واژه‌نامه اصطلاحات دکومانتاسیون


واژه‌نامه انگلیسی به فارسی اصطلاحات دکومانتاسیون را عبدالحسین آذرنگ در سال 1359 برای ترویج این رشتة نوپای علمی در ایران پدید آورده است. دکومانتاسیون در برابر documentation به کار می‌رفت که امروزه به دبیزش نیز گفته می‌شود.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 34
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 537
دست یافتن غیرمترقبه، نامنتظر و بدون برنامه به مدارک و اطلاعات دلخواه.
داده اطلاعاتی که هیچ گونه عمل آماده سازی روی آن صورت نگرفته باشد.
نوعی خدمت در مراکز مدارک و اطلاعات که هدف از آن، آگاه کردن مستمر استفاده کنندگان اطلاعات از منابع موضوعی در یک زمینه یا زمینه های بخصوص باشد.
دستگاهی که پیامها و نشانه های اطلاعاتی را دریافت می دارد و معانی آنها را کشف و معلوم می کند.
مجموعه داده ها و اطلاعاتی که در یک فهرست، بر روی یکی از رسانه های اطلاعاتی، یا به صورت یک واحد و مجموعه، ثیت و ضبط شده باشد.
اطلاعاتی که بر روی یکی از رسانه های اطلاعاتی، ثبت و ضبط و نگاهداری شده باشد.
یکی از انواع شیوه های نمایه سازی. در این روش برای کمک به جوینده اطلاعات، به ازا مفاهیم پیچیده علمی و فنی و مفاهیمی که اصطلاحات معادل آنها متعدد است، در مرحله نمایه سازی برابر هریک از این نوع مفاهیم، همه اصطلاحات رایج و واژه هایی که احتمال رجوع به آنها داده می شود، به کار گرفته می شود. حتی اگر این قبیل اصطلاحات با دامنه های معنایی و تعبیرات مختلف به کار برده شده باشند.
یک) سازمانی که جویندگان و پرسشهای اطلاعاتی را به مراکز و مراجعی که امکانات، تخصیص و وظیفه پاسخگویی دارند، هدایت می کند؛ 2) عنوان کتابخانه معتبر، مرکز دکومانتاسیون یا مراکز ارزیابی اطلاعات که وظیفه راهنمایی محققان و استفاده کنندگان اطلاعاتی را به دستیابی به منابع و ماخذ، اطلاعات، داده های آماری و نظایر آن، برعهده دارند؛ 3) در شبکه هماهنگی فعالیتهای مراکز مدارک، مراکز مدارک، مراکز اطلاعاتی و کتابخانه های تخصصی، مرکز ارجاعی نقش مرکز مادر و قلب شبکه را ایفا می کند.
به مجموع خدماتی گفته می شود که نوعا از سوی مراکز ارجاعی عرضه می گردد.
عمل، روش و طرز معمول کار بازیابی و استخراج مراجع از میان مجموعه مراجع به قصد دست یافتن به اطلاعات خاص.
فهرست منابعی که در یک منطقه جغرافیایی انتشار یافته باشد. مانند فهرست آثار چاپی جنوب شرقی آسیا، یا فهرست آثار چاپ شده در کشورهای عربی آفریقا.
این اصطلاح در اصطلاح نامه ها بکار می رود و مراد از آن، نشان دادن رابطه و همبستگی معنایی دو یا چند توصیفگر در بخش اصلی اصطلاحنامه است.
پیوند معنایی و مفهومی میان توصیفگرهای اصطلاحنامه.
یکی از شیوه های نمایه سازی. در این روش برای روشن ساختن مفاهیم گنگ و موضوعات پیچیده علمی، از اشکال بصری و نمودارها کمک گرفته می شود و کوشش می شود که یک مجموعه یا ساخت موضوعی با همه اجزا و متفرعاتش بیان شود. مثلا زیر نام راکتور هسته ای، انواع و اقسام فرعی تر آن می آید و روابط همه اینها با خطوط یا اشکال نشان داده می شود.
Relational symbol
→ Relator
Relative index
یکی از انواع نمایه ها. نمایه ای که معمولا در نظام های رده بندی بکار می رود و نمونه خوب و کامل آن، نمایه طرح رده بندی دهدهی دیویی است. در این نمایه، زیر هر شناسه، اصطلاحات و شناسه های مربوط و وابسته درج می شود.
به نشانه هایی گفته می شود که در مرحله نمایه سازی بین توصیفگرها یا اصطلاحات گذشته می شود، تا در مرحله بازیابی، رابطه و ترکیبی که مورد نظر است، ساخته و برقرار شود.
Relevant
→ Pertinent
بازیافتن اطلاعات و داده ها از طریق ایستگاهها و پایانه های کامپیوتری و از راه دور.
یک) هر کتابخانه تخصصی، مرکز گردآوری و پخش اطلاعات Clearinghouse و آرشیوی که موظف به گردآوری و نگاهداری منابع و مدارک باشد، سپردنگاه است. و چنانچه فقط در یک زمینه و موضوع بخصوص فعالیت کند، سپردنگاه تخصصی (Special repository) است؛ 2) به محلی که یک یا چند کتابخانه کتابهای مستعمل، زائد و غیرقابل استفاده خود را در آن انبار می کنند، سپردنگاه هم گویند.
Representation
ریختن مفاهیم بیرون کشیده شده از یک مدرک و از زبان طبیعی در قالب زبان اطلاعاتی یا زبان ساختگی نمایه سازی.
هر نوع مدرکی که به صورت عکسی یا با وسایل و تدابیر مکانیکی و شیمیایی، تکثیر و توزیع شده باشد.
عکسبرداری و توزیع نسخ و مدارک چه به طریق فتوکپی و زیراکس و چه به کمک وسایل و تدابیر مکانیکی و شیمیایی، در صورتها و اشکال گوناگون.
Research report
Technical report
Restricted document
مدرکی که توزیع آن در بین افراد یا سازمانهای بخصوص محدود شده باشد.
بازیافتن اطلاعات، داده های اطلاعاتی و اسناد و مدارک دلخواه.
Retrieval language
→ 1) Documentary language; 2) Indexing language
انتخاب و یافتن داده های اطلاعاتی و مدارک خاص از میان مجموعه کتابخانه، آرشیو، مرکز مدارک و اطلاعات، چه به صورت دستی و چه به کمک ابزارهای نیمه ماشینی و ماشینی.
فهرست منابع مربوط به یک موضوع و رشته بخصوص در طول تاریخ یا در یک دوره خاص تاریخی. مثلا "کتابشناسی زبان و خط" نوعی کتابشناسی گذشته نگر است.
نشانه ای که برای تعبیر، تفسیر و جهت و سمت ترکیب توصیفگرها در اصطلاحنامه یا اصطلاحات در نمایه سازی، به کار می رود. این نشانه در مواقعی به کار گرفته می شود که توصیفگرها یا اصطلاحات در زمینه ها و نسبت به موضوعات مختلف، معانی مختلفی پیدا کنند.