واژه‌نامه اطلاع‌رسانی





a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 421
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 5180
وضعيت كتاب يا اثر چاپي ديگري كه برگ ها يا صحافي آن بر اثر تماس با آب ، تغيير رنگ داده است . نيز نگاه كنيد به : water - damaged
كاغذي كه در طول يك خط خيس خورده ، از هم جدا شده تا خط پارگي ( در حيني كه الياف كاغذ به آرامي و بدون شكستگي از هم جدا مي شوند ) ، لبه ي پرزدار ، ناهموار و نرمي پيدا كند . از اين شيوه براي ترميم هاي چسبي ظريف در كتاب ها و ديگر مواد چاپي استفاده مي شود .
water - damaged
مواد كتابخانه اي كه معمولاً به دليل نشتي ، سيلاب ، يا حادثه ي ديگر ، در معرض خيسي يا رطوبت قرار گرفته اند . قرار گرفتن مواد چاپي در معرض رطوبت ممكن است باعث بادكردگي ، تابيدگي ، لك زدگي ، و آلودگي به كپك و قارچ شود . ترميم آبخوردگي گاهي بسيار دشوار است . نيز نگاه كنيد به : preservation
حق دريافت يك ادواري در طول يك دوره ي زماني مشخص ( يا به تعداد معيني از شماره هاي متوالي ) در برابر پرداخت هزينه ي اشتراك ( كه پيشاپيش به ناشر يا نمايندگي اشتراك پرداخته مي شود ) . در مورد مجلات تخصصي اين دوره معمولاً يك سال تقويمي ( ژانويه و دسامبر ) مي باشد؛ در مورد روزنامه ها و مجلات عمومي اين دوره يك سال است و از تاريخ دريافت اولين شماره آغاز مي شود . مشتركان جديد ممكن است به عنوان مشوق اشتراك ، تخفيف قابل توجهي در بهاي اشتراك دريافت كنند . بيش تر اشتراك ها با پست انجام مي شوند و سالانه تمديد مي گردند . نيز نگاه كنيد به : differential pricing expiration date fulfillment year subscription cycle نيز به حق يك كتابخانه يا نظام كتابخانه اي در تأمين دسترسي به يك داده پايگاه كتابنگاشتي ( يا ديگر منبع درونخطي ) براي مراجعان خود ، به موجب « توافق صدور مجوز » با يك كارگزار ( بر مبناي پرداخت بهاي اشتراك سالانه ، كه قابل تمديد مي باشد ) اطلاق مي شود .
درج اصلاحات و تصحيحات بر روي نسخه ي دستنوشت يا ماشين شده در فرايند ويرايش ، كه ويراستاران براي انجام آن سنتاً از قلم آبي رنگ استفاده مي كردند . به انجام ويرايش متن به وسيله ي سانسورچي نيز اطلاق مي شود .
ارتباط از طريق پست الكترونيكي با لحن عصباني ، تمسخرآميز ، يا انتقادي . مشاجره ي طولاني در يك گروه خبري يا بحث در فهرست پستي ، با نام « جدال آتشين » ( flame war ) شناخته مي شود . چنين مشاجراتي معمولاً توسط شركت كننده اي ديگر يا توسط مدير بحث ، ميانجي گري يا ختم مي شوند . نيز نگاه كنيد به : netiquette shouting
athenaeum
معبد " آتنا " الهه ي دانش و يادگيري ، كه پژوهندگان و نويسندگان شهر آتن در يونان باستان در آنجا همديگر را ديدار مي كردند و به تبادل انديشه مي پرداختند . در اوايل قرن نوزدهم در نيوانگلند ، اين نام به برخي قرائتخانه ها ، ساختمان هاي داراي كتابخانه ، و كتابخانه هاي انحصاري ، اطلاق مي شد .
