واژه نامه های ایرانداک

واژه‌نامه اصطلاحات دکومانتاسیون

واژه‌نامه انگلیسی به فارسی اصطلاحات دکومانتاسیون را عبدالحسین آذرنگ در سال 1359 برای ترویج این رشتة نوپای علمی در ایران پدید آورده است. دکومانتاسیون در برابر documentation به کار می‌رفت که امروزه به دبیزش نیز گفته می‌شود.

ا ب پ ت ث ج چ ح خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک گ ل م ن و ه ی

a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 54

شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 537

تعیین هویت مدرک، شناسایی مدرک

Identification

تعیین جا، موقعیت یا مشخصات مدارک ذخیره شده به وسیله کد، شماره کد یا نشانه های تمثیلی دیگر.

شناسگر (ف)

Identifier

علامت و نشانه ای که به قصد تشخیص، تعیین یا نامگذاری دسته ای از مدارک و داده ها به کار می رود.

دستیابی بی درنگ، دسترسی سریع

Immediate access

دست یافتن سریع، سهل و سریع به داده ها یا مدرک دلخواه، بدون صرف وقت بسیار.

نمایه سازی همراه (ف)

In-source indexing

تهبه نمایه از مدرک و منتشر کردن آن به همراه همان مدرک؛ مانند فهرست های اعلام که براساس یک نوشته فراهم می آید و به همراه همان نوشته انتشار می یابد.

بستگی دربرگیر (ف)

Inclusive relation

یکی از انواع بستگیهای تحلیلی، رابطه میان دو اصطلاح، به نحوی که یک اصطلاح بخشی از معانی و مفاهیم اصطلاح دیگر را دربر داشته باشد؛ مانند رابطه میان دو اصطلاح کتابخانه و کتابخانه دانشگاهی.

Index

نمایه عبارت از راه و وسیله ای است برای مراجعه همراه با نظم و روش به یک متن، محتوا، مجموعه ای از اسناد و مدارک، یا هرگونه اطلاع ثبت و ضبط شده ای که به شکلی خاص- مثلا برحسب ترتیب الفبایی - مرتب شده باشد. تفاوت نمایه با صورت و سیاهه (List) بیشتر در این است که نمایه دارای ساختمان، شیوه تنظیم، نظام ارجاعی خاص و تدابیر دیگری است که غرض از تهیه آن سازمان دادن اطلاعات به قصد بازیابی سهل، سریع و همراه با روش است.

Index term

→ Index Vocabulary

واژگان نمایه (ف)

Index Vocabulary

مجموعه اصطلاحات، اعم از توصیفگرها و شناسه های دیگر، که با زبان نمایه سازی مفاهیم را باز بنماید.

نمایه سازی (ف)

Indexing

یک) عمل تهیه و تدوین نمایه ها؛ 2) تجزیه و تحلیل محتوای اطلاعاتی مدارک و بیان آن بازبان نظام نمایه سازی از راه: الف) انتخاب مفاهیمی که قابلیت نمایه سازی دارد، و ب) بیان مفاهیم با زبان نظام نمایه سازی و در قالب منظم شناسه های نمایه؛ 3) تخصیص اصطلاحات بررسی و شناخته شده به موضوعات مدارک و مواد اطلاعاتی دیگر، به قصد بازیابی آنها از طریق همین اصطلاحات و هرگاه که لازم باشد؛ 4) علی الاطلاق، عنوان همه فعالیت هایی که برای سازمان دادن و نگاهداری مدارک صورت می گیرد.

زبان نمایه سازی

Indexing Language

در نظام های دکومانتاسیون به زبانی ساختگی و قراردادی گفته می شود که برای مقاصد نمایه سازی به کار گرفته می شود. سرچشمع زبان ساختگی همان زبان طبیعی است. میزان تغییرات و تصرفات در زبان طبیعی، نشان دهنده درجه ساختگی بودن زبان نمایه سازی، یا به عبارت دیگر، زبان نظام است.

چکیده تمام نما، راهنما

Indicative -informative abstract

چکیده ای که برخی از جنبه های موضوع آن به تفضیل بیشتر و بقیه جنبه های آن به اختصار تنظیم شده باشد.

چکیده راهنما

Indicative abstract

چکیده کوتاهی در راهنمایی خواننده به دامنه موضوع و محتوای اصلی مدرک.

Indirect documentation

→ Bibliographic document

منابع غیر رسمی اطلاعات

Informal information source

اصطلاحی که برای منابع اخذ اطلاعات، مانند سخنرانی ها، سمینارها، گفتگوها و اجتماعات دیگر به کار می رود. اطلاعاتی مه از این راهها به دست می آید و رد و بدل می شود، غالبا شایعترین و رایجترین طریقه داد و گرفت اخبار و اطلاعات است.

