واژه نامه های ایرانداک

واژه‌نامه اصطلاحات دکومانتاسیون

واژه‌نامه انگلیسی به فارسی اصطلاحات دکومانتاسیون را عبدالحسین آذرنگ در سال 1359 برای ترویج این رشتة نوپای علمی در ایران پدید آورده است. دکومانتاسیون در برابر documentation به کار می‌رفت که امروزه به دبیزش نیز گفته می‌شود.

ا ب پ ت ث ج چ ح خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک گ ل م ن و ه ی

a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 55

شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 537

نمایه سازی انتقادی

Critical indexing

نوعی از نمایه سازی که با جهت گیری فرهنگی یا عقیدتی همراه باشد. در این روش، نمایه ساز مطالب را براساس اصول و عقیده ای که مبنای کار قرار می دهد، نمایه سازی می کند.

نمایه سازی بازافزون (ف)

Redundant indexing

یکی از انواع شیوه های نمایه سازی. در این روش برای کمک به جوینده اطلاعات، به ازا مفاهیم پیچیده علمی و فنی و مفاهیمی که اصطلاحات معادل آنها متعدد است، در مرحله نمایه سازی برابر هریک از این نوع مفاهیم، همه اصطلاحات رایج و واژه هایی که احتمال رجوع به آنها داده می شود، به کار گرفته می شود. حتی اگر این قبیل اصطلاحات با دامنه های معنایی و تعبیرات مختلف به کار برده شده باشند.

نمایه سازی پیوندی

Relational indexing

یکی از شیوه های نمایه سازی. در این روش برای روشن ساختن مفاهیم گنگ و موضوعات پیچیده علمی، از اشکال بصری و نمودارها کمک گرفته می شود و کوشش می شود که یک مجموعه یا ساخت موضوعی با همه اجزا و متفرعاتش بیان شود. مثلا زیر نام راکتور هسته ای، انواع و اقسام فرعی تر آن می آید و روابط همه اینها با خطوط یا اشکال نشان داده می شود.

نمایه سازی تک اصطلاحی، نمایه سازی تکواژه ای

Uniterm indexing

عمل نمایه سازی همارا براساس استفاده از تک اصطلاح ها.

نمایه سازی جامع، نمایه سازی فراگیر

Exhaustive indexing

یکی از انواع شیوه های نمایه سازی. روشی که هدف از کاربرد آن، یافتن ریزترین و جزئی ترین مفاهیم مدارک و نمایه سازی آنهاست.

نمایه سازی زنجیری

Chain indexing

یکی از شیوه های نمایه سازی . روشی که براساس آن اصطلاحات مغرف و مربوط به یک مدرک یا موضوع در رابطه با هم قرار داده می شوند؛ به نحوی که جستجوگر از هر طریق این ترکیب اصطلاحات را دنبال کند، به منظور خود می رسد.

نمایه سازی کلیدواژه ای، نمایه سازی واژه های کلید

Catchword inexing

یکی از شیوه های نمایه سازی است. در این شیوه، واژه های معرف و مهمی که از عنوان مدارک برگزیده شده است، به عنوان اصطلاحات اصلی نمایه بکار میرود.

نمایه سازی ماشینی، نمایه سازی خودکاره ای (ف)

Auto-index (to)

تهبه نمایه به وسیله ماشین و به کمک روشهای ماشینی.

نمایه سازی محصور

Block indexing

نوعی روش نمایه سازی است. در این روش، مطالب نمایه را چنان دسته بندی و کوچک می کنند که امکان بررسی و پژوهش غیرماشینی فراهم باشد.

نمایه سازی همایند (ف)

Associative indexing

یکی از روشهای نمایه سازی کامپیوتری. در این روش، وحوه اشتراک اصطلاحات نمایه به هم ربط داده می شود.

نمایه سازی همراه (ف)

In-source indexing

تهبه نمایه از مدرک و منتشر کردن آن به همراه همان مدرک؛ مانند فهرست های اعلام که براساس یک نوشته فراهم می آید و به همراه همان نوشته انتشار می یابد.

نمایه سازی واژه به واژه

Verbal indexing

ساختن نمایه از تک تک واژه های واژه های اصطلاحات مرکب، عنوانها، یا عبارتهای موضوعی.

