واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 421
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
تصوير يا نمادي كه شيئ يا ايده اي را بدون بيانِ آواييِ اصواتِ تشكيل دهنده ي نام آن ، بازنمايي مي كند؛ مثل نويسه هاي به كاررفته در نظام نوشتاري چيني و ژاپني . به نمادي كه يك ايده را بازنمايي مي كند نيز اطلاق مي شود؛ مثل علامت مساوي = يا علامت جمع + . مترادف با : ideograph مقايسه كنيد با : phonogram
دركنارهم گذاشتن كلمات براي بيان يك ايده ، احساس ، انگاره ، تحليل ، يا نتيجه گيري ، مثل كاري كه در يك اثر شعر يا نثر صورت مي گيرد ، يا در قالب تمرين نگارش ، در تكاليف درسي تعيين مي شود . در انشاي موسيقايي ، پيام در قالب نشانه گذاري موسيقايي بيان مي شود . به قطعه اي از نوشته يا موسيقي كه نتيجه ي چنين فعاليتي باشد نيز اطلاق مي شود . در چاپ ، فرايند آماده سازي نسخه ، چيدن حروف ، و تنظيم متن مطالب درشت چاپ در قالب صفحات . در چاپ سربي ، اين كارها به وسيله ي صفحه بند انجام مي شود .
تأييد بر بي نقص و كامل بودن نسخه اي از يك كتاب ، معمولاً با بررسي دقيق فرم ها ، برگ ها ، تصاوير ، و مشخصه هاي ديگر ، يا مقايسه ي آن با توصيفاتي كه در كتابنگاشت ها درباره ي نسخه هاي مطلوب آمده است . همچنين ، مقايسه ي صفحه به صفحه و سطر به سطر دو اثر چاپي ، براي تعيين اين كه نسخه ها دقيقاً مثل هم هستند ، يا اين كه داراي متن متفاوت مي باشند . همچنين ، وارسي يك كتاب پيش از صحافي براي حصول اطمينان از كامل بودن آن و اين كه جزوه ها به ترتيب درستي جمع شده اند . اين كار با چاپ " نشانه هاي تطابق " در طول تاي عطف ، براي تسهيل در مشخص كردن مكان بخش هايي كه در جاي خود قرار گرفته اند ، آسان تر شده . اين نشانه ها بعد از اين كه " شيرازه بند " به صحافي چسبانده شد ، ناپدپد مي شوند . همچنين ، ادغام دو يا چند مجموعه ي منظم از اسناد ، ركوردها ، صفحات ، يا داده ها در يك توالي مطلوب . دستگاه هاي فتوكپي بزرگ معمولاً قابليت تطبيق كردن را دارند .
كاركرد تعبيه شده در نرم افزار كاوش برخي از داده پايگاه هاي كتابنگاشتي كه به كاربر امكان مي دهد يك اصطلاح بخصوص كاوش را به سرعنوان ( هاي ) موضوعي يا توصيفگر ( هاي ) مناسب ربط دهد ، « يادداشت دامنه » اي را كه نحوه ي استفاده از هر سرعنوان را توضيح مي دهد بخواند ، درختواره ي سلسله مراتبي سرعنوان هايي را كه آن واژه متعلق به آن ها است مشاهده كند ، و سرعنوان هاي اعم يا اصطلاحات اخص يا سرعنوان هاي فرعي تر را انتخاب كند و در كاوش خود مورد استفاده قرار دهد . انطباق واژگاني در داده پايگاه هاي بزرگ ( مثل « مدلاين » ) كه « مهار واژگاني » ساخت يافته اي دارند ، قابل دستيابي است .
شناسه اي منحصربه فرد كه طبق فرمول خاصي ساخته مي شود ، و در كتابشناسي تاريخي براي شناسايي نسخه هاي كتاب هاي چاپي قديمي كه متعلق به ويراست يا نوبت چاپي خاصي هستند به كار مي رود . فرمول هاي انگشت نگاره معمولاً دو قسمت دارند : سالي كه ويراست پديدار مي شود به اضافه ي قطع كتاب ( مثال : 157504 براي ويراست قطع خشتي در سال 1575 ) ، كه با سه گروه از نويسه ها دنبال مي شوند كه آوانويسي شده اند . اين نويسه ها از خطي از متن ( كه بلافاصله در بالاي كراسه نماها ، كه در پاي صفحات بخصوصي از پيش مطلب ، متن اصلي ، و مطلب پاياني چاپ شده اند ) گرفته مي شوند . انگشت نگاره در سرهم كردن جزوك ها با ترتيب صحيح ، به صحاف كمك مي كنند . حتي وقتي كه متني دقيقاً به همان صورت كه در ويراست قبلي آمده تجديد چاپ مي شود ، كراسه نماها كه بعد از حروفچيني متن اضافه شده اند ، به ندرت در همان مكان قبلي قرار مي گيرند و اين امر اختلافي را به وجود مي آورد كه مي توان براي شناسايي نسخه از آن استفاده كرد . مترادف با : signature position
در آرشيو ، فرايند خلاصي يافتن از ركوردهايي كه ديگر ارزش نگهداري ندارند ، اما هنوز آن قدر حساس هستند كه نمي توان به راحتي آن ها را مانند زباله بيرون ريخت . در مورد ركوردهاي كاغذي ، رايج ترين شيوه ها خردكردن يا خميركردن آن ها مي باشند . در همه ي قالب هاي ديگر از سوزاندن استفاده مي شود .
در آرشيو ، سپارش داوطلبانه ي ركوردها توسط شخص يا سازمان ، كه در اين سپارش ، هم مالكيت حقوقي و هم متوليگري فيزيكي ، به طور رسمي توسط اهداكننده منتقل مي شوند . مقايسه كنيد با : gift نيز نگاه كنيد به : donor file
يادداشت كوتاهي كه در آن ، خالق يك اثر به نشانه ي تقدير ، افتخار ، يا محبت ، اثر خود را به يك يا چند نفر ( كه معمولاً همكار ، رايزن ، يا عضو خانواده هستند ) اهدا مي كند . در كتاب ها ، اهدائيه ي پديدآورنده در قسمت پيش مطالب مي آيد ، و معمولاً در صفحه ي فرد پس از صفحه ي عنوان چاپ مي شود . مقايسه كنيد با : acknowledgments
كسي كه دست اندر كار پيشه ي نشر ، توليد ، يا فروش كتاب است . نيز كسي كه بنا بر تمايلات ادبي يا پژوهشي ، با كتاب ها آشنا است .
دوره اي ( دوره هايي ) در روز ، هفته ، ماه ، سال كه طي آن ( ها ) خدمات و منابع يك كتابخانه يا سامانه ي رايانه اي بيش ترين موارد استفاده را دارند . به منظور نشان دادن اوقات متناوب اوج استفاده مي توان صورت تراكنش ها ، آمار گردش منابع ، و « آمار دروازه » را گردآوري و تحليل كرد . نتايج حاصله در تعيين ساعات كار كتابخانه ، پيش بيني نيازهاي پرسنلي ، زمان بندي اداره ي امور ، . . . مفيد هستند .
سند چاپي كه با جلد كاغذي سبز رنگ ، به وسيله ي يكي از وزارتخانه ها يا ادارات دولت بريتانيا منتشر مي شود تا موجب برانگيختن بحث و اظهار نظر عمومي در باب يك خط مشي پيشنهادي جديد ( يا تغيير در يك خط مشي موجود ) گردد . اين كار در سال 1967 آغاز شد . مقايسه كنيد با : white paper
در آرشيو ، عبارت است از اسناد شخصي و مطالب مرتبط كه توسط فردي در طول زندگي گردآوري شده اند ( نامه ها ، خاطرات روزانه ، اسناد حقوقي ، . . . ) . اوراق شخصي در معرض تصفيه توسط مالك قرار دارند - در برابر اسناد رسمي كه از سوي كارفرما يا دولت تصفيه مي شوند . نيز نگاه كنيد به : papers
كتابي كه از هم باز مي شود تا بتوان بخش هاي مختلف ( معمولاً كليشه ها يا تصاوير ديگر ) آن را جداگانه به فروش رساند .
كتاب يا نشريه ي چاپي ديگري كه صحافي قبلي آن ، معمولاً به منظور آماده سازي براي صحافي مجدد ، برداشته شده ، و قسمتي از فرايندي به نام « از هم واكندن » مي باشد . مقايسه كنيد با : unbound
فرايند آماده سازي كتاب براي صحافي مجدد ، با برداشتن صحافي ، جلد ، آسترهاي بدرقه ، نخ هاي دوخت ، و پارچه ي شيرازه ، و نيز هر گونه پاكسازي يا ترميم . هنگامي كه يك مجلد به جْزوُك هاي اصلي خود تقليل مي يابد ، گفته مي شود كه « اوراق » ( taken down ) شده است . نيز نگاه كنيد به : pulling
دو برگ كه با قطعه اي از پارشمن ، كاغذ پوست يا كاغذ معمولي ، كه معمولاً از طول به سمت مركز تاخورده ، تشكيل مي شود . در كتاب ، اين دو برگ ممكن است طوري به يك جزوه صحافي شده باشند كه در نتيجه ي توالي برگ هاي كتاب ، مجاور هم قرار نگيرند ، اما وقتي از پشت مجلد آن ها را دنبال مي كنيم مي بينيم كه به هم متصل اند . مثلاً در يك فرم 16 صفحه اي ، صفحات 4 - 3 ( برگ 2 ) همبسته ي صفحات 14 - 13 ( برگ7 ) خواهند بود و بالعكس .
نوعي از مواد نگارشي كه در جنوب هندوستان و در سريلانكا از برگ هاي جوان ( بويژه برگ نخل پالميرا ) تهيه مي شود . بدين منظور ابتدا اين برگ ها را در آب مي خيسانند و تحت فشار ، صاف مي كنند . سپس به نوارهايي با پهناي حدود 5/7 سانتيمتر و درازاي 30 تا 90 سانتيمتر مي بْرند . در يك سر هر نوار ، سوراخ هايي ايجاد مي شود تا با استفاده از يك ريسمان ، به صفحه هاي چوبي متصل شوند و شكل كتاب به خود بگيرند . تركيب زغال چوب و روغن كه به نوشته هاي سطح اين برگ ها ( كه با سوزنك فلزي حك شده اند ) ماليده مي شده ، به ماندن قديمي ترين نمونه هاي پيش از مسيحيت اين نوشته ها كمك كرده است . اين نوع كتاب هنوز هم به وسيله ي راهب هاي بودايي در سريلانكا ساخته مي شود . اين واژه در مورد اسنادي كه داراي چنين شكل و ماده اي باشند نيز به كار مي رود . املاي ديگر : ola
اولين ويراست منتشر شده در ايالات متحده ، از اثري كه قبلاً در كشور ديگري چاپ شده .
ويراستي كه بعد از توزيع در ميان مخاطباني محدود ، براي فروش به عموم مردم منتشر مي شود ، مثل يك فيلم سينمايي كه بعد از اين كه توسط مخاطبان محدودي كه معمولاً توسط تهيه كننده و كارگردان انتخاب مي شوند پيش تماشا شده ، براي نمايش عمومي توزيع مي شود .
دستورالعملي در رده بندي دهدهي ديويي كه به موجب آن ، به آثاري كه درباره ي دو موضوع هستند ، شماره رده ي آن موضوعي داده مي شود كه در فرانماها ، قبل از ديگري پديدار شده است ، خواه اين موضوعات در سياهه ي رده ها به هم نزديك ، يا بسيار دور از هم باشند . نيز نگاه كنيد به : rule of three
Association des bibliothecaires francais ( ABF )
قديمي ترين و بزرگ ترين انجمن كتابخانه هاي در فرانسه ، با بيش از 3500 نفر عضو ، كه در سال 1906 پايه گذاري شد . " اي بي اف " فصلنامه ي Bulletin d'information را منتشر مي كند . براي اتصال به سراصفحه ي " اي بي اف " اينجا را كليك كنيد .
شكل خميده ي حروف كه ( ابتدا در ويراست ايتاليايي كتاب Virgil مورد استفاده قرار گرفت و ) بسيار مايل به راست است ، و در كنار حروف رومي براي تأكيد و نشان دادن كلمات يا عبارات بيگانه در يك متن ، از آن استفاده مي شود . در جمله ي قبلي ، كلمه ي « تأكيد » به صورت ايتاليك نوشته شده است . كوته نوشت : It . Ital . نيز نگاه كنيد به : bibliographic item record item
در رايانش ، واژه ي عاميانه اي براي يك خطاي مزمن در سخت افزار يا نرم افزار . " گير " نرم افزاري را مي توان با دستكاري در برنامه از ميان برداشت ؛ اين فرايند را " عيب زدايي " مي گويند . براي رفع عيب سخت افزاري ، معمولاً تغيير پيكربندي مدارها لازم مي آيد . مقايسه كنيد با : glitch نيز اشاره دارد به يك ابزار الكترونيكي شنود پنهاني كه بر روي گوشي تلفن ، يا در جاي مخفي ديگر ( معمولاً با هدف جاسوسي ) نصب مي شود .
واژه ي پراستفاده اي ( معمولاً يك حرف اضافه ، حرف ربط ، يا حرف تعريف با محتواي معنايي اندك ) كه در هنگام انجام كاوش كليدواژه اي ( از آنجا كه ارزش اندكي به عبارت كاوش مي افزايد و سودي در بازيابي ندارد ) ، از آن چشمپوشي مي شود؛ مثل : يك ، چون ، در ، با ، بر ، از ، تا ، كه ، به ) . برخي از سامانه ها سياهه ي ازپيش تعيين شده اي از ايست واژه ها دارند كه ممكن است در صفحه ( ها ) ي راهنما اعلام شوند . در برخي سامانه ها ، ايست واژه ها ممكن است « وابسته به بافتار » باشند؛ مثل كلمه ي « آموزش » ( education ) در يك داده پايگاه كتابنگاشتي كه دسترسي به مواد در موضوع آموزش و پرورش را تأمين مي كند . اما اين حالت در مورد داده پايگاهي كه مقالات منتشرشده در روزنامه ها يا ادواري هاي مورد علاقه ي عمومي را نمايه مي كند مصداق ندارد . املاي ديگر : stop word
a . k . a
كوته نوشت و حروف اول كلمات اين عبارت " also known as " ، به معناي " نيز معروف به " . نيز نگاه كنيد به : allonym eponym pen name pseudonym
پايگاه وب درون سازماني كه فقط براي استفاده ي كارمندان يا كاركنان يك سازمان ، مؤسسه ، يا بنگاه بازرگاني طراحي شده است . اينترانت از پروتكل هاي فرامتن و « تي سي پي/ آي پي » مشابه با اينترنت استفاده مي كند ، اما راه دسترسي كاربران غيرمجاز معمولاً توسط يك « ديواره ي قرمز » مسدود مي شود . در معناي عام تر براي اشاره به هر گونه شبكه اي اطلاعاتي محلي ( LAN ) يا سامانه ي خدمتگير - خدمتگر نيز به كار مي رود . مقايسه كنيد با : extranet
شبكه ي پرسرعت فيبر نوري ( متشكل از شبكه هاي گوناگون ) كه براي اتصال شبكه هاي رايانه اي سراسر دنيا از پروتكل « تي سي پي/ آي پي » استفاده مي كند و كاربران را قادر مي سازد با استفاده از شيوه اي ابداعي به نام « بستارگرداني » ، از طريق پست الكترونيكي ارتباط برقرار كنند ، به طريقه ي « اف تي پي » به انتقال داده ها و فايل هاي برنامه بپردازند ، اطلاعات موجود بر روي وب جهانگسترد را بيابند ، و به آساني و بدون زحمت به سامانه هاي رايانه اي دوردست ( مثل فهرست هاي درونخطي و داده پايگاه هاي الكترونيكي ) دسترسي پيدا كنند . اينترنت در سال 1969 با عنوان « آرپانت » ( يكي از پروژه هاي وزارت دفاع ايالات متحده ) شروع شد و اكنون صدها ميليون كاربر هميشگي در جهان دارد . براي مطالعه ي « تاريخچه ي كوتاهي از اينترنت » اينجا را كليك كنيد . مترادف با : Net نيز نگاه كنيد به : backbone domain name به بيان كلي ، « اينترنت » به هر گروه از شبكه هاي به هم متصل ( اما از نظر منطقي مستقل ) گفته مي شود . مقايسه كنيد با : internet extranet
عبارت لاتين كه در نمايه بعد از يك « سرعنوان موضوعي » ، يا در پانوشت يا پي نوشت به دنبال عنوان اثر يا نام پديدآورنده چاپ مي شود و نشان مي دهد كه عبارت يا ارجاع به يك مفهوم يا ايده ، در سراسر فصل يا در كل اثر ، پخش و پراكنده شده و آن قدر مختصر يا آن قدر زياد است كه نمي توان ارجاع هاي تكي به آن صفحه ها داد . كوته نوشت : pass .
كوته نوشتي براي « اينچ در ثانيه » . نيز نگاه كنيد به : playing speed