در ادبيات ، سياهه ي پذيرفته شده از آثار يك پديدآورنده ي بخصوص ، كه از سوي متخصصان فن ، موثق شمرده مي شود - مثل سي و هفت نمايش از " ويليام شكسپير " . نيز اشاره دارد به سياهه ي تأييدشده ي آثار گنجانده شده در انجيل مسيحي . در عام ترين معنا ، معيار يا استانداري كه براي ارزيابي به كار مي رود . مقايسه كنيد با : apocryphal نيز نگاه كنيد به : canonical order
تمام آثار غيرمسيحي كه قبل از سال 600 ميلادي به زبان هاي لاتين و يوناني نوشته شده اند ( مثل " جمهوري " اثر " افلاطون " ) . در مفهوم وسيع تر ، كتاب هاي برجسته در هر موضوع ( داستان يا غيرداستان ) ، كه براي كودكان يا بزرگسالان نوشته شده . مقايسه كنيد با : classic
بريدن قسمت هاي كوچكي از لبه ي صحافي كتاب ( معمولاً كم تر از 3 ميليمتر ) به منظور آماده كردن جزوك ها براي « صحافي ته چسب » يا « صحافي تمام دوز » . كارِ آجيدن در صحافيخانه ، با جابه جاكردن لبه ي داخلي بدنه ي به هم فشرده ي متن كتاب بر روي تيغه هاي چرخنده ي « ماشين آجيدگر » ( milling machine ) انجام مي شود . در صحافي دفعه ي اول ، تاي عطف جزوك ها برش مي خورد ، و برگ هاي آزاد توليد مي شوند . در صحافي مجدد ، چسب ، نخ ، ميخ هاي دوخت ، . . . قبلي ، همراه با تاخوردگي ها بريده مي شوند تا برگ ها براي صحافي مجدد آماده شوند .
يك محصول ، سامانه ، يا طرح كه بازنماياننده ي پيشرفته ترين درجه ي پيشرفت فني در حوزه ي مربوط به خود در زمان حاضر است . در ساختن تأسيسات جديد ، كتابخانه ها نوعاً براي استقرار آخرين طرح و فناوري تلاش مي كنند ، ولي غالباً بايد به آنچه كه به لحاظ مالي امكانپذير است قناعت كنند .
netiquette ( network etiquette )
واژه ي نوساخته اي كه به قواعد رفتار خوب و بانزاكت در ارتباط از طريق اينترنت ( فضايي كه فاقد ايما و اشارات بصري موجود در ارتباطات رودررو ، و اشارات صوتي قابل درك در ارتباطات آوايي است ) اطلاق مي شود . براي اتصال به سراصفحه ي « آداب شبكه » اينجا را كليك كنيد . نيز نگاه كنيد به : e - mail flame shouting smiley
courtesy book
ژانر ادبي رايج در دوره ي رنسانس ، كه به توصيف دقيق اصول سلوك شخصي ، آموزش ، و جهان بيني يك نجيب زاده ، سرباز ، و درباري - آن گونه كه جامعه ي وي انتظار داشت - مي پرداخت .
در حروفنگاري ، طرح كلي يك اثر چاپي كه بيانگر جايگيري بدنه ي متن ، تصاوير ، شرح ها ، سرصفحه هاي متكرر ، . . . ، و ذكر فونت ها و قلم ها ( با هدف اين كه توسط چاپچي مورد توجه قرار گيرند ) مي باشد . به فرايند آماده سازي يك نسخه براي حروفچيني ، و به طرحواره ي كلي و اوليه ، و بالاخره به ترسيم دقيق تري كه « آراستمان جامع » خوانده مي شود و ظاهر عمومي يك صفحه ي چاپي را نشان مي دهد ( و معمولاً بر روي كاغذ خط كشي شده ي خاصي كه با خانه هاي نيم سانتيمتري ، شطرنجي شده ، انجام مي شود ) اطلاق مي گردد . مقايسه كنيد با : make - up همچنين ، شيوه اي كه با آن ، اجزاي يك محيط رابط يا سند درونخطي ( مثل يك صفحه ي وب ) توسط طراح و براي مشاهده بر روي صفحه ي رايانه ي كاربر ، مرتب مي شوند .