نمایه سازی واژه های کلید، نمایه سازی کلید واژه ای (ف)

Keyword indexing

مطالعه و بررسی یک متن، نشان کردن واژه های کلید آن، انتخاب و استخراج واژه های نشان شده و نمایه سازی براساس آنها.

نمایه گردان، نمایه کووک، نمایه برون یافتی (ف)

Kwoc index

در این نوع نمایه، واژه های کلید را از عنوان، سرعنوان یا جمله های مدرک بیرون می آورند، در ابتدای سطر جای می دهند، قدری فاصله می اندازند و سپس عنوان کامل را درج می کنند. بدین ترتیب واژه - های کلید هر عبارت، در محل الفبایی خود تکرار می شود و اصل جمله و عبارت هم با آن تکرار می گردد.

نمایه گردان، نمایه کوویک، نمایه درون بافتی (ف)

Kwic index

صورت الفبایی اجزا یک عنوان، سرعنوان یا جمله هایی از مدارک که هر جز را واژه کلید نامند. در این نوع نمایه، صورت واژه های کلید در ستون وسط قرار می گیرد و بقیه عناصر تشکیل دهنده عنوان، سرعنوان یا جمله ها، برحسب مواضعی که در زبان طبیعی عبارت دارا هستند، در پس یا پیش واژه کلید قرار می گیرند.

نمایه گردش پذیر

Permutation index

نوعی نمایه الفبایی که شناسه ها یا اصطلاحات مرتبط با متن و مدرکی که نمایه شده، در محل الفبایی خود یک به یک تکرار شده باشد. این نمایه موضوعی الفبایی، بسیار تفضیلی و غیراقتصادی است و به ارجاعات فراوان نیاز دارد.

نمایه نسبی

Relative index

یکی از انواع نمایه ها. نمایه ای که معمولا در نظام های رده بندی بکار می رود و نمونه خوب و کامل آن، نمایه طرح رده بندی دهدهی دیویی است. در این نمایه، زیر هر شناسه، اصطلاحات و شناسه های مربوط و وابسته درج می شود.

نمایه همارا

Coordinate relation

یک) نمایه ای که محتوای موضوعی هر مدرک را با بیش از یک شناسه یا اصطلاح، تعیین و توصیف کند؛ 2) نمایه ای که بر اثر ترکیب دو یا چند شناسه یا اصطلاح، امکان بازیابی مدرک را فراهم آورد.

نمایه همبسته (ف)

Correlative index

نمایه ای که بین اصطلاحات آن روابط وابستگی مفاهیم برقرار شده باشد.

نمودار ون

Venn diagram

نموداری که به قصد بهتر نشان دادن روابط منطقی اصطلاحات (مانند حاصل جمع، حاصل ضرب و تفاضل منطقی ) تنظیم شده باشد.

نوار مغناطیسی

Magnetic tape

نوار مخصوصی که سطح آن دارای لایه ای مغناطیسی است و برای نگاهداری و بازیابی داده های اطلاعاتی مورد استفاده قرار می گیرد.

نوار منگنه شده، نوار سوراخ شده

Punched tape

نواری معمولا از جنس کاغذ که برای باز نمودن اطلاعات یا مدارک ذخیره شده، مطابق اصول و قواعد کار، در محل مخصوص منگنه شده باشد.

نیاز استفاده کننده، احتیاج استفاده کننده، رغبت استفاده کننده

User needs

احتیاط باطنی فرد یا گروه استفاده کننده به نوع یا انواع خاصی از اطلاعات؛ چه این احتیاج با خدمات اطلاعاتی و دکومانتاسیون برآورده شود و چه این میل درونی کماکان باقی بماند.

نیاز اطلاعاتی

Information need

نیازی که استفاده کننده به اطلاع و به هر شکل و صورت آن داشته باشد؛ چه استفاده کننده بالقوه و چه استفاده کننده بالفعل.

نیافتن (ف)، بازنیافتن (ف)

Miss (to)

دست نیافتن به اطلاعات، داده ها یا مدرک دلخواه، پس از جستجو و پیگیری لازم.

«
1
2
»