انفورماتیک

Informatics

یک) ظاهرا از ترکیب دو واژه Information و Automatics ساخته شده است. انفورماتیک دانشی است که به بررسی مسائل مربوط به آماده سازی ماشینی اطلاعات تخصصی و دکومانتاسیون می پردازد؛ 2) اصطلاحا به داده آمایی Data processing و دانشها و فنون مربوط به آن هم انفورماتیک می گویند.

اطلاعات، اطلاع

Information

به هر دانسته مشهور، واقعیت، امر مسلم یا هر پیامی که حامل دانسته ای باشد و به هر دانش و معرفتی که مکتوب بوده و از طریق کتاب، مجله، روزنامه، گزارش مواد سمعی و بصری، نوارهای مغناطیسی، بانک داده ها و مرکز اطلاعات و اسناد و کتابخانه و غیره به دست برسد، اطلاعات گویند. اطلاعات را گاه با معرفت یا دانش (Knowledge) به یک معنا می گیرند و همانند هم به کار می برند.

مرکز تجزیه و تحلیل اطلاعات

Information analysis center

سازمانی که موظف به شناسایی، گردآوری، تجزیه و تحلیل، ارزشیابی، خلاصه نویسی، ترکیب، استنتاج و پخش و اشاعه اطلاعات اسناد و مدارک است. این نوع سازمان معمولا به کار تحقیقی در زمینه های مربوط هم می پردازد.

کاوشگر اطلاعات، متخصص تجزیه و تحلیل اطلاعات

Information analyst

کسی که برای مرکز تجزیه و تحلیل اطلاعات، اطلاعات را تفکیک، تجزیه و تحلیل و ارزشیابی می کند.

مرکز اطلاعات، مرکز اطلاعاتی

Information center

سازمانی که تاکید اصلی فعالیت خود را بر گردآوری، تجزیه و تحلیل، ارزشیابی و ترکیب اطلاعات گذارده باشد.

مجرای اطلاعاتی، کانال اطلاعاتی

Information channel

مجرای انتقال یا داد و ستد اطلاعات میان دو یا چند مرکز اطلاعات، مرکز اسناد و مدارک و حتی بین پایانه ها (ترمینالها ).

Information evaluation center

→ Information analysis center

Information expert

→ Information Specialist

انفجار اطلاعات، ترکش اطلاعات، تورم اطلاعات، انبوهی اطلاعات

Information explosion

یک) رشد لجام گسیخته و توسعه مجهول القوه اطلاعات؛ 2) رشد سریع، بی سابقه، غیر منتظره و حتی بی رویه در کمیت، حجم و تنوع اطلاعات.

پالونه اطلاعات

Information filter

اصطلاحا به مدارک ردیف دوم و سوم (مانند فهرست ها ، چکیده ها، نمایه نامه ها، کتابشناسی کتابشناسی ها و مانند آن ) گفته می شود.

کار اطلاعاتی

Information handling

نگاهداری، آماده سازی و انتقال اطلاعات از سرچشمه های آن به استفاده کنندگان. تولید و استفاده از اطلاعات ، در شمول معنای این اصطلاح قرار نمی گیرد.

صنعت اطلاعات، تجارت اطلاعات

Information industry

فروش اطلاعات و خدمات اطلاعاتی به قصد سودآوری، سازمانهایی هستند که در قبال پول و با عقد قرارداد، خدمات اطلاعاتی خود، از قبیل نمایه سازی، چکیده - نویسی، تکثیر نسخ، بازیابی اطلاعات و غیره را می فروشند. اصطلاح بالا در مورد این نوع از فعالیت به کار می رود.

رغبت اطلاعاتی، خواست اطلاعاتی، تمایل اطلاعاتی، علاقه اطلاعاتی

Information interest

میل و گرایش استفاده کننده به نوع یا انواع خاصی از اطلاعات

رسانه های اطلاعاتی

Information media

ابزارها و وسایلی که به وسیله آنها یا بر روی آنها اطلاعات ثبت و ضبط شود.

نیاز اطلاعاتی

Information need

نیازی که استفاده کننده به اطلاع و به هر شکل و صورت آن داشته باشد؛ چه استفاده کننده بالقوه و چه استفاده کننده بالفعل.

احتیاج اطلاعاتی

Information reguirement

نیاز آگاهانه و ابزار شده استفاده کننده به اطلاعات.

«
1
2
»