بخشي از يك اثر موسيقايي ، يا كل يك اثر ، كه براي يك رسانه ي اجرا ، يا براي تقاضايي سواي آنچه كه اثر اصلي براي آن نوشته شده ، بازنويسي مي شود . در اين مفهوم ، مترادف با : transcription يا نگارش ساده شده يا بسط يافته اي از يك تصنيف موسيقايي ، كه براي چنين رسانه اي نوشته شود . در " قواعد فهرستنويسي انگلوامريكن - ويراست دوم " بنا به قاعده ي عام ، " تنظيم " تحت نام آهنگساز فهرست مي شود ، و تحت نام " تنظيم كننده " نيز يك شناسه ي افزوده ساخته مي شود . در آرشيو ، فرايند نظم بخشيدن به ركوردها بر مبناي اصول پذيرفته شده ي آرشيو ، با عطف توجه ويژه به منشأ و ترتيب اصلي و اوليه ي آن ها . اگر پس از بررسي دقيق ، معلوم شود كه ترتيب اصلي كاملاً نامنظم بوده ، ممكن است كه آرشيودار ، پس از ثبت دقيق توالي اصلي ، نوعي تنظيم نسبي را كه استفاده از آن منطقي تر است ، جايگزين نظم اوليه نمايد . در نمايه سازي ، فرايند اِعمال يك ترتيب نظام مند و منسجم بر سرعنوان هايي كه شناسه ها تحت آن ها مي آيند . اين توالي ممكن است الفبايي ، عددي ، يا شكلي از رده بندي باشد .
تنظيم اقلام يا مدخل ها به ترتيب متعارف حروف الفباي زبان ، معمولاً بر مبناي موضوع ، عنوان ، پديدآورنده ، يا سرشناسه ي ديگر . معمول ترين روش هاي مورد استفاده عبارت اند از حرف به حرف و كلمه به كلمه . در زير مثالي از اين دو روش ارائه شده است . كلمه به كلمه حرف به حرف New New Newel New Haven Newfoundland New moon New Haven New York New moon Newel Newport Newfoundland Newt Newport New York Newt
برگرفته از واژه ي لاتين arredare به معناي " به ترتيب منظم كردن " . در نمايه يا اصطلاحنامه ي اصطلاحات نمايه سازي ، نمايش شناسه ها ، سرعنوان ها ، توصيفگر ها ، و . . . با ترتيب منظم . در رده بندي ، مجموعه اي از رده هاي فرعي متعارض هم ارز و جامع كه يك رده را بر مبناي فقط يك مشخصه ، تقسيم مي كنند . مثلاً رده ي ادواري ها بر مبناي شكل ، به روزنامه ، خبرنامه ، مجله ي عمومي و مجله ي تخصصي تقسيم مي شود .
نخستين شبكه ي رايانه اي براي استفاده از بستارگرداني ، كه در سال 1969 به وسيله ي " آژانس پروژه هاي تحقيقاتي پيشرفته " ايالات متحده پايه گذاري شد و رايانه هاي پژوهشي در پرديس دو دانشگاه كاليفرنيا را به " مؤسسه ي پژوهشي استانفورد " و " دانشگاه يوتا " پيوند داد . در سال 1983 ، در حالي كه بيش از 300 رايانه به اين شبكه متصل بودند ، پروتكل هاي آن به " تي سي پي / آي پي " تغيير يافت و به اينترنت مشهور شد . در سال 1987 ، هنگامي كه " بنياد ملي علوم " شروع به ايجاد ستون فقرات پرسرعت فيبر نوري براي اتصال مراكز ابررايانه اي كرد ، شبكه هاي واسطه ي سايت هاي منطقه اي آرپانت شروع به اتصال به اين ستون فقرات كردند . در سال 1995 ، ارائه دهندگان تجاري خدمات اينترنت كنترل بخش هاي اصلي اين ستون فقرات را در ايالات متحده بر عهده گرفتند . ترافيك اين " شبكه " همچنان رو به افزايش است .
