
اثر مكتوبي كه بدلي ( غيراصلي ) شناخته مي شود - معمولاً اثري كه به شكل نسنجيده به يك پديدآورنده ي مشهور منتسب مي شود و سپس آشكار مي گردد كه پديدآورنده ي آن ناشناس است يا در اين باره ، اطميناني نيست . نيز نگاه كنيد به : apocryphal
multivolume work
آكسفورد » ) ، و گاهي در مدت زمان طولاني ( مثل « لغتنامه ي انگليسي محلي امريكايي » ) منتشر مي شود . اثر چند جلدي به عنوان يك ماهيت واحد فهرستنويسي مي شود ، و جلدهاي تحت مالكيت كتابخانه در « يادداشت موجودي » ذكر مي شوند . مقايسه كنيد با : multipart volume series
اثر نوشتاري يا هنري كه به شكل ناقص ( گاهي در قسمت هاي مختلف ) منتشر مي شود يا به نمايش در مي آيد و قرار است كه در آينده ، توسط پديدآورنده يا سازنده ، ادامه يابد يا تكميل شود . آثار مرجع بزرگ كه نيازمند سال هاي بسيار ، پژوهش طاقت فرسا هستند ، گاهي به عنوان « آثارِ در دست تكميل » منتشر مي شوند .
كتاب يا رساله اي در اندازه ي كوچك . نيز به يك اثر موسيقايي يا نگارش ادبي كم اهميت گفته مي شود . از اين نظر ، مقايسه كنيد با : magnum opus نيز نگاه كنيد به : opus
اثري اصلي كه در نتيجه ي همكاري بين دو يا چند پديدآورنده يا آهنگساز توليد شده و در اين اثر ، مشاركت هر كس ، بخش مجزا و متمايزي از كل مجموعه ي برنامه ريزي شده را تشكيل مي دهد . مقايسه كنيد با : joint author shared responsibility
در « قواعد فهرستنويسي انگلو امريكن - ويراست 2 » سه تعريف براي اثر موسيقايي داده شده : 1 ) اثر موسيقايي كه به عنوان يك واحد ، خلق شده و هدف سازنده اين بوده كه به عنوان يك اثر كامل اجرا شود؛ 2 ) مجموعه اي از آثار موسيقايي با عنوان مشترك كه هدف از آن ها ، لزوماً اجرا به عنوان يك اثر كامل نبوده؛ و 3 ) گروهي از آثار موسيقايي كه شماره قطعه ي واحدي به آن ها اختصاص داده شده . در فهرستنويسي آثار موسيقايي ، مدخل اصلي ( همراه با مدخل هاي افزوده براي تنظيم كننده ، اُپرانامه نويس ، اجراكننده ( هاي ) اصلي ، . . . ) زير نام تصنيف كننده قرار مي گيرد .
كتابي كه در مراسم عبادي يك دين سازمان مند مورد استفاده قرار مي گيرد . « در قواعد فهرستنويسي انگلوامريكن - ويراست 2 » ، آثار نيايشي در زير نام گروهي كه بدان مربوط اند ( مثل كليساي كاتوليك ) وارد مي شوند . اگر عنوان تثبيت شده اي به انگليسي وجود داشته باشد ، به مثابه « عنوان رايج » به كار مي رود . اگر عنوان به انگليسي ، معروف نباشد يا نام متن به زبان ديگري ارائه شده باشد ، عنوان مختصري به همان زبان آيين كليسايي وارد مي شود ، و ( در صورت امكان ) كلمه يا عبارتي در داخل پرانتز كه نشان دهنده ي نوع يا ويژگي متن باشد به دنبال آن مي آيد؛ مثل : Book of hours ( MS . Rohan ) . مقايسه كنيد با : sacred text نيز نگاه كنيد به : antiphonary book of hours breviary missal psalter
اصطلاح عامي كه در چاپ و نشر براي اشاره به اصل تصاوير در هر قالب رسانه اي كه باشند به كار مي رود - در برابر نسخه برداري از نسخه هاي هنري اصل . اين آثار ممكن است مستقل از اثري كه براي آن خلق شده اند ، داراي ارزش هنري و پولي باشند . مقايسه كنيد با : art
در فهرستنويسي كتابخانه اي ، اثري كه به نحوي به اثر منتشرشده ي قبلي ( از پديدآورنده ي ديگر ) وابسته مي باشد . اين گروه همچنين موارد زير را شامل مي شود : ملخّص ها ، تنظيم آثار موسيقايي ، توضيح نامه ها ، پسايندها ، نمايش پردازي ها ، ويراست هاي بازنگري شده ، supplements , sequels , مترادف با : related work مقايسه كنيد با : derivative work
مجوزي كه ( معمولاً به صورت مكتوب ) براي نقل قول كردن يا برگزيدن قسمت هايي از متن يا بازتوليد تصاوير از اثري كه تحت حفاظت قانون حق تكثير قرار دارد ، توسط دارنده ي حق تكثير اعطا مي شود . ناموفقيت در كسب مجوز ممكن است نقض قانون قلمداد شود . نيز نگاه كنيد به : Copyright Clearance Center
فيلد يا زيرفيلدي از ركورد مارك كه داده ها بايد در آن وارد شود تا « استانداردهاي درونداد اُ سي اِل سي » براي يك سطح كدگذاري معين ، رعايت شده باشد . مقايسه كنيد با : optional required if applicable or readily available
فردي كه بخش قابل رويت اثري را كه براي يك رسانه ي تجسمي ( نمايش ، فيلم ، تصنيف موسيقايي ، رقص ، . . . ) خلق شده اجرا مي كند . در فهرستنويسي كتابخانه اي ، نام اجراكننده هاي اصلي را مي توان به عنوان شناسه هاي افزوده ( فيلد 700 مارك ) در توصيف كتابنگاشتي مربوط به اجراي ضبط شده ( فيلم ، كاست ويديويي ، كاست صوتي ، سي دي ، . . . ) درج كرد . نيز نگاه كنيد به : composer director
انتشارات سفارش داده شده به يك كارگزار توسط بخش فراهم آوري يك كتابخانه ، كه ( با تقاضاي كارگزار ) مستقيماً توسط ناشر به كتابخانه فرستاده مي شوند . اين كار معمولاً به منظور كاهش هزينه هاي ارسال ، و در هنگامي كه كارگزار ، اقلام درخواستي را در انبار خود ندارد ، انجام مي شود .
يك نشريه ي ادواري كه در آن ، تراكنش هاي يك جامعه يا سازمان ، يا وقايع و پيشرفت هاي يك رشته يا حوزه ي خاص مطالعاتي ثبت مي شوند . در مفهوم عام تر ، فهرستي از وقايع كه به ترتيب زماني ثبت شوند . نيز نگاه كنيد به : chronicle
در رايانش و ارتباطات ، وسيله يا مجراي تعيين شده براي استفاده ي بخصوص . در كتابخانه ها ، از خدمتگرهاي اختصاصي براي راه اندازي فهرست درونخطي و تأمين دسترسي به پايگاه وب كتابخانه استفاده مي شود . نيز نگاه كنيد به : dedicated line
تلاشي توسط يك كاربر رايانه براي بازكردن فايل داده ها يا برنامه اي كه هم اكنون مورد استفاده ي برنامه ي كاربردي ديگري است . اين عمل موجب مي شود پيغامي بر روي صفحه ي نمايش ظاهر گردد كه مي گويد براي آن كه بتوان از اين فايل در برنامه ي ديگري استفاده كرد ، بايد ابتدا آن را بست .
آزادي نويسنده ي داستان در تغيير واقعيت هاي تاريخي به خاطر خلق روايت جالب تر يا گيراتر از واقع ( مثل استفاده ي شكسپير از گزارش « ها لينزهد » از قتل « داف شاه » توسط « دانوالد » به عنوان منبعي براي قتل « دانكن » در « مكبث » ) .
در نمايه سازي ، ميزان مطابقت معناي يك توصيفگر يا سرعنوان موضوعي با محتواي سندي كه بدان تخصيص داده شده؛ مثلاً گر چه « Gardening » ( از « سرعنوان هاي موضوعي كتابخانه ي كنگره » ) را مي توان براي كتابي درباره ي باغباني آپارتماني نيز مورد استفاده قرار داد ، اما سرعنوان « Indoor gardening » محتواي چنين كتابي را دقيق تر توصيف مي كند . اخص بودن در اين معنا با اثر توصيف شده مرتبط است . يك واژه ي نمايه اي ( چه عام باشد و چه خاص ) ، تا وقتي كه با يكي از موضوعات مهم اثر مورد نظر انطباق داشته باشد ، « شناسه ي اخص » است . در يك زبان نمايه سازي ، اخصيت يك توصيفگر يا سرعنوان موضوعي به رابطه ي معنايي آن با ديگر واژه هاي مجاز اعم يا اخص ( كه در اصطلاحنامه يا سياهه ي سرعنوان ها ، معمولاً با استفاده از تورفتگي ، يا با كدهاي « ا . ع . » ( اصطلاح اعم ) يا « ا . خ . » ( اصطلاح اخص ) به آن اشاره مي شود ) بستگي دارد . نيز نگاه كنيد به : top term
اعلان چاپي يا دستنوشت كه به نشاني امانت گيرنده فرستاده مي شود و بازگرداندن فوري فقره ي داراي ديركرد ، درخواست مي گردد . گاهي ، بسته به خط مشي هر كتابخانه يا نظام كتابخانه اي ، ممكن است اعلان دوم و سپس اعلان نهايي نيز صادر مي شود . نيز نگاه كنيد به : fines renew