archives
مجموعه ي سازمان يافته اي از ركوردهاي غيرجاري از فعاليت هاي يك پيشه ، دولت ، سازمان ، مؤسسه ، يا نهاد حقوقي ديگر ، يا اوراق شخصي يك يا چند نفر ، خانواده ، يا گروه ، كه به وسيله ي توليدكننده ي ركوردها يا جانشينان آن ( ها ) ، به خاطر ارزش دائمي تاريخي ، اطلاعاتي ، استشهادي ، حقوقي ، اجرايي ، يا پولي آن ها ، معمولاً در گنجينه و مخزني كه به وسيله ي يك آرشيودار آموزش ديده مديريت و اداره مي شود ، به صورت دائمي نگهداري مي شوند . نيز اشاره به اداره يا سازمان مسئول در ارزيابي ، گزينش ، حفاظت ، و تأمين كننده ي دسترسي به مواد آرشيوي دارد . آرشيوها را به سه دسته ي كلي مي توان طبقه بندي كرد : آرشيوهاي دولتي ( مثل اداره ي ملي آرشيو و اسناد ) ، آرشيوهاي داخلي كه به وسيله ي يك مؤسسه ي مادر اداره مي شوند ، و آرشيوهاي مجموعه ساز ( كتابخانه هاي نسخ خطي ، آرشيوهاي فيلم ، آرشيوهاي نسب شناسي ، آرشيو هاي صدا ، آرشيو هاي شخصي ، و . . . ) . مقايسه كنيد با : archive نيز نگاه كنيد به : archival copy archival database archival paper archival quality archival value digital archives Society of American Archivists
واحدي در درون يك شركت ، نهاد ، يا مؤسسه كه مسئول نگهداري از ركوردهاي راكد سازمان مادر ، و گاهي ركوردهاي ديگر نهادهاي تنالگاني و افرادي كه با آن ارتباط نزديك دارند ، مي باشد - در برابر سپارشگاه بيروني .
government archives
نهاد دولتي كه به موجب قانون ، مجاز به ارائه ي خدمات متمركز آرشيوي به همه يا بخشي از نهادها يا واحدهايي است كه حكومت يك كشور را ( از نظر تقنيني ، اجرايي ، يا قضايي ) اداره مي كنند .
digital archives
مواد آرشيوي كه ( معمولاً به خاطر حفاظت يا دسترس پذيرتركردن آن ها براي كاربران ) به قالب ماشين خوان تبديل شده اند . يك نمونه ي بارز از اين دست ، « حافظه ي امريكايي » ( American Memory ) مي باشد؛ پروژه اي كه توسط كتابخانه ي كنگره براي دسترس پذيركردن مجموعه هاي رقومي از منابع دست اول تاريخ و فرهنگ ايالات متحده بر روي اينترنت ، اجرا مي شود .
personal archives
گروهي از « آرشيوهاي مجموعه ساز » كه به حفظ اسناد شخصي و يادگارهاي يك يا چند نفر ، يا يك يا چند خانواده مي پردازند . در ايالات متحده ، كتابخانه هاي رياست جمهوري به مثابه آرشيو اسناد رييس جمهورها عمل مي كنند .
مجموعه اي دائمي از مضبوطات صوتي ، كه براي مقاصد پژوهشي نگهداري مي شود . مواد گردآوري شده ، غلتك صفحه ي گرامافون ، صفحه هاي گرامافون وينيلي و شِلاك ، نوار صوتي ، ديسك هاي فشرده ي رقومي ، . . . را شامل مي شوند . يكي از نخستين آرشيوهاي قديمي جامع از مضبوطات صوتي ، در اوايل قرن بيستم توسط « بنگاه پخش بريتانيا » ( بي بي سي ) تأسيس شد .
سازمان يا واحدي درون سازمان يا مؤسسه اي بزرگ تر كه مسئول نگهداري يك مجموعه ي دائمي فيلم ( معمولاً متشكل از فيلم هاي سينمايي ، مستند ، كارتون ) و مواد مرتبط با آن ها است . كنترل محيطي براي جلوگيري از فساد اين رسانه ، در آرشيوهاي فيلم ضروري است . بزرگ ترين مجموعه ي تصاوير متحرك دانشگاهي در جهان در آرشيو تلويزيون و فيلم « اوكلا » نگهداري مي شود . براي به دست آوردن سياهه اي بين المللي از آرشيوهاي فيلم ، به فهرست راهنماي « فدراسيون بين المللي آرشيو فيلم » ( فياف ) مراجعه كنيد . نيز نگاه كنيد به : National Film Preservation Foundation
يك سازمان مستقل ، يا واحدي در يك مؤسسه يا سازمان بزرگ ، كه مسئول ساخت يك مجموعه از ركوردها و اسناد از منابع مختلف ، مطابق با رسالت مؤسسه ي مادر مي باشد ، مثل يك مخزن نسخ خطي در كتابخانه ي يك دانشگاه بزرگ . اين گونه آرشيوها ممكن است دسترسي درونخطي به قسمتي از منابع خود را نيز فراهم كنند ( مثل نمايشگاه Declaring Independence : Drafting the Documents در كتابخانه ي كنگره ) يا اين كه كاملاً الكترونيكي باشند ( مثل USGenWeb Archives ) . نيز نگاه كنيد به : personal archives
national archives
آرشيو مركزي كشور ، كه وظيفه اش گردآوري و حفظ اسناد و ركورد هايي است كه براي شهروندان و دولت آن كشور از نظر تاريخي مهم هستند . اولين آرشيو ملي در سال 1790 در فرانسه تاسيس شد . در ايالات متحده ، « اداره ي ملي آرشيو و اسناد » ( نارا ) قانوناً مسئول حفظ آن دسته از اطلاعات آرشيوي است كه اهميت ملي دارند . مقايسه كنيد با : national library
شخصي كه مسئول مديريت و اداره ي يك مجموعه ي آرشيوي است ، معمولاً يك كتابدار با آموزش هاي خاص در روش ها و فنون آرشيوي ، از جمله شناسايي و ارزيابي ركورد هاي داراي ارزش آرشيوي ، تأييد اصالت ، ثبت ، توصيف / مستند سازي ، تسهيل در دسترسي و كاربرد ، حفاظت و نگهداري ، و نمايش و انتشار ، به نفع پژوهشگران و تأمين علائق عمومي . آرشيوداران در " جامعه ي آرشيوداران امريكا " سازمان يافته اند .
Archivists and Librarians in the History of the Health Sciences ( ALHHS )
انجمني از كتابداران ، آرشيوداران ، و ديگر متخصصاني كه فعالانه در كار كتابداري مربوط به تاريخ علوم بهداشت دخالت دارند ، كه به تبادل اطلاعات و ارتقاي سطح استانداردهاي خدمات توجه دارد . براي اتصال به سراصفحه ي " جامعه ي آرشيوداران و كتابداران تاريخ علوم بهداشت " اينجا را كليك كنيد .
آرم يا طرح گرافيكي كه توسط يك شركت ، سازمان ، نهاد ، يا مؤسسه به عنوان نشان بازرگاني يا نماد هويّتي ، در مواد تبليغاتي و در انتشاراتش مورد استفاده قرار مي گيرد . پايگاه هاي وب اغلب حاوي نشانه اي هستند تا وابستگي شان به سازمان ميزبان را نشان دهند ، يا ماهيت محتواي پايگاه را ارائه